Veri Toplama Araç ve Teknikleri

Araştırmada veri aracı olarak, Başaloğlu, (2007) nun "Altı Sigma ve Toplam Kalite Yönetimi uygulayan şirketlerde Altı Sigma uygulanabilirliği" adlı yüksek lisans tezinde kullandığı ve II. bölümde yer alan ölçeklerin Pande vd. (2000)’in "The Six Sigma Way"adlı çalışmasında ayrıntılı bir şekilde yazdığı Altı Sigma temel ilkelerine dayanarak geliştirildiği, 3 bölüm ve 32 sorudan oluşan anket formu ile Demir (2008) in "spor federasyonlarında toplam kalite yönetiminin uygulanabilirliği" adlı çalışmasında kullanılan anket formu, alanında uzman kişilerin görüşleri doğrultusunda bütünleştirilerek ve ilgili alana uyarlanarak kullanılmıştır. Anket formunun güvenilirlik çalışması için federasyonlarda görevli 122 yöneticiye ön test uygulanmıştır. Anketin güvenilirliği, yapılan ön test sonucunda Cronbach Alpha değerleri hesaplanması ile ölçülmüş ve 0.82 olarak tespit edilmiştir.

Anketin ikinci bölümünde federasyonların Altı Sigma kalite yönetim yaklaşımını uygulayabilmeleri için gerekli olan alt yapı seviyelerini öğrenmek için sorular yöneltilmiştir. Soruların ortak faktorleri ölçüp ölçmediğini belirlemek amacıyla verilerimize faktör analizi uygulanmıştır.

Açımlayıcı faktör analizi yapılmadan önce Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Bartlett testi yapılmıştır. Örneklemin analiz için uygun olduğunu test eden KMO

172

testi ölçüm değerinin 0,672 Bartlett's Test of Sphericity Chi-Square değerinin ise 957,550 (sd=253, p =.000) olduğu tespit edilmiştir. KMO değerinin 0,672 düzeyinde çıkması veri setinin faktör analizi yapmak için uygun düzeyde olduğu şeklinde yorumlanmaktadır (98). Veri setinin faktör analizine uygun olduğuna yönelik bu kanıtlar toplandıktan sonra Temel Bileşenler Analizi (Principal Component Analysis) yöntemi kullanılarak faktör analizi yapılmıştır.

23 maddeden oluşan bu tutum ölçeğinde alınabilecek en yüksek puan 115, en düşük puan ise 23 olmaktadır. Ölçekten alınan en yüksek puan 115, en düşük puan ise 63 olmuştur. Puan ortalaması ise 96,01 olarak bulunmuştur.

Faktör analizi, aynı yapıyı ölçen çok sayıda değişkenden az sayıda tanımlanabilir anlamlı değişkeni keşfetmeye yönelik çok değişkenli bir istatistiktir. Faktör analizi sonucunda bulunan faktörler ve değişkenlerin faktör yükleri Tablo 12’de verilmektedir.

173

Tablo 12: Faktörler ve Değişkenlerin Faktör Yükleri

Faktör 1 2 3 4 5 6 Müşteri odaklılık .732 Müşteri odaklılık .804 Müşteri odaklılık .638 Müşteri odaklılık .654 Müşteri odaklılık .613

Veriye dayalı yönetim .650

Veriye dayalı yönetim .736

Veriye dayalı yönetim .801

Veriye dayalı yönetim .701

Veriye dayalı yönetim .696

Süreç odaklı yönetim ve sürekli gelişme .661

Süreç odaklı yönetim ve sürekli gelişme .767

Süreç odaklı yönetim ve sürekli gelişme .825

Herkesin aktif katılımı .637

Herkesin aktif katılımı .609

Herkesin aktif katılımı .690

Yönetimin katkısı .776

Yönetimin katkısı .816

Yönetimin katkısı .716

Başarısızlığa karşı hoşgörü .494

Başarısızlığa karşı hoşgörü .832

Başarısızlığa karşı hoşgörü .769

Başarısızlığa karşı hoşgörü .634

Tablo 12’deki bulgular dikkatle incelendiğinde ölçeğinin bütün olarak faktör yüklerinin .494 ile .832 arasında değiştiği görülmektedir. Her bir faktörün faktör yükleri ayrı ayrı incelendiğinde 1. faktördeki maddelerin faktör yükleri .650 ile .801; 2. faktördeki maddelerin faktör yükleri .716 ile .816; 3. faktördeki maddelerin faktör yükleri .661 ile .825; 4. faktördeki maddelerin faktör yükleri .609 ile .690; 5. faktördeki maddelerin faktör yükleri .613 ile .804; 6. faktördeki maddelerin faktör yükleri ise .494 ile .832 arasında değişmektedir.

Bir değişkenin faktör yükü, bir faktör ile ilişkisinin kuvvetini göstermektedir. Yapılan analiz sonucunda bulunan faktörler ve bunların ait oldukları soru grupları tablo 13’de verilmektedir.

174

Tablo 13: Faktörler ve Soru Grupları

Soru Grubu(Değişkenler) Faktör Adı

Müşteri odaklılık Faktör 5

Veriye dayalı yönetim Faktör 1

Süreç odaklı yönetim ve sürekli gelişme Faktör 3 Herkesin aktif katılımı Faktör 4

Yönetimin katkısı Faktör 2

Başarısızlığa karşı hoşgörü Faktör 6

Tablo 13 incelendiğinde aynı kriteri ölçen soru grubunun aynı faktöre karşılık geldiği görülmektedir.

Anketin ilk bölümünde, yöneticilerin demografik özellikleri, kalite kavramı algısı, hizmetiçi eğitim durumu ve federasyon bünyesinde kalite departmanları olup olmadığını içeren sorulara yer verilmiştir. İkinci bölüm 5’li likert ölçeğinin kullanıldığı 23 maddeden oluşmaktadır. Bu maddeler federasyonların Altı Sigma uygulamaya ne kadar yatkın olduklarını ölçmeye yönelik olarak düzenlenmiştir ve daha önce belirtilen altı adet Altı Sigma uygulama ilkesini içermiştir. Yine bu bölümde federasyonların kalite belgesine sahip olup olmadıkları, kalite eğitimlerine yer verip vermedikleri ve herhangi bir kalite metodu kullanıp kullanmadıklarını belirleyecek sorular bulunmaktadır. Son bölümde ise federasyonlarda uygulanmakta olan kalite çalışmalarının pozitif ve negatif etkileri sorulmuş ve kalite sistemlerinin ne ölçüde çalıştığı belirlenmeye çalışılmıştır.

İkinci bölümde kullanılan ölçekler Pande vd. (2000)’in çalışmasında ayrıntılı bir şekilde yazdığı Altı Sigma temel ilkelerine dayanarak geliştirildiği için teorik ve literatür altyapısı olduğu söylenebilir ve dolayısı ile güvenilir oldukları kabul edilebilir. Ölçeklerin geçerliliği ise, bu amaçla en fazla kullanılan

175

yöntem olan Cronbach Alpha değerleri hesaplanması ile ölçülmüş ve diğer ölçek bilgileri ile sonuçlar aşağıda Tablo 14’de özetlenmiştir.

Tablo 14: Ölçeklerin Geçerliliği ve Güvenilirliği Ölçme İsmi/Altı Sigma

Karakteristiği Ölçekteki Soru Sayısı Cronbach Alpha Müşteri Odaklılık 5 0.70

Verilere Dayalı Yönetim 5 0.81

Süreç Odaklı Yönetim ve Sürekli Gelişme

3 0.59

Herkesin Aktif Katılımı 3 0.70

Yönetimin Katkısı 3 0.80

Başarısızlığa Karşı Hoşgörü 4 0.64

Kaynak: Pande, P.S., Neuman, R.P. & Cavanagh, R.R. (2000),

Tablo 14’den de görülebileceği gibi, tüm ölçeklerin güvenilirlik katsayıları 0.70’e yakın ve üzerinde çıkmıştır. Homojenliğin ve ölçek maddeleri arasında türdeşliğin göstergesi olan Cronbach Alfa katsayısının 60–80 arasında kalmasının ölçeğin oldukça güvenilir bir ölçme aracı olduğunun kanıtı olarak ele alınmaktadır (2,102). Yani uygulanan anketin geçerliliği ve güvenilirliğinin yüksek olduğu söylenebilir.