31.12.2009 tarihi itibariyle net defter değeri 390
25. VERGĐ VARLIKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERĐ
Grup, ertelenen gelir vergisi varlık ve yükümlülüklerini bilanço kalemlerinin SPK Finansal Raporlama Standartları ve Vergi Usul Kanunu arasındaki farklı değerlendirmelerin sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkilerini dikkate alarak hesaplamaktadır. Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya aktifi, söz konusu geçici farklılıkların ortadan kalkacağı ilerideki dönemlerde ödenecek vergi tutarlarında yapacakları tahmin edilen artış ve azalış oranlarında ilişikteki finansal tablolara yansıtılmaktadırlar.
Đleriki dönemlerde gerçekleşecek geçici farklar üzerinden yükümlülük metoduna göre hesaplanan ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri için uygulanacak oran %20’dir.
30.06.2010 ve 31.12.2009 tarihleri itibariyle net ertelenmiş vergi aktifi ve yükümlülüklerini doğuran kalemler aşağıdaki gibidir:
Toplam Geçici Farklar
Ertelenen Vergi (Varlıkları) / Yükümlülükleri
Ertelenmiş Vergi Varlıkları: 30.06.2010 31.12.2009 30.06.2010 31.12.2009
Alacak reeskontu (1.547.969) (1.457.488) (309.593) (291.497)
Yıllara yaygın sözleşmeler maliyet bedelleri ve
proje beklenen zarar karşılığı düzeltmesi (352.408.713) (261.480.421) (70.481.743) (52.296.083) Araştırma-geliştirme teşvik geliri için yapılan
düzeltme (5.405.749) (8.283.632) (1.081.150) (1.656.726)
Şüpheli alacaklar karşılığı (1.063.250) (1.016.225) (212.650) (203.245) Stok değer düşüklüğü karşılığı (2.493.100) (275.305) (498.620) (55.061) Gecikme cezası gider karşılığı (4.631.546) (6.835.106) (926.309) (1.367.021) Garanti gider karşılığı (27.004.193) (24.485.489) (5.400.839) (4.897.097) Finansal varlıklar makul değer düzeltmesi (56.435) (56.251) (11.287) (11.250) Kıdem tazminatı karşılığı (50.681.389) (47.823.404) (10.136.278) (9.564.681) Emeklilik tazminatı karşılığı (4.443.171) (4.443.696) (888.634) (888.739) Yıllık izin ve fazla mesai karşılığı (10.750.555) (7.605.642) (2.150.111) (1.521.128) Satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar (1.380) (1.383) (276) (277) Devreden araştırma geliştirme teşvik indirimi
(*) (86.870.586) (70.058.019) (17.374.117) (14.011.604)
Royalti gider karşılığı (599.828) - (119.966) -
Geçmiş yıl mali zararları (**) (14.403.874) (16.942.728) (2.880.775) (3.388.546)
Dava gider karşılığı (406.116) (396.116) (81.223) (79.223)
Gelir tahakkuku (1.494) (3.726) (299) (745)
Ertelenmiş Vergi Yükümlülükleri: 30.06.2010 31.12.2009 30.06.2010 31.12.2009
Borç reeskontu 669.117 776.242 133.824 155.247
Yıllara yaygın sözleşmeler hakediş bedelleri
düzeltmesi 331.000.427 240.985.381 66.200.086 48.197.077
Sayım ve tesellüm fazlaları 1.032.007 - 206.401 -
Stoklarda yapılan düzeltme 1.993.536 1.996.941 398.707 399.388
Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların
yeniden değerlenmesi 48.002.583 48.666.243 9.600.519 9.733.249
Finansal varlıklar makul değer düzeltmesi
450.464 495.469 90.093 99.094
Diğer 915 1.712 182 342
Ertelenen vergi varlıkları (562.769.348) (451.164.631) (112.553.870) (90.232.923) Ertelenen vergi yükümlülükleri 383.149.049 292.921.988 76.629.812 58.584.397 Ertelenen vergi varlıkları – net (179.620.299) (158.242.643) (35.924.058) (31.648.526)
(*) 12.03.2008 tarihli ve 26814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.04.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan ve araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının vergi matrahından indirilmesinde dikkate alınan %40 oranı, araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %100’ü olarak değiştirilmiştir. Hesaplanan araştırma ve geliştirme indirimi ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan araştırma ve geliştirme indirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredilir. Devredilen tutarlar takip eden yıllarda Vergi Usul Kanunu’na göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.
Bu kapsamda 30.06.2010 tarihi itibariyle Grup’un yararlanmaya hak kazandığı toplam araştırma geliştirme faaliyetleri (Ar-Ge) indirimi 469.032.630 TL (Ana ortaklık: 461.638.225 TL; Bağlı ortaklık: 7.394.405 TL) olup, 30.06.2010 tarihi itibariyle geçici vergi ile 31.12.2009 ve 31.12.2008 tarihleri itibariyle yıl sonu kurumlar vergisi hesaplamasında dikkate alınan ve ana ortaklık tarafından hak kazanılan teşvik indirim tutarının indirim ve istisnalar sonucu elde edilen ticari kazanç tutarından daha yüksek olması nedeniyle vergiye tabi ticari kazancından indirim konusu yapılan tutar birikimli 345.600.119 TL olarak gerçekleşmiştir. 2008 hesap döneminde kullanılan: 22.220.428 TL, 2009 hesap döneminde kullanılan 217.814.518 TL ve 2010 hesap döneminde 105.565.173 TL olarak gerçekleşmiştir.
30.06.2010 tarihi itibariyle Grup’un bir sonraki döneme devreden Ar-Ge indirimi tutarı 123.432.511 TL olup, bunun 116.038.106 TL’si ana ortaklığa, 7.394.405 TL’ si ise bağlı ortaklığa aittir. Bağlı ortaklığın, henüz kullanılmamış Ar-Ge indirimlerinden kaynaklanan vergi avantajları için bunların ileride hangi dönemde mahsup edilmesine yeterli olacak tutarda vergilendirilebilir gelir elde edileceği öngörülememesi nedeniyle bu vergi avantajı için ertelenmiş vergi varlığı muhasebeleştirilmemiştir.
30.06.2010 ve 31.12.2009 tarihleri itibariyle ana ortaklık devreden araştırma ve geliştirme giderleri üzerinden gelecek yıllara ilişkin vergilendirilebilir gelirler dikkate alınarak toplam gerçekleşen (cari ve önceki dönem) kullanım oranı üzerinden ertelenmiş vergi varlığı ayrılmıştır.
(**) Bağlı ortaklığın yapılan üç yıllık projeksiyonuna göre henüz kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları için ilerideki dönemlerde bunların mahsup edilmesine yeterli olacak tutarda vergilendirilebilir gelir elde edileceğinin muhtemel olması nedeniyle ertelenmiş vergi varlığı ayrılmıştır.
Taşınan mali yıl zararlarının Kurumlar Vergisi hesaplamasında son kullanma tarihleri aşağıdaki gibidir:
2013 yılında 4.041.244
2014 yılında 10.362.630
Toplam 14.403.874
Teknokent teşvikleri:
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu hükümleri ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Teknokent teşviklerine ilişkin istisnalar 31.12.2013 tarihine kadar geçerlidir.
30.06.2010 tarihi itibariyle devreden indirim tutarının izleyen dönemlerde Grup’un ticari kazancından indirim konusu yapılacak olması nedeniyle söz konusu tutar üzerinden ertelenmiş vergi aktifi hesaplanarak ilişikteki konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır.
Vergi Yükümlülükleri:
01.01.- 30.06.2010
01.04.- 30.06.2010
01.01.- 30.06.2009
01.04.- 30.06.2009 Vergi gideri:
Cari kurumlar vergisi gideri - - - -
Ertelenmiş vergi geliri/ (gideri) 4.275.532 1.768.631 16.294.360 12.369.229
Toplam 4.275.532 1.768.631 16.294.360 12.369.229
Kurumlar Vergisi:
Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları ve iştiraklerini konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, konsolide edilen tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmaktadır.
Türkiye’de, kurumlar vergisi oranı 2010 yılı için %20’dir (2009: %20). Kurumlar vergisi oranı kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalarında yer alan istisna (iştirak kazançları istisnası, yatırım indirimi istisnası vb.) ve indirimlerin (arge indirimi gibi) indirilmesi sonucu bulunacak vergi matrahına uygulanır.
Kar dağıtılmadığı takdirde başka bir vergi ödenmemektedir (GVK Geçici 61. madde kapsamında yararlanılan yatırım indirimi istisnası olması halinde yararlanılan istisna tutarı üzerinden hesaplanıp ödenen %19,8 oranındaki stopaj hariç).
30.12.2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan, 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (“5024 sayılı Kanun”), kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin finansal tablolarını 01.01.2004 tarihinden başlayarak enflasyon düzeltmesine tabi tutmasını öngörmektedir. Anılan yasa hükmüne göre enflasyon düzeltmesi yapılabilmesi için son 36 aylık kümülatif enflasyon oranının (DĐE TEFE artış oranının) %100’ü ve son 12 aylık enflasyon oranının (DĐE TEFE artış oranının) %10’u aşması gerekmektedir. 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için söz konusu şartlar sağlanmadığı için enflasyon düzeltmesi yapılmamıştır.
Türkiye’deki bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara ödenen kar paylarından (temettüler) stopaj yapılmaz. Bunların dışında kalan kişi ve kurumlara yapılan temettü ödemeleri %15 oranında stopaja tabidir. Karın sermayeye ilavesi, kar dağıtımı sayılmaz ve stopaj uygulanmaz.
Şirketler üçer aylık mali karları üzerinden %20 (2009: %20) oranında geçici vergi hesaplar ve o dönemi izleyen ikinci ayın 14 üncü gününe kadar beyan edip 17 inci günü akşamına kadar öderler. Yıl içinde ödenen geçici vergi o yıla ait olup izleyen yıl verilecek kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir. Mahsuba rağmen ödenmiş geçici vergi tutarı kalmış ise bu tutar nakden iade alınabileceği gibi devlete karşı olan herhangi bir başka mali borca da mahsup edilebilir.
30.06.2010 tarihi itibariyle Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ana ortaklığın indirim ve
istisnalar öncesi vergiye tabi ticari kazancı 116.862.047 TL ve bağlı ortaklığın ticari kazancı ise 2.691.041 TL’dir. 30.06.2010 tarihi itibariyle ana ortaklığın vergi matrahından indirim için hak
kazandığı toplam indirim ve istisna tutarının 116.862.047 TL ve bağlı ortaklığın geçmiş yıl zararlarının 16.942.728 TL olması nedeniyle vergi yükü oluşmamıştır.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda kurumlara yönelik birçok istisna bulunmaktadır. Bu istisnalar aşağıda açıklanmıştır:
Yurtiçi Đştirak Kazançları Đstisnası:
Kurumların tam mükellefiyete tabi bir başka kurumun sermayesine iştirakten elde ettikleri temettü kazançları (yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden elde edilen kar payları hariç) kurumlar vergisinden istisnadır.
Emisyon Primi Đstisnası
Anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların bedelinin itibari değeri aşan kısmından sağlanan emisyon primi kazançları kurumlar vergisinden
Yurtdışı Đştirak Kazançları Đstisnası
Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket mahiyetindeki bir şirketin sermayesine, kazancın elde edildiği tarihe kadar devamlı olarak en az bir yıl süreyle % 10 veya daha fazla oranda iştirak eden kurumların, bu iştiraklerin kanuni veya iş merkezinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %15 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en az, Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıyan ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer ettikleri iştirak kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.
Gayrimenkul, Đştirak Hissesi, Rüçhan Hakkı, Kurucu Senedi ve Đntifa Senetleri Satış Kazancı Đstisnası
Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisselerinin, gayrimenkullerinin, rüçhan hakkı, kurucu senedi ve intifa senetleri satışından doğan kazançlarının %75’i kurumlar vergisinden istisnadır. Đstisnadan yararlanmak için söz konusu kazancın pasifte bir fon hesabında tutulması ve 5 yıl süre ile işletmeden çekilmemesi gerekmektedir. Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar tahsil edilmesi gerekir.
Türk vergi mevzuatına göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönem kurum kazancından indirilebilirler. Ancak, mali zararlar, geçmiş yıl karlarından mahsup edilemez.
Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi otoritesi ile mutabakat sağlamak gibi bir uygulama bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın 25’inci günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine verilir. Bununla beraber, vergi incelemesine yetkili makamlar beş yıl zarfında muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve hatalı işlem tespit edilirse ödenecek vergi miktarları değişebilir.
Transfer fiyatlaması
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun transfer fiyatlaması ile ilgili yeni düzenlemeler getiren 13. maddesi 01.01.2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. AB ve OECD transfer fiyatlandırması rehberini esas alan ilgili madde ile birlikte transfer fiyatlaması ile ilgili düzenlemelerde ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bu çerçevede, kurumların ilişkili kişilerle yaptıkları mal veya hizmet alım ya da satımlarında emsallerine uygun olarak tespit edecekleri bedel veya fiyat kullanmaları gerekmektedir. Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade etmektedir.
Kurumlar, ilişkili kişiler ile gerçekleştirdiği işlemlerde uygulanacak emsaline uygun fiyat veya bedelleri ilgili kanunda belirtilen yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanmak suretiyle tespit edeceklerdir. Emsaline uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat ve bedellere ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıtlar olarak kurumlar tarafından saklanması zorunlu kılınmıştır. Ayrıca, kurumlar bir hesap dönemi içerisinde ilişkili kişiler ile yaptıkları işlemlere ilişkin olarak bilgi ve belgeleri içerecek şekilde bir rapor hazırlayacaklardır.
Ana ortaklık tarafından Ankara Gölbaşı'nda 70 dönümü kendisine ait, 270 dönümü 49 yıllığına Hazineden kiralanan toplam 340 dönüm arazi üzerinde yapılacak “Ölçme, Kontrol, Test, Seyrüsefer vb. Amaçlı Alet ve Cihazların Đmalatı” konusundaki yatırım için 23.06.2010 tarih,
97038 sayılı yatırım teşvik belgesi alınmış olup, belgedeki yatırım tutarı 192.539.054 TL'dir. Teşvik belgesine konu yatırımın başlangıç tarihi 25.05.2010, bitiş tarihi ise
25.05.2014'dür. Teşvik belgesi kapsamında KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi (%50), yatırım katkı oranı (%30) ve 2 yıl sigorta primi işveren hissesi desteği Adi hisse senetleri – Lot 235.224.000 235.224.000 117.612.000 117.612.000 Net kar – TL 106.889.516 64.939.314 63.474.044 61.477.218
1 TL nominal bedelli 1 Lot
başına kar TL 0,45 0,28 0,54 0,52
27. ĐLĐŞKĐLĐ TARAF AÇIKLAMALARI
a) Đlişkili taraflardan alacaklar 30.06.2010 31.12.2009
Aselsan Bakü 119.643 130.079
AselsanNet 836.763 4.479.885
Havelsan 12.746.637 1.368.621
Roketsan 7.502.457 3.199.920
TSKGV 12.158.932 -
Tusaş 3.221.255 1.941.891
Đşbir Elektrik - 19.342
Toplam (Dipnot 8) 36.585.687 11.139.738
b) Đlişkili taraflara verilen kısa vadeli avanslar 30.06.2010 31.12.2009
AselsanNet 20.778.874 10.285.101
Aspilsan 430.787 516.278
Đşbir Elektrik - 169.917
Roketsan 13.516.778 13.825.498
Tusaş 116.364 220.000
Ehsim 601.296 819.948
Toplam (Dipnot 17) 35.444.099 25.836.742