Yenilik Düzeyine Göre Yenilik Türleri

Yenilik kavramı, küçük gelişmelerden, endüstrinin değişimine neden olacak önemli buluşlara kadar geniş bir içeriğe sahiptir. Yeniliğin sınıflandırma yöntemlerinden biri de düzeylerine göre sınıflandırma yapmaktır (Tidd vd., 1997; Aktaran Kaplan, 2010:18). Aşağıda düzeylerine göre (radikal ve artımsal) yenilik türleri detaylı olarak incelenecektir.

2.4.1.1. Radikal Yenilik

Radikal fikirlerin ortaya çıkması sonucunda, daha önceden denenmemiş ürün/hizmet veya yöntemlerin geliştirilmesi ve ekonomik fayda sağlaması ile radikal yenilik ortaya çıkmaktadır (Elçi, 2007:16). Radikal yeniliği başarılı bir şekilde uygulayan işletmeler pazarda ilk olmanın verdiği avantajdan yararlanacak ve kar düzeyi yüksek olacaktır (Durna, 2002:71). Örneğin, Henry Ford, otomobil montajı ve tasarımda yaptığı yenilikler ile otomobil sanayisinde başarılı olmuştur. Ford’un bu başarısını yakalamak isteyen otomobil sektöründeki diğer işletmeler 15 yıl boyunca Ford ile rekabete girmiş fakat Ford’un elde ettiği başarıyı yakalayamamışlardır. Oysaki radikal yenilik sonucu başarılı sonuçlara ulaşmak uzun zaman çalışmayı, riskleri göze almayı ve sabırlı olmayı gerektirmektedir (Tekin, 2012:63).

Radikal yeniliklerde üründe yeni bir teknolojinin bütünleşmesi ve tüketicilerin temel gereksinimlerinin mevcut ürünlerden daha iyi karşılanması söz konusudur. Bu bakımdan radikal yenilikler, pazar ve teknoloji olmak üzere iki boyutu içerir. Pazara dayalı yenilikler tüketiciye mevcut ürünlerden daha iyi yararlar sunar fakat temel teknoloji yeni değildir. Teknoloji boyutunda ise, ağırlıklı olarak teknolojiye dayalı yeni bir ürün veya yeni bir hizmetin ortaya çıkarılması ve sunumu esastır. Dolayısıyla teknolojiye dayalı yeniliklere göre pazara dayalı yenilikler, daha basit olan yeni teknolojileri kullanmaktadır (Kılıç, 2016:76).

Radikal yenilikler pazar yaratarak, tüketicilerin tercihlerini şekillendirme ve tüketicilerin davranışlarını değiştirme imkanına sahiptir. Bu değişiklikler gerçekleştirildikten sonra kişilerin onlarsız yaşamalarını hayal edemeyecekleri kadar temeldir. Dolayısıyla, radikal yenilikler, karlılığa önemli düzeyde katkı sağlamakta olup, gelişmekte olan çevrede hayatta kalmada temel oluşturur (Kılıç, 2016:81). Yeni olması sebebiyle büyük oranda risk taşıyan radikal yenilikler, ilk uygulama olması nedeni ile başarıya ulaştığında işletmeye yüksek kar sağlar (Tekin, 2012: 64).

2.4.1.2. Artımsal Yenilik

Artımsal yenilik ise adım adım yapılan bir dizi geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerini kapsayan çalışmaların sonucu olarak ortaya çıkmaktadır (Elçi, 2007:17). Artımsal yenilikler genellikle radikal yenilikleri takip eder. Dolayısıyla radikal yenilikler artımsal yeniliklerin sürekliliği ile başarı sergilemektedir.

Artımsal yenilik, radikal yeniliğe göre daha az maliyet gerektirir. Dolayısıyla risk oranı ve kar potansiyeli de düşüktür. Artımsal yenilikler pazar tarafından tanınan ürünlerin geliştirilmiş şekli olduğundan radikal yeniliklere göre pazara daha hızlı girmektedir (West, 1992, Aktaran Göral, 2012:19).

Diederiks ve Hoonhout (2007:32) artımsal yenilikçi ürün fikirlerinde tüketicilerin sürece dahil edilmesi gerektiğini, dolayısıyla yeni ürün oluşturma sürecinde tüketicilerin bakış açısının dikkate alınarak, tüketicilerin deneyimleri hakkında bilgi toplanarak hareket edilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Artımsal yenilik aşamasında, mevcut ürünleri kullanan tüketiciyi gözlemlemek ve tüketiciden neler geliştirilebileceğine ilişkin fikirlerin alınması artımsal yeniliğin meydana gelmesine en büyük katkıyı sağlamaktadır.

2.4.1.3. Radikal ve Artımsal Yenilik Karşılaştırması

bütününün yapılan yeniliklerden ve dönüşümlerden etkilenmesinin farklı olmasıdır (Aygen, 2006:38). Radikal yenilikler ile örgütün içerisinde çeşitli dönüşümler yaşanması, pazarda da radikal değişimleri meydana getirir. Oysaki artımsal yenilikler örgütün yeniliğe süreklilik kazandırmasını ve örgütün sadece belirli bölümlerinin etkilenmesini sağlamaktadır.

Radikal yenilik planları temel olarak yeni teknolojilerin dahil edilmesinden ötürü artımsal yenilikten daha ileri seviyede belirsizlik içermektedir. Yeni teknolojileri benimseyen radikal yenilikler, hem fiziksel hem de insan sermayesine, daha fazla ihtiyaç duymaktadır. Çünkü, radikal bir yenilik üretmek için yeni tesislere ve ekipmana ihtiyaç olup pazar beklentilerine cevap verecek yenilik içeren yatırımlar için fiziksel ve beşeri sermaye eşit derecede önemlidir. İşletmeler (veya onların tedarikçileri), genellikle bilinmeyen pazar bölümlerindeki potansiyel müşteriler için bilgi toplamak ve yenilik yapmak yüksek risk taşımaktadır. Oysaki artımsal yenilikte müşterilere ait bilgi toplama aktivitelerinde fiziksel ve insan sermayesine fazla ihtiyaç olmayabilir. Özellikle artımsal yenilikte mevcut kullanıcı ve ürünlerin potansiyel uygulama alanlarının tespiti için standart, mevcut kaynaklar yeterli olmakta bu da işletmelerin riskini azaltmaktadır (Song ve Thieme, 2009: 47).

Tablo 1: Artımsal ve Radikal Yeniliğin Karşılaştırılması

Artımsal Yenilik Radikal Yenilik

Sürekli yapılan ürün ve süreç

iyileştirmeleridir. Ürün ve süreç buluşlarıdır. İşletmenin endüstri içerisinde rekabet

konumunu korumasını sağlar. Endüstriyi değiştirir ya da meydana getirirler. Endüstrideki işletmeler tarafından

geliştirilir. Endüstrideki işletmenin dışında gelişir. Nispeten olağan gelişmelerdir. Nadir olarak gelişirler.

Endüstrideki mevcut işletmelerin iş görme yeteneğini sağlar.

Küçük girişimci işletmeler tarafından gerçekleştirilir. Endüstriye girmeleri için fırsat yaratır.

Kaynak: Güleş, Kürşat Hasan, Bülbül, Hasan (2004), Yenilikçilik İşletmeler İçin

Radikal yenilik, örgütün iş uygulamalarında büyük değişikliklere yol açmaktadır. Artımsal yenilikler ise, sadece mevcut ürün ve süreçlerin geliştirilmesi sonucu ortaya çıkar. Bilgisayar üzerinden haberleşen işletmeler için internet bir artımsal yenilik iken, internet üzerinden haberleşme ile yeni tanışan bir işletme için internet radikal yeniliktir (Presscott ve Van, 1997:121).