Veri Toplama Yöntem

Bu araştırmada veri toplama aracı olarak; sosyoekonomik düzeyi düşük olan çocuklar ve bu çocukların ebeveynleri hakkında bilgi edinmek için “Ebeveyn ve Çocuk Kişisel Bilgi Formu”, aynı çocukların öğretmenleri hakkında bilgi edinmek için ise “Öğretmen Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Çocukların akranları ile oynamış oldukları serbest oyunlarında göstermiş oldukları davranışları belirlemek amacıyla “Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği” kullanılmıştır. Uygulama gerekli izinler

(EK 1) alındıktan sonra araştırmacı tarafından okullara gidilerek yapılmıştır. Uygulamada öncelikle ölçeklerin niçin yapıldığı, neyi ölçtüğü ve nasıl doldurulması konusunda bizzat araştırmacı tarafından öğretmenler ve çocuğunu okula bırakmaya veya okuldan almaya gelen veliler bilgilendirilmiş ve ardından ana uygulamaya geçilmiştir.

3.3.2.1. Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği’ni (Penn Interactive Peer Play Scale) Türkçe’ye Uyarlama Çalışmaları

Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği’ni Ankara örnekleminde Türk çocuklarına uyarlanması çalışması ile ilgili olarak ilk aşamada Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği, dört İngilizce dil uzmanı tarafından İngilizce’den Türkçe’ ye ve dört İngilizce dil uzmanı tarafından da Türkçe’den tekrar İngilizce’ye çevrilmiştir. Orijinal İngilizce formu ile çevrilen İngilizce formu arasında anlamsal farklılık olup olmadığına bakılmıştır. Türkçe’ye çevrilen araç, Türkçe Eğitimi Bölümü hocaları tarafından anlam ve imla yönünden değerlendirilmiş ve her iki dili çok iyi bilen bir uzman tarafından yeniden incelenmiş ve uzmanın önerileri doğrultusunda tekrar düzenlenmiştir. Son olarak araştırmacılar tarafından önce İngilizce sonra da Türkçe anlam karşılığı tekrar gözden geçirilmiş, gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

3.3.2.2. Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği İle İlgili Uzman Görüşlerinin Alınması

İlk aşamada öncelikli olarak “Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği”nin kapsam geçerliğine bakılmıştır. Kapsam geçerliği için Lawshe (1975) tekniği kullanılmıştır. Bu teknik Lawshe (1975) tarafından geliştirilmiştir. Bu nedenle Lawshe tekniği olarak bilinen bu yaklaşım 6 aşamadan oluşmaktadır.

* Alan uzmanları grubunun oluşturulması,

* Aday ölçek formlarının hazırlanması,

* Uzman görüşlerinin elde edilmesi,

* Maddelere ilişkin kapsam geçerlik oranlarının elde edilmesi,

* Ölçeğe ilişkin kapsam geçerlik indekslerinin elde edilmesi,

Lawshe tekniğinde, en az 5 en fazla 40 uzman görüşüne ihtiyaç vardır. Her bir madde uzman görüşleri “madde hedeflenen yapıyı ölçüyor”, “madde yapı ile ilişkili ancak gereksiz” ya da “madde hedeflenen yapıyı ölçmez” şeklinde derecelendirilmektedir. Kapsam geçerliğinin yanı sıra benzer şekilde maddenin anlaşılabilirliği, hedef kitleye uygunluğu vb. amacıyla da uzman görüşleri derecelendirilebilir (Yurdugül, 2005:2).

Buna göre, uzmanların herhangi bir maddeye ilişkin görüşleri toplanarak kapsam geçerlik oranları elde edilir. Kapsam geçerlik oranları (KGO), herhangi bir maddeye ilişkin gerekli görüşünü belirten uzman sayılarının, maddeye ilişkin görüş belirten toplam uzman sayısına oranının 1 eksiği ile elde edilir.

N

KGO = − 1

N/2

Burada; NG, maddeye gerekli diyen uzmanlar sayısını ve N ise maddeye ilişkin görüş belirten toplam uzman sayısını göstermektedir. Eşitlik 1’e göre; uzmanların yarısı maddeye ilişkin “gerekli” şeklinde görüş bildirdiklerinde KGO=0, yarısından fazlası gerekli şeklinde görüş bildirmiş ise KGO>0 ve uzmanların yarısından fazlası “gerekli” şeklinde görüş bildirmemiş ise KGO<0 olacaktır (Yurdugül, 2005:2).

KGO değerleri negatif ya da 0 değer içeriyorsa böyle maddeler ilk etapta elenen maddelerdir. KGO değerleri pozitif olan maddeler için istatistiksel ölçütler ile anlamlılıkları test edilirler. Elde edilen KGO’ların istatistiksel olarak anlamlılıklarını test etmek için kapsam geçerlik ölçütleri için ilgili literatürde önceleri birikimli normal dağılımdan yararlanılırken, hesaplama kolaylığı açısından α=0,05 anlamlılık düzeyinde KGO’ların minimum değerleri (kapsam geçerlik ölçütleri) Veneziano ve Hooper (1997) tarafından tabloya dönüştürülmüştür. Buna göre, uzman sayısına ilişkin minimum değerler aynı zamanda maddenin istatistiksel anlamlılığını vermektedir (Yurdugül, 2005:2).

Tablo 2

Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeğinin α=0,05 Anlamlılık Düzeyinde Kapsam Geçerlilik Oranları İçin Minimum Değerler

Uzman Sayısı Minimum _Değer Uzman Sayısı Minimum _Değer

5 0.99 13 0.54 6 0.99 14 0.51 7 0.99 15 0.49 8 0.78 20 0.42 9 0.75 25 0.37 10 0.62 30 0.33 11 0.59 35 0.31 12 0.56 40 0.29

Bu çalışmada kapsam geçerliği için ölçek; Ankara Üniversitesi’nden üç profesör, Hacettepe Üniversitesi’nden bir yardımcı doçent ve Gazi Üniversitesi’nden iki yardımcı doçent ve bir öğretim görevlisi olmak üzere toplam yedi uzmanın görüşüne sunulmuştur. Uzmanlara verilen formda maddeleri uygun, uygun değil ve düzeltilmeli şeklinde işaretlemeleri ve gerekli gördükleri maddeleri düzeltmeleri istenmiştir. Uzmanlardan alınan veriler doğrultusunda maddelerin kapsam geçerlilikleri Lawshe tekniği kullanılarak istatistiksel olarak incelenmiştir.

Yapılan istatistiksel analiz sonucunda;

Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeğinin maddeleri ile ilgili uzman görüşleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamış ve ölçek maddeleri aynen alınarak analiz tamamlanmıştır.

3.3.2.3. Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği Ebeveyn/Öğretmen Görüşleri Ön Uygulaması

Ölçeğin anlaşılabilirliği ve süre ile ilgili geri bildirim almak için örnekleme alınan okullardan birinin anasınıfına giden 112 çocuğun ebeveyn ve öğretmenleri üzerinde, bizzat araştırmacı tarafından ön uygulama yapılmıştır. İstatistiksel analizler sonucu

ölçeğin anlaşılabilirliği ve süresi ile ilgili bir soruna rastlanmadığı için ön uygulama kapsamına alınan çocukların ebeveynleri ve öğretmenleri yeniden örnekleme dâhil edilmiştir. Daha sonra Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği ön uygulama yapılan okulun anasınıfı dışında kalan okullardaki anasınıfına devam eden 242 çocuğun ebeveyn ve öğretmenlerine uygulanmıştır. İstatistiksel olarak test tekrar test güvenirliğini ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından araştırmaya katılan 242 çocuktan tesadüfî olarak seçilen 119 çocuğun ebeveyn ve öğretmenlerine, uygulamadan yaklaşık 5 hafta sonra “Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği” tekrar uygulanmıştır. Test bizzat araştırmacı tarafından ölçeğin uygulama kurallarına bağlı kalınarak uygulanmıştır.