Yaşam Tarzı Ölçeğine İlişkin Analizleri

Araştırmada kullanılan yaşam tarzı ölçeği yerli ve yabancı birçok araştırmada geçerliliği ve güvenirliği test edilmiş bir ölçektir. Bu araştırmada 30 ifadeden oluşan ölçeğin genel güvenilirlik katsayısının “0,878” olduğu görülmüştür. Genellikle sosyal bilimler alanındaki araştırmalarda “0,61<α< 0,80” aralığı kabul edilebilir,

“0,81<α<1,00” ise yüksek güvenilirlik olarak kabul edilmektedir (İslamoğlu ve

60

Alnıaçık, 2014, s. 283). Buna göre araştırmada yaşam tarzı ölçeğinin güvenilirlik katsayısı yüksek düzeyde kabul edilebilir seviyededir.

Ölçeğin KMO örneklem yeterliliği 0,863 olup, bu değer “çok iyi” düzeyi (0,8-0,9) ifade etmektedir. Bartlett küresellik testi sonucu da anlamlılık göstermektedir (p<0,001). Bu sonuçlar faktör analizinin uygulanabilir olduğu şeklinde yorumlanmaktadır (Field, 2009, s. 647).

Açımlayıcı faktör analizi neticesinde faktör yük değeri alt sınırı ,40 olarak belirlenmiş ve bu değer altında kalan ifadeler ile faktör yük değeri birbirine ,10’dan daha yakın ifadeler çıkarılmıştır. Bunun neticesinde 35 ifadeden oluşan ölçeğin 5 ifadesi çıkarılarak ifade sayısı 30’a düşmüştür. Faktör analizi sonucunda ölçekten çıkarılan ifadeler sırasıyla şunlardır: “Hayatımın içinde çok fazla çeşitlilik olması hoşuma gider.”, “Bir yıl veya daha fazla zamanımı yabancı ülkede geçirmek isterim.”,

“Gündelik hayatta kullanabileceğim şeyler yapmayı/üretmeyi çok severim.”, “Sanat, kültür ve tarih hakkında bir şeyler öğrenmeyi severim.”,“İşime yaramayacak şeylerle ilgili bile olsa öğrenmek isterim.”. 30 ifade ile gerçekleştirilen faktör analizi neticesinde ölçekteki ifadelerin orijinalindeki gibi sekiz faktör altında toplandığı gözlemlenmiştir. Bu sekiz faktöre ait ifadelerin dağılımı, faktör yükleri, varyans yüzdeleri ve öz değerleri Çizelge 4’te sunulmuştur.

Yedi ifade ile açıklanan “Deneyimliler” faktörünün tanımladığı yüzde 25,702 düzeyindedir. Beş ifade ile açıklanan “Gayretliler” faktörünün tanımladığı yüzde 10,537 düzeyindedir. Beş ifade ile açıklanan “Yapıcılar” faktörünün tanımladığı yüzde 9,170 düzeyindedir. Dört ifade ile açıklanan “İnançlılar” faktörünün tanımladığı yüzde 5,509 düzeyindedir. Üç ifade ile açıklanan “Hayata Tutunanlar” faktörünün tanımladığı yüzde 4,993 düzeyindedir. İki ifade ile açıklanan “Yenilikçiler”

faktörünün tanımladığı yüzde 4,392 düzeyindedir. İki ifade ile açıklanan “Başarılılar”

faktörünün tanımladığı yüzde 3,572 düzeyindedir. İki ifade ile açıklanan “Düşünürler”

faktörünün tanımladığı yüzde 3,486 düzeyindedir. Toplam faktör yüzdesi ise 67,361’dir.

61

Çizelge 4. Yaşam Tarzı Ölçeğine İlişkin Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Faktör Yükü

Öz Değer

Varyans Yüzdesi

DENEYİMLİLER α : ,907

Heyecan benim için bir tutkudur. ,800

4,72 25,702 Sıra dışı insanlar ve nesnelerden hoşlanırım. ,794

Yeni şeyler denemeyi severim. ,769

Daha önce hiç yapmadığım bir şeyi denemekten hoşlanırım. ,763 Hayatımda çok fazla heyecan olmasından hoşlanırım. ,753 Hayatımda sürekli yeni bir heyecan arayışı içerisindeyimdir. ,750 Yeni ve bana farklı gelen şeyleri yapmayı severim. ,702

GAYRETLİLER α : ,850

Modayı ve yenilikleri takip ederim. ,851

3,34 10,537

Gösterişten hoşlandığımı itiraf etmeliyim. ,811

Modaya uygun giyinmeyi severim. ,731

Modayı takip eden biri olarak tanınmak isterim. ,712 Giyim tarzım, çoğu insandan daha fazla modaya uygundur. ,575

YAPICILAR α : ,808

Bir şeyi satın almak yerine, kendim yapmayı tercih ederim. ,795

2,93 9,170 Ağaç, metal gibi malzemelerle uğraşmayı ve bunlardan bir şeyler

yapmayı severim. ,750

Makine, motor gibi mekanik parçalara ilgi duyarım ve nasıl

çalıştıklarını merak ederim. ,720

El becerisi/el emeği gerektiren şeyler yapmayı severim. ,689 Hırdavat/nalbur ve oto yedek parça/aksesuar mağazalarını gezmeyi

severim. ,567

İNANÇLILAR α : ,716

Devlet okullarında dini eğitim desteklenmelidir. ,766

2,35 5,509 Dünyanın kutsal kitapta anlatıldığı gibi altı günde yaratıldığına

inanırım. ,765

Bir kadın, ancak ailesine mutlu bir yuva sağlarsa hayatı anlamlı hale

gelir. ,669

Günümüzde televizyonlarda cinsellik çok fazla ön plana çıkarılıyor. ,612

HAYATA TUTUNANLAR α : ,641

Yaşantımda gerçekten çok az şeye ilgi duyarım. ,806

1,94 4,993 Kabul etmeliyim ki ilgi alanım biraz dar ve sınırlıdır. ,783

Hayatımda haftadan haftaya hemen hemen aynı rutin olmasını

isterim. ,551

YENİLİKÇİLER α : ,749

Çoğu insandan daha yetenekliyimdir. ,776

1,80 4,392 Kendimi bir aydın (entelektüel) olarak görürüm. ,760

BAŞARILILAR α : ,708

İnsanlara öncülük yapmayı severim. ,704

1,60 3,572

Bir grubun sorumlusu olmak hoşuma gider. ,562

DÜŞÜNÜRLER α : ,540

Genelde teorilerle ilgilenirim. ,752

1,48 3,486 Evrenin/kâinatın işleyişi hakkında daha fazla şey öğrenmek isterim. ,512

Notlar: Varimax Rotasyonlu Temel Bileşenler Faktör Analizi.

Cronbach’ın Alfa Katsayısı (α): ,878 KMO Örneklem Yeterliliği: .863

Bartlett Küresellik Testi: p< .000 (Ki-kare 14465,022 df=595)

Çizelge 5’te yaşam tarzı ölçeğinin sekiz faktörünün ve bu faktörlerde yer alan ifadelerin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri gösterilmektedir. Tüm faktörler içinde “Başarılılar” faktörünün (X =3,61) en yüksek aritmetik ortalamaya

62

sahip faktör olduğu görülmektedir. Bu faktör içinde “İnsanlara öncülük yapmayı severim.” ifadesinin (X =3,64) en yüksek ortalamaya sahip ifade olduğu ve “Bir grubun sorumlusu olmak hoşuma gider.” ifadesinin (X =3,58) ise en düşük ortalamaya sahip ifade olduğu görülmektedir.

Yaşam tarzı ölçeğinde en düşük aritmetik ortalamaya “Hayata Tutunanlar”

faktörünün (X =2,56) sahip olduğu görülmektedir. Bu faktör içinde “Kabul etmeliyim ki ilgi alanım biraz dar ve sınırlıdır.” ifadesi (X =2,60) en yüksek ortalamaya sahip ifadedir. “Yaşantımda gerçekten çok az şeye ilgi duyarım.” ifadesi (X=2,51) ise hem bu faktör içinde hem de tüm ölçek ifadeleri arasında en düşük ortalamaya sahip ifadedir. Ayrıca tüm ölçek ifadeleri arasında “Düşünürler” faktörü içinde yer alan

“Evrenin/kâinatın işleyişi hakkında daha fazla şey öğrenmek isterim.” ifadesi (X

=3,93) en yüksek ortalamaya sahiptir.

Çizelge 5. Yaşam Tarzı Ölçeğine İlişkin Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

FAKTÖR

İFADELER X ^SS X ^SS

DENEYİMLİLER

Yeni şeyler denemeyi severim. 3,85 ,956

3,54 1,034 Daha önce hiç yapmadığım bir şeyi denemekten

hoşlanırım. 3,75 ,923

Yeni ve bana farklı gelen şeyleri yapmayı severim. 3,63 1,001 Heyecan benim için bir tutkudur. 3,56 1,103 Hayatımda çok fazla heyecan olmasından hoşlanırım. 3,51 1,083 Sıra dışı insanlar ve nesnelerden hoşlanırım. 3,50 1,115 Hayatımda sürekli yeni bir heyecan arayışı

içerisindeyimdir. 3,04 1,062

GAYRETLİLER Modayı ve yenilikleri takip ederim. 3,47 1,075

3,04 1,107

Modaya uygun giyinmeyi severim. 3,29 1,055

Giyim tarzım, çoğu insandan daha fazla modaya

uygundur. 3,05 1,085

Gösterişten hoşlandığımı itiraf etmeliyim. 2,72 1,208 Modayı takip eden biri olarak tanınmak isterim. 2,68 1,114

YAPICILAR

El becerisi/el emeği gerektiren şeyler yapmayı severim. 3,74 1,148

3,28 1,215 Makine, motor gibi mekanik parçalara ilgi duyarım ve

nasıl çalıştıklarını merak ederim. 3,34 1,273 Ağaç, metal gibi malzemelerle uğraşmayı ve bunlardan

bir şeyler yapmayı severim. 3,29 1,247

Hırdavat/nalbur ve oto yedek parça/aksesuar

mağazalarını gezmeyi severim. 3,08 1,354

Bir şeyi satın almak yerine, kendim yapmayı tercih

ederim. 2,96 1,053

63

Çizelge 5-devamı.

İNANÇLILAR

Günümüzde televizyonlarda cinsellik çok fazla ön

plana çıkarılıyor. 3,36 1,217

2,99 1,325 Dünyanın kutsal kitapta anlatıldığı gibi altı günde

yaratıldığına inanırım. 3,04 1,357

Devlet okullarında dini eğitim desteklenmelidir. 2,88 1,340 Bir kadın, ancak ailesine mutlu bir yuva sağlarsa hayatı

anlamlı hale gelir. 2,68 1,388

HAYATA TUTUNANLAR Kabul etmeliyim ki ilgi alanım biraz dar ve sınırlıdır. 2,60 1,157

2,56 1,103 Hayatımda haftadan haftaya hemen hemen aynı rutin

olmasını isterim. 2,58 1,094

Yaşantımda gerçekten çok az şeye ilgi duyarım. 2,51 1,060

YENİLİK- ÇİLER

Çoğu insandan daha yetenekliyimdir.

3,37 1,051

3,23 1,031 Kendimi bir aydın (entelektüel) olarak görürüm. 3,09 1,011

BAŞARI- LILAR

İnsanlara öncülük yapmayı severim. 3,64 ,951

3,61 1,000 Bir grubun sorumlusu olmak hoşuma gider. 3,58 1,050

DÜŞÜN- ÜRLER Evrenin/kâinatın işleyişi hakkında daha fazla şey

öğrenmek isterim. 3,93 1,032

3,55 1,041

Genelde teorilerle ilgilenirim. 3,18 1,050