Yolsuzluğu ortadan kaldırmak

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) göre yolsuzluk, kamu güç, görev ve yetkisinin rüşvet, irtikâp, kayırmacılık, sahtekarlık ve zimmet yoluyla özel çıkar elde etmek için kötüye kullanılmasıdır (UNDP, 1999: 7). Bu tanım, yalnızca bürokratik ve siyasi yolsuzluğun değil aynı zamanda özel sektörün yolsuzluğunu da içermektedir. Yolsuzluk birçok Asya ülkesinde ciddi bir sorundur, ancak Singapur ve Hong Kong, merkezli Siyasi ve Ekonomik Risk Danışmanlığı Ltd (PERC) ve Berlin merkezli Transparency International (TI) tarafından yürütülen yıllık anketlere göre Asya’daki en az yolsuzluk Singapur’dur. 1999'da PERC, Singapur'u, İsviçre ve Avustralya'dan sonra dünyanın en az yozlaşmış üçüncü ülkesi ve 12 Asya ülkesinin yolsuzluğu en az olan ülkesi olarak sıralamıştır (Quah, 2001: 29).

PERC göre:

Bütün ülkelerin yolsuzlukla mücadeleyi amaçlayan yasaları vardır, ancak çok az hükümet bu yasaları Singapur gibi sıkı ve tutarlı bir şekilde uygular. Yozlaşmış (yolsuz) memurlar, özellikle yüksek rütbeli olanlar, Singapur'da, başka ülkelere göre çok sert bir şekilde ele alınmaktadır (Straits Times, 1996: 3). Singapur’un yolsuzlukla mücadelesi 1871'de başlamiştır. İngilizler, bunu engellemediği için koloni dönemi boyunca ciddi bir sorun olarak kalmıştır. Devrim ise, Halkın Eylem Partisi'nin (PAP) hükümetin Yolsuzluk Uygulamaları Soruşturma Bürosu'nun (CPIB) yolsuzlukla mücadeleye daha fazla yetki verdiğini Yolsuzluk Önleme Yasası'nı (POCA) yürürlüğe koyduğu 1960 yılında gelmişitr (National University of

44

Singapore, 1960). 17 Haziran 1960’ta yürürlüğe giren Yolsuzlukla Mücadele Yasası (PCA), Singapur’daki başlıca yolsuzlukla mücadele yasasıdır. PCA, CPIB’yi güçlendirir ve yolsuzluğu ve cezalarını yönetir ve tanımlar.

PCA'nın temel özellikleri şunlardır (CPİB, 2018) (Corrupt Practices Investigation Bureau):

 Dolar ve sentlerin ötesinde:

Singapur'da Yolsuzluk, geniş bir hizmet karşılığında sunulan rüşvet olarak tanımlanmaktadır. Rüşvet, parasal veya parasal olmayan nitelikte olabilir. Bunları içerir:

Para, hediyeler, krediler, ücretler, ödüller, komisyonlar, ofis, iş veya sözleşme vb. CPIB, kamu veya özel sektör bireylerini veya kamu üyelerini içerip içermediğini tüm yolsuzluk davalarını araştırır. Kişinin rütbesi, kıdem ve siyasi bağları ne olursa olsun, kimse yasadan muaf değildir.

 Sert cezalar:

PCA kapsamında bir suçtan mahkûm olan bir kişi, her bir yolsuzluk sucu için 100.000 ABD Dolarını geçmeyen bir para cezasına veya 5 yılı geçmeyen bir süre hapis cezasına ya da her ikisine de içerir.

 Kamu hizmetinin bozulmamasını (yosunlaşmaması) sağlamak:

Devlet çalışanlarının görev ve sorumluluklarını ulusa verdikleri hizmetin özünde bütünlük içerisinde yerine getirmeleri beklenir. Herhangi bir yolsuzluk işleminin hükümetle yapılan bir sözleşmeyle veya teklifle ilgili olduğu kanıtlanmışsa, hükümlü her bir yolsuzluk sucu için kişi 100.000 ABD Dolarını geçmeyen bir para cezasına veya 7 yıldan uzun olmayan bir süre boyunca hapis cezasına çarptırılabilir.

 Sınırların içinde ve dışında: PCA, Singapur dışında bir Singapurlu vatandaşı tarafından işlenen Singapur gibi işlenmiş yozlaşmış eylemlerle başa çıkabilmek için yetkilerine sahiptir (SSO, 2019).

Leslie Palmier, yolsuzluğun önemli nedenleri olarak üç faktörü belirlemiştir: fırsatlar (devlet memurlarının yönetimi veya kazançlı faaliyetlerin kontrolü katılımın

45

kapsamına bağlıdır), maaşlar ve polislik (mesela, tespit ve cezalandırma olasılığı). Daha spesifik olarak, (Palmier, 1985: 272) bunu iddia ediyor:

Tanımlanan bürokratik yolsuzluk, üç faktörün herhangi birine değil, onların arasındaki dengeye bağlı gibi görünmektedir. Bir tarafta, az fırsatlar, iyi maaş ve etkili polislik, yolsuzluk en az derecede olacak; diğer yandan, çok fırsat, zayıf maaş ve zayıf polislik ile, önemli derecede yolsuzluk olacak.

Palmier (1985) düşük maaşları yolsuzluğa katkıda bulunan önemli bir faktör olarak tanımladı. Eğer memurlar yolsuzluğa ve hükümet muhalefetine eğimli değillerse. Açıkça, hükümetin bu memurların sadakatini sağlamak için kazançlar sağlamak veya en azından ona izin verme yükümlülüğü vardır; buna içerik bir sözleşme diyebiliriz. “Yeterli ödeme” nin “reformda temel bir bileşen” olduğu sonucuna vardı. Uluslararası Para Fonu, " devlet memurlarının ücretleri çok düşük olduğunda, özellikle de yakalanmanın fırsatı düşük olduğunda, rüşvet toplamak için kendi konumlarını kullanmak zorunda kalabileceklerini" savunmaktadır (Mauro, 1997: 5). Koloni döneminde Singapur’da polis yolsuzluğundan sorumlu en önemli faktör, özellikle alt sıralardaki polis memurlarının düşük maaşlarıydı. Yolsuzluk koloni dönemi boyunca yaygınlaşırken, yeni seçilen PAP (Halkın Eylem Partisi’nin) hükümeti Haziran 1959'da Singapur kalkınma hedeflerine ulaşmasını sağlamak için yolsuzluk sorununu ortadan kaldırmasının gerektiğini fark etmişler. Böylece onların acil görevleri iki yönlü idi bir yandan yolsuzluğu en aza indirmek ve diğer yandan Yolsuzluğun kamu algısını düşük riskli, yüksek kazançlı etkinliğinden yüksek riskli, düşük kazançlı etkinliğine dönüştürmek. PAP liderleri, 1960 yılında POCA'yı yürürlüğe koyarak ve CPIB'yi güçlendirerek kapsamlı bir yolsuzlukla mücadele stratejisi başlattılar.

Yolsuzluğu en aza indirgemekle ilgilenen diğer ülkeler Singapur'un deneyiminden ne öğrenebilir:

 Siyasi liderlik, yolsuzluğun ortadan kaldırılmasına içtenlikle bağlı olmalıdır. Örnek davranış sergilemeleri, mütevazı bir yaşam tarzı benimsemeleri ve yolsuzluğun kendilerine düşmekten kaçınmaları gerekir. Yolsuzluktan suçlu bulunan herkes, toplumdaki konumu veya statüsünden bağımsız olarak

46

cezalandırılmalıdır. Eğer “büyük balıklar” (zengin ve ünlü) yolsuzluktan yargılanmaktan korunuyorsa ve sadece “küçük balıklar” (sıradan insanlar) yargılanırsa, yolsuzlukla mücadele stratejisinde güvenilirlikten yoksun kalacak ve başarılı olamayacaktır.

 Yolsuzlukla en etkili şekilde mücadele etmek için, artan önlemler yeterli olmayacağından kapsamlı yolsuzlukla mücadele önlemleri kullanılmalıdır. Etkili bir kapsamlı yolsuzlukla mücadele stratejisi, kapsamlı yolsuzlukla mücadele yasalarından ve yolsuzlukla özerk yolsuzlukla mücadele ajansı oluşturulmalıdır. Yolsuzlukla mücadele mevzuatı, boşlukları önlemek için kapsamlı olmalı ve gerektiğinde ilgili değişiklikleri getirmek için periyodik olarak gözden geçirilmelidir.

 Yolsuzlukla mücadele ajansının (ACA) kendisi bozulmaz olmalıdır. Bunu sağlamak için, yıkılmaz bir siyasi lider tarafından kontrol edilmeli veya

denetlenmelidir. ACA dürüst ve yetkin personel tarafından

görevlendirilmelidir. Aşırı görevden kaçınılmalı ve yolsuzluğun suçlu olduğunu tespit eden personel cezalandırılmalı ve kamu hizmetinden kovulmalıdır.

 Yolsuzluk faaliyetlerine (yani gümrük, göç, iç gelir ve trafik polisi) gibi açık olan devlet dairelerinde yolsuzluk fırsatlarını azaltmak için, söz konusu bölümlerin yolsuzluk fırsatlarını azaltmak için prosedürlerini periyodik olarak gözden geçirmeleri gerekir.

 Devlet memurları ve siyasi liderler arasındaki yolsuzluk teşviki, maaşlarının ve yan haklarının özel sektörle rekabet edebilir olmasını sağlayarak azaltılabilir.

Ancak, ekonomik büyüme ve yeterli finansal kaynaklar olmadığı sürece, hükümetler maaşları artıramayabilir. Düşük kamu hizmeti maaşlarının uzun vadeli sonuçları yetenekli memurlar daha yüksek ücret karşılığında özel şirketlere katılmak için ayrılırken daha az yetenekli kalacak ve düşük maaşlarını artırmak için yolsuzluğa kapılacaklardır. Kısacası, Singapur'un yolsuzluğu en aza indirmedeki başarısı hem yolsuzluk fırsatlarını hem de teşviklerini azaltma konusundaki ikili stratejisine bağlanabilir. Gerçekten de Singapur'un yolsuzlukla mücadeledeki deneyimi, güçlü bir siyasi irade varsa, yolsuzluğun en aza indirilmesinin mümkün

47

olduğunu göstermektedir. Siyasi liderler ve üst düzey yöneticiler, ülkelerinde yolsuzlukla mücadele stratejilerini uygulamak için yalnızca söylemde değil uygulamada da hayata geçirmemeleri halinde durum umutsuz hale gelmektedir