Kredi riski, karşılıklı ilişki içinde olan taraflardan birinin bir finansal araca ilişkin olarak yükümlülüğünü yerine getirememesi sonucu diğer tarafın finansal açıdan zarara uğraması riskidir.
30.06.2010 ve 31.12.2009 tarihleri itibariyle kredi ve alacak riski detayları aşağıdaki gibidir:
30.06.2010
Alacaklar
Bankalardaki
mevduat Diğer
Ticari alacaklar Diğer Alacaklar
Đlişkili taraf Diğer taraf
Đlişkili
taraf Diğer taraf Raporlama tarihi itibariyle maruz
kalınan azami kredi
riski(A+B+C+D+E) 36.585.687 255.703.228 - 11.788.064 594.419.789 5.442.410
- Azami riskin teminat, vs. ile
güvence altına alınmış kısmı - - - - - -
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri 36.585.687 255.688.685 - 11.788.064 594.419.789 5.442.410 B. Koşulları yeniden görüşülmüş
bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış
- Teminat, vs. ile güvence altına
alınmış kısmı - - - - - -
- Vadesi geçmemiş (brüt defter
değeri) - - - - - -
- Değer düşüklüğü (-) - - - - - -
- Net değerin teminat, vs. ile
güvence altına alınmış kısmı - - - - - -
E. Bilanço dışı kredi riski içeren
unsurlar - - - - - -
31.12.2009
Alacaklar
Bankalardaki
mevduat Diğer
Ticari alacaklar Diğer Alacaklar
Đlişkili taraf Diğer taraf
Đlişkili
taraf Diğer taraf Raporlama tarihi itibariyle maruz
kalınan azami kredi
riski(A+B+C+D+E) 11.139.738 198.534.151 - 12.459.555 641.970.796 5.950.552
- Azami riskin teminat, vs. ile
güvence altına alınmış kısmı - - - - - -
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri 11.139.738 195.540.199 - 12.459.555 641.970.796 5.950.552 B. Koşulları yeniden görüşülmüş
bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış
- Teminat, vs. ile güvence altına
alınmış kısmı - - - - - -
- Vadesi geçmemiş (brüt defter
değeri) - - - - - -
- Değer düşüklüğü (-) - - - - - -
- Net değerin teminat, vs. ile
güvence altına alınmış kısmı - - - - - -
E. Bilanço dışı kredi riski içeren
unsurlar - - - - - -
Likidite riski
Likidite riski, vadesi gelmiş yükümlülüklerin karşılanamaması, varlıklardaki artışın fonlanamaması ve likit olmayan piyasalarda yapılan işlemler sonucunda oluşan riskleri kapsamaktadır.
30.06.2010 tarihi itibariyle türev olmayan finansal yükümlülüklerin vadesel dağılımı aşağıda verilmiştir.
Sözleşme uyarınca vadeler
Defter değeri
Sözleşme uyarınca nakit çıkışlar toplamı (=I+II+III+IV)
3 aydan kısa (I)
3-12 ay arası (II)
1-5 yıl arası (III)
5 yıldan uzun (IV) Türev Olmayan Finansal
Yükümlülükler
Finansal borçlar 387.233.211 387.156.167 387.156.167 - - -
Diğer finansal borçlar 43.345.944 42.358.530 698.352 696.490 1.597.961 39.365.727 Finansal kiralama
yükümlülükleri - - - -
Beklenen vadeler
Defter değeri
Beklenen nakit çıkışlar toplamı (=I+II+III+IV)
3 aydan kısa (I)
3-12 ay arası (II)
1-5 yıl arası (III)
5 yıldan uzun (IV) Türev Olmayan Finansal
Yükümlülükler
Ticari borçlar 84.578.168 85.139.064 61.745.254 18.854.330 4.539.480 -
31.12.2009 tarihi itibariyle türev olmayan finansal yükümlülüklerin vadesel dağılımı aşağıda verilmiştir.
Sözleşme uyarınca vadeler
Defter değeri
Sözleşme uyarınca nakit çıkışlar toplamı (=I+II+III+IV)
3 aydan kısa (I)
3-12 ay arası (II)
1-5 yıl arası (III)
5 yıldan uzun (IV) Türev Olmayan Finansal
Yükümlülükler
Finansal borçlar 368.605.216 368.605.216 368.605.216 - - -
Diğer finansal borçlar 41.077.049 41.122.466 472.203 939.033 2.068.730 37.642.500 Finansal kiralama
yükümlülükleri 6.101 6.184 6.184 - - -
Beklenen vadeler
Defter değeri
Beklenen nakit çıkışlar toplamı (=I+II+III+IV)
3 aydan kısa (I)
3-12 ay arası (II)
1-5 yıl arası (III)
5 yıldan uzun (IV) Türev Olmayan Finansal
Yükümlülükler
Ticari borçlar 79.110.646 79.785.199 908.110 75.504.373 3.372.716 -
Rayiç değer ölçümleri hiyerarşi tablosu
Grup, rayiç değer ölçümlerini her finansal aracın araç sınıfının girdilerinin kaynağına göre, üç seviyeli hiyerarşi kullanarak üç seviyede sınıflamaktadır. Buna göre, Seviye 1, belirlenen finansal araçlar için aktif piyasada işlem gören piyasa fiyatı kullanılan değerleme tekniklerini;
Seviye 2, dolaylı veya dolaysız gözlemlenebilir girdi içeren diğer değerleme tekniklerini ve Seviye 3, gözlemlenebilir piyasa girdilerini içermeyen değerleme tekniklerini içerir.
30.06.2010 ve 31.12.2009 tarihleri itibariyle Grup’un bilançoda rayiç değerden taşınan finansal varlıkları aşağıdaki gibidir:
30.06.2010
Bilançoda rayiç değerden taşınan finansal varlıklar Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3
Eurobond tahviller 5.442.410 - -
31.12.2009
Bilançoda rayiç değerden taşınan finansal varlıklar Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3
Eurobond tahviller 5.950.552 - -
30.06.2010 ve 31.12.2009 tarihleri itibariyle Grup’un bilançoda rayiç değerden taşınan finansal yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Piyasa riski
Piyasa riski, faiz oranlarında, kurlarda veya menkul kıymetlerin ve diğer finansal sözleşmelerin değerinde meydana gelecek ve Grup’u olumsuz etkileyecek değişimlerdir. Grup için esas önemli riskler kurdaki ve faizdeki değişimlerdir.
a) Döviz pozisyonu tablosu ve ilgili duyarlılık analizi:
Grup, döviz cinsinden varlık ve yükümlülüklerinin Türk Lirası’na çevriminde kullanılan kur oranlarının değişimi nedeniyle, kur riskine maruzdur. Grup, döviz cinsinden alınan avanslar nedeniyle net yabancı para açık pozisyonu taşımaktadır. Bu çerçevede, Grup, kur riskini döviz bakiyeleri pozisyonu analizi ile izlemektedir.
30.06.2010 31.12.2009
Döviz cinsinden varlıklar 537.841.913 448.995.800
Döviz cinsinden yükümlülükler (822.866.914) (821.823.130)
Net döviz pozisyonu (285.025.001) (372.827.330)
DÖVĐZ POZĐSYONU TABLOSU
30.06.2010 TL Karşılığı
(Fonksiyonel para birimi)
ABD Doları Avro Yen GBP CHF Diğer
1. Ticari alacaklar 209.036.703 86.739.706 37.699.791 - - - -
2a. Parasal finansal varlıklar (kasa, banka hesapları dahil) 91.343.775 35.527.894 18.415.145 - 4.058 - -
2b. Parasal olmayan diğer varlıklar - - - - - - -
3. Diğer 84.378.306 34.715.967 14.546.253 301.875 153.199 804.121 226.975
4. Dönen varlıklar (1+2+3) 384.758.784 156.983.567 70.661.189 301.875 157.257 804.121 226.975
5. Ticari alacaklar 18.910.073 11.293.415 586.113 - - - -
6a. Parasal finansal varlıklar - - - - - - -
6b. Parasal olmayan diğer varlıklar 133.910.848 61.675.219 19.144.966 - - - -
7. Diğer 262.208 166.513 - - - - -
8. Duran varlıklar (5+6+7) 153.083.129 73.135.147 19.731.079 - - - -
9. Toplam varlıklar (4+8) 537.841.913 230.118.714 90.392.268 301.875 157.257 804.121 226.975
10. Ticari borçlar 44.427.326 14.653.185 8.273.423 162.700 464.718 3.001.185 12.231
11. Finansal yükümlülükler 1.390.634 882.914 161 - - - -
12a. Parasal olan diğer yükümlülükler 1.088.511 691.250 - - - - -
12b. Parasal olmayan diğer yük.ler 189.393.568 109.064.117 9.174.794 - 8.061 - -
13. Kısa vadeli yükümlükler (10+11+12) 236.300.039 125.291.466 17.448.378 162.700 472.779 3.001.185 12.231
14. Ticari borçlar 4.160.208 2.218.583 346.884 - - - -
15. Finansal yükümlülükler 40.928.456 25.991.272 - - - - -
16 a. Parasal olan diğer yükümlülükler 3.224.671 2.047.800 - - - - -
16 b. Parasal olmayan diğer yük.ler 538.253.540 224.114.898 96.445.757 - - - -
17. Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16) 586.566.875 254.372.553 96.792.641 - - - -
TL Karşılığı (Fonksiyonel para birimi)
ABD Doları Avro Yen GBP CHF Diğer
18. Toplam yükümlülükler (13+17) 822.866.914 379.664.019 114.241.019 162.700 472.779 3.001.185 12.231 19. Bilanço dışı döviz cinsinden
türev araçların net varlık /
(yükümlülük) pozisyonu (19a-19b) - - - - - - -
19a. Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin
tutarı - - - - - - -
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin
tutarı - - - - - - -
20. Net yabancı para varlık /(yükümlülük)
pozisyonu (9-18+19) (285.025.001) (149.545.305) (23.848.751) 139.175 (315.522) (2.197.064) 214.744 21. Parasal kalemler net yabancı para
varlık / (yükümlülük) pozisyonu
(=1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) 224.070.745 87.076.011 48.080.581 (162.700) (460.660) (3.001.185) (12.231) 22. Döviz hedge'I için kullanılan finansal
araçların toplam gerçeğe uygun değeri - - - - - - -
23. Döviz varlıkların hedge edilen
kısmının tutarı - - - - - - -
24. Döviz yükümlülüklerin hedge
edilen kısmının tutarı - - - - - - -
25. Đhracat 43.391.756 24.450.780 3.578.888 - - - -
26. Đthalat 164.017.055 58.329.058 33.875.346 193.531 2.272.628 1.131.332 387.560
DÖVĐZ POZĐSYONU TABLOSU
31.12.2009
TL Karşılığı (Fonksiyonel para birimi)
ABD Doları Avro Yen GBP CHF Diğer
1. Ticari alacaklar 133.101.383 47.009.837 28.846.833 - 359 - -
2a. Parasal finansal varlıklar (kasa, banka
hesapları dahil) 113.911.861 52.106.856 16.400.857 - 9.959 - -
2b. Parasal olmayan diğer varlıklar - - - - - - -
3. Diğer 76.490.208 24.346.561 17.561.917 38.550 314.170 783.560 5.805
4. Dönen varlıklar (1+2+3) 323.503.452 123.463.254 62.809.607 38.550 324.488 783.560 5.805
5. Ticari alacaklar 14.788.695 9.436.643 268.454 - - - -
6a. Parasal finansal varlıklar - - - - - - -
6b. Parasal olmayan diğer varlıklar 108.665.158 57.896.785 9.947.678 - - - -
7. Diğer 2.038.495 1.086.308 186.295 - - - -
8. Duran varlıklar (5+6+7) 125.492.348 68.419.736 10.402.427 - - - -
9. Toplam varlıklar (4+8) 448.995.800 191.882.990 73.212.034 38.550 324.488 783.560 5.805
10. Ticari borçlar 23.764.423 9.829.937 1.911.026 9.900 127.279 3.115.705 15.563
11. Finansal yükümlülükler 1.414.461 935.246 2.880 - - - -
12a. Parasal olan diğer yükümlülükler 350.489 232.775 - - - - -
12b. Parasal olmayan diğer yük.ler 109.306.369 48.605.022 16.711.812 - 8.061 - -
13. Kısa vadeli yükümlükler (10+11+12) 134.835.742 59.602.980 18.625.718 9.900 135.340 3.115.705 15.563
14. Ticari borçlar 3.063.499 2.034.601 - - - - -
15. Finansal yükümlülükler 39.668.822 26.345.767 - - - - -
16 a. Parasal olan diğer yükümlülükler - - - - - - -
16 b. Parasal olmayan diğer yük.ler 644.255.067 307.388.442 83.979.211 - - - - 17. Uzun vadeli yükümlülükler
TL Karşılığı (Fonksiyonel para birimi)
ABD Doları Avro Yen GBP CHF Diğer
18. Toplam yükümlülükler (13+17) 821.823.130 395.371.790 102.604.929 9.900 135.340 3.115.705 15.563
19. Bilanço dışı döviz cinsinden - - - - - - -
türev araçların net varlık / (yükümlülük) pozisyonu (19a-19b)
19a. Aktif karakterli bilanço dışı - - - - - - -
döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı
19b. Pasif karakterli bilanço dışı - - - - - - -
döviz cinsinden türev ürünlerin Tutarı
20. Net yabancı para varlık
/(yükümlülük) pozisyonu (9-18+19) (372.827.330) (203.488.800) (29.392.895) 28.650 189.148 (2.332.145) (9.758) 21. Parasal kalemler net yabancı para
varlık / (yükümlülük) pozisyonu (=1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
193.540.245 69.175.011 43.602.238 (9.900) (116.961) (3.115.705) (15.563) 22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal
araçların toplam gerçeğe uygun değeri - - - - - - -
23. Döviz varlıkların hedge edilen - - - - - - -
kısmının tutarı
24. Döviz yükümlülüklerin hedge - - - - - - -
edilen kısmının tutarı
25. Đhracat 101.887.040 56.254.365 7.096.517 - 360 - -
26. Đthalat 309.529.130 128.433.142 40.973.703 296.720 6.086.689 7.879.130 1.326.997
30.06.2010 tarihi itibariyle alınan 727.647.108 TL (31.12.2009: 753.561.436 TL) kısa ve uzun vadeli sipariş avansları bir parasal yükümlülük niteliği taşımamakta olup Grup’un müşterileri ile imzalamış olduğu satış sözleşmeleri kapsamında döviz cinsinden tahsil edilmiş olan avanslardan oluşmaktadır. Söz konusu avanslar yürütülen projeler ile ilgili malzeme, yatırım, genel gider ve benzeri alımlarda kullanılmakta ve sözleşmeler çerçevesinde düzenlenecek olan faturalar ile mahsup edilerek kapatılmaktadır.
Grup, sözleşmeyle üstlendiği projeleri yerine getirmek amacıyla malzeme ve duran varlık ithal etmekte ve bu nedenle döviz çıkışı gerçekleşmektedir. Ayrıca sözleşmelerin önemli bir kısmının yabancı para cinsinden yapılması, proje başlangıç ve devam aşamalarında alınan yabancı para cinsinden avanslar ve iş bitiminde yapılan yabancı para cinsinden sözleşme bedellerinin kalan tahsilatları yoluyla döviz girişi sağlayarak döviz pozisyonu dengelemektedir.
Kur riski
Kur riski yönetiminde ana prensip, döviz pozisyon açığı veya fazlası vermeyerek döviz kuru dalgalanmalarından etkilenmemektir.
Bilanço tarihi itibariyle gerçekleşen kur değişimlerinin Grup’un yabancı para pozisyonu üzerindeki etkisi:
Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu 30.06.2010 ABD Doları’nın TL karşısında %10 değişmesi halinde:
1- ABD Doları net
2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-)
Avro’nun TL karşısında % 10 değişmesi halinde:
4- Avro net
5- Avro riskinden korunan kısım (-)
Diğer döviz kurlarının TL karşısında ortalama % 10 değişmesi halinde:
7- Diğer döviz net
riskinden korunan kısım (-)
Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu ABD Doları’nın TL karşısında %10 değişmesi halinde:
1- ABD Doları net
2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-)
Avro’nun TL karşısında % 10 değişmesi halinde:
4- Avro net
5- Avro riskinden korunan kısım (-)
Diğer döviz kurlarının TL karşısında ortalama % 10 değişmesi halinde:
7- Diğer döviz net
riskinden korunan kısım (-)
b) Faiz pozisyonu tablosu ve ilgili duyarlılık analizi Faiz oranı riski
Faiz riskinin belirlenmesinde, belirli bir vadede faize duyarlı varlıklar ile faize duyarlı yükümlülükler arasındaki fark (gap analizi) kullanılmakta ve söz konusu fark bilançonun vade merdiveni yardımıyla hesaplanmaktadır. Kredi kullanımdan kaynaklanan borçlanma olmadığından faize duyarlı yükümlülükler için bir faiz riski taşınmamaktadır. Fon yönetimi kapsamında portföyde bulunan faize duyarlı varlıkların faiz riskinin ölçülmesinde duyarlılık analizi yapılmaktadır. Faize duyarlı varlıkların ortalama vadesi ve faiz oranı belirlenerek, piyasa faiz oranlarındaki değişime olan duyarlılığı hesaplanmakta, piyasalar izlenerek fon yönetimi kapsamında oluşturulan menkul kıymet portföyünden kaynaklanan faiz riski, piyasa faiz oranlarındaki beklentiler çerçevesinde mevcut menkul kıymet portföyünün taşınması, arttırılması veya azaltılması yönünde alınan kararlar çerçevesinde yönetilmektedir.
Faiz pozisyonu tablosu aşağıdaki gibidir.
Faiz pozisyonu tablosu 30.06.2010 31.12.2009
Sabit faizli finansal araçlar
Finansal varlıklar 531.329.611 598.114.842 Finansal yükümlülükler 412.845.855 400.648.601
Değişken faizli finansal araçlar
Finansal varlıklar 5.442.410 5.950.552
Finansal yükümlülükler - -
Grup’un 30.06.2010 tarihli bilançosunda faize duyarlı finansal varlık ve yükümlülükleri menkul kıymetler ile banka kredilerinden oluşmaktadır. 30.06.2010 tarihinde Grup’a uygulanan TL para birimi cinsinden olan faiz 1 baz puan yüksek/düşük olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kar 1.732.376 TL (31.12.2009: 751.744 TL) daha düşük/yüksek olacaktı.
29. BĐLANÇO TARĐHĐNDEN SONRAKĐ OLAYLAR Yoktur.