Türkiye’de, 21 Haziran 2006 tarihli Resmi Gazete ile ilan edilen 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesine göre kurumlar vergisi oranı %20’dir. Ancak 5 Aralık 2017 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 7061 sayılı “Bazı Vergi Kanunları ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile bu oran 2018-2020 yılları arasında 3 yıl süreyle %22 olarak uygulanacaktır.
Kurumlar vergisi oranı kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirim kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalarında yer alan istisna ve indirimlerin indirilmesi sonucu bulunacak vergi matrahına uygulanır. Kar dağıtılmadığı takdirde başka bir vergi ödenmemektedir.
Türkiye’de bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara yapılanlar dışındaki temettü ödemeleri üzerinde %15 oranında stopaj yükümlülüğü bulunmaktadır. Dar mükellef kurumlara ve gerçek kişilere yapılan kar dağıtımlarına ilişkin stopaj oranlarının uygulamasında, ilgili çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında yer alan stopaj oranları da göz önünde bulundurulur.
Türk vergi mevzuatına göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönem kurum kazancından indirilebilirler. Ancak, mali zararlar, geçmiş yıl karlarından mahsup edilemez.
Maliyet 1 Ocak 2020 İlaveler Çıkışlar 30 Haziran 2020
Yazılım lisansları ve hakları 70.705 12.267 - 82.972
70.705 12.267 - 82.972
Birikmiş amortisman 1 Ocak 2020 İlaveler Çıkışlar 30 Haziran 2020
Yazılım lisansları ve hakları (35.875) (9.493) - (45.368)
(35.875) (9.493) - (45.368)
Net defter değeri 34.830 2.774 - 37.604
Maliyet 1 Ocak 2019 İlaveler Çıkışlar 30 Haziran 2019
Yazılım lisansları ve hakları 42.000 9.076 - 51.076
42.000 9.076 - 51.076
Birikmiş amortisman 1 Ocak 2019 İlaveler Çıkışlar 30 Haziran 2019
Yazılım lisansları ve hakları (20.734) (7.046) - (27.780)
(20.734) (7.046) - (27.780)
Net defter değeri 21.266 2.030 - 23.296
Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi otoritesi ile mutabakat sağlamak gibi bir uygulama bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın 25’inci günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine verilir. Bununla beraber, vergi incelemesine yetkili makamlar beş yıl zarfında muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve hatalı işlem tespit edilirse ödenecek vergi miktarları değişebilir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13’üncü maddesi ve bu madde ile ilgili olarak çıkarılan transfer fiyatlandırması tebliğleri, emsallere uygunluk ilkesinin ilişkili kişiler arasındaki işlemlere nasıl ve ne şekilde uygulanması gerektiği hususunu açıklığa kavuşturmaktadır.
Transfer fiyatlandırmasına ilişkin olarak getirilen yeni düzenlemeler, OECD’nin transfer fiyatlandırması rehberinde yer alan esas ve ilkelere paralellik arz etmektedir.
Söz konusu yasal düzenlemeye göre, eğer kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir. Şirketler, yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alacak transfer fiyatlandırması formunu doldurmakla yükümlüdürler. Bu formda, ilgili hesap dönemi içinde ilişkili şirketler ile yapılmış olan tüm işlemlere ait tutarlar ve bu işlemlere ilişkin transfer fiyatlandırması metotları belirtilmektedir.
TMS 12, “Gelir Vergilerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı” uyarınca ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, her bir bilanço tarihi itibarıyla gözden geçirilir. Ertelenmiş vergi varlığının bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkân verecek düzeyde mali kar elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde, ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri azaltılır.
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihlerinde sona eren hesap dönemleri itibarıyla kar veya zarar tablosundaki cari yıl vergi gideri mutabakatı aşağıdaki gibidir:
1 Ocak - 1 Ocak -30 Haziran 2020 30 Haziran 2019
Vergi öncesi kar 143.069 96.006
%22 vergi oranı ile oluşan teorik vergi gideri (-) (31.475) (21.121)
Kanunen kabul edilmeyen giderler ve diğer ilaveler (-) (637) 1.801
İştirak kazancı - 10.000
Diğer indirim ve istisnalar (676) (656)
Geçmiş dönem vergi düzeltmesi - (3.072)
Cari yıl vergi gideri (32.788) (13.048)
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihleri itibarıyla cari dönem vergi varlığı / borcu aşağıdaki gibidir:
30 Haziran 2020 31 Aralık 2019
Cari dönem kurumlar vergisi 41.098 1.284
Peşin ödenen kurumlar vergisi (-) (4.672) (5.556)
Ödenecek kurumlar vergisi 36.426 (4.272)
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ait kar veya zarar tablosunda yer alan vergi giderleri aşağıda özetlenmiştir:
1 Ocak - 1 Ocak -30 Haziran 2020 30 Haziran 2019
Cari yıl vergi karşılığı 41.098
-Cari yıl ertelenmiş vergi geliri (-) / gideri (8.310) 13.048
32.788 13.048
Ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü, finansal durum tablosu kalemlerinin Raporlama Standartları ve Vergi Usul Kanunu arasındaki farklı değerlendirme prensiplerine tabi olmaları sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkileri dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihleri itibarıyla, geçici farklar üzerinden hesaplanan ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerinin yürürlükteki vergi oranları kullanılarak hazırlanan dökümü aşağıdaki gibidir:
Mali zarardan doğan ertelenmiş vergi varlığı (*) 1.526 649 359 162
Peşin tahsil edilen komisyon ücretleri karşılıkları 15.267 21.541 3.359 4.739
Finansman kredilerine ilişkin ayrılan özel karşılıklar 5.501 7.586 1.210 1.712
Personel prim karşılığı 1.442 2.597 317 571
Kıdem tazminatı karşılığı 492 370 108 81
Kullanılan kredi faiz reeskontlarına ilişkin karşılıklar 4 77 1 17
Diğer gider karşılıkları 2.447 3.760 538 827
Ertelenmiş vergi varlığı 26.679 36.580 5.892 8.109
Türev reeskontlarına ilişkin karşılıklar (295.615) (341.762) (65.035) (75.188)
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar
üzerindeki matrah farkları (8.883) (10.585) (1.954) (2.329)
Finansman kredilerine ilişkin faiz reeskontu karşılıkları - - -
-Ertelenmiş vergi borcu (304.498) (352.347) (66.989) (77.517)
Ertelenmiş vergi varlığı, net (61.097) (69.408)
(*) Şirket’in 30 Haziran 2020 tarihi itibarıyla toplam birikmiş mali zararı tutarı 1.526 TL olup, 31 Aralık 2023 tarihine kadar vergi matrahından mahsup edilebilecektir.
30 Haziran 2020 ve 30 Haziran 2019 tarihlerinde sona yıllar itibarıyla ertelenmiş vergi bakiyelerinin hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
2020 2019
Dönem başı - 1 Ocak (69.407) (46.401)
Kar veya zarar tablosunda muhasebeleştirilen
ertelenmiş vergi (gideri)/geliri 8.310 (13.048)
Geçmiş yıl vergi düzeltmesi
-Özkaynaklarda muhasebeleştirilen -
-ertelenmiş vergi (gideri)/geliri - 3.072
Dönem sonu – 30 Haziran (61.097) (56.377)
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla diğer aktiflerin detayı aşağıdaki gibidir:
30 Haziran 2020 31 Aralık 2019 Turkcell Elekt. Para ve Ödeme Hizm. A.Ş.'den tahsilat alacakları 25.203 34.795 Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.'den bayi ceza alacakları 6.333 6.184
Müşterilerden muhtelif alacaklar 4.612 5.215
Sigorta acentelik prim geliri tahkkukları 2.948 5.600
Finansman kredileri kom. ve diğer gelir tahakkukları 1.406 1.603
Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Fonu'ndan alacaklar (*) 8 35.226
Diğer 3.045 1.585
43.555 90.208
(*) Şirket, 3 Ekim 2019 tarihi itibarıyla 68.223 TL tutarında finansman kredisi alacaklarını Turkcell Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Fonu’na devretmek üzere Aktifbank A.Ş. ile sözleşme imzalamıştır. 31 Aralık 2019 tarihi itibari ile 36.243 TL tutarındaki kredinin devri gerçekleşmiş olup, 31 Aralık 2019 tarihi itibari ile devir süreci henüz gerçekleşmemiş krediler için 31.865 TL tutarında yükümlülük, buna karşılık 35.226 TL tutarında Fon’dan alacak, konsolide olmayan finansal tablolara kaydedilmiştir.