Coúkun ùEREFOöLU
Dr, Ankara KalkÕnma AjansÕ, Öveçler 1322. Cad. (Eski 6. Cad.) No: 11 06460 Çankaya/ANKARA cserefoglu@gmail.com
Faik KANTAR
Prof. Dr. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, ERZURUM fkantar@atauni.edu.tr
Özet
Bu araútÕrmada, kÕrsal ekonomi ve kalkÕnma faaliyetleri arasÕndaki ba÷ olarak ifade edilen Leader yaklaúÕmÕ incelenmiútir. ølk olarak 12 AB ülkesinde Leader I adÕ altÕnda uygulanmaya baúlayan program, 1994-199 yÕllarÕ arasÕnda Leader II adÕyla, 2000-2006 döneminde Leader + ve 2007-2013 döneminde Leader adÕyla AB ülkelerinde uygulanmÕútÕr. Türkiye’de 2011 yÕlÕndan sonra uygulanmasÕ öngörülen Leader programÕ için Çorum ve ùanlÕurfa pilot iller seçilerek bu illerde yerel eylem gruplarÕnÕn temelleri atÕlmÕútÕr. Sonuç olarak tabandan tavana yaklaúÕmÕ esas alan Leader’in ülkemizde uygulanmasÕ ile kÕrsal alanlarÕn canlÕlÕk kazanaca÷Õ, ve bölgede en acil ihtiyaç duyulan projelerin yerel eylem gruplarÕ vasÕtasÕyla yürütülmesi hayata geçecektir.
Anahtar kelimeler: Leader, KÕrsal KalkÕnma, AB, Türkiye
Abstract
In this study, Leader, which is a connection between Rural Economy and development activities, was analysed. Firstly, Leader I which was implemented in 12 EU countries, Leader II in 1994-1999, Leader + in 2000-2006 and lastly Leader in 2007-2013 has been implemented. Çorum and ùanlÕurfa provinces were selected after 2011 for the foreseen Leader programme in Turkey and the and the basis of local action groups have been created. Consequently, with the implementation of Leader programme which aims bottom-up approach in Turkey and projects will be carired out by Local action groups.
Keywords: Leader,Rural development, EU, Turkey
JEL Code: R11
1. GøRøù
1.1. AB’de LEADER YaklaúÕmÕ
KÕrsal kalkÕnma politikasÕ ekonomik, sosyal ve çevresel hususlarÕ önemseyen Avrupa’nÕn kÕrsal alanlarÕnda sürdürülebilir kalkÕnmayÕ teúvik etmektedir ve Ortak TarÕm PolitikasÕnÕn (OTP) gitgide artan önemli bir bileúeni olup yenilikçi bir yaklaúÕmdÕr.
Leader yaklaúÕmÕnÕn amacÕ yerel inisiyatifleri çekerek kÕrsal alanlarÕn potansiyel geliúimini iyileútirmek, bütüncül yerel kalkÕnma konusunda bilgi kazanÕmÕnÕ teúvik etmek ve bu bilgiyi di÷er kÕrsal alanlara yaymaktÕr (European Commission, 2006a).
1
stInternational Conference on Regional Development
186
Üye ülke ve bölgelerde mevcut politika tedbirleri kadar 2007-2013 dönemi için kÕrsal kalkÕnma politikasÕnÕ úekillendiren temel kurallar 1698/2005 nolu Konsey tüzü÷ünde yer almaktadÕr. Bu tüzük altÕnda, 2007-2013 dönemi için kÕrsal kalkÕnma politikasÕ 3 temaya odaklanmÕútÕr. Bunlar; tarÕm ve ormancÕlÕk sektörünün rekabet gücünü iyileútirme, çevre kÕrsal alanÕ iyileútirme ve kÕrsal alanlarda yaúam kalitesini iyileútirme ve kÕrsal ekonominin çeúitlendirmesini teúvik etmedir.
Dengeli bir politika yaklaúÕmÕnÕ güvence altÕna almak için üye ülkeler ve bölgeler bu üç eksen arasÕnda kÕrsal kalkÕnma fonlarÕnÕ ayrÕútÕrmalarÕ zorunlu hale getirilmiútir. FonlarÕn bir kÕsmÕnÕn ise Leader topluluk insiyatif deneyimine dayalÕ projeleri desteklemek zorundadÕr.
KalkÕnma için “Leader yaklaúÕmÕ” spesifik yerel problemleri iúaret etmek için yerel ortaklÕklar tarafÕndan tasarlanan ve yürütülen bireysel projeleri içermektedir.
2007-2013 programÕ için, Leader ayrÕ bir program olarak de÷il ulusal/bölgesel kÕrsal kalkÕnma programlarÕnda bütünleútirici bir yapÕ olarak iúlevini devam ettirmiútir. Bu úimdiye kadar uygulanan kÕrsal kalkÕnma faaliyetlerinden daha geniú ölçekli ve daha kapsamlÕ bir aralÕkta uygulanacak olan Leader yaklaúÕmÕ için yeni ihtimaller ortaya çÕkarmÕútÕr.
1990’lÕ yÕllardan önce denenen farklÕ kÕrsal kalkÕnma yaklaúÕmlarÕ baúlÕca çiftçilere odaklanmÕú ve tarÕmda yapÕsal de÷iúiklikleri teúvik etmeye yardÕmcÕ olan tipik sektörel programlar olmuútur.
PolitikacÕlar ulusal ve bölgesel düzeyde karar alÕnan destek planlarÕ için tavandan tabana yaklaúÕmÕnÕ uygulamÕúlardÕr. Yerel paydaúlar kendi bölgelerinin gelece÷inin mimarlarÕ olmak için her zaman beceri kazanmalarÕ yönünde teúvik edilmemiúlerdir.
Yerel topluluklar ve yerel kaynaklarÕn katma de÷erini içeren alan bazlÕ ve tabandan tavana yaklaúÕmÕ yavaú yavaú kÕrsal alanlarda iú ve ticaret geliútirmenin yeni bir yolu olarak ortaya çÕkmÕútÕr. Leader yerel düzeyde çeúitli projeleri ve fikirleri, paydaúlarÕ ve kaynaklarÕ biraraya getiren deneysel bir yol ile iúe baúlamÕútÕr. KÕrsal alanlarda fÕrsatlarÕn nasÕl geniúletilece÷ini test eden ideal bir araç olmayÕ sa÷lamÕútÕr.
Leader yaklaúÕmÕnÕn uygulandÕ÷Õ AB kÕrsal alanlarÕnda, Leader gruplarÕnÕn sayÕsÕ ve tahsis edilen fon miktarÕ Leader’in uygulanmaya baúladÕ÷Õ 1991 yÕlÕndan günümüze kadar sürekli bir artÕú gözlemlenmiútir.
Politik bir kavram olarak, Leader AB yapÕsal fonlarÕ altÕnda finanse edilen “Topluluk inisiyatifi” olarak takdim edilmiútir. Leader úimdiye dek 3 dönemden geçmiútir. Bunlar; Leader I (1991-93), Leader II (1994-1999) ve Leader + (2000-06). Bu zaman diliminde üye ülke ve bölgeler AB düzeyinden ayrÕ finanse edilen ba÷ÕmsÕz Leader programÕna sahip olmuúlardÕr. 2007 yÕlÕndan itibaren Leader yaklaúÕmÕ AB’nin tüm kÕrsal kalkÕnma politikasÕ içerisine entegre edilmiútir. Leader di÷er kÕrsal kalkÕnma eksenleri vasÕtasÕyla AB tarafÕndan desteklenen ulusal ve bölgesel kÕrsal kalkÕnma programlarÕ içerisine dahil edilmiútir. 2007 yÕlÕndan itibaren Leader programÕnÕn desteklenmesi KÕrsal KalkÕnma øçin Avrupa TarÕm Fonu tarafÕndan her bir üye ülke için tahsis edilmiútir.
Leader ProgramÕnÕn 1991 yÕlÕnda baúlamasÕndan günümüze kadar tahsis edilen fon miktarlarÕna aúa÷Õdaki Tablo.1’den bakÕldÕ÷Õnda Leader yaklaúÕmÕna tahsis edilen fon miktarÕnda dönemler itibariyle sürekli bir artÕú yaúanmasÕndan bu politikanÕn AB’nde ne kadar baúarÕlÕ oldu÷u ve sahiplenildi÷i görülmektedir.
Tablo 1. Leader Projelerine AyrÕlan Fon MiktarÕ
1991-1994 1994-1999 2000-2006 2007-2013 Leader I Leader II Leader + Leader Ekseni
YEG 217 906 803 2224
Alan (km) 367.000 1.375.144 1.577.386 AB 27
Fon (Milyon) 442 1.755 2.105 5.400
Kaynak: Vera, 2009
187 Leader ile di÷er geleneksel kÕrsal kalkÕnma tedbirleri arasÕndaki farklÕlÕ÷a bakÕldÕ÷Õnda Leader, yapÕlmasÕ ihtiyaç duyulan úeyden ziyade nasÕl ilerlenmesi gerekti÷ini gösteren bir yaklaúÕma sahiptir. Aúa÷Õdaki úekil 1 Leader yaklaúÕmÕnÕn yedi ana özelli÷ini özetlemektedir;
ùekil 1. Leader YaklaúÕmÕ
Kaynak: European Commission, 2006a
1-Bölge bazlÕ yerel kalkÕnma stratejileri; Bölge bazlÕ yaklaúÕm politika uygulamasÕ için hedef alan gibi küçük, homojen, sosyal olarak uyumlu alan, ortak geleneklerle karakterize edilen, aidat duygusu veya ortak ihtiyaç ve beklentileri ön planda tutmaktadÕr. Bölge bazlÕ yerel kalkÕnma stratejisi gerçekten yereli temsil etme, yerelin, güçlü ve zayÕf yönleri, fÕrsatlarÕ ve tehditleri tanÕmlamada etkin bir strateji olup yereli rekabetçi bir avantaja kavuúturmak için di÷er modellerden daha iyi çalÕúan bir yaklaúÕmdÕr.
2-Tabandan-tavana yaklaúÕm; Tabandan-tavana yaklaúÕm yerel aktörlerin strateji konusunda karar verme ve kendi bölgelerinde takip edilecek önceliklerin seçimine katÕlÕm sa÷larlar. Yerel aktörlerin dahil olmasÕ büyük çapta nüfusu, ekonomik ve sosyal ilgi gruplarÕnÕ ve kamu ve özel kurumlarÕn temslcilerini içerir.
Kapasite geliútirme tabandan-tavana yaklaúÕmÕn gerekli bir bileúeni olup, bilinç düzeyinin artÕrÕlmasÕ, e÷itim, alanÕn güçlü ve zayÕf yönlerini tanÕmlamak için yerel nüfusun katÕlÕmÕ ve hareketlili÷i, yerel kalkÕnma stratejisini oluúturmada farklÕ çÕkar gruplarÕnÕn katÕlÕmÕ, stratejinin sunulmasÕnda uygun faaliyetlerin yerel düzeyde seçimi için bir çok kriterin oluúturulmasÕnÕ içine almaktadÕr.
3-Kamu-özel sektör ortaklÕ÷Õ: Yerel eylem gruplarÕ (YEG); Yerel eylem grubu olarak bilinen bir yerel ortaklÕk kurma Leader yaklaúÕmÕnÕn orjinal ve önemli bir özelli÷idir. YEG yerel kalkÕnma stratejisini tanÕmlama ve uygulama, finansal kaynaklarÕn tahsisi ve yönetiminde karar alma gibi görevlere sahiptirler.
Bir YEG alandaki farklÕ sosyo-ekonomik sektörlerden çekilmiú mevcut yerel çÕkar gruplarÕnÕ iyi bir úekilde temsil etmelidir ve kamu ve özel ortaklÕklarÕ ile iúbirli÷i yapmalÕdÕr. Karar verme düzeyinde, özel ortaklÕklar ve dernekler yerel ortaklÕ÷Õn en az %50’sini oluúturmaktadÕr. Yerel inisiyatiflerde ço÷unlukla aktif olan kÕrsal aktörler aúa÷Õdaki úekilde özetlenmektedir;
1
stInternational Conference on Regional Development
188
ùekil 2. Yerel eylem grubunu meydana getiren unsurlar
Kaynak: European Commission, 2006a
Yerel eylem grubundan beklenen ortak proje kapsamÕnda bölgelerindeki uygun çÕkar gruplarÕnÕ biraraya getirme, yerel kaynaklara bölgesel bakÕú açÕsÕyla bakma ve alanla ilgili karar alma, farklÕ tedbirlerle ba÷lantÕ kurma, yereldeki karÕúÕk kaynaklar tarafÕndan önerilen fÕrsatlarÕ yakalayabilme, yenilikçi fikirlere açÕk olma, farklÕ sektörel yaklaúÕmlarÕ entegre edebilmektir.
4- Yenilikçili÷i hÕzlandÕrma; Leader kÕrsal alanlarÕn geliúimi için yeni ve yenilikçi yaklaúÕmlarÕ teúvik etmede önemli rol oynayabilir. Yenilikçilik, yeni bir ürünün, yeni bir sürecin, yeni bir organizasyon ve yeni bir pazarÕn sunumu anlamÕna gelmektedir. KÕrsal alanlardaki yenilikçilik di÷er politika önlemlerinin tatmin edici ve sürdürülebilir bir yönde çözemedi÷i kalÕcÕ kÕrsal sorunlar veya bilginin geleneksel formlarÕnÕn modernizasyonu, baúka yerde geliútirilmiú yenilikçili÷in transferi ve uyumu anlamÕna gelmektedir. Bu kÕrsal alanlarÕn spesifik problemlerine yeni karúlÕklar anlamÕna gelmektedir.
5-Entegre ve çok sektörlü eylemler; Leader sektörel geliúme programÕ de÷ildir. Yerel kalkÕnma stratejisi farklÕ ekonomik, sosyal, kültürel, çevresel oyuncular ve dahil olan sektörleri entegre eden çok sektörlü bir yaklaúÕmÕ içermektedir.
6-A÷ oluúturma; yerel kÕrsal kalkÕnmadan edinilen dersler üzerine iyi uygulamalarÕ transfer eden ve yenilikçili÷i yayan bir araçtÕr. A÷ güçleri insanlar, projeler ve kÕrsal alanlar arasÕnda ba÷lantÕ kurmaktadÕr ve bu yüzden bazÕ kÕrsal alanlar tarafÕndan karúÕlaúÕlan ayrÕútÕrmanÕn giderilmesine yardÕmcÕ olabilir.
7- øúbirli÷i; øúbirli÷i a÷dan daha da ileriye gitmektedir. Ortak projeyi üstlenen bir yerel eylem grubunun di÷er Leader grubu ile veya di÷er bölgede, üye ülkede veya üçüncü ülkede benzer bir yaklaúÕmÕnÕ alan bir grup ile etkileúimini gerektirir. øúbirli÷i projeleri basit bir bilgi paylaúÕmÕ olmayÕp ortak bir yapÕ altÕnda ideal olarak yönetilen ortak projeleri içermek zorundadÕr.
8- Merkezi olmayan yönetim; Yerel eylem gruplarÕna proje seçimi ve stratejik seçenekleri bÕrakarak program uygulamasÕnda yerel ortaklÕ÷Õn sorumlu rolünü ve kÕsmi ba÷ÕmsÕzlÕ÷ÕnÕ teúvik etmektedir.
Bölgede kamu ve özel sektör orijinli ek kaynaklarÕ oluúturarak YEG’lerin aktif oyuncu olmalarÕna olanak sa÷lar.
189 Leader, kÕrsal alanlarÕn varlÕklarÕnÕ devam ettirmesi için rekabetçi yapÕya kavuúturularak sürdürülebilirli÷in sa÷lanmasÕ, yaúlanma problemi, düúük hizmet sa÷lama düzeyleri ve iúgücü fÕrsatlarÕnÕn eksikli÷i gibi karúÕlaúÕlan sorunlarÕn üstesinden gelinmesi konusunda teúvik edici bir role sahiptir.
2. AB’DE LEADER PROGRAMI 2.1. Alan ÇalÕúmasÕ Örnekleri
1. Magna Mater — TasarÕmsal el sanatlarÕ; Magna Mater dört kurumun ortaklÕ÷Õ tarafÕndan organize edilen Azore’de gerçekleúen bir projedir. Adeliaçor (yerel kalkÕnma derne÷i), ASDEPR (yerel kalkÕnma derne÷i), Centro Regional de Apoio ao Artesanato (el sanatlarÕ promosyonu için bölgesel merkez) ve PPART (el sanatlarÕ promosyon programÕ).
Proje i÷ne oyasÕ, nakÕú, dokumacÕlÕk ve çömlekçilik olarak isimlendirilen geleneksel el sanatlarÕndaki yenilikçilik boyutunu artÕrmaktadÕr. 2002 yÕlÕnda São Miguel ve Faial adalarÕndaki çalÕútay için Aveiro Üniversitesi sene sonu ö÷renci tasarÕmcÕlarÕndan ve Azorean el sanatlarÕ üreticilerinden oluúan iki grup oluúturularak birlikte çalÕúma yapmÕúlar ve Faial adasÕndaki sonuçlarÕ sergilemiúlerdir. ÇalÕútay geleneksel desenler, yeni teknikler ve ürün farklÕlaútÕrmasÕnÕn yenilikçi uygulamasÕ ile sonuçlandÕ÷Õndan tasarÕmcÕlar ve esnafÕn biraraya getirilmesinin önemini yansÕtmÕútÕr (European Commission, 2006b).
2. Belçika’daki LEADER projesi - Organik tarÕm; Brugse Ommeland YEG’inin kalkÕnma stratejisi, çiftliklerdeki tarÕm faaliyetlerini çeúitlendirirken, çevre korumayÕ da güçlendirmektedir. YEG’in stratejsi, sürdürülebilir tarÕmÕn, ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarÕnÕ bir araya getirdi÷i için, bölgedeki yaúam kalitesini artÕraca÷Õna inanmaktadÕr. Proje dokuz yerel çiftçinin organik ürünlerin satÕúÕ ve onlarÕn görünürlü÷ünü nasÕl artÕrÕp onlarÕ daha iyi nasÕl tanÕtabilecekleri ile ilgili düúünce ve deneyimlerini paylaúmak üzere bir araya gelmesiyle baúlamÕútÕr. Bölgesel organik ürünlerin satÕúÕnÕ teúvik etmek üzere bir kooperatif oluúturmuúlardÕr. øyi uygulamalarÕ paylaúmak üzere yapÕlan düzenli toplantÕlar yanÕnda, çiftçiler, projeye dahil olan tüm çiftçileri kapsayan bir takvimin oluúturulmasÕ, pazar yerlerinde ortak tezgahlar ve proje dahilindeki çiftliklerle bisiklet turu arasÕnda ba÷lantÕ kurularak çiftlikleri ziyaret edenlerin sayÕsÕnda artÕú hedefi gibi ortak stratejileri uygulamaya baúlamÕúlardÕr. Projenin somut çÕktÕlarÕ ise bölgesel organik ürünler için ortak bir marka (logo) oluúturulmasÕ, bir web sitesinin kurulmasÕ, fuarlar, pazarlar ve di÷er tanÕtÕm etkinliklerinde kullanÕlacak reklam panolarÕ, broúürler ve takvim gibi tanÕtÕm malzemeleri, organik paketleme ve malzemelerin toplu alÕmÕ olmuútur. Projenin uygulanmasÕ ile birlikte organik tarÕm ve yerel organik ürünlerin bölgede daha iyi tanÕnmasÕ sa÷lanmÕútÕr. AyrÕca bölgedeki organik üretim yapan çiftçiler ve ziraat mühendisleri arasÕndaki iúbirli÷i artmÕú ve daha fazla çiftçi organik paketleme malzemesi kullanmaya baúlamÕúlardÕr (TarÕm ve Köyiúleri BakanlÕ÷Õ, 2011).
3. Yunanistan – Termal kaynaklarÕn modernizasyonu; Proje Lemnos adasÕndaki Mirina’nÕn Terma bölgesindeki termal kaynaklarÕn restorasyonu ve modernizasyonunu içermektedir. Bölgedeki termal kaynaklar onlarÕ özel úahÕslar veya úirketlere kiralayan belediye tarafÕndan iúletilmektedir. Proje giriúimcileri kurulumu kiralamÕúlardÕr ve ekipmanlarÕn güncellenmesi ve iyileútirilmesi fikri ile ortaya çÕkmÕúlardÕr. YEG yerel kaynaklarÕ hareketlendirmeyi ve yenilikçi ve sürdürülebilir olan yerel inisiyatifleri desteklemeyi amaçlamÕútÕr. YEG’ler yüksek çevre de÷erlili÷ine sahip bir turizm destinasyonunu teúvik etmeye yardÕmcÕ olmak için Lemno adasÕnÕn do÷al mirasÕnÕ ön plana çÕkaran faaliyetlere odaklanmÕúlardÕr. AyrÕca bir web sayfasÕnÕn kurularak termal kaynaklarÕn tanÕtÕmÕ sa÷lanmÕútÕr. Proje uygulandÕktan sonra termal kaynaklarÕn iyiútirilmesi sonucu ölü sezonlarda turizm pazarÕnda bir iyileútirmeye neden olmuútur (European Commission, 2008).
3. TÜRKøYE’DE LEADER PROGRAMI 3.1. IPARD ProgramÕ ve Leader YaklaúÕmÕ
2007-2013 IPARD ProgramÕ süresince bu tedbirin uygulanmasÕ için seçilen stratejinin amacÕ, mevcut kÕsÕtlÕ kaynaklarÕ e÷itim, çalÕútaylar, bilgilendirme yoluyla yerel düzeyde kapasite ve kaynak oluúturarak yerel kalkÕnma stratejilerinin uygulanmasÕ için hazÕrlanmasÕna ve YEG’lerin iúletme giderleri ve iúbirli÷i
1
stInternational Conference on Regional Development
190
projeleriyle birlikte yerel kalkÕnma stratejileri temel alÕnarak seçilen YEG’lerin desteklenmesine yo÷unlaútÕrmaktadÕr. Yerel KalkÕnma Stratejilerinin uygula nmasÕ IPARD ProgramÕnda Eksen 3 altÕnda yer almaktadÕr (Altunda÷, 2008).
Türkiye’de yerel kalkÕnma stratejilerinin uygulanmasÕ dört Alt-tedbir kapsamÕnda gerçekleúecektir;
1. Yetenek kazandÕrma, harekete geçirme, ve yerel kalkÕnma stratejisinin hazÕrlanmasÕna yardÕm: Bu tedbir kapsamÕnda kapasite geliútirme, yerel aktörlere yetenek kazandÕrma, harekete geçirme ve yerel ihtiyaçlarÕ tartÕúmak amacÕyla bir araya getirme giriúimleri, alana iliúkin teúhis üretimini destekleme, yasal statüsü olan ortaklÕklarÕn (YEG) kurulmasÕnÕn desteklenmesi, yerel kalkÕnma stratejisinin hazÕrlanmasÕnÕn desteklenmesi ve a÷lar ve a÷ kurma faaliyetleri geliútirmenin desteklenmesidir.
2. Yerel kalkÕnma stratejilerinin uygulanmasÕ: Yerel Eylem GruplarÕ, Yerel KalkÕnma Stratejisi’ne uygun projeleri olan potansiyel yararlanÕcÕlara bir destek belgesi niteli÷inde tavsiye mektubu yazacak olup bu gruplar akreditasyon sürecinin dÕúÕnda kalacak ve proje sorumlulu÷u IPARD AjansÕna ait olacaktÕr.
3. Yerel eylem gruplarÕnÕn faaliyet giderleri: Yerel Eylem GruplarÕnÕn faaliyet giderleri yerel kalkÕnma stratejisindeki toplam kamu harcamalarÕnÕn % 20’si ile sÕnÕrlÕ tutulacaktÕr. Seçilen Yerel Eylem GruplarÕ, faaliyetlerinin ve bunlarÕn maliyetinin detaylandÕrÕldÕ÷Õ bir bütçe önerisi sunmakta nihai seçim ise IPARD AjansÕ tarafÕndan yapÕlmaktadÕr.
4. øúbirli÷i faaliyetleri: BaúarÕlÕ eylem gruplarÕ, bir di÷er eylem grubu veya benzer bir yaklaúÕmla faaliyet gösteren bir yerel eylem grubu ile birlikte ülkenin farklÕ bir bölgesinde ya da AB üye ülkelerinden birinde ortak projeyi üstleneceklerdir. øúbirli÷i, LEADER GruplarÕnÕn yerel faaliyetlerini güçlendirmede rol oynayacaktÕr.
AB tarafÕndan finanse edilen ve TarÕm ve Köyiúleri BakanlÕ÷Õ tarafÕndan yürütülen “IPARD ProgramÕ kapsamÕnda LEADER tedbirinin uygulanmasÕna destek projesi” LEADER yaklaúÕmÕna yönelik kapasite geliútirmek ve gerekli prosedürleri hazÕrlamayÕ hedeflemiútir. Bu kapsamda, yerel kÕrsal kalkÕnma stratejilerinin hazÕrlanmasÕ ve uygulanmasÕ konusunda deneyim kazanmak amacÕyla KasÕm 2010’da IPARD uygulama illeri arasÕndan iki il Çorum (øskilip ilçesi) ve ùanlÕurfa (Birecik ilçesi) pilot alanlar olarak seçilmiútir (TarÕm ve Köyiúleri BakanlÕ÷Õ, 2011).
Pilot uygulamalarÕn genel hedefi, il ve ilçe merkezinde LEADER yaklaúÕmÕ ile ilgili bilgileri ve beceriyi geliútirmektir. Bu kapsamda yürütülecek çalÕúmalar ise aúa÷Õda yer almaktadÕr;
1. KÕrsal alanlardaki yerel kalkÕnma sorunlarÕyla ilgilenmek üzere kamu-özel sektör ortaklÕ÷ÕnÕn oluúturulmasÕ (YEG);
2. Kamu-özel sektör ortaklÕ÷ÕnÕn bir birlik olarak tescil edilmesi,
3. Pilot YEG’ler için, yerel paydaúlarla birlikte bölgesel analiz ve SWOT analizini de içeren taslak yerel kalkÕnma stratejilerinin hazÕrlanmasÕ,
4. YKKS kapsamÕnda proje baúvurularÕnda bulunabilecek potansiyel faydalanÕcÕlarÕn proje kapasitesinin geliútirilmesi ve
5. YEG’leri iúletmekle ilgili kurallarÕn oluúturulmasÕdÕr.
4. SONUÇLAR
- Leader, KÕrsal kalkÕnmanÕn 3 ana eksenine yo÷unlaúmakta ve bu eksenler arasÕnda bir bütüncüllük sa÷lamaktadÕr. Leader, tedbirler daha önce tanÕmlanmadÕ÷Õ ve bilginin transferini hÕzlandÕrdÕ÷Õ için bir yenileúimdir.
- BaúarÕlÕ Leader uygulamalarÕ zaman aldÕ÷Õndan sonuçlarÕnÕ uzun dönemde görmek mümkün olmaktadÕr.
- AB Leader uygulamalarÕ düúük gelirli bölgeler kadar orta gelirli bölgelerde kÕrsal sorunlarÕ tanÕmlayÕp çözüm geliútirmede çok baúarÕlÕ olmuúlardÕr.
- Leader, karar verme mekanizmasÕna yerel katÕlÕmcÕlarÕ katma ve bütünleútirici özelli÷inden dolayÕ yerel alanlarÕn güçlendirilmesi, kÕsmi süreli iúgücü oluúturma ve farklÕ kalkÕnma ajanslarÕ arasÕnda