Yüksekte Çalışmalarda ve Ekipmanlarda Alınacak Güvenlik Tedbirleri

Đş Ekipmanların Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliğinde yüksekte yapılan işlerde, iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili hükümler getirilmiştir.

Yönetmeliğin ilgili maddesinde; “yüksekte yapılan işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılmıyorsa, güvenlik koşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilecektir” ve “kişisel koruma önlemleri yerine toplu koruma önlemlerine öncelik verilecektir” denilmektedir. Đş ekipmanının boyutları yapılan işe, öngörülen yüke uygun olmalı ve tehlikesiz geçişlere izin vermelidir [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.1.1)].

Yüksekte geçici çalışma yerlerine ulaşım, geçişlerin sıklığı, söz konusu yerin yüksekliği ve kullanım süresi göz önüne alınarak en uygun yol ve araçlarla yapılacaktır. Seçilen bu araçlar, yakın bir tehlike durumunda işçilerin tahliyesini de mümkün kılacaktır [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.1.1)].

Ulaşımda kullanılan yol ve araçlar ile platformlarda, katlar veya ara geçitler arasındaki geçişlerde düşme riski bulunmayacaktır [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.1.1)].

45

2.3.2.1. Đskelelerde Alınması Gereken Güvenlik Tedbirleri

Đskeleler inşaat sektöründe sıkça kullanılan iş ekipmanları arasında yer almaktadır.

Đnşası yapılan binaların yükseklikleri ve inşaat sahasındaki coğrafi koşullar dikkate alındığında, iskelelerin seçiminden itibaren başlayan süreçte yapılacak hatalar, sakatlanma ve ölümle sonuçlanabilecek kazaların yaşanmasına neden olacaktır.

Đskelelerde alınması gereken güvenlik tedbirleriyle alakalı hususlara Đş

Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde de değinilmiştir.

Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı uzman bir kişi tarafından yapılacaktır. Đskelenin taşıyıcı elemanlarının kayması; taşıyıcı zemine sabitlenerek, kaymaz araçlar kullanılarak veya aynı etkiye sahip diğer yöntemlerle önlenecek ve yük taşıyan zemin yeterli sağlamlıkta olacaktır. Đskelenin sağlam ve dengeli olması sağlanacaktır. Tekerlekli iskelelerin yüksekte çalışma sırasında kaza ile hareket etmesi uygun araçlarla önlenecektir [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.3.2 ve 4.3.3)].

Đskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklikler yapılması, yetkili uzman bir kişinin gözetimi altında yapılmalıdır [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.3.6)].

Đskelelerle alınması gereken güvenlik tedbirleri Yapı Đşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliğinde şu şekilde belirtilmiştir;

Bütün iskeleler kendiliğinden hareket etmeyecek ve çökmeyecek şekilde tasarlanmış, yapılmış olacak ve bakımlı bulunacaktır. Çalışma platformları, geçitler ve iskele platformları kişileri düşmekten ve düşen cisimlerden koruyacak şekilde yapılacak, boyutlandırılacak, kullanılacak ve muhafaza edilecektir. Đskeleler kullanılmaya başlamadan önce, daha sonra belirli aralıklarla, üzerinde değişiklik yapıldığında, belli bir süre kullanılmadığında, kötü hava şartları ve sismik sarsıntıya veya sağlamlığını ve dayanıklılığını etkileyebilecek diğer koşullara maruz kaldığında uzman bir kişi tarafından kontrol edilecektir [YĐSGY madde 10, ek-4(6.2 ve 6.3)].

46

Đskelelerin taşıyabilecekleri ağırlık, levhaların üzerine yazılarak iskelenin en çok görünen yerine asılmalıdır. Đskelelerde yağmur, kar, buzlanma gibi durumlara karşı kayganlaşmayı önleyici güvenlik önlemleri alınmalıdır.

2.3.2.2. El Merdiveni ve Merdivenlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri

Yapı Đşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliğinde; “merdivenler yeterli sağlamlıkta olacak ve uygun şekilde bakım ve muhafaza sağlanacaktır” ve “bunlar uygun yerlerde ve amaçlarına uygun olarak doğru bir şekilde kullanılacaktır” denilmektedir [YĐSGY madde 10, ek-4(6.4)].

Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği Tüzüğünün 23. maddesinde merdivenlere getirilen belli başlı standartlar aşağıdaki şekilde belirtilmiştir;

• Ateşe dayanıklı taş, sunu taş, tuğla, betonarme, metal veya benzeri yanmaz malzemeden yapılması şarttır.

• Đş yeri merdivenlerinin mukavemet sayısı 4 olmalı ve metrekarede en az 500 kg yük taşımalıdır.

• Merdivenlerin genişliği, bakım işlerinde kullanılanların dışında 110 santimetre olacak ve merdiven korkuluklarının bu genişlik içinde bulunmaları zorunluluğu halinde temiz genişlik 100 santimetreden az olmayacaktır.

• Basamakların eni, bakım merdivenlerinin dışında 22 santimetreden az olmayacak ve yükseklikleri en az 13 santimetre ve en çok 26 santimetre olacaktır.

Đş Ekipmanların Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliğinde; “el merdivenleri ancak, düşük risk nedeni ile daha güvenli bir iş ekipmanı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi mümkün olmayan işyeri koşullarında kullanılabilir” ifadesi yer almaktadır[ĐEKSY madde 6, ek-2(4.1.2)]. El merdivenleri kullanım sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilmelidir. Portatif el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam, ölçüsü uygun sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır.

47

Kullanım sırasında; üst ve alt uçları sabitlenmeli veya kaymaz bir malzeme kullanılmalı veya aynı güvenliği sağlayacak diğer düzenlemeler yapılmalıdır. El merdivenlerinde her zaman işçilerin elleri ile tutunabilecekleri uygun yer ve sağlam destek bulunmalıdır [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.2.2 ve 4.2.3)].

2.3.2.3. Halat Kullanımında Alınacak Güvenlik Tedbirleri

Đş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliğinde bu hususla ilgili olarak aşağıdaki şekilde düzenlemeler yapılmıştır.

Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak risk değerlendirmesi sonucuna göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediği durumlarda yapılabilir. Halatlarla yüksekte yapılan işlerde öncelikle risk değerlendirmesi yapılmalı güvenlik önlemleri alınmalıdır [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.1.3)].

Sistemde en az iki ayrı kancalı halat bulunmalıdır. Bunlardan biri inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olarak kullanılacaktır. Đşçilere, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilmeli ve kullandırılmalıdır. Emniyet kemerinin güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanmalıdır.

Đşçi tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyet kemerine veya emniyetli başka bir yere bağlanarak güvenli hale getirilmelidir. Acil bir durumda işçinin derhal kurtarılabilmesi için iş uygun bir biçimde planlanmalı ve gözetim sağlanmalıdır [ĐEKSY madde 6, ek-2(4.4)].