Yazar Tipi

Kâmuran Şipal'in hikâyelerindeki bir diğer önemli tip “yazar tipi”dir. genellikle kitap okuyan, hikâye veya roman ile ilgilenen, çeşitli çeviriler yapan, bilimsel araştırmalarda bulunmak için aylarca eşini mektupsuz bırakan kişilerdir. Söz konusu ettiğimiz tip, öğretmen, çevirmen ve gelen ders tekliflerini geri çevirmezler. Hemen hemen hepsi yaptıkları işlerle ailesini geçindirmek zorunda olan kişilerdir. Yazar, bu kişileri hikâyelerine alırken kimisini belirli özel bir isimde okuyucunun karşısına çıkarırken kimisini de isimsiz bir kahraman olarak ele alır. Bu şahısların okumak için yurt dışına gitmek üzere yola çıktıkları görülür. Kimi zaman geçim sıkıntısı olduğundan çocuk sahibi olmaya karşı olduklarına şahit oluruz.

Beyhan hikâyesinde yazar tipinin bu yönü üzerinde durur. İsimsiz bir tip olan hikâye kahramanı, geçim sıkıtısı yaşadığı için çocuk sahibi olmaya pek sıcak bakan bir tip değildir. Ona göre çocuk yetiştirmeye maddi durumları elverişli değildir.

Onun için eşinin ısrarına rağmen bunu kabul ermez ve onu incitir. Geçim sıkıntısı yaşadığından ona gelen ders tekliflerini geri çevirmez aksine kendi okuma yazma ve çevirilerine ayırdığı zamanın bir bölümünü ögretmenlik yapmaya ayırdığı görülür:

“Uzakta bir ders çıkıyor. Bunu da öncekiler gibi geri çevirmiyor, evde okuyup yazmalara ayırdığım zamanın bir parçasını feda etmeyi göze alıp dersi kabul ediyorum.” (s.22)

99 Yazar tiplemelerinin vazgeçilmez uğrak noktası kahvehaneler olmuştur. Her gün aynı saatte kahveye giden aynı saatte çay içen ve aynı saatte eve gelip masa başında hikâye, roman ve çeviri yaparlar. Bunlar sosyal olmaktan uzak, bir yere misafirliğe gitmeyen misafir kabul etmeyen topluma kapalı insanlardır. Bir yere gidecek olsalar gizli gitmeye çalışır. Yazı işleriyle uğraştıklarından yorucu daktiloya bile alışmış zaman zaman kendi varlığını sorgulan özelliktedirler.

Bol Uykular’da çevirmenlik yapan Enver Bey, yazar tipinin bu yönüyle ön plana çıkarır. Enver Bey, birkaç kahve arkadaşı dışında topluma kapalıdır ve genellikle kahvedeki birkaç arkadaşıyla konuşur. Az da olsa balkonda çamaşır asarken meraklı bir kızın sorduğu birkaç soruyu cevapladığını aktarır:

“Çamaşır sermek için ara sıra balkona çıktığında, pencereden üç-beş kelime konuşuyorlardı: “Nasılsınız?” “Teşekkür ederim. Siz nasılsınız?”

“Teşekkür ederim, çalışıyoruz işte.” Hikâyelere ve romanlara meraklı bir kızdı ve soruyordu: “Ne yazıyorsunuz? Roman mı?” “Yoo, çeviri yapıyorum.”

(s.228)

Yazar tipi, oluşturulurken belirli bir düzeni olan bir tipte verdiği gibi düzenden uzak bir hayat içerisinde verdiği görülür. Bu kişiler yalnız yaşamayı tercih eden bir hayat içerisinde kendi eserlerini icra etme çabası vardır. Sürekli yaşadıkları an ile geçmiş arasında gidip gelmiş ve sürekli bir zihinsel kurgu içinde olur. Hayatın önemli bir bölümü bu tür yerlerde geçince de mevzu bahis tiplerin yaşadı hayattan uzaklaşmak istediği, daha düzenli olmaya çalıştığı, okuyup yazmalarını kahvehane gibi yerlerde yapmak yerine artık evde belli bir düzen içerisinde yapmaya karar verdikleri zamanlara da rastlanır.

Söz konusu yazar tipinin en güzel örneğini Filizi Yeşil’de görmekteyiz.

Yukarıda da bahsi geçtiği gibi kişiler eserlerini kahvehane köşelerinde icra etmeye çalışmış aynı zamanda bu icra etme durumları ve yaşadıkları hayat tarzlarından uzak yeni bir düzen kurma düşüncesinde oldukları görülür. Bu hikâyedeki kahraman, evde yalnız yaşar ve sürekli zihninde bir kamyon bulundurur. Yaşadığı an ile geçmiş anılar içiçedir. Sürekli zihninde bir şeyler tasarlar. Kendi kendine tasarılarda bulunup, hayatına dair sözler verir:

100

“İstek, düşünce ve davranışların yeni baştan gözden geçirilmesi, düzene sokulması gerekiyor. Artık okuyup yazmalar evde yapılacak. Olur olmaz başını alıp gitmelere paydos denecek. Akşamları eve belirli saatlerde dönülecek.”

(s.54)

Yazar tipi, verilirken toplum içerisinde yalnız bir yaşam içinde olmayı ya da evli olduğu halde eşi ile ayrı yaşamayı tercih eden kişiler olmuştur. Büyük Oğul adlı hikâyede bir ilaç prospektüsü çevirmekle yetinmeyip özel ders verdigi görülür.

Kimisi ise Elbiseciler Çarşısı adlı hikâyede hayatı boyunca hiç karısını kıskanmamış sözde bilimsel çalışmalar için doğacak çocuğunu bile düşünmeden yurt dışına gider. Binaenaleyh yazar tipinin bu yönlerinin işlendiği hikâyeler Büyük Oğul ve Elbiseciler Çarşısı’dır.

Büyük Oğul’da çevirmen olan hikâye kahramanı, beş yıllık bir evlilikte bile yalnız kalmayı özleyen bir tiptedir. Yazar, oluşturduğu yazar tiplerindeki düzensizlik burada da devam eder. Ve evlilik yılları boyunca aradığı yalnızlığa kavuşunca evin yaşanmaz bir hal alır. Bir yanda yıkanmayan tabaklardan mutfağa girilmezken öbür yandan çamaşırlar ve yatak leş gibi kokmaya başlamıştır:

“Beş evlilik yılı boyunca, yalnızlığının dağlarda bahar güneşini yiyen karlar gibi yer yer çözülüp eridiğini hissetmemiş miydi? İşte, evlilik yılları boyunca aradığı yalnızlığına kavuşmuştu. Bir aydır çamaşırları yıkanmıyor, tabaklar kirli, kokudan mutfağa girilmiyor, oda toz toprak içinde, yatak leş gibi;

kokusu, gönül bulandırıyor.” (s.140)

Elbiseciler Çarşısı adlı hikâyede yukarıdaki gibi kahraman kendi bilimsel çalışması için eşi ve doğacak çocuğunu yüzüstü bırakıp yabancı bir ülkenin yolunu tutar. Hikâye kahramanı, yabancı ülkede iken karısını hiç kıskanmamış, yüzüstü bırakıp gitmesi yetmezmiş gibi karısının ısrarına rağmen haftalarca hatta aylarca onu mektupsuz bırakmıştır:

“O zamanlar üniversiteye gidiyordu. Maddi sıkıntılarla yüklü öğrenim yıllarının aşırı sinirliliğiyle, çocukluktan bu yana sürdürülen içe kapanık bir yaşamın hasta alınganlığıyla ama en çok da sevenlerin, ama aşırı gururlarını sevgilerinde eritemeyenlerin hırçınlığıyla, ikide bir kırmıştı arkadaşını.” (s.172)

101 Kâmuran Şipal'in oluşturmaya çalıştığı yazar tipinin genellikle kahvehane köşelerinde sanatlarını icra ederler. Yalnız kalmayı tercih eden ve düzeni arayan kişilerdir. Bu tiplerin kendi çalışmaları için ailesini yok saydığı, bazen ailesini yüzüstü bırakıp yabancı bir ülkeye gittiği bazen de çevrede veyahut aile içerisinde yalnız kalmayı tercih ettikleri görülür.