Yönetim tarzı, yöneticinin görev ve amaçlarını gerçekleĢtirebilmesi için birlikte çalıĢtığı insanlarla kurduğu iliĢkilerin etkileĢiminden ortaya çıkan, yöneticiye özgü yönetsel bir davranıĢtır (BaĢaran, 1992: 79).
Yönetim boyutunun her iki ucunda da insan ve insan iliĢkilerinin olması, kiĢiden kiĢiye, kurumdan kuruma, olaydan olaya, yöneticilerde farklı davranıĢ tarzlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Kurumların temel amaçlarını yerine getirme görevi olan yöneticilerin bu görevleri esnasında ortaya çıkardıkları tepkiler eylemler onların davranıĢ tarzlarını meydana getirmektedir (Güven, 2007: 22).
Bireylerin yaĢadıkları çevresel koĢullar, kiĢiliklerinin bir parçasını teĢkil etmektedir. DoğuĢtan getirilen bazı özellikler elbette değiĢtirilemez ya da değiĢmez. Ancak, çevresel koĢullar değiĢtikçe insanların davranıĢları değiĢir ve kiĢiliklerinde görülür ya da görülmez bir takım değiĢimler ortaya çıkarabilir. Günümüzün yaygın yöneticilik özelliklerinden bazıları; "insana yakın olma", "sosyal olma", "müĢteri odaklı olma"dır (Özdevecioğlu, 2002: 115-116).
Katılımcı Yönetici Tarzı: Yönetici, personelini görüĢlerini belirtmesi için cesaretlendirir. Karar verirken bu görüĢlerden yararlanır. Grup içi tartıĢmalara bir grup üyesi gibi katılır.
Kuralcı / Disiplinci Yönetim Tarzı: Kaynağını ataerkillikten alan bu yönetim stilini, örgütün yararlarını her Ģeyin üzerinde tutması ve bunun için her türlü eyleme baĢvurması olarak tanımlamak mümkündür. Bu stilin temelinde kaygı, korku ve kiĢilik özellikleri yatar (Akar, 2006: 27).
Kuralcı bir yönetici, birlikte çalıĢtığı insanların yapmasını istemediği eylem ve iĢlemleri gösteren uzun çizelgeler ve bunların yapılması durumunda uygun görülen cezalar, çok az da olsa doğru yapılan iĢler için ödüller hazırlar. Bütün güç yöneticidedir. Yöneticinin verdiği emirlere koĢulsuz uymayan personel ceza alır. Personelin, verilen görevlerde baĢarılı olması için yönetici tarafından zorlanmalı ve sıkı bir Ģekilde denetlenmesi gerekir.
Zorlayıcı Yönetim Tarzı: Yönetici baĢarıya odaklanmıĢtır. Personele zor hedefler verir ve üstün performans beklediğini her fırsatta belirtir. Personelini çalıĢmalarına göre değerlendirir ve sonuçlardan personeli sorumlu tutar.
Gözetmen Yönetim Tarzı: Yönetici mesai saatleri içinde ve dıĢında personeli gözetim altında tutarlar. Personelin davranıĢlarını denetlemeye çalıĢır.
Koruyucu Yönetim Tarzı: Ġnsan ĠliĢkileri Kuramı‟nın ürünüdür. Personelin yaptığı iĢten doyum elde etmesi sağlanmalıdır. Personel düĢ kırıklığı, zorlanma ve kavgacı tutumdan sıyrılıp güvene kavuĢturulmalıdır. Personelin gerilimsiz, bunalımsız bir ortamda çalıĢması için gereken ortam yaratılmalıdır. “Personelin hak ettikleri ekonomik yararlar sağlanırsa, personel kendisini örgüte adayacaktır” anlayıĢı hakimdir (BaĢaran ve Çankır, 2012: 273). Yönetici, personelini sürekli korumaya çalıĢarak kendine bağımlı hale getirir.
Bürokrat Yönetim Tarzı: Yönetici sistemli plan yapar ve ödev verir; kurumun amaçlarına bağlıdır, konu dıĢına çıkmaz. Personeline uzmanlık alanıyla ilgili bilgileri aktarır ve öğretir. Yönetici, personelin görüĢlerini dikkate alsa bile personel karar aĢamasına katılmaz. Duruma göre zorlama olabilir.
Diplomat Yönetim Tarzı: Yönetici, çeĢitli durumlarda haklıyı haksızı, iyiyi kötüyü, suçluyu suçsuzu ayırt eder. Kararları yönetici verir ama personelinde kararları kabul etmeleri için ikna etmeye çalıĢır. Hem kurumun hedeflerini hem de personelin ihtiyaçlarını dikkate aldığını ve uygulamalar sonunda personelin neler kazanacaklarını anlatır.
Eğitmen Yönetim Tarzı: Yönetici, kurumun amaçlarında öngörülen davranıĢları personeline kazandırmaya çalıĢır. Ayrıca personelinin kendine özgü maddi
ve manevi amaçlarına ve bireysel ilgilerine yönelik çalıĢmalarının önemli ve uğraĢmaya değer olduğunu düĢünür.
Eğitmen yönetim stiline sahip bir yönetici kendi davranıĢlarını birlikte çalıĢtığı insanların kiĢilik özelliklerine göre ayarlar ve onlara uygun bir çalıĢma ortamı oluĢturmaya çalıĢır. Amacını çalıĢtığı kurumun amaçlarını gerçekleĢtirmek için etrafındaki insanları eğitmek olarak algılar. BaĢarılı olma hedefi onun için en iyi güdülenme ve özendirme aracıdır. ÇalıĢanlarla çok yönlü iletiĢim kurmak, önerileri özenle dinlemek, örgütü yenileĢtirmek için bilimsel ve teknolojik geliĢimleri yakından izlemek bu stil sahibi yöneticinin önemli özellikleridir.
Sosyal Yönetim Tarzı: Yönetici, öncelikle personelinin ihtiyaçlarının karĢılanmasına önem verir. Personelin baĢarılarından çok kurum içindeki iliĢkilerin uyumlu olmasına, olumlu kurum ortamı olmasına dikkat eder. Görevlere iliĢkin amaçları, ödülleri ve beklentileri belirleyerek personelini buna hazırlar.
Katılımcı Yönetim Tarzı: Yönetici, personelini görüĢlerini belirtmeleri için cesaretlendirir. Karar verirken bu görüĢlerden yararlanır. ÇalıĢanlarla tartıĢmalara bir grup üyesi gibi katılır.
Yönetici, kurum amaçlarının belirlenmesi ve her üyenin amaç belirlemede ve amaçların baĢarılmasında geniĢ ölçüde yer almasına önem verir. Bu tip yöneticiler, karar verme aĢamasında astlarının fikirlerinden faydalanmakta, astlar kendi aldıkları kararların sorumluluğunu taĢımaktadır. Yönetici, cezadan çok ödül sistemine ağırlık vermektedir. Pek çok fikrin bir araya gelmesi sonucunda alınan kararlar, örgüt için daha sağlıklı sonuçlar ortaya çıkarmaktadır.
Demokrat Yönetim Tarzı: Yönetici sahip olduğu otoritelerini astları ile paylaĢır. Bu sayede örgütte daha etkin kararlar alabilme imkanına sahip olur. Astlar kendilerini çalıĢtıkları kurumun bir parçası olarak gördükleri için motivasyonları en üst seviyededir. Demokratik anlayıĢta, karar mekanizmasının yavaĢ iĢlemesinden kaynaklanan kayıplar olabilir. Çok acil karar alınması gereken durumlarda bu yönetim anlayıĢı aksayabilir.
Demokratik yöneticiler yetki dağıtımını, paylaĢımı ve görev dağılımını teĢvik ederler. Astlar kendilerini iĢletmeye karĢı sorumlu görürler ve pozitif duygular beslerler. Yönetici baĢlarında olmasa da sistem çalıĢır ve düzenli bir Ģekilde iĢler.
Lider Yönetim Tarzı: Yönetici; amaçlarını kendisi saptayan, personelin tamamı veya çoğunluğu tarafından izlenen, belirli bir amaç yönünde davranıĢa geçmeye sevk eden onları etkileyen kiĢidir.
Yönetici, personelin duygularını, düĢüncelerini, değer yargılarını, inançlarını ve davranıĢlarını etkilemede ve yönlendirmede alıĢılmıĢ uygulamaları ve belirli otorite kaynaklarını aĢar. Yönetici personeline dostça yaklaĢır ve eĢit davranır. Personelini geliĢtirir. Personelinin, örgütte etkin olmaya, sorumluluk almaya ve iĢbirliğine yatkın olduklarına inanır. Personeline, amaçlarına ulaĢmak için engelleri aĢmayı ve sorun çözmeyi öğretir.