23 - HİSSE BAŞINA KAZANÇ
B) Piyasa riski i. Faiz oranı riski
Faiz oranı riski duyarlılık analizi
Şirket’in faize duyarlı finansal araçları aşağıdaki gibidir:
Kayıtlı Değer
Sabit Faizli 30 Haziran 2020 31 Aralık 2019
Vadeli mevduat 141.562 95.082
İtfa edilmiş maliyeti ile ölçülen diğer finansal varlıklar 1.024 5.368
Finansman kredileri 1.766.369 2.300.217
Alınan krediler 106.775 325.492
Değişken Faizli
Alınan krediler 904.894 1.410.010
30 Haziran 2020 tarihi itibarıyla, değişken faizli finansal enstrümanların yenileme tarihlerindeki faizi 100 baz puan daha yüksek/düşük olup diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, değişken faizli finansal araçlardan oluşan faiz geliri/gideri sonucu vergi öncesi net dönem karı 18.397 TL (2019: 27.787 TL) daha düşük veya 17.264 TL (2019: 24.928 TL) daha yüksek olacaktır.
(Devamı)
Aşağıdaki tablolar, Şirket’in varlık ve yükümlülüklerini bilanço tarihinde, sözleşmede yer alan faiz oranı değişimlerine kalan dönemi baz alarak ilgili vade gruplamasına göre analiz etmektedir.
(*) 1.090.179 TL tutarındaki özkaynaklar, 36.426 TL tutarındaki cari vergi borcu ve 61.097 TL tutarındaki ertelenmiş vergi borcu diğer yükümlülükler satırında gösterilmiştir.
(*) 979.898 TL tutarındaki özkaynaklar ve 69.408 TL tutarındaki ertelenmiş vergi borcu diğer yükümlülükler satırında
Nakit ve nakit benzerleri 141.562 - - - 1.724 143.286
İtfa edilmiş maliyeti ile ölçülen finansal varlıklar
1.024 - - - - 1.024
Türev finansal varlıklar 234.952 - 60.663 - - 295.615
Finansman kredileri ve takipteki alacaklar (net)
277.664 1.313.143 175.561 - 18.188 1.784.556
Bağlı ortaklıklar - - - - 82.939 82.939
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar - - - - 41.516 41.516
Diğer aktifler - - - - 43.555 43.555
Toplam aktifler 655.202 1.313.143 236.224 - 187.922 2.392.491
Alınan krediler 619.255 4.151 388.263 - - 1.011.669
Kiralama işlemlerinden borçlar 122 343 3.445 3.910
Türev finansal yükümlülükler - - - - -
-Karşılıklar - - - - 27.881 27.881
Diğer yükümlülükler (*) - - - - 1.349.031 1.349.031
Toplam pasifler 619.377 4.494 391.708 - 1.376.912 2.392.491
Net yeniden fiyatlandırma 35.825 1.308.649 (155.484) - (1.188.990)
-31 Aralık 2019
Nakit ve nakit benzerleri 95.082 - - - 1.656 96.738
İtfa edilmiş maliyeti ile ölçülen
finansal varlıklar 2.216 3.152 - - - 5.368
Türev finansal varlıklar - 322.391 19.374 - - 341.765
Finansman kredileri ve takipteki
alacaklar (net) 254.183 1.680.167 365.867 - 58.530 2.358.747
Bağlı ortaklıklar - - - - 82.939 82.939
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar - - - - 38.665 38.665
Diğer aktifler - - - - 94.480 94.480
Toplam aktifler 351.481 2.005.710 385.241 - 276.270 3.018.702
Alınan krediler 1.289.542 445.960 - - - 1.735.502
Kiralama işlemlerinden borçlar 116 349 3.152 3.617
Türev finansal yükümlülükler 3 - - - - 3
Karşılıklar - - - - 26.437 26.437
Diğer yükümlülükler (*) - - - - 1.253.143 1.253.143
Toplam pasifler 1.289.661 446.309 3.152 - 1.279.580 3.018.702
Net yeniden fiyatlandırma (938.180) 1.559.401 382.089 - (1.003.310)
-(Devamı) ii. Döviz kuru riski
Yabancı para riski, herhangi bir finansal aracının değerinin döviz kurundaki değişikliğe bağlı olarak değişmesinden doğan risktir. Şirket’in finansal tabloları TL bazında hazırlandığından dolayı, söz konusu finansal tablolar yabancı para birimlerinin TL karşısında dalgalanmasından etkilenmektedir.
TL Karşılığı
30 Haziran 2020 Toplam ABD Doları Avro
Nakit ve nakit benzerleri 79.410 9.174 2.159
Toplam aktifler 79.410 9.174 2.159
Alınan krediler 904.894 118.686 12.042
Diğer yükümlülükler 4.619 675
-Toplam pasifler 909.513 119.361 12.042
Bilanço üzerindeki net yabancı
para pozisyonu (830.103) (110.187) (9.883)
Net Bilanço Dışı İşlemler Pozisyonu 847.132 111.643 10.800
Net Kapalı / (Açık) Pozisyon Tutarı 17.029 1.456 917
TL Karşılığı
31 Aralık 2019 Toplam ABD Doları Avro
Nakit ve nakit benzerleri 94.248 12.021 3.435
Toplam aktifler 94.248 12.021 3.435
Alınan krediler 1.410.010 201.416 32.111
Diğer yükümlülükler 4.043 680
-Toplam pasifler 1.414.053 202.096 32.111
Bilanço üzerindeki net yabancı
para pozisyonu (1.319.805) (190.075) (28.676)
Net Bilanço Dışı İşlemler Pozisyonu 1.329.540 190.860 29.440
Net Kapalı / (Açık) Pozisyon Tutarı 9.735 785 764
(Devamı)
Döviz kuru riski duyarlılık analizi
Aşağıdaki tablo, Şirket’in ABD Doları, AVRO ve diğer döviz kurlarındaki %10’luk değişime olan duyarlılığını göstermektedir. Bu tutarlar ABD Doları’nın, AVRO’nun ve diğer yabancı paraların TL karşısında %10 oranında değer artışının net dönem karı ve net dönem karı etkisi hariç özkaynak etkisini ifade eder. Bu analiz sırasında tüm değişkenlerin özellikle faiz oranlarının sabit kalacağı varsayılmıştır.
TL Karşılığı
ABD Dolar kurunun %10 değişmesi halinde (994) 994 -
-ABD Doları net
varlık/(yükümlülük) etkisi 75.394 (75.394) -
-ABD Doları Döviz riskinden korunan kısım (-) (76.388) 76.388 -
-Avro kurunun %10 değişmesi halinde (707) 707 -
-Avro net varlık
varlık/(yükümlülük) etkisi 7.618 (7.618) -
-Avro Döviz riskinden korunan kısım (-) (8.325) 8.325 -
-(1.701) 1.701 -
ABD Dolar kurunun %10 değişmesi halinde (467) 467 -
-ABD Doları net
varlık/(yükümlülük) etkisi
112.908 (112.908)
-
-ABD Doları Döviz riskinden korunan kısım (-) (113.375) 113.375 -
-Avro kurunun %10 değişmesi halinde (508) 508 -
-Avro net varlık
varlık/(yükümlülük) etkisi
19.071 (19.071)
-
-Avro Döviz riskinden korunan kısım (-) (19.579) 19.579 -
-(975) 975 -
-(Devamı) C) Likidite riski
Aşağıdaki tablo, bilanço tarihi itibarıyla sözleşmenin vade tarihine kadar kalan dönemini baz alarak, Şirket’in finansal yükümlülüklerinin, uygun vade gruplaması yaparak analizini sağlar. Tabloda belirtilen tutarlar sözleşmeye bağlı iskonto edilmemiş nakit akımlarıdır:
30 Haziran 2020
Kayıtlı değer
Sözleşmeye dayalı nakit çıkışlar toplamı
3 aydan
kısa 3-12 ay arası 1-5 yıl arası Türev olmayan finansal yükümlülükler 1.172.998 1.187.773 783.079 4.151 400.543
Alınan krediler 1.011.669 1.026.444 621.750 4.151 400.543
Diğer borçlar ve
diğer yabancı kaynaklar 161.329 161.329 161.329 -
-31 Aralık 2019 Kayıtlı
değer
Sözleşmeye dayalı nakit çıkışlar toplamı
3 aydan
kısa 3-12 ay arası 1-5 yıl arası Türev olmayan finansal yükümlülükler 1.939.339 1.980.445 632.267 1.016.444 331.734
Alınan krediler 1.735.502 1.776.608 428.430 1.016.444 331.734
Diğer borçlar ve
diğer yabancı kaynaklar 203.837 203.837 203.837 -
-(Devamı) Sermaye yönetimi
Şirket, sermaye yönetiminde, bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak karını artırmayı hedeflemektedir.
Şirket’in sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler Şirket’in üst yönetimi tarafından değerlendirilir.
Şirket, sermaye yönetimini borç/sermaye oranını kullanarak izler. Bu oran, net borcun toplam sermayeye bölünmesiyle bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (alınan kredileri ve ihraç edilen menkul kıymetleri içerir) düşülmesiyle hesaplanır. Toplam sermaye, bilançoda gösterildiği gibi özkaynaklar net borcun toplanmasıyla hesaplanır.
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihleri itibarıyla borç/sermaye oranı aşağıdaki gibidir:
30 Haziran 2020 30 Haziran 2019
Toplam borçlar 1.172.998 3.174.781
Eksi: Nakit ve nakit benzerleri (Dipnot 3) (143.310) (215.613)
Net borç 1.029.688 2.959.168
Toplam özkaynak 1.090.200 876.962
Borç/Özsermaye oranı 0,94 3,37
Oransal sınırlara uygunluk
24 Nisan 2013 tarih ve 28627 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik”in 12. maddesine göre Şirket’in özkaynağının, toplam aktiflerine oranının asgari yüzde üç olarak tutturulması ve idame ettirilmesi zorunludur. 26 Haziran 2015 tarih 29398 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile; genel karşılıkların kullandırılan krediler toplamının
%1.25’ine kadar olan kısmı Özkaynak unsuru olarak kabul edilmiştir. Bu düzenlemeye istinaden özkaynak toplamına genel kredi karşılık tutarı da eklenmiştir. Şirket’in 30 Haziran 2020 tarihi itibarıyla özkaynağının toplam aktiflerine oranı %45,6 (31 Aralık 2019: %32,4) olarak gerçekleşmiştir.
Finansal araçların gerçeğe uygun değeri
Gerçeğe uygun değer, zorunlu satış veya tasfiye dışında tarafların rızası dâhilindeki bir işlemde, bir finansal aracın alım satımının yapılabileceği tutardır. Mevcut olması durumunda kote edilmiş piyasa fiyatı gerçeğe uygun değeri en iyi biçimde yansıtır.
Şirket, finansal araçların tahmini gerçeğe uygun değerlerini, hâlihazırda mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemlerini kullanarak belirlemiştir. Ancak piyasa bilgilerini değerlendirip gerçek değerleri tahmin edebilmek yorum ve muhakeme gerektirmektedir. Sonuç olarak bu finansal tablolarda sunulan tahminler, her zaman, Şirket’in cari bir piyasa işleminde elde edebileceği değerlerin göstergesi olmayabilir.
Diğer finansal araçların gerçeğe uygun değerleri, benzer özelliklere sahip başka bir finansal aracın cari piyasa değeri dikkate alınarak veya gelecekteki nakit akımlarının cari faiz oranları ile iskonto edilmesini içeren varsayım teknikleri kullanılarak tespit edilmiştir.
Finansman kredileri ve alınan krediler dışındaki kısa vadeli varlık ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerlerinin iskonto etkisinin önemsiz oluşu sebebiyle kayıtlı değerlerine yakın olduğu öngörülmektedir.
30 Haziran 2020 ve 31 Aralık 2019 tarihleri itibarıyla, finansal varlık ve yükümlülüklerin kayıtlı değeri ve gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibidir;
30 Haziran 2020 31 Aralık 2019
Kayıtlı değer Gerçeğe uygun
değer Kayıtlı değer Gerçeğe uygun değer
Finansman kredileri 1.766.369 1.762.713 2.300.217 2.296.856
Alınan krediler 1.011.669 1.026.228 1.735.502 1.897.478
Finansal tablolarda gerçeğe uygun değerleri ile yansıtılan finansal varlıkların ve yükümlülüklerin TFRS 7 uyarınca gerçeğe uygun değerin belirlenmesinde kullanılan verilerin gözlemlenebilirliğine dayanan ve aşağıda açıklanan seviyeler bazında sınıflandırılması:
Birinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, özdeş varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada işlem gören borsa fiyatlarından değerlenmektedir.
İkinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci seviyede belirtilen borsa fiyatından başka doğrudan ya da dolaylı olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan girdilerden değerlenmektedir.
Üçüncü seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun değerinin bulunmasında kullanılan piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerden değerlenmektedir.
Gerçeğe uygun değer ölçümünün sınıflandırılması
Şirket, 30 Haziran 2020 tarihi itibarıyla 295.615 TL (31 Aralık 2019: 341.765 TL) tutarındaki türev finansal varlıklarını finansal durum tablosunda gerçeğe uygun değerleri üzerinden taşımaktadır.
Finansal araçların gerçeğe uygun değer seviyeleri:
30 Haziran 2020 Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3
Türev finansal varlıklar - 295.615
-Toplam varlıklar - 295.615
-Türev finansal yükümlülükler - -
-Toplam yükümlülükler - -
-31 Aralık 2019 Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3
Türev finansal varlıklar - 341.765
-Toplam varlıklar - 341.765
-Türev finansal yükümlülükler - 3
-Toplam yükümlülükler - 3