Yerel Yönetimlerin Turizm İle İlgilenmesini Gerekli Kılan Nedenler

toplumsal yaşama hizmet etmekle sorumludur. Bu noktada bir veya birden çok sosyal konulara eğilim göstermesi toplumun sosyo-kültürel, ekonomik ve politik beklentilerini karşılayabilmek adına büyük önem taşımaktadır. Hizmet ulaştırmakla yükümlü oldukları alanlarda yaşam kalitesini iyileştirmek, sahip olduğu iş materyalleri ve çalışanlarıyla topluma hizmet sunma ve gelişim sağlama yerel yönetimlerin kurumsal sosyal sorumluluğudur (Uçaktürk, vd.,2009: 3).

Kurumsal sosyal sorumluluk, gerçekleştirilen organizasyon ve sunulan hizmetlerden ekonomik çıkarlar elde etmekten ziyade daha iyi bir toplum ve daha iyi bir çevreye katkıda bulunmak amacıyla dikkate alınması gereken, etik ve sorumluluk anlayışı taşıyan uygulama ve kararların benimsenmesi olarak tanımlanmaktadır (Aktan ve Börü, 2007: 3).

Sosyal sorumluluk kavramı, genel olarak toplum ile ekonomik ilişkileri bulunan, toplumdan ve toplumsal değerlerden kaynak sağlayan ticari işletme ve kuruluşların faaliyetlerini yürütürken kanuna, ahlak standartlarına, insan haklarına duyarlı kalarak çevreye verebileceği zararı en aza indirgemek durumunda olduklarını öngören, yürüttükleri faaliyetlerin sadece ekonomik amaçlara dönük değil, aynı zamanda diğer sosyal paydaşlarla işbirliği içinde ve paylaşımcı bir yaklaşım ile gerçekleştirilmesini gerekli gören bir anlayıştır (Argüden, 2007: 38).

51

Yerel yönetimler toplum ile ekonomik ilişkileri ön planda olan bir kurum değildir. Yerel yönetimler de öncelikli amaç hizmettir. Bu nedenle kurumsal sosyal sorumluluk konusunda yerel yönetimlere düşen pay ekonomik çıkarlardan arındırılmış, sosyo-kültürel ve toplumsal gelişmeyi destekleyici uygulama ve kararların hizmet sunumunda esas alınmasıdır.

Yerel yönetimlerin sorumlu oldukları alanlarda yaşayanların ortak nitelikteki medeni ihtiyaçlarının ve kentin gelişimine etki edecek ekonomik ve sosyal ihtiyaçların karşılanması adına sosyal sorumluluk anlayışını ön planda tutması gerekmektedir (Sarıca ve Yüksel, 2012: 53). Nitekim yerel yönetimlerin yönetim anlayışındaki değişimler ve yerel halkın yöneticilerden beklentilerinin çevresel, sosyal, kültürel ve ekonomik çıkarlarına bağılı olması, yerel yönetimlerin turizm- yerel halk ve turizm- yerel yönetimler ilişkilerine karşı daha duyarlı ve ilgili yaklaşmasını sağlamaktadır

3.3.3.1. Sosyo-Kültürel Nedenler

Turistik bir destinasyonun sosyo-kültürel açıdan gelişmesini sağlayabilecek en önemli paydaşların başında yerel yönetimler gelmektedir. Yerel yönetimlerin turizme yaklaşımları hem yerel halkın tatmini hem de diğer önemli paydaşların karlılığı açısından önemli bir etkiye sahiptir. Yerel yönetimlerin turizm sektörüne karşı olumlu bir yaklaşım sergilemesi destinasyonu sosyo-kültürel ve ekonomik olarak gelişmeye teşvik edecektir. Yerel yönetimlerin turizmi destekleyici yaklaşımları ve bu yönlü uygulama ve politikaları destinasyonda iş yapan işletmelerin ve diğer önemli paydaşların da dikkatini çekerek, yerel yönetimlerin bu çabalarına ortak olmaya gayret göstermeleriyle daha çabuk, daha etkin sonuçlar almalarına katkı sağlayacaktır (Kocaman, 2012: 139).

Turizm, bir bölgedeki sosyal, kültürel ve ticari faaliyetlerin çeşitliliğinin arttırarak farklı kültürlerin tanınmasına ve iletişim yollarının çeşitlilik kazanmasına fayda sağlamaktadır. Turizm ile gelen bu çeşitlilikler turistik destinasyona olumlu katkılar sağlayacağı gibi gerekli tedbirlerin dikkatle alınmaması durumunda bazı önemli sorunların baş göstermesine neden olacaktır. Turistlerin çeşitli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla oluşturulacak turistik tesislerin ve alanların ev sahibi toplumun geleneksel değerlerine, toplumsal kimliğine ve doğal kaynaklarına zarar verecek niteliklerden uzak olması büyük önem taşımaktadır (Duran, 2009: 35).

52

Turizm, insan ilişkilerine dayanan yapısı dolayısıyla etkileşimi ve değişimi hızlandırıcı bir özelliktedir. Bu değişimler genel olarak destinasyonun sosyo-kültürel yapısına ve değerlerine etki eden değişimler olmaktadır( Duran, 2010: 292).

Sosyo-kültürel, doğal ve geleneksel varlıkların korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasında birçok merkezi idare kurumu gibi yerel yönetimlere de önemli sorumluluklar düşmektedir. Kent nüfuslarında yaşanan aşırı artışlar beraberinde plansız yapılaşma ve çevre koruma kurallarına aykırı birçok girişimi de beraberinde getirmektedir (Makas, 2004: 42). Bu nedenle destinasyon olarak sürdürülebilir bir kalkınma hareketinin oluşturulması için turizm planlaması ve politikalarının oluşturularak destinasyonun gelişime açık yönlerinin ve atıl konumda bulunan değerlerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu noktada yerel yönetimlerin aktif rol alması önemli bir zorunluluktur (Yalçın ve Yalçın, 2013: 34).

Sosyo-kültürel değerlerin korunmasında yerel yönetimlere düşen üç önemli sorumluluk vardır. Bunlar; mevcut varlıkların korunması, devamlılığının sağlanması ve tanınırlığının arttırılması olarak ifade edilebilir. Bu sorumluluklar her ne kadar merkezi idarenin fonksiyonları olarak görülse de bu konuda yerel yönetimlerin öncü rol oynamaları etkinliğin gücünü daha da arttıracaktır.

Günümüzde kültür turizmi kapsamında farklı ulus ve kültürlere ait değerleri görmeye yönelik turistik seyahatler yaygın olarak gerçekleştirilmektedir. Deniz, kum, güneş üçlüsünden ziyade sosyal, kültürel ve tarihi değerlerin turistik açıdan daha da çekicilik kazanması, bölgesel olarak sosyal ve ekonomik açıdan gelişmeye imkan sağladığı gibi, kültürel unsurların da tanıtımına fayda sağlamaktadır (Can, 2013: 261).

Yerel yönetimlerin turizm ile sosyo-kültürel olarak ilişkileri destinasyonun tanıtım ve pazarlaması, geleneksel unsurların devamlılığının sağlanması, turistik alt yapı ve üst yapı yatırımlarına katkıda bulunmak, nitelikli işgücü istihdamına katkı sağlamak, bölgedeki işletmelere çalışma standartları getirilmesi ve denetlenmesi yerel yönetimlerin turizm ile sosyo-kültürel ilişkilerini ortaya koyan genel değerlendirme maddeleri olarak belirtilebilir (Keskin, 2016: 149).

Yerel yönetimler ve turizm ilişkisin de sosyal ve kültürel yapıyı ilgilendiren önemli konulardan biri de kültürel planlamadır. Kültürel planlama belirli bir alanda

53

yer alan kültürel unsurların stratejik ve bütünsel olarak kamu planlamasına dahil edilmesi sürecidir. Gerek sanatsal, tarihi ve doğal unsurların gerekse toplumun geleneksel değer ve motiflerini yansıtan yapı ve alanların muhafaza edilmesi ve kullanılır konumda tutulması kültürel planlama da yerel yönetimlerin önem ve özen göstermesi gereken önemli konular olarak dikkat çekmektedir. Yerel yönetimlerde kültürel planlama denildiğinde akla ilk olarak sanatsal etkinlik planlamaları gelmekte ve birbirleri ile karıştırılmaktadır. Sanatsal etkinlik planlaması; tiyatro, galeri, müze ve çeşitli sanat merkezlerinin faaliyet programlarının oluşturulması, kültür ve sanat kurumlarının, bağımsız sanatçıların desteklenmesine ilişkin proje ve programların yıllık planlar şeklinde hazırlanmasını ifade etmektedir. Kültürel planlama ise; kentsel tasarım, sanatsal faaliyetler, ulaşım koordinasyon ve güvenlik odaklı unsurları göz önünde bulundurarak, kültür odaklı bir planlamayı ifade etmektedir (İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Yayını(İSKV), 2016: 21).

3.3.3.2. Ekonomik Nedenler

Ekonomik gelişimde süreklilik gösteren turizm sektörü istihdama ve sermaye yatırımlarına yapmış olduğu katkılar neticesinde ulusal ve bölgesel ekonomilerin önemli kaynaklarından birisidir (Yamak, vd., 2012: 205). Ulusal ve bölgesel kalkınmada önemli bir araç olarak görülen turizm sektörü istihdam ve sermaye yatırımlarına katkısının yanı sıra vergi gelirlerinin arttırılmasında ve ödemeler dengesi sorunlarının ortadan kaldırılmasında etkin rol oynayan önemli bir sektördür (Çoban ve Özcan, 2013: 244).

Turizmin ulusal ve bölgesel düzeyde gerçekleşen ekonomik katkıları, turistlerin destinasyonu ziyaretleri ve bu ziyaretlerde yapmış oldukları harcamalar ile ulusal ve bölgesel gelirlerde sağlanan artışlar olarak ifade edilmektedir. Yaşanan bu artışlar hem yerel işletmelerin hem de yerel yönetimlerin gelir kaynaklarını oluşturmaktadır. İşletmeler bu gelir artışını sunmuş oldukları yeme-içme, konaklama ve eğlence hizmetlerinin karşılığı olarak alırken, yerel yönetimler de gelir artışlarının çoğunu vergilendirme yolu ile elde etmektedir (Toprak, 2007: 90).

54