3.4.1. Betimsel Boyuta Ait Verilerin Toplanması
Araştırmada problemi belirlemek ve problemle dolaylı ya da dolaysız şekilde ilişkili kaynaklara ulaşıp, problemin çözümüne nitel olarak katkı sağlayacak bilgileri toplamak için literatür taraması yapılmıştır. Literatür taraması ile konuyla ilgili yerli ve yabancı kaynaklara ulaşılmaya çalışılmıştır. Kaynaklar kitap, dergi, makale, tez v.b. den oluşmaktadır. Ayrıca internet tabanlı kaynaklar da kullanılmıştır. Yurt dışı kaynakların bir kısmına ise online veri tabanları ile ulaşılmıştır.
Betimsel boyutta vibrato, vibrato öğretimi ve sorunları ile ilgili görüşleri belirlemek ve bu yolla yaşanan sorunları tespit ederek vibrato egzersizleri ile ilgili bir alt yapı oluşturabilmek amacıyla 5’li likert tipine uygun bir anket oluşturulmuştur. Anket soruları hazırlanırken, kapsam geçerliliğinin sağlanabilmesi için soruların tüm konuyu yansıtıp yansıtmadığına yönelik uzman görüşleri alınmış ve 24 soruluk bir soru havuzu oluşturulmuştur. Bu 24 sorudan oluşturulan anket, anketin güvenilirliğini test etmek amacıyla ön uygulama yapılarak 62 keman öğrencisine uygulanmıştır. Anket sonuçları bu aşamadan sonra, güvenilirlik testine tabi tutulmuş ve güvenilirliği düşüren 4 soru çıkarılarak 20 sorudan oluşan anket son halini almıştır. Soruların güvenilirliğini test etmek amacıyla Cronbach’s Alpha test istatistiği uygulanmıştır.
Cronbach’s Alpha Katsayısının değerlendirilmesinde uyulan değerlendirme ölçütü şu şekildedir;
0.00 ≤ Cronbach’s Alpha (a) < 0.40 ise ölçek güvenilir değildir. 0.40 ≤ Cronbach’s Alpha (a) < 0.60 ise ölçek düşük güvenilirliktedir. 0.60 ≤ Cronbach’s Alpha (a) < 0.80 ise ölçek oldukça güvenilirdir.
0.80 ≤ Cronbach’s Alpha (a) < 1.00 ise ölçek yüksek derecede güvenilirdir (Özdamar, 2002 :673).
Tablo 3.4.1.1. Anket Güvenilirlik Testi Sonuçları
Sorular N Cronbach's Alpha
Soru 1 1 ,739 Soru 2 1 ,717 Soru 3 1 ,748 Soru 4 1 ,711 Soru 5 1 ,725 Soru 6 1 ,735 Soru 7 1 ,733 Soru 8 1 ,705 Soru 9 1 ,710 Soru 10 1 ,717 Soru 11 1 ,737 Soru 12 1 ,763 Soru 13 1 ,720 Soru 14 1 ,695 Soru 15 1 ,747 Soru 16 1 ,724 Soru 17 1 ,726 Soru 18 1 ,730 Soru 19 1 ,715 Soru 20 1 ,724 TOPLAM 20 ,737
Tabloda, anket sorularının teker teker güvenilirlik durumları ve anket toplam soru güvenilirlik durumları görülmektedir. Anketin hem ayrı ayrı soru bazında, hem de toplam soru bazında güvenilirliği sağladığı (Cronbach’s Alpha (a) = 0,737 > 0,60) yapılan istatistiksel analiz sonucunda belirlenmiştir.
Bu aşamadan sonra geçerlilik ve güvenilirliği sağlanan anket, son haliyle 82 keman öğrencisine uygulanmıştır.
Deneysel çalışmada kullanılan egzersizler, sorunlar dikkate alınarak 5 ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar;
Isınmaya ve sol el, parmak ve parmak eklemlerinin esnekliğine yönelik egzersizler,
Parmakların dengesine ve parmak güçlendirmeye yönelik egzersizler,
Kol ve Bilek/el vibratosuna yönelik hazırlık egzersizleri,
Kol, bilek/el ve parmak vibratosunun geliştirilmesine yönelik egzersizler,
Bu egzersizler kol, bilek/el ve parmak vibratosunun hareket şeklinin anlaşılabilmesi ve bu hareketlerin uygun ve sağlıklı şekilde yapılabilmesi için hem görsel öğeleri içeren fizyolojik hareketlerden hem de müzikal öğeleri içeren çalışmalardan oluşmaktadır. Egzersizlerin müzikal boyutunu oluşturan notalar Finale 2010 yazılımı kullanılarak yazılmıştır.
Araştırmanın betimsel boyutunda, ön test ve son testte vibratoya yönelik ölçümlerde kullanılmak üzere, vibratonun kolaylıkla ve açık şekilde gösterilebileceği 4 etüt, literatür taraması yapılarak ve uzman görüşleri alınarak seçilmiştir. Burada dört ayrı etüt seçilmesinin nedeni, vibratoya ilişkin ölçümlerde değerlendirilecek ölçütlerin tek bir etütte gözlenemeyecek kadar çeşitli olmasından kaynaklanmaktadır.
Araştırmanın deneysel kısmının yürütülebilmesi için öğrencilere uygulanacak eğitim haftada bir saat olmak üzere deney grubundaki tüm öğrencilerle toplam sekiz saat bireysel çalışma olarak planlanmıştır. Eğitim 2009-2010 öğretim yılı bahar döneminde Mart-Mayıs aylarını kapsayacak şekilde yapılmış ve sekiz haftada tamamlanmıştır.
Betimsel boyutta ayrıca literatür taraması yapılarak performans değerlendirme ölçekleri incelenmiş ve deneysel kısmın ön test ve son test ölçümlerinin değerlendirilebilmesi için uzman görüşleri alınarak bir değerlendirme ölçeği oluşturulmuştur. Bu şekilde ölçeğin kapsam geçerliği de uzman görüşlerinin alınması vasıtasıyla sağlanmıştır. Ölçeğin güvenilirliğini ölçmek için ise, ölçek içindeki ölçütler Cronbach’s Alpha istatistiği ile testten geçirilmiştir. Cronbach’s Alpha test sonuçları tabloda görüldüğü gibidir.
Tablo 3.4.1.2. Değerlendirme Ölçeği Güvenilirlik Testi Sonuçları
Ölçütler N Cronbach's Alpha Ön Test Son Test Kol vibratosunu gerçekleştirme 1 ,960 ,952
Bilek/El ibratosunu gerçekleştirme 1 ,959 ,953
Parmak vibratosunu gerçekleştirme 1 ,961 ,953
Sol el kol esnekliği 1 ,959 ,952
Dördüncü parmakla vibratoyu gerçekleştirme 1 ,960 ,952
Dinamik düzeylerde vibratoyu gerçekleştirme 1 ,960 ,952
Vibrato bağını gerçekleştirme 1 ,960 ,952
Açık tellerde vibratoyu gerçekleştirme 1 ,961 ,954
Çift seslerde vibratoyu gerçekleştirme 1 ,961 ,953
Yüksek konumda vibratoyu gerçekleştirme 1 ,960 ,953
TOPLAM 10 ,959
Tabloda, değerlendirme ölçütlerinin teker teker güvenilirlik durumları ve ölçek toplam ölçüt güvenilirlik durumları görülmektedir. Ölçeğin hem ayrı ayrı ölçüt bazında, hem de toplam ölçüt bazında yüksek derecede güvenilirliği sağladığı (Cronbach’s Alpha (a) = 0,959 > 0,60) yapılan istatistiksel analiz sonucunda belirlenmiştir.
3.4.2. Deneysel Boyuta Ait Verilerin Toplanması
Araştırmanın deneysel boyutunda, verilerin toplanabilmesi için ilk önce araştırmanın betimsel boyutunda uzman görüşleri alınarak seçilen 4 etüt ön testte deney ve kontrol gruplarına 3 kez çaldırılarak video kamera ile kayda alınmış ve bunların içinden en temiz entonasyona sahip performans seçilmiştir. Kayıtlar tamamlandıktan sonra vibrato egzersizleri kullanılarak, deney grubuyla uygulamaya başlanmış ve 8 haftalık süreç sonunda uygulama tamamlanmıştır. Uygulama tamamlandıktan sonra, belirlenen 4 etüt son test ölçümü için deney ve kontrol gruplarına tekrar 3 kez çaldırılarak video kamera ile kayda alınmış ve bunların içinden en temiz entonasyona sahip performans seçilmiştir. Bu aşamadan sonra video kamera kayıtları, öğrenci ismine göre Ultra Video Splitter yazılımı kullanılarak birbirinden ayrılmış, ön test kayıt ve son test kayıt başlıkları altında ve deney ve kontrol grubu olduğu belirtilmeksizin bilgisayar ortamında dosyalanmıştır. Bu dosyalar, vibrato becerisini geliştirmeye yönelik egzersizlerin etkisini ölçmek amacıyla, araştırmacı tarafından uzman görüşleri alınarak hazırlanan Vibrato Performans Değerlendirme Ölçeği ile birlikte 5 uzman eğitimciden oluşan jüriye verilmiştir. Uzman eğitimciler, birbirlerinden bağımsız şekilde önce ön
test sonra da son test kayıtlarını izleyerek, her bir ölçüte 0 ile 100 arasında değerlendirme yaparak ölçeği doldurmuşlardır.
Ayrıca, hem deneysel işlemin etkiliğini ortaya koymak, hem de deney grubu öğrencilerinin vibrato frekansları (sıklıkları) ve vibrato genliklerini (perde değişimi) tespit etmek amacıyla, Pazera Free Audio Extractor yazılımı kullanılarak video kamera kayıtlarından ses analizi için ses kayıtları ayrılmış ve bu kayıtlar, vibratoya yönelik frekans (sıklık) ve genlik (perde değişimi) analizlerinin yapılabilmesi için, öğrenci ismine göre ön test ses kayıt ve son test ses kayıt başlıkları altında bilgisayar ortamında dosyalanarak ses analizi için hazır hale getirilmiştir.