Sedettin Şahin Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 1b-40b)
Sema Demirel Şahin Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 41a-80b)
Nilgün Yıldız Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 80a-119b)
Erhan Aktaş Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 120a-159b)
İshak Algan Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 160a-200b)
Özgü Kahramanlıoğlu Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 200a-230b)
Tülin Sarıibrahimoğlu Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 231a-260b)
Dilek Karayağız Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 261a-290b)
Selvet Isparta Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 291a-320b)
Zahide Okun Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 320a-350b)
Duygu Hacıosmanoğlu Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 350a-380b)
Mehmet Gürlek Prof. Dr. Ahmet TOPALOĞLU (I. Cilt 380a-410b)
Neslihan Balcı Eriş Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 440a-470b)
Esen Koyun Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 512b-552b)
Seval Cav Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 553a-573b)
Seda Keçe Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (I. Cilt 04a-27b)
Sinem Tarlak Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (II. Cilt 29b-60a)
Şükran Bahar Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (II. Cilt 60b-90a)
Temel Uzunismail Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (II. Cilt 90b-120a)
Harun Büker Prof. Dr. Zuhal KÜLTÜRAL (II. Cilt 120b-150a)
[29/b] ceng idüp Ferāmurẕ “Ġayrı pesdür, zīrā ruḫṣat maḥali degüldür, hemān iş görelüm.” diyüp nevbet kendüye geldükde bir gürz urup Gülgūn 2arḳasında men‘ eyledi. Ammā lenger virince altında olan raḫşuñ miyānı çenber çenber olup Gülgūn zemīne indi. Ferāmurẕ da inüp Gülgūn ile 3muşt muşta yaḳa yaḳaya oldılar. Gülgūn Zengī, Ferāmurẕ’u düvāline el ṣoḳdı kim ḳaldıra, Ferāmurẕ ḳarnın gerdi. Gülgūn elin Ferāmurẕ’uñ 4düvāline ṣoḳamadı. Bu kerre Ferāmurẕ gülüp boş-ḳodı. Gülgūn ellerin geçürüp üc kerre zūr eyledi, nesne idemedi. Murād eyledi kim 5ellerin çeküp ele Ferāmurẕ yine ḳarnın gerdi. Gülgūn ellerin Ferāmurẕ’uñ düvālinden çıḳaramadı. Ferāmurẕ yine boşlayup Gülgūn 6ellerin alup “Hāy nā-bekār” diyüp biraz ellerin ovuşdurdı. Andan Ferāmurẕ da Gülgūn’uñ düvāline el ṣoḳmaḳ murād eyledükde Gülgūn göñlindeñ 7eyitdi: “Şol nā-bekāra bir reng ideyüm.” diyüp ḳarnın gerdi. Ferāmurẕ pençe ṣoḳduḳda az ḳaldı parmaḳları Gülgūn’uñ ḳarnına gire-yazdı. 8Gülgūn eyitdi: “Be hey nā-bekār, ḳarnumı diler misin?” diyüp ḳarnun boş-ḳodı. Ferāmurẕ daḫı Gülgūn’u düvālinden ḳapup zūr-ı evvelde başına ber-ā-ber 9ḳaldırup elinde ṭutdı. Dönüp eyitdi: “Ne dirsin yā Gülgūn, īmāna gelüp baña tābi‘ olur mısın, yoḫsa seni yere urup eşkāl-i ṭılsımāta 10dutdurayum mı?” didükde Gülgūn “Amān ser-ver-i ‘ālem, miḳdārumı bildüm. Beni ṣalı-vir. Her ne dirseñ ḳabūl iderüm.” didi. Ferāmurẕ Gülgūn’u zemīne 11ayaġ üzere ḳodı. Ol dem, Gülgūn, Ferāmurẕ öñinde temennā idüp dest-i dāmenin öpüp eyitdi: “Ne dimek eyle, saña bende oluram.” didi. 12Ferāmurẕ da telḳīn eyledi. Gülgūn Zengī İslām’a gelüp Ferāmurẕ’a tābi‘ oldı. Andan ṣoñra Ferāmurẕ’ı ḳal‘asına dā‘vet eyledi. 13Ferāmurẕ da dā‘vete icābet idüp Gülgūn ile ḳal‘aya gitdi. Bundan Ḳırṭās’ı gönderüp Gülgūn’uñ īmāna gelüp kendüye tābi‘ olduġın 14bildürdi. Bu kerre Ḳırṭās varup Muṭṭahir Şāh’a Cihān-bahş’a müjde eyledi kim Gülgūn īmāna geldi ve ṣāḥib-ḳırāna tābi‘ oldı diyü ve Meşḥūn 15Zengī’yi daḫı ḥapsden çıḳarup at ve ḫil‘at virüp ḳal‘aya getürdi. Meşḫūn Zengī birāderine bulaşup aḥvāli ḫaber aldı. Ol daḫı gelüp Ferāmurẕ’a 16el arḳası yerde idüp ḫudā-perest oldı. Gülgūn da Erdivān’ı çıḳarup ikrām eyledi. Erdivān gelüp Ferāmurẕ’uñ destin pūs eyledi. Bu kerre 17Gülgūn Zengī begler ile Ferāmurẕ’a żiyāfet eyleyüp ve ḳal‘ada olan zengīleri daḫı İslām’a getürdi. Ba‘de Gülgūn ḫazīneyi açup gelen gidenden 18aldıġı tefārīḳlerden pādişāhlara ve beglere ve pehlevānlara hediyye düzüp andan ḳalḳup Muṭṭahir Şāh yanına geldiler. Ferāmurẕ Gülgūn Zengī’ye Ḳaṭānūr ile evren 19mā-beyninde yer virüp üçinci ser-ḳaplan eyledi. Gülgūn cümleye hedāyāsın virüp andan Gülgūn birḳaç gün içinde tedārikin görüp 20ḳarındaşı Meşḫūn Zengī’yi yerine bıraġup on iki biñ zengī intiḫāb idüp aldı ve biraz gemiden aldı.
Günlerde bir gün bir muvāfıḳ 21havā ile gemilere binüp yelken dögüp ‘azm-i rāh eylediler. Beş on gün nerm havā ile gitdiler. Ammā Ferāmurẕ deryādan uṣandı. Nā-gāh bir gün 22ḳarşularında bir aṭa ẓuhūr eyledi. Bu kerre Ferāmurẕ eyitdi: “Bre baḳuñ şol cezīre nedür, varup yanaşsaḳ bir iki gün teneffüs eylesek.” didi. 23Mellāḥlar “N’ola?” diyüp gemileri ol cezīreye ṭoġrı sürdiler. Yaḳın geldükde mellāḥlardan bir iḫtiyār mellāḥ eyitdi: “İy mellāḥlar, siz bu cezīreye 24yanaşursıñuz ammā hiç bilür misinüz ol cezīre nedür?” didi. Mellāḥlar eyitdiler: “Ḫayır bilmezüz. Ḥa bir cezīredür uġrımıza geldi. Ṣāḥib-ḳırān-ı ‘ālem 25yanaşalum didi. Bizüm de ḥükmümüz anuñ elindedür. Ol ne dirse biz anı işlerüz” didiler. İḫtiyār eyitdi: “Belī ammā, bir kerre ben bu cezīreye furtına ile [30/a] düşdüm. Bu cezīreye Cezīre-i Pervīn dirler. Perrīler olur belki ‘askere bir żarar iṣābet eyleye. Hele gelüñ bir kerre ṣāḥib-ḳırāna 2ifāde eyleñ. Ṣuç bizden gitsüñ, ṣoñra ‘itāb eyleyüp “Evvel baña niçün bildürmediñüz, dimesün.” didi. Mellāḥlar bu sözi ma‘ḳūl görüp 3vardılar. Bu aḥvāli Ferāmurẕ’a bildürdiler. Ammā Ferāmurẕ eyitdi: “Bre! Ne olursa olsun hemān sizler yanaşuñ.” didi. Mellāḥlar ġayrı cezīreyi arżulayup 4gitdiler. Sāi’r gemiler ise ḳapudana her nereye ‘azm eylerse anlar daḫı ṣuyınca giderlerdi.
Ḥāṣılı, bunlar gelüp Cezīre-i Pervīye’ye yanaşdılar. 5İskele ḳurup ṭaşra çıḳdılar. Sāye-bān çıḳarup herkes kendi dā’iresi-le oturup kesb-i havā eylemege başladılar.
Ammā rāvī eydür: Vāḳı‘a bu cezīreye 6Cezīre-i Pervīn dirlerdi. Pervīn Şāh nām bir perrī pādişāhınuñ żabṭında idi ve bir cihān pehlevānı var idi kim benī ādem-i nesl-i Keyümerẟ’den 7idi. Adına Ḳehḳaşān-ı Zīr-dest dirler idi. Yüz yigirmi ṭoḳuz arış ḳadd ü ḳāmete mālik idi. Zamān-ıla dīvler gelüp bu Ḳehḳaşān’ı 8ma‘ṣūm iken ḳapup Kūh-ı Ḳaf’a götürür iken Ḳehḳaşān dövinüp kendin dīvlere bu cezīreyi bıraḳdurdı. Pervīn Şāh, bulup ve alup 9besledi. Ḳehḳaşān daḫı büyüyüp tüvāna yigit oldı. Ammā perrīler arasında büyüdiginden ġayrı rub‘-ı meskūne gitmeyüp Pervīn Şāh yanında 10ḳaldı.
Ammā aṣlında Pervīn Şāh sünnī idi. Bunlar Ḥażret-i Süleymān’a tābi‘ idi. Şimdi Ferāmurẕ üç yüz elli pāre gemileri perrīler görüp vardılar. 11Pervīn Şāh’a ḫaber virdiler. Pervīn Şāh eyitdi: “Bu ḳadar gemi bāzārgān olmaz, bu bir ‘askerdür ammā nereden gelüp nereye giderler, yoḫsa maḥṣūṣ 12bizüm içün mi geldiler? Dost mıdur, düşmen midür nedür? Varuñ bir ḫaber aluñ.” diyüp iki perrī gönderdi. Ol perrīler daḫı ber-hevā çıḳup geldiler. 13‘Askeri ve gemileri gördiler ki İslām āyini üzere ve bunda ba‘żı ecnās-ı muḫtelife daḫecnās-ı vardur. Havādan baḳup bir ṭarīḳ ile yere inüp gemileri 14ḫaber alup “Pervīn Şāh’a ḫaber eylesüñ.” diyüp ṭurdılar.
Ammā bu ṭarafdan, Ḳırṭās’a eyitdi: “Yā Ḳırṭās, şol perrīlerden bir ḫaber eylesüñ 15ki ne maḳūle perrīlerdür ve ne dīndedirler? Biz daḫı aña göre ḥareket eylesek?” didi. Ḳırṭās “N’ola?” diyüp bir kerre havāya dem çekdi. Gördi kim 16iki dāne perrī, ber-havā ṭurup ‘askeri temāşā iderler. Ammā Ḳırṭās bir berḳ-i ḫāṭif gibi irüp ikisini de ḳapup Ferāmurẕ’un öñine getürdi. 17Ammā perrīler şaşdı. Ferāmurẕ Ḳırṭās’a eyitdi: “Yā Ḳırṭās, nedür bunlar?” didükde Ḳırṭās eyitdi: “Sulṭanum bunlar ber-hevā ṭurup bizi temāşā 18iderlerdi. İşte ben de varup ikisin ḳapup getürdüm didükde Ferāmurẕ eyitdi: “Yā perrīler! Pervīn Şāh ne dīne ṭapar ve ne ḳadar ‘askere mālikdür ve dīvānında 19nām-dār güher-ābdan ve perī pehlevānlarıñdan gemilerü vardur?” didi. Perrīler eyitdi: “Biz cümle sünnīlerüz ve Pervīn Şāh yanında.” diyü-virdi. “Pehlevānlardan öyle 20 nām-dār kimse yoḳdur ancaḳ bir pehlevānı vardur. Benī ādemdür. Adına Ḳehḳaşān-ı Zīr-dest dirler.” diyüp aṣlı ile naḳl eyledi. Ferāmurẕ “Varuñ 21şāhıñuza söyleñ, gelüp baña istiḳbāl eylesünler. Eger Ḳehḳaşān māni‘ olursa bend idüp baña göndersin. Eger bende çekmege ḳādir 22degül ise baña ḫaber göndersün. Ben varup döñe döñe bende çekerem.” didi. Perrīler “N’ola?” diyüp oradan çıḳup ḳanat büküp 23Ḳal‘a-yı Pervīn’e irüp Pervīn Şāh öñine girdiler. Pervīn Şāh bunlara “Ne ḫaber?” didükde perrīler de oldıġı gibi naḳl-i beyān eylediler. 24Ḳaçan Ḳehḳaşān bu cevābları işitdi. Bir mertebe ġażaba geldi ki hiç olmaz. Pervīn Şāh Ḳehḳaşān’uñ bu mertebe ġażaba geldügin görmemiş 25idi. Böyle görince bayaġı Pervīn Şāh, Ḳehḳaşān’dan vehm aldı. Tīz Ḳehḳaşān ḳalkup Selāhin üzerine arāste vü pīrāste idüp [30/b] raḫşına süvār olup seksen biñ perrī ‘askeri ile Pervīn Şāh daḫı ḥāżır olup ḳal‘adan ṭaşra çıḳup gelüp Ferāmurẕ ‘askerine 2muḳābil ṣaf baġlayup hemān na‘ra urup raḫşın meydāna sürdi. Ferāmurẕ bildi kim Ḳehḳaşān-ı Zīr-dest ziyāde ġażaba gelmiş hemān 3ol da Ḳuṭb’ı sürüp Ḳehḳaşān’uñ öñin alup ‘aşḳ eyledi. Ḳehḳaşān-ı Zīr-dest, Ferāmurẕ’uñ ‘aşḳın alup naẓar eyledi. Gördi ṭoḳsan 4yidi arış ḳaddı var. Ammā öyle bir mehābet ve salābet vardur ki yüzine baḳan ḫavfından mānend-i berk-i ḫazān lerzān olur. Ferāmurẕ daḫı 5Ḳehḳaşān’a naẓar eyledi. Gördi kim bir bālā-ḳad kūh-ı cesed-i dīv palazına beñzer bir mehīb dil-āverdür. Henüz bıyıḳları irişmiş lākin 6yine binagūşından aşurı gitmiş, tamām acı ḳuvvete mālik oldıġı maḥaller bu kerre dönüp Ḳehḳaşān Ferāmurẕ’a eyitdi: “Baḳa İy zengī! İşte 7ma‘lūm oldı kim Ḳattāl Zengī sensin ammā ben senüñ gölük oġlu mıyım ki böyle sözler söylersin?” didükde Ferāmurẕ “Yoḳ” didi. Ḳehḳaşān 8eyitdi: “İy nā-beḳārlar, çünki öyle degüldür niçün böyle ḫaber gönderdüñ? Benī āl-i Keyümerẟ’den an‘ane ile nesl-i ṣāḥib-ḳırān olmada baña böyle 9söylersin, evvelā ṣāḥib-ḳırānlıḳ da‘vasın idermişsin. Senüñ ṣāḥib-ṣāḥib-ḳırānlıḳ da‘vasına düşmeñ ne ḥaddüñdür?
Elbetde ṣāḥib-ḳırān 10olanlar nesl-i Keyümerẟ’den ve silsile-i ḳahramāndan olmaġa muḥtācdur, yoḫsa biraz ḳuvvete mālik olmaġla ecnebīden bir zengī 11gelüp ṣāḥib-ḳırān olımaz. Ammā ben da‘va eylesem yeri vardur. Zīrā ben ol ṣoydanum. Aṣlum Keyümerẟ’den çıḳar.” didi. Ferāmurẕ eyitdi: “Yā Ḳehḳaşān 12sen oraları neylersin? Bunda aṣl nesil fā’ide virmez, ḥükm ġālibüñdür. Eger sen baña ġalebe eylerseñ ol zamān her ne dirseñ māni‘ degüldür. 13İmdi hemān ḥamle eyle görelüm.” didi. Ḳehḳaşān eyitdi: “Ḫayır yā Ḳattāl, ben evvel ḥamle eylemem. Sen eyle.” diyüp vāfir ḥamle nizā‘ eylediler. ‘Āḳıbet 14Ferāmurẕ eyitdi: “Yā Ḳehḳaşān, eger murāduñ çeng eylemek ise hemān ṭurma ḥamle eyle. Yoḳ dirseñ, çıḳ meydāndan bir ġayrısı gelsün.” 15diyince hemān Ḳehḳaşān ġażaba gelüp “Bre yürü! Ḥamlenüñ evveli āḫīri hemān senüñ ḥaḳḳundan gelmekdür.” diyüp bir kerre nīzesin eline alup ve at 16sürüp Ferāmurẕ’da bir nīze ḥavāle eyledi. Ferāmurẕ daḫı tīziyye siper-i İskenderi ber-ā-ber virdi. Ammā yalman nīze āyine-i siperi pūs eyledükde 17āteşler nümāyān oldı. Ferāmurẕ’un ḳolları ḥareket eyledi ve siper gögsine meyl eyleyüp bu kerre Ferāmurẕ “Breh Breh” diyüp nīzeyi ṭabancaladı. Yolından 18ayırup ḳoltuḳ altından yol gösterdi. Yan yana, rikāb rikāba Ḳehḳaşān nīzesin żabṭ ser-meydāna vardı. Ferāmurẕ Ḳehḳaşān’dan bir nīze 19 yidi kim daḫı seyāḥate çıḳalı öyle bir nīze yedügi yoḳ. İkisi gūyā Ḫüsrev-i Ejderhā-bend ile ceng ide yüz taḥsīn eyledi. Ḳehḳaşān öteden 20dönüp geldi gördi kim Ḳattāl Zengī sedd-i İskender gibi ṭurur. Ḳehḳaşān da Ferāmurẕ’uñ men‘ idişine taḥsīn eyledi ve ṭurdı. Ferāmurẕ el nīzeye urup 21irişdi. Ḳehḳaşān siper ber-ā-ber virüp ḳolları bükildi. Siper gögsine ḳapandı. Ḳehḳaşān’uñ ‘aḳlı gitdi, hele ne ḥāl ise ṭabancalayup 22ḳoltuḳ altından yol gösterdi. Ferāmurẕ nīzesin żabṭ idüp geçüp gitdi. Ḳehḳaşān bir nīze yidi kim müddeti ömrinde böyle bir nīze yemedi idi. 23Bu kerre başın ṣalup gözlerin fāl ṭaşı gibi açdı bildi kim Ḳattāl Zengī ḳavī ḫaṣmdur, göñlinden eyitdi: “Yā Ḳehḳaşān! Ġāfil 24mebāş bu Ḳattāl çoḳ metīn zengīdür. Olmasun kim ‘ırżuñı ḥāke ber-ā-ber eyleye, nesl-i Keyümerẟ’denüm diyüp itdügüñ da‘va bāṭıl ola.” didi ve kendüye 25ġayret virüp nīzesin zemīne zerk idüp el gürze urup “Ala yā Ḳattāl Zengī, bu yādigārı.” diyüp irişdi. Ferāmurẕ’a bir ḍarb-ı [31/a] gürz ḥavāle eyledi. Ferāmurẕ, gürz ber-ā-ber virüp gürz gürze indükde ṭāḳ ṭırāk, ṭumṭuraḳ āfāḳa ilṭāf olup Ferāmurẕ’uñ ḳolları 2bükilüp ḥarekete geldi. Baş ḳaçurup arḳada olan sipere aldı. Siper āyineleri çarḫa girüp Ferāmurẕ gerçi Ḳehḳaşān’uñ gürzin arḳada 3men‘ eyledi. Ammā ṭamar-be-ṭamar ḫaber-dār olup, Ḳehḳaşān ne mertebe dil-āverdür bilüp taḥsīn eyledi ve tüzden ṭaşra çıḳup Ḳehḳaşān’a bir ḍarb 4urdı. Ḳehḳaşān gürzin ber-ā-ber virüp arḳada men‘ eyledi. Ammā men‘ idince burçaḳ burçaḳ derledi. Başı at başına ber-ā-ber oldı.
5Ḫulāṣa-i kelām, tā aḫşam olınca birbirleriniñ vücūdların sindān-ı āhen-girān misāl dögdiler. Yitmiş seksen ṭoḳsanar ḍarb uruşdılar. 6Ferāmurẕ Ḳehḳaşān’a ṭur eyleyüp Ḳehḳaşān da ṭurdı. Ferāmurẕ eyitdi: “Yā Ḳehḳaşān, bugün senüñle ayırd olımaduḳ. Var bu gice ye kebābuñ, iç şarābuñ. 7Taḳviye-i beden ḥāṣıl eyle de yarın yine görüşelüm.” diyüp döndi. Ḳehḳaşān da ḳal‘aya gitmeyüp sāye-bān getürtdi. Hemān ol arada ḳonup ḳarār 8eylediler. Pervīn Şāh, seksen biñ perrī ile Ḳehḳaşān ile sāye-bānda bile ḳaldı. Beride Ferāmurẕ daḫı Ḳehḳaşān’ı ziyāde medḥ eyledi ve eyitdi: 9“Ben daḫı böyle bir metīn dil-āver görmedüm.” diyüp ol gice geçüp çün ṣabāḥ oldı. Ḳehḳaşān ile Ferāmurẕ meydāna girüp yine aḫşam olınca 10çeng eylediler. Aḫşam olduḳda dönüp ḳondılar.
İrtesi gün yine bendīler aḫşam olınca ceng idüp el-ḳıṣṣa, bunlar yidi gün 11ceng idüp sekiẕinci gün şikāre bindiler. Ḥattā Ferāmurẕ bir yere inüp ‘işret eylerken Ḳehḳaşān, ol ṭarafdan geçerken Ferāmurẕ da‘vet eyledi. Ḳehḳaşān 12da‘vete icābet idüp geldi. Ferāmurẕ ḳıyām gösterüp ikrām eyledi ve oturup ṣoḥbet eylediler. Ferāmurẕ bu diyāra ne ṭarīḳ ile düşdügiñ 13ṣordı. Ḳehḳaşān dīvler ḳapduġıñ bunda gelince zūr ile kendiñ bıraḳdırup ṣoñra Pervīn Şāh görüp kendüsine pehlevān eyledügin 14söyledi. Andan ḳalḳdılar, yerlerine gitdiler.
Ol gice ārām idüp ṣabāḥ oldı. Yine Ḳehḳaşān meydāna girüp Ferāmurẕ öñin aldı. Aḫşam 15olınca yine ceng idüp döndiler. Yine yedi gün oldı. Sekiẕinci gün āsāyiş el-‘uhdetü ‘ale’r-rāvī otuz altı gün Ferāmurẕ ile Ḳehḳaşān 16kelle-ber-kelle ceng eylediler. Ferāmurẕ ise ḳırḳ gün ruḫṣat virüp andan ṣoñra idi. Ammā ol gün Ferāmurẕ şevḳe gelüp Ḳehḳaşān’a bir şedīd ḍarb 17urup Ḳehḳaşān arḳaya alup lenger virince altında olan raḫşuñ beli ḳırılup Ḳehḳaşān kendin zemīne atdı. “Sen misin beni piyāde eyleyen?” diyüp 18Ferāmurẕ’uñ üzerine yüridi. Ferāmurẕ kendin Ḳuṭb’dan inüp muşt muşta oldılar. Āḫir Ḳehḳaşān Ferāmurẕ’uñ düvāline ṣarıldı. Ferāmurẕ 19muḳayyed olamadı. Ḳehḳaşān zūr eyleyüp zūr-ı evvelde dört parmaḳ ḳadar Ferāmurẕ’uñ ökçesin zemīnden ayırdı. Ferāmurẕ lenger virüp zemīne 20baṣdı. Ḳehḳaşān bir zūr daḫı idüp ikinci zūrda Ferāmurẕ ökçesin altı parmaḳ miḳdārı zemīnden ayırdı. Ferāmurẕ yine lenger 21virdi. Ḳehḳaşān ḳolları bükilüp Ferāmurẕ yine ökçelerin zemīne baṣdı. Ḳehḳaşān başın ṣalup ġayret-ile üçincide öyle bir zūr eyledi kim 22ḫāh nā-ḫāh Ferāmurẕ’ı ṭaraklıġa degdi. Ferāmurẕ öyle lenger virdi kim pāyları ṭopuḳlarına varınca zemīne gömüldi. Ḳehḳaşān eyitdi: “Be hey nā-bekār, 23şeddādī biñā mısın? Ben seni göge çekerem, sen yere geçersün.” diyüp Ferāmurẕ’uñ düvālin ṣalı-virdi. Biraz teneffüsden ṣoñra Ferāmurẕ dönüp Ḳehḳaşān’a 24“İy pehlevān ḥaḳḳıña rāżı mısın? Ben
de señün düvāline el urayum mı?” didi. Ḳehḳaşān da “N’ola?” diyüp düvālin Ferāmurẕ’a teslīm eyledi. Ferāmurẕ bir kerre Ḳehḳaşān’dañ 25düvāline el urup “Yā ma‘būd” diyüp öyle zūr eyledi kim zūr-ı evvelde Ḳehḳaşān’ı zānūsına ber-ā-ber ḳaldırdı. Bu kez Ḳehḳaşān bu ḥāli görince [31/b] ‘aḳlı başından gidüp ġayrı ġayret ile zūr idüp lenger vire-gördi, olmadı. Pāyların zemīne baṣamadı. Ferāmurẕ öyle ṭutup bir an bekledi. 2Gördi kim olmaz bir daḫı zūr idince Ḳehḳaşān’ı gögsine ber-ā-ber ḳaldırdı. Ḳehḳaşān yine lenger virdi olmadı. Ferāmurẕ üçinci zūrda Ḳehḳaşān’ı 3tā başına ber-ā-ber ḳaldırup şarṭ-nāmesin icrāsından ṣoñra Ḳehḳaşān’ı yine ayaġ üzre zemīne ḳoyup eyitdi: “Şikeste vü beste ma‘zūr olsun yā Ḳehḳaşān. 4Eger dil-āver iseñ Ḥaḳḳ’a ḳā’il olup inṣāf idersin.” didükde Ḳehḳaşān aġlayup eyitdi: “Diñle imdi yā Ḳattāl Zengī, el arḳası yerde bugüne bugün ġālib misin 5ve her vechle ġalebe eyledüñ ve lākin senden ricā vü niyāz eylerem ki hemān başımı kesmeyesin ve Pervīn Şāh’ı aṣlā incitmeyesin.” didükde Ferāmurẕ dönüp eyitdi: 6“Estaġfirullah, lā‘net ol nāmerde kim senüñ gibi ser-verüñ bir murdār ḳılına ḥalel getüre. Bu sözler naṣıl sözlerdür ki sen söylersin?” Ḳehḳaşān 7eyitdi: “Yā Ḳattāl Zengī, aṣlumda ḫaṭā var-ımış. Ben öyle ḳıyās eyledüm kim baña yine kendi cinsimden ġayrı bir kimse ġalebe idemeye dirdüm, lākin 8didügüm çıḳmadı. Ben daḫı bildüm ki neslimde ḫaṭā vāḳı‘ olmış. Şimden girü baña ṣaġ olmaḳdan ölmek yegdür. Eger sen öldürmezseñ ben kendimi 9öldürürem.” didi. Ferāmurẕ çoḳ söz söyledi olmadı. ‘Āḳıbet bir tenhāya çeküp kendin bildürdi ve murādın daḫı bildürdi ve ḥāl-i Keyümerẟ’i 10gösterdi. Bu kerre Ḳehḳaşān aḥvāli bilüp ġayrı teslīm olup tābi‘ oldı ve eyitdi: “İy pehlevān, ancaḳ beni baş ser-ḳaplan eylersin.” 11didi. Ferāmurẕ “N’ola yā Ḳehḳaşān, ancaḳ Melik Seyf ile bir kerre imtiḥān olup ġālib gelürseñ ideyüm ve bir de ṣoñra bir pehlevān ẓuhūr idüp 12senden ġālib gelürse ol zamān nice idersin.” didükde Ḳehḳaşān eyitdi: “Ol zamāna ne disem gerek ẓāhir. Baña ġālib olursa yerimize geçer.” didi. 13Andan Ḳehḳaşān ile Ferāmurẕ dönüp sāye-bān altına geldiler. Ferāmurẕ dönüp pehlevānlara eyitdi: “İy dil-āverler, işte Ḳehḳaşān 14daḫı bizim-ile yar ḳarındaş oldı. Lākin dīvānda bir ṣandalī gerekdür. Birer kerre imtiḥān oluñ, mertebesi bellü olsun. Aña göre ṣandalī 15ta‘yīn idelüm.” didi. Cümlesi rāżı olup birer birer imtiḥān oldılar. Melik Seyf’e daḫı ġālib geldi. Ḳehḳaşān baş ser-ḳaplan oldı. Melik 16Seyf ikinci ser-ḳaplan oldı. Ḳanāṭūr Zengī üçinci ser-ḳaplan oldı. Gülgūn Zengī dördinci ser-ḳaplan oldı. Evren-i Āhen-derīd 17beşinci ser-ḳaplan. Bundan ṣoñra Ḳehḳaşān daḫı varup Pervīn Şāh’a eyitdi: “İy Şāh! Ben Ḳattāl Zengī’ye tābi‘ olup Īrān’a gidecek 18oldum. Sen daḫı tābi‘ olur mısın? Seni daḫı ricā eyledüm.” didi. Bu kerre Pervīn Şāh, rāżı olup ḳalḳdılar. Peşkeşlerin düzüp 19Ferāmurẕ’a geldiler.
Peşkeşlerin ‘arż idüp Ferāmurẕ Pervīn Şāh’a ikrām eyledi ve żiyāfet eyledi. Pervīn Şāh daḫı Ferāmurẕ’a ve beglere 20żiyāfet eyledi. Ferāmurẕ Pervīn Şāh’a su’āl idüp eyitdi: “Yā Pervīn Şāh! Hiç bu cezīrede size bir ḫaṣm var mıdur? Siz benim-le gidince gelüp 21“Ḳal‘aya bir żarar irgüreler, hemān varsın söyleñ. Evvel anlaruñ ḥaḳḳından gelüp mażarratın def‘ eyleyeyüm ṣoñra gelüp bir ḫaṭā eylemesünler.” didi. 22Pervīn Şāh du‘ā idüp eyitdi: “Devletlü ṣāḥīb-ḳırān, bu cezīre gerçe vāsi‘ cezīredür ammā ḥālidür bizden ġayrı bir kimse olmaz. Ancaḳ 23bir yanı ṭaġdur, ol ṭaġda āyine-tenler olur. Gövdeleri āyine gibi yanar. Aṣlā bir nesnekār eylemez. İşte ol ḳavmden ġayrı yoḳdur. Ekser 24anlar gelüp kūdeklerimiz ḳapup yerlerdi. Ḳehḳaşān birḳaç kerre ṭaġa varup çeng eyledi, ammā fā’ide olmadı. Yine ahyānen gelürler. 25Bulduḳların ḳaparlar. Biz gitdükden ṣoñra anlar orṭalıġı ḥāli bulup gelürlerse anı bilmem” didi.
Bu kerre Ferāmurẕ eyitdi: “İmdi [32/a] iḳtiżā eyledi kim evvel varup anlaruñ ḥaḳḳlarından gelüp ber-ṭaraf eylemek gerek.” didi ve hemān at görek eyledi. Ḳırṭās Kuṭb’ı çeki-virdi. 2Ferāmurẕ üzerine binüp Ḳırṭās rikābında ol ṭaġa ṭoġru çeküp gitdi. Tā kim dāmen-i kūha gelüp Ferāmurz naẓar eyledi. Gördi kim 3bu bir çıplaḳ ṭaġdur.