Wally Duygular Testi‟nin Geçerliği

Geçerlik, testin bireyin ölçmek istenen özelliğini ne derece doğru ölçtüğüyle ilgili bir kavramdır. Bir ölçeğin geçerliği söz konusu olduğunda, ölçeğin en azından kapsam geçerliği, yapı geçerliği ve benzer ölçekler (eş zaman geçerliği) geçerliği gibi nitelikleri sağlaması gerekir (Büyüköztürk, 2012). Dereli (2008), Wally Duygular testinin altı yaş çocukları için uyarlama çalışmasını yapmıştır. Dereli (2008)‟nin çalışması bu araştırmanın çalışma grupları için uygun bulunmamıştır. Dolayısıyla araştırmanın çalışma evrenini oluşturan üç-beş yaş grubu çocuklar için ayrı bir uyarlama çalışması yapılmıştır. Uyarlama çalışması ile ilgili süreçler aşağıda verilmiştir.

3.3.2.3.1. Wally Duygular Testi’nin Kapsam Geçerliği

Kapsam geçerliği, testi oluşturan maddelerin, ölçülmek istenen davranışı yada özelliği ölçmede nicelik ve nitelik olarak yeterli olup olmadığının bir göstergesidir (Büyüköztürk, 2012). Diğer bir ifadeyle ölçme sonuçlarının ölçülen alanın bütününe genellenebilme yeterliğidir. Wally Duygular Testi biri olumlu/pozitif (mutlu,

heyecanlı) diğeri olumsuz/negatif duygular (üzgün, kızgın, hayal kırıklığı) olmak üzere iki grup duyguyu çocukların anlayıp anlamadığını ölçmektedir. Araştırmanın kapsam geçerliği çalışmasında, sekiz çocuk gelişimi ve eğitimi uzmanına halihazırdaki testin olumlu (mutlu, heyecanlı) ve olumsuz (üzgün, kızgın, hayal kırıklığı) duyguları tam olarak kapsayıp kapsamadığı sorulmuştur. Uzmanlar, testteki duygu ifade eden varsayımsal durumların resimlerini hiç uygun değil, uygun değil, uygun ve çok uygun şeklinde değerlendirmişlerdir. Uzmanlar, testin duyguları ifade eden resimlerin testin geliştirildiği amaca uygun olduğunu belirtirken bir uzman, diğer uzmanların – hakemlerin “çok uygun” olarak değerlendirdikleri iki resim için “uygun” seçeneğini işaretlemiştir. Hakemler arası tutarlık (intraclass correlation) .91 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca uzmanlar tarafından testtin varsayımsal durumlarının üç-beş yaş çocuklarına ifade bakımından uygunluğu, resimlerin üç-beş yaş çocuklarına ve Türk kültürüne uygunluğu değerlendirilmiştir. Uzmanların tamamı varsayımsal durumlar ve resimler üzerinde uyuşma göstermişlerdir. Testin çocuklarda duyguları anlama becerilerini değerlendirmede amaca uygun olduğunu belirtmişlerdir ve önerilerde bulunmuşlardır. Çalışmada uzmanların önerileri dikkate alınmıştır.

3.3.2.3.2. Wally Duygular Testi’nin Yapı Geçerliği

Yapı geçerliği, testte ölçülmek istenen davranışı değerlendirmek amacıyla geliştirilen maddelerin, davranışı ölçüp ölçmediğini yada doğru bir şekilde ölçebilme derecesini gösterir. Wally Duygular Testi‟nin yapı geçerliğini incelemek amacıyla açımlayıcı faktör analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Verilerin faktör analizine uygunluğu Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı ve Bartlett Sphericity Testi ile sınanmıştır. KMO katsayısı, örneklem büyüklüğünün faktör analizi için uygunluğunu ve yeterli olup olmadığını sınar. KMO Katsayısı 1‟e yaklaştıkça verilerin analize uygun olduğu anlamına gelmektedir. Araştırmada Wally Duygular Testi için KMO katsayısı değeri .787 olarak hesaplanmıştır. Sosyal bilimler araştırmalarında KMO katsayısı değerinin .60‟dan büyük olması örneklem büyüklüğünün faktör analizi için uygun ve yeterli olduğunun bir göstergesidir. Barlett Sphericity Testi verilerin çok değişkenli normal dağılımdan gelip gelmediğinin kontrol edilmesi için ve verilerin birbiriyle ilişkili olup olmadığını göstermektedir. Bu test sonucunda elde edilen Chi-

Square test istatistiğinin anlamlı çıkması verilerin çok değişkenli normal dağılımdan geldiğini ve verilerin birbiriyle ilişkili olduğunu gösterir (Büyüköztürk, 2012). Araştırmada Wally Duygular Testi için yapılan Bartlett Sphericity Testi anlamlı bulunmuştur (X2_{=948.677; p<.001). Elde edilen sonuçlar doğrultusunda verilerin} faktör analizi için uygun olduğu görülmüştür.

Wally Duygular Testi‟nin değerlendirdiği faktör yada bileşen adı verilen yapıları ortaya çıkarmak amacıyla Temel Bileşenler Analizine dayalı olarak faktör analizi yapılmıştır. Analiz sonrasında, öz değeri 1‟den büyük olan iki faktör ortaya çıkmıştır. Testin önemli faktör sayısına karar vermek amacıyla öz değerdeki değişimi gösteren çizgi grafiği (scree plot) incelenmiştir. Grafikte birinci faktörden sonra çizginin değişiminde çok az farklar olduğu ve varyansa olan katkılarının birbirine yakın olduğu görülmüştür. Buna göre testin faktör sayısı öz değer ölçütüne göre bir olarak tanımlanmıştır. Testin Temel Bileşenler Analizine dayalı Açımlayıcı Faktör Analizi sonuçlarına tablo 4‟de yer verilmiştir.

Tablo 4. Wally Duygular Testi Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları Faktör

1

S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8

.47 .50 .51 .63 .47 .57 .56 .58

Toplam Açıklanan Varyans Oranı= 35.478 Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı= .787

Bartlett Sphericity Testi= 948.677 p<.001

S1: Mutlu

S2: Üzgün, kızgın S3: Mutlu, heyecanlı

S4: Üzgün, kızgın, hayal kırıklığına uğramış S5: Mutlu, heyecanlı

S6: Kızgın, üzgün, hayal kırıklığına uğramış S7: Mutlu, heyecanlı

S8: Üzgün, kızgın, hayal kırıklığına uğramış

Tablo 4 incelendiğinde, Wally Duygular Testi‟nde yer alan 8 varsayımsal durumu içeren maddelerin tek bir faktör altında toplandığı belirlenmiştir. Bir faktörün teste ilişkin varyansı açıklama oranı %35.478‟dir. Kabul edilebilir oranın %30 olduğu dikkate alındığında, elde edilen sonuçlar, ölçeğin bir faktöre sahip olduğunu göstermektedir (Çokluk, Şekercioğlu ve Büyüköztürk, 2010). Temel Bileşenler Analizine göre maddelerin aldığı faktör yükleri incelendiğinde, madde faktör

yüklerinin; .47 ile .63 arasında değiştiği görülmektedir. Büyüköztürk (2012)‟e göre, faktör yükleri .30 ve daha yüksek olan maddeler bireyleri iyi derecede ayırt etmektedir, .20-.30 arasında kalan maddelerin zorunlu görülmesi durumunda testten alınması veya maddenin düzeltilmesi gerekmektedir ve faktör yükleri .20‟den daha düşük olan maddelerin ise teste alınmaması gerekmektedir. Bu nedenle testten madde çıkarımı yapılmamış ve testin toplam 8 madde ve bir faktörden oluştuğu belirlenmiştir.

3.3.2.3.3. Wally Duygular Testi’nin EĢ Zaman Geçerliği

Eşzaman geçerliğinde, katılımcıların testten aldıkları puanlarla aynı kişilerin, aynı davranışı ölçen bir başka testten aldıkları puanlarla olan korelasyonuna bakılmaktadır (Büyüköztürk, 2012). Wally Duygular Testi‟nin eş zaman geçerliği çalışmasında, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olan Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi Testi (Assessment of Children‟s Emotion Skills) duyguları tanıma alt boyutu (Durmuşoğlu Saltalı, Deniz, Çeliköz ve Arı, 2009) ile Wally Duygular Testi arasındaki ilişki incelenmiştir. Eş zaman geçerliği çalışmasına 31 çocuk dahil edilmiştir. Testler, çocuklara iki gün arayla, verilerin toplanabilmesi için gerekli malzemelerin ve masa ile sandalyenin bulunduğu sessiz bir ortamda araştırmacı tarafından bireysel olarak uygulanmıştır. Tablo 5‟de Wally Duygular Testi‟nin eş zaman geçerliğine ilişkin bulgulara yer verilmiştir.

Tablo 5. Wally Duygular Testi ve Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi

Testi Duyguları Tanıma Alt Boyutu Arasındaki Korelasyon Wally Duygular Testi Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi Testi Wally Duygular Testi Pearson Korelasyon Sig. (2-tailed) n 1 .743** .000 31 Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi Testi Pearson Korelasyon Sig. (2-tailed) n .743** .000 31 1

Tablo 5 incelendiğinde, eş zaman geçerliği çalışmasına katılan çocukların Wally Duygular Testi puanları ile Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi Testi Duyguları Tanıma Alt Boyutu puanları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir, r=0.743, p<.01. Korelasyon katsayısının, mutlak değer olarak, 0.70- 1.00 arasında olması yüksek düzeyde bir ilişki olarak tanımlanmaktadır (Büyüköztürk, 2012). Bu bilgiye göre, çocukların Wally Duygular Testi puanları ile Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi Testi Duyguları Tanıma Alt Boyutu puanları arasında yüksek düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Sonuç olarak, çocukların Wally Duygular Testi puanları arttıkça, Duygusal Becerilerin Değerlendirilmesi Testi Duyguları Tanıma Alt Boyutu puanları da artmaktadır.