Yağmur Suyuna Etkisi

4.6.Rüzgarı Azaltma Etkisi

Kışın toprak tabakası ek bir yalıtım sağlar. Özellikle kalın toprak tabakalı yeşil çatı tipleri, binaların ısıtma gereksinimlerini azaltabilir. Yeşil çatı örtüsüyle, rüzgara bağlı ısı kayıpları %50 azaltılabilir.

4.7.Yağmur Suyuna Etkisi

Kentlerde bulunan yeşil çatıların en önemli etkilerinden birisi, fırtınalarda yağmur suyunu tutup kanalizasyon sistemine ulaşmasını geciktirmesidir. Yapılanmış alanlarda, giderek daha fazla alan sert ve geçirimsiz hale geldiğinden, daha az su toprağa

geçebilmektedir. Bu da kanalizasyon ve tahliye sistemlerine daha fazla yük anlamına gelir. Yeşil çatılar burada devreye girer. Çünkü yağışların büyük bir bölümü çatılara düşer ve burada kalır. Toprak tarafından emilir ve bitkiler tarafından kullanılır. Zemine ulaşması bu şekilde engellenir. Daha fazla yağışta daha fazla su drene edilir. Çoğu zaman su baskınları önlenir (Kabuloğlu 2007).

5. ÇATI BAHÇESİNİN DİĞER ETKİLERİ

5.1.Çatı Bahçelerinin Rekreatif (Rekreasyon ) İşlevleri

Çatı bahçeleri aktif ve pasif rekreasyon imkanını sağlarlar. Yarattıkları rekreasyon imkanı ile doğayla dengeleyici ve stres dolu şehirlerde insan psikolojisi üzerinde olumlu rol oynayarak rahatlatıcı ve dinlendirici bir ortam yaratırlar. Çatı bahçelerinde dinlenme alanları, oyun ve spor alanlarına da yer verilerek kullanıcının rekreatif ihtiyaçları karşılanmış olur. Çatı bahçelerinde kullanılan bitkilerle kullanıcının algılaması kontrol altına alınarak; kullanıcının duygusunu, gördüklerini, işittiklerini ve hissettiklerini kontrol ederek değiştirmek de mümkündür.

5.2.Çatı Bahçelerinin Toplumsal İletişimi Sağlama İşlevleri

Çatı bahçeleri, bina düzeyinde yeşil alan yaratma özelliği ile kentsel öneme sahip alanlardır. Çatı bahçeleri toplumsal rolü yüksek olan ortak kullanım mekanları olarak kabul edilebilmektedir. Çünkü çatı bahçelerinde farklı insanların karşılaşması, tanışması, konuşması, kentsel yasamı paylaşması mümkün olabilmektedir. Çatı bahçelerini sosyal ihtiyaçların karşılanması ve sosyo-kültürel süreklilik ve gelişmenin sağlanması açısından, toplumsal iletişimin gerçekleştiği kültürel odak noktaları olarak da sınıflandırmak mümkündür.

5.3.Çatı Bahçelerinin Ekonomik İşlevleri

5.3.1. Yenileme Maliyetinde Azalma

Güneş ışığının UV ısınlarından daha koruyucu olması nedeniyle çatı bahçelerinde su yalıtım sisteminin ömrü çok uzun süreli olmaktadır.

5.3.2. Isınma Maliyetinde Azalma

Çatı bahçelerinde yapılan bitkisel düzenlemenin temelini oluşturan toprak ısı yalıtımına olumlu yönde katkıda bulanan bir malzemedir. Bu sebeple çatı bahçesi uygulanan binalarda enerji maliyetlerinde düşmeler ortaya çıkmaktadır. Çatı bahçeleri aynı zamanda binayı güneşe karsı yüksek sıcaklıktan koruyarak, çatı sistemlerinin ömrünü de uzatmaktadır.

5.3.3. Drenaj Maliyetinde Azalma

Çatı bahçelerinde yağış sularının önemli bir miktarı buharlaşma nedeniyle tekrar doğaya dönmektedir. Doğaya dönüş sebebiyle drene edilecek su miktarında azalma oluşmakta ve su miktarındaki azalma ise drenaj sistemindeki maliyeti azaltarak şehir kanalizasyon sistemindeki yükü düşürmektedir.

6. SONUÇ

Kentte rekreasyon alanlarının azalması, kent stresi, trafik sorunu, gürültü, doğada yalnız kalma imkanlarının azalması, tek tipleşen sosyal mekanlar vb. sorunlar karmaşık bir hale dönüşürken, atıl durumdaki çatı mekanlarının değerlendirilmeye başlanması duruma yeni bir boyut kazandırır. Özellikle iş yoğunluklu bölgelerde çatı, bina çalışanlarının nefes alabileceği, doğal ortamlarla temas halinde olabileceği bir kentsel vaha olarak giderek daha fazla önem kazanır. Gelişen teknik imkanlarla birlikte çatılarda 10 m’ye kadar ağaç yetiştirmek mümkündür. Ancak ağaç tipi, bitkilerin kullanılabilmesi için yapının tasarım aşamasında taşıyıcı sistem vb. konuları göz önünde bulundurarak buna uygun planlanması çok önemlidir. Bu tip uygulamalarda seçilen bitkilerin de çok önemli olduğu, bambu ve ayrık otu gibi bazı bitkilerin çatılarda yetiştirilmesi halinde yalıtım tabakalarına büyük zarar vereceği ve delemeyecekleri tek malzemenin çelik sac olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca, yüksek bir yapının terası söz konusuysa, rüzgar yükünün göz önüne alınması gerektiği de unutulmamalıdır. Yeşil çatıların sağladığı bir diğer avantaj, bu çatıların küçük ölçekli de olsa tarıma elverişli alanlar olarak da

değerlendirilebilmesidir. Kent ortamında yetiştirilen sebze ve meyvelerin sağlığa uygunluğuna yönelik kimi kaygılara rağmen bina kullanıcılarının kendine yeterliliğine katkı sağladığı da bir gerçektir.

Şekil 5. New York (https://sites.google.com/site/icecairowiki/projects/urban-rooftop-gardening, 2015 )

Çatı bahçeleri aracılığıyla kent ısı adalarının etkilerinin azaltılması da mümkündür.

Yeşil çatılar, ilave donanım olmaksızın binanın enerji performansına, hava kalitesine ve kent ekolojisine büyük katkı sağlar. Hepsinden önemlisi bu küçük bahçeler kişiye unuttuğu doğal döngüleri deneyimleme imkanı sunar. Kullanıcılarına sağladıkları bu yeni imkanla, yaşamı zenginleştiren bahçeler, kentin bütünü ve giderek tek tipleşen toplumsal yaşam için de büyük önem taşır. Bunun yanında, ekolojik girişimlerin pek çoğunda olduğu gibi, yeşil çatının da “çevreci” imaj için yerli yersiz kullanılması ve konunun standartlaşmış bir endüstrileşme sürecine taşınması ihtimali rahatsızlık yaratmaktadır.

Ama bu durum, yeşil çatıların, toprakla, doğayla kaybettiğimiz iletişimi yeniden kurmak için bir fırsat sunuyor olduğu gerçeğini değiştirmiyor.

7. KAYNAKÇA

1. Yrd. Doç. Dr. M. Ekşi, “Çatı Bahçelerinde Bitkilendirme Tipleri ve Yapısal Katmanları “, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Çatı ve Teras Bahçeleri Ders Notu, 2015

2. N. Koç ve G. Güneş, “Çatı Bahçeleri Düzenlemesine İlişkin Teknik Özellikler ve Donanımlar “, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1998

3. N. Koç ve G. Güneş, “Çatı Bahçelerinde Bitkisel Düzenleme Esasları “, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1998

4. Yrd. Doç. Dr. Y. Aksoy ve S. İçmek, “ Çatı Bahçelerinin Kent Yaşamındaki Yeri ve Önemi, İstanbul Kentinden Örnekler “, Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, 5. Ulusal Çatı ve Cephe Sempozyumu, 2010

5. S. Zolnoun, “ Çatı Bahçeleri ve Kent Ekosistemine Katkıları “, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Semineri, Aralık 2010

6. Anonim, www.ekoyapidergisi.org, ( erişim tarihi: 26 Mayıs 2015 ) 7. Anonim, www.bahcesel.com, ( erişim tarihi: 26 Mayıs 2015 ) 8. Anonim, kokona.blogcu.com, ( erişim tarihi: 26 Mayıs 2015 )