Veri Toplama Araçları

Bu araştırmanın verilerini toplamak amacıyla aşağıda belirtilen veri toplama araçları kullanılmıştır.

1. Müzik Bilgisi Testi 2. Müziksel İşitme Testi

3. Müzik Dersine İlişkin Tutum Ölçeği

4. Deney sonrasında öğrencilerle yapılan görüşme kayıtları

3.5.1. Müzik Bilgisi Testi

Bu testin hazırlanması için öncelikle 6. sınıf müzik dersi konularını içeren 1994 İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı (İKMDÖP) ve M.E.B. tarafından önerilen bütün müzik ders kitapları incelenerek, 6. sınıf 4., 5. ve 6. ünitelerini kapsayan 20 maddelik çoktan seçmeli test, 6 müzik öğretmeni ve 2 müzik eğitimi uzmanının da görüşleri alınarak oluşturulmuştur. Uzmanların görüşleri doğrultusunda gerekli görülen değişiklikler yapılmıştır.

Testin geçerlilik ve güvenirlik düzeyini belirlemek amacıyla araştırma öncesinde İlköğretim 6.sınıf müzik dersi 4., 5. ve 6. ünite bilgilerini almış olan, Antalya Envar Eğitim Kurumlarında okuyan toplam 96 ilköğretim 7. sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Uygulama sonucunda, madde-test korelasyonu .30’ un altında olan 4 test maddesi bilgi testinden çıkarılarak, 16 madde yeniden düzenlenmiştir. Eşit puan aralıklı bu test ile bir öğrenci 0 ile 16 arasında puan alabilmektedir.

Tablo 3.2 Müzik Bilgisi Testine İlişkin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Sonuçları

Denek Sayısı Madde Sayısı

KR-20 (Kuder Richardson-20)

Bilgi Testi 96 16 0.81

Tablo 3.2’de Müzik bilgisi testinin geçerlik ve güvenirlik çalışması sonuçlarını göstermektedir. Sonuçlar, testin oldukça geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

3.5.2. Müziksel İşitme Testi

Müziksel İşitme Testi, seslerin uzunluğunun ve incelik kalınlığının, değişen ritm kalıplarının ve seslerin, ezgi-söz uyumunun, seslerin yöneliminin ve sıralanışının, ses aralıklarının, müzikte dizi, örgü ve doku kavramlarının çözümlenerek işitilmesine ilişkin 12 çoktan seçmeli maddeden oluşmaktadır (Ek-2). Maddeler oluşturulurken 1994 İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı (İKMDÖP) temel alınmıştır. Bilen (1995), bir araştırmasında ilköğretim okullarındaki müzik derslerinin genellikle müziksel işitme eğitimine dayalı olarak işlenmediğini belirtmiştir. Bu durum, müziksel işitme testini yanıtlayacak olan deney ve kontrol gruplarına benzer grupların bulunmasını güçleştirmiş ve testin ön denemesinin yapılmasını engellemiştir. Testin geçerliği konusunda uzman görüşü ölçüt olarak alınmıştır.

3.5.3. Müzik Dersine İlişkin Tutum Ölçeği

Bu araştırmada, deneklerin müzik dersine ilişkin tutumlarında dersin işlenişinde kullanılan Aktif öğrenme tekniklerinden ve Geleneksel yöntemlerden etkilenme derecesini saptamak amacıyla Özmenteş (2005: 266) tarafından “Likert

Ölçeği” temel alınarak geliştirilmiş olan müzik tutum ölçeği kullanılmıştır (Ek- 4). Müzik Dersine İlişkin Tutum Ölçeği’nin geliştirilmesine temel olması bakımından İzmir Buca Kaynaklar İlköğretim Okulu’nda 4. ve 5. sınıflarda okuyan 95 öğrenciye Özmenteş tarafından “müzik derslerinden beklentileriniz” konulu bir kompozisyon yazdırılmıştır. Ölçek, kompozisyonlardan seçilen 59 adet cümle ile oluşturulmuştur. Alınan uzman görüşlerinin ardından 52 maddeye düşen ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Buca İlköğretim Okulu’nda ve Buca Meşkure Şamlı İlköğretim Okulu’nda okuyan 252 4. ve 5. sınıf öğrencisi üzerinde yapılmıştır.

52 maddelik ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı α= .87’dir. Buna göre madde yükleri .35’in altında olan 29 madde ölçekten çıkarılmış, madde yükleri .35 ve üzeri olan 24 madde korunmuştur. Bu 24 maddeye uygulanan analizler sonucunda madde ölçek korelasyonu .35’in altında olan 8. madde ve üç adet kontrol sorusu ölçekten çıkarılmıştır. Kontrol maddeleri elenirken birbirlerinin dengi olan maddelerden madde ölçek korelasyonu yüksek olanlar tercih edilmiştir. Bunun yanı sıra olumlu-olumsuz madde dengesinin korunması ilkesi nedeniyle kontrol maddeleri arasında bu yönde tercih yapılmıştır. Madde ölçek korelasyonu .52 olan 29. madde “Müzik dersini sevmem” yerine madde ölçek korelasyonu .61 olan 43. madde “Müzik dersini severim” tercih edilmiştir. Aynı şekilde madde ölçek korelasyonu .34 olan 10. madde “Müzik dersinde ilgim dağılır” yerine madde ölçek korelasyonu .45 olan 27. madde “Müzik dersinde bütün ilgimi derse veremem” tercih edilmiştir. Bunun yanı sıra madde ölçek korelasyonları birbirine çok yakın olan 26. ve 33. maddeler ( .4062 ve .4069) arasında tercih yapılırken olumlu madde tercih edilmiştir. Bu aşamayla birlikte son halini alan 20 maddelik ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı α= .86 olarak bulunmuştur.

Müzik Dersine İlişkin Tutum Ölçeği’nin yapı geçerliği faktör analizi ile incelenmiştir. Ölçekteki 29 madde, madde-toplam korelasyonlarının .35’den düşük olması ve ölçeğin güvenirliğini düşürmesi nedeniyle ölçekten çıkarılmıştır. Analizler, kalan 24 madde üzerinde yapılmıştır. Bunun sonucunda 8. madde birinci faktördeki yükü düşük olduğu için ölçekten çıkarılmıştır. Üç adet kontrol sorusundan da madde- toplam korelasyonları ve birinci faktördeki yükleri yüksek olanlar seçilmiştir. Müzik

Dersine İlişkin Tutum Ölçeği’ne ilişkin KMO katsayısı .874 ve Bartlett testi anlamlı bulunmuştur. Faktörlerin her bir değişken üzerindeki ortak faktör varyansı .381 ve .653 arasında değişmektedir. Ölçekte öz değeri (eigen value) 1’den büyük olan beş faktör bulunduğu, açıklanan toplam varyansın % 52.226 olduğu ve birinci faktördeki maddelerin faktör yüklerinin .401 ve .679 arasında değiştiği saptanmıştır. Çizgi grafiğinde görülen birinci faktörden sonraki hızlı düşüş, ortak faktör varyansına ait değerler ve birinci faktördeki yük değerleri dikkate alındığında Müzik Dersine İlişkin Tutum Ölçeği’nin tek faktörde toplanabildiği görülmektedir. Bu durum tutum ölçeklerinin tek boyutluluk özelliğini karşılamaktadır.

3.5.4. Görüşme Kayıtları

Deneklerin, Aktif öğrenme tekniklerine dayalı müzik öğretimi süresince gerçekleştirilen etkinliklere ve Aktif öğrenme tekniklerine dayalı müzik öğretimi ile Geleneksel yaklaşıma dayalı müzik öğretimi arasındaki farklara ilişkin görüşlerini saptamak amacıyla, uygulamalar sonrasında deneklerle görüşme yapılmıştır. Görüşmede Uçal’ın (2003: 77-81) bir araştırmasında kullandığı görüşme sorularından yararlanılmıştır.

Deneklerle yapılan görüşme, yüz yüze ve derslerin doğal ortamında araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Çocukların sorulara verdikleri yanıtlar, görüşme esnasında yazılı olarak kaydedilmiştir. Yanıtlar incelendikten sonra 4 alt başlıkta toplandığı görülmüştür. 4 alt başlıkta toplanan yanıtlar uzman görüşlerine sunulmuş, inceleme sonucu belirlenen kategoriler, tartışılarak görüş birliğiyle araştırma kapsamına alınmıştır. Her alt başlık, 2 kategoriye ayrılarak sınıflandırılmış ve yorumlanmıştır.