EDİLMESİ VERİLERİN TESPİTİ KAİP YÖNELİK KBS ÇALIŞMASI SORGULAMA KRİTELERİNİN TESPİTİ AMAÇ: PLANLAMA FAALİYETLERİ İÇİN KBS KURULUMU BEKLENTİLER: AKILLI HARİTA MANTIĞI İLE PLANLAMA ÇALIŞAMLARINI GERÇEKLEŞTİRME KAİP YÖNELİK SORGULANACAK VERİLERİN SEÇİLMESİ VERİLERİN SINIFLANDIRILMASI YAZILIMLAR VE DONANIMLARIN TESPİTİ KBS KURULUMU KAİP YÖNELİK SORGULAMA KRİTERLERİ ANKET VERİLERİNE GÖRE SİSTEME GİRECEK GRAFİK TABANLI MATERYALLERİN SINIFLAMASI VERİLERİN ÖZNİTELİKLERİNE GÖRE TABAKALANDIRILMASI ARAZİ VERİLERİ VE SÖZEL VERİLER ANKET VERİLERİ
4.3. Veri Toplama
Sille’ye yönelik veriler; Selçuk Üniversitesi Müh.-Mim.Fak. Döner Sermaye İşletmesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Meram Elektrik Dağıtım A.Ş, Konya Milli Emlak Müdürlüğü, Sille Mahalle Muhtarlıkları, Selçuklu Belediyesi, Konya Büyükşehir Belediyesi ve saha araştırmalarından temin edilmiştir.
Araştırma aşamasında elde edilen bilgiler ise şu şekildedir; a. Grafik Olan Veriler
Yapılar
Resmi kurumlar ve nitelikleri Tarihi eserler ve nitelikleri Elektrik direkleri ve hatları Dini tesisler ve nitelikleri Eğitim tesisleri ve nitelikleri Kentsel alan kullanımları Saha arazi kullanımı Görsel veriler
b. Grafik Olmayan Veriler Nüfus verileri
Mülkiyet durumu
Yapıların öznitelik bilgileri Sosyal ve ekonomik veriler Yapı sahipliliği ve nüfus kayıtları Mahalle ikamet durumları
Sille Numarataj verileri (Cadde, Sokak İsimleri, kapı numaraları) Maliye Bakanlığı Gelirler Dairesi verileri
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu verileri Anket verileri
4.3.1. Veri analizi ve işleme
Elde edilen veriler niteliklerine göre ve ileride sorgulanması düşünülen amaçlara göre kategorize edilerek bilgi haline getirilmiştir. Oluşturulan bilgiler sınıflandırma neticesinde veritabanında ne şekilde yer alacağı belirlenmiştir. Bu bağlamda veritabanında yer alacak bilgi sınıflandırması şu şekilde ortaya çıkmıştır:
1) Noktasal Yapıdaki Veriler Çeşmeler, elektrik direkleri, trafolar 2) Çizgisel Yapıdaki Veriler
Elektrik Hatları Tabakası 3) Alansal Yapıdaki Veriler
Yapılar, resmi kurumlar, dini tesisler, eğitim tesisi, sağlık tesisi, rekreasyon alanları, kentsel boş alanlar, kadastral durum, harabe durumdaki alanlar, dere ve yollar.
Tez çalışması kapsamında alansal yapıdaki verilerin bu derece çok olmasının nedeni ölçekten kaynaklanmaktır. Bilgi sistemi çalışmalarında ölçeğe göre veri yapısı değişmektedir örneğin 1/25000 ölçekli çalışmalarda yollar çizgisel (yol orta çizgisi veya hattı gibi) olarak tariflenmektedir, söz konusu ölçekte yolların alansal veri statüsünde kullanılmasının bir zorunluluğu yoktur, ancak 1/1000 ve daha alt ölçeklerde (1/500,1/200, gibi) yol adaları alansal hesap ve sorgulama gerektiğinden yol orta çizgisi ile birlikte kullanılmaktadır. Bu örnekten hareketle çalışmada pek çok detay alansal olarak ifadelendirilmiştir. Ayrıca örnek olarak seçilen alanda, geleneksel doku söz konusu olduğundan yol tabakası için yol orta çizgisinin oluşturulması yerine, yollar alansal olarak ifadelendirilmiştir. Özetle KBS çalışmalarında projenin gerektirdiği ölçeğe göre veri sınıflaması yapılmakta, ölçek farklılığı durumuna göre grafik objeler; nokta, çizgi veya alan veya hepsi ile ifadelendirilebilmektedir yani genelleştirmeye gidilebilmektedir.
4.4. Veri Tabanının Oluşumu
Sille Koruma Planı araştırma verileri ve sayısal halihazır altlığın sahip olduğu niteliklerin sentezi beraberinde bilgi sisteminin temelini teşkil eden “veritabanı” oluşumunu getirmiştir. Bu aşamada veriler konumsal olan ve olmayan veriler olmak üzere iki kategoride değerlendirilmiştir.
4.4.1. Halihazıra yönelik konumsal verilerin oluşturulması
Sayısal halihazır altlığın sahip olduğu objelerden hareketle konumsal nitelikteki veriler sisteme işlenmiştir. Bu işlem esnasında sistem; grafik objelere veritabanı üzerinde bir kimlik numarası (ID) ataması yapmıştır. Sahip olunan veritabanı kimlik numarası; etkileşimli ortamda grafik objenin tanımlanmasını ve bu objeye yönelik konumsal olmayan veriler arasındaki veritabanı ilişkisinin kurulmasını sağlamakta ve bu verilerinde konumsal verilerle ilişkili olarak veritabanına girişine imkan vermektedir.
Halihazıra yönelik oluşturulan konumsal veriler şu şekildedir;
Binalar, elektrik direkleri, telefon direkleri, çeşmeler, resmi kurumlar, sosyal tesisler, kültürel tesisler, yollar, harabeler, avlu-bahçeler, kentsel boş alanlar, dini tesisler, dere, rekreaktif faaliyetlerin bulunduğu alanlar, trafolar KBS ortamında sisteme işlenerek grafik kökenli veritabanı oluşturulmuştur.
4.4.2. Halihazıra yönelik konumsal olmayan verilerin oluşturulması
Sille yerleşim merkezine yönelik oluşturulan Bilgi Sistemi altyapısı dahilinde elde edilen grafik değere sahip olmayan veriler; konumsal olmayan veriler
kapsamında değerlendirilmiş ve böylece anket soru başlıkları, yapılar, çeşmeler, yollar, kentsel alanlar, mülkiyet dokusu, trafolar, elektrik direkleri, elektrik hatları, sağlık tesisi, eğitim tesisi, resmi kurum ve dini tesisler için öznitelik bilgileri sorgulanması düşünülen amaca yönelik olarak sisteme işlenmiştir. Ayrıca numarataj verileri, arazilerin metrekare birim fiyat değerleri, tescil durumuna ilişkin verilerde konumsal olmayan veri kapsamında sisteme işlenmiştir.
4.4.3. Halihazıra yönelik konumsal olan ve konumsal olmayan verilerin sentezi
Konumsal olan ve olmayan veriler KBS ortamında birbirleri ile ilişkilendirilerek etkileşimli ve sorgulanabilir hale getirilmiştir. Bu ilişkilendirmede veriler üç kategoride değerlendirilmiştir bunlar; noktasal yapıdaki veriler, çizgisel yapıdaki veriler ve alansal yapıdaki verilerdir. (Tahsin YOMRALIOĞLU’nun “Çevresel Bilgi Sistemleri İçin Model-Altlık Tasarımı: Trabzon-Değirmendere Havzası Örneği” isimli sempozyum bildirisinden faydalanılmıştır.)
Bu doğrultuda veri tabanından aşağıdaki başlıklara ilişkin sorgulama yapılabilmektedir;
1) Noktasal Yapıdaki Veriler Çeşme Tabakası
VERİ TABANI KISALTMASI VERİ ADI VERİ YAPISI
MAHALLE MAHALLE YAZI TABANLI
SOKAK SOKAK YAZI TABANLI
PAFTA_NO PAFTA NUMARASI YAZI+SAYI TABANLI
PARSEL PARSEL SAYI TABANLI
DURUMU DURUMU YAZI TABANLI
KULLANIMI KULLANIMI YAZI TABANLI
TESCIL_DUR TESCİL DURUMU YAZI TABANLI
KKK KORUMA KURULU KARARI SAYI TABANLI
REST_TAR RESTORASYON TARİHİ SAYI TABANLI
TESCIL_TUR TESCİL TÜRÜ YAZI TABANLI
YAPI_ADI YAPI ADI YAZI TABANLI
YAPI_MALZE YAPI MALZEMESİ YAZI TABANLI
MULKIYET MÜLKİYET YAZI TABANLI
Elektrik Direkleri Tabakası