Vakıf Reayası Olan Yörük Grupları

Yukarıda zikredilen Yörük gruplarının yanı sıra Manisa kazası dâhilinde vakıf reayası olarak kayıtlı Yörükler de bulunmaktadır. Manisa kazasının muhtelif yerleşme birimlerinde oturmakta olan bu Yörükler, Bursa’daki Emir Buhari Evkafı, Sultan Murad Evkafı ve Medine-i Münevvere Evkafına tabi olup resmleri mezkûr vakıflar adına tahsil olunmakta, bunlara diğer Yörük teşekküllerinin emin ve mültezimleri karışamamaktaydı720.

Çavdırlu: Çavdırlu cemaatine sadece 1575 tarihli evkaf defterinde tesadüf edilmektedir. Gördük kazasında tahrir edilen cemaat, Zağanos Paşa Vakfı Evkafına tabidir. Cemaatin bu dönemde 7 mücerred ve 8 hane nüfusu bulunmaktadır721.

Cemaat-i Yörükan: 1575 tarihli evkaf defterinde birden fazla Yörükan cemaati bulunmaktadır. Bunlar: Demirci kazasında, Turasan Ece Vakfı Evkafına tabi 18 mücerred ve 32 hane; Adala kazasında, İlyas Seydi ve Elvan Seydi tasarrufunda 48 mücerred ve 43 hane; Adala kazasında, Hamza Çelebi tasarrufunda 16 mücerred ve 12 hane; Demirci kazası, Gencer karyesinde Medine-i Münevvere Vakfı Evkafına tabi 32 mücerred ve 26 hane; Manisa kazasında, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 4 mücerred ve 5 hane; Menemen kazasında Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 6 mücerred ve 5 hane; Gördük kazasında, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 8 mücerred ve 7 hane; Gördük kazası, Bortan karyesinde Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 5 mücerred ve 6 hane; Gördük kazasında, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 2 mücerred ve 2 hane; Marmara kazasında Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 7 mücerred ve 8 hane; Gördüs kazasında Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 1 mücerred ve 8 hane; Gördük kazası, Alayundlu karyesinde 7 mücerred ve 14 haneden müteşekkildir722.

Beylici: Beylici cemaatine 1531 ve 1575 tarihli defterlerde rastlanmaz. Cemaat sadece 1575 tarihli evkaf defterinde kayıtlı olup, Manisa kazasında tahrir edilmiştir.

720

Feridun Emecen, XVI. Asırda Manisa Kazası, s. 140; Örnek olması için bkz. Mehmet Akif Erdoğru, Defter-i Evkaf-ı Liva-i Saruhan (Metin ve İnceleme), Tapu ve Kadastro Arşiv Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2014.

721

KKA. TD. nr. 544, v. 65b.

144 Cemaatin bu tarihte Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 3 mücerred ve 2 hane nüfusu mevcuttur723.

Mürseller: Adı geçen cemaat sadece 1575 tarihli evkaf defterinde yer almaktadır. Manisa kazasında kayıtlı olan cemaatin, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olduğu görülmektedir. Cemaatin bu dönemde 10 mücerred ve 16 hane nüfusu bulunmaktadır724. Saruhan Sancağı dışında Kütahya livasında ve Bozok livası, Kır-şehri kazasında da Mürseller cemaatleri bulunmaktadır725.

Cemaller: Cemaller cemaatine sadece 1575 tarihli evkaf defterinde tesadüf edilmektedir. Cemaat Gördük kazasında kayıtlı olmakla birlikte, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabidir. Cemaat bu tarihte 7 mücerred ve 4 hane nüfusa sahiptir726. Ayrıca Niğde livası, Ahlat mezraası, Karaca-viran mezraası, Kuruca-göl mezrası ve Kayseriyye kazasında; Aksaray livası, Ereğli nahiyesinde de Cemallü cemaatleri bulunmaktadır727.

Gökçe Ahmedler: Cemaat 1531 ve 1575 tarihli defterlerde yer almazken, 1575 tarihli evkaf defterinde Gördük kazasında kaydedilmiştir. Defterde cemaatin Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 2 mücerred ve 4 hane nüfusu bulunmaktadır728.

Sarı Gelin: Sarı Gelin cemaatine sadece 1575 tarihli evkaf defterinde rastlanılmaktadır. Cemaat Gördük kazasında kayıtlı olmakla birlikte, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olarak yazılmıştır. Cemaat bu tarihte 11 mücerred ve 15 hane nüfusa sahiptir729.

Kara Kocalar: Adı geçen cemaate sadece 1575 tarihli evkaf defterinde tesadüf edilmektedir. Gördük kazasında tahrir edilen cemaatin, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi

723

KKA. TD. nr. 544, v. 128b.

724

KKA. TD. nr. 544, v. 129a.

725 _{Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler,}

s. 256.

726

KKA. TD. nr. 544, v. 131a.

727 _{Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler,}

s. 110.

728

KKA. TD. nr. 544, v. 131a.

145 olarak kaydedildiği görülmektedir. Cemaatin bu dönemde 40 mücerred ve 13 hane nüfusu kayıtlıdır730.

Gedik Aliler: Gedik Aliler cemaati 1531 ve 1575 tarihli defterlerde yer almaz. Sadece 1575 tarihli evkaf defterinde kayıtlı olan cemaat, Gördük kazasında tahrir edilmiştir. Cemaatin defterde Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi 10 mücerred ve 10 hane nüfusu bulunmaktadır731.

Kulfallar: Cemaat sadece 1575 tarihli evkaf defterinde yer almaktadır. Cemaat Gördük kazasında kayıtlı olmakla birlikte, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabidir. Bu tarihte cemaatin 12 mücerred ve 6 hane nüfusu mevcuttur732. Saruhan Sancağı dışında Aksaray livası, Koç-hisar nahiyesinde de Kulfallu cemaati bulunmaktadır733.

Musalar: Musalar cemaati 1531 ve 1575 tarihli mufassal defterlerde yer almaz. Sadece 1575 tarihli Yörük defterinde kayıtlı olan cemaatin bir kolu Mukataa Yörükleri taifesinde kayıtlı iken, diğer kolu 1575 tarihli evkaf defterinde kayıtlıdır. 1575 tarihli evkaf defterinde, Gördük kazasında tahrir edilen cemaat, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabidir. Bu tarihte cemaatin 2 mücerred ve 1 hane nüfusu bulunmaktadır734.

Dede Baliler: 1575 tarihli Yörük defterinde Mukataa Yörükleri içerisinde ve 1575 tarihli mufassal defterde de müstakil olarak kayıtlı olan Cemaat-i Dede Baliler, 1575 tarihli evkaf defterinde ise vakıf reayası olarak görülmektedir. Bu tarihte Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olan cemaat, Gördük kazasında 4 mücerred, 4 hane ve 1 imam nüfusa sahiptir735.

Baltacı: 1531 tarihli defterde Perakende-i Mermercik taifesinde ve 1575 tarihli mufassal defterde de Mermercik Yörükleri içerisinde bahsettiğimiz Baltacılar cemaati, 1575 tarihli evkaf defterinde de Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olarak kaydedilmiştir.

730 _{KKA. TD. nr. 544, v. 131b.} 731 _{KKA. TD. nr. 544, v. 132a.} 732

KKA. TD. nr. 544, v. 132a.

733 _{Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler,}

s. 237.

734

KKA. TD. nr. 544, v. 132a.

146 Cemaat bu tarihte Kayacık kazasında yazılmıştır. Cemaatin nüfusu da 17 mücerred ve 14 hane’den müteşekkildir736.

Kökez: Kökez cemaati sadece 1575 tarihli evkaf defterinde kayıtlıdır. Demirci kazasında tahrir edilen cemaatin Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olduğu görülmektedir. Cemaatin İniş karyesinde kayıtlı 9 mücerred ve 12 hane nüfusu bulunmaktadır737.

Uzuncalar: Cemaate sadece 1575 tarihli evkaf defterinde tesadüf edilmektedir. Demirci kazası, Borlu nahiyesi, Eceklü köyünde tahrir edilen cemaat, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabidir. Cemaatin nüfusu da 5 mücerred ve 7 hane’den müteşekkildir738. Ayrıca Kütahya livasında ve Aydın livası, Tire kazasında da Uzuncalar cemaatlerinin kayıtlı olduğu görülmektedir739.

Toklulu: Cemaat ilk tahrirde yer almazken, 1575 tarihli defterli mufassal ve evkaf defterlerinde kayıtlıdır. 1575 tarihli evkaf defterinde Demirci kazasında tahrir edilen cemaatin, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olduğu görülmektedir. Cemaatin bu dönemde 3 mücerred ve 1 hane nüfusu bulunmaktadır740. Saruhan dışında Adana livası, Adana nahiyesinde de bir Toklulu cemaati mevcuttur741.

Çomar: Adala kazasında tahrir edilen Çomar cemaati sadece 1575 tarihli evkaf defterinde yer almaktadır. Bu tarihte Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olan cemaat, 2 mücerred ve 7 hane nüfusa sahiptir742. Saruhan Sancağı dışında Kütahya livasında da kayıtlı olan bir Çomar cemaati bulunmaktadır743.

736 _{KKA. TD. nr. 544, v. 133b.} 737 KKA. TD. nr. 544, v. 135b. 738 KKA. TD. nr. 544, v. 135b. 739

Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler, s. 318.

740

KKA. TD. nr. 544, v. 135b.

741

Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler, s. 307.

742

KKA. TD. nr. 544, v. 136a.

743

Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler, s. 123.

147 Kürke Sığmazlar: Adı geçen cemaate sadece 1575 tarihli evkaf defterinde rastlanılmaktadır. Adala kazası, Taytan karyesinde kayıtlı olan cemaatin, Emir Buhari Vakfı Evkafına tabi olduğu görülmektedir. Cemaatin bu tarihte 2 mücerred ve 4 hane nüfusu bulunmaktadır744.

Demirciler: Demirciler cemaatinin 1531 ve 1575 tarihli defterlerde kayıtlı olan Demirci Yörüklerinin bir kolu olması muhtemeldir. 1575 tarihli evkaf defterinde Manisa kazasında tahrir edilen cemaat, Sultan Murad Vakfı Evkafına tabi olarak kaydedilmiştir. Cemaatin bu dönemde 33 mücerred, 27 hane ve 1 imam nüfusu mevcuttur745. Saruhan Sancağı haricinde Niğde livası, Niğde kazasında Demirciler ve Maraş, Bozok, Adana, Kayseriyye ve Tokat livalarında da Demircilü cemaatleri bulunmaktadır746.

Karaca Dağ: Güzelhisar kazası, Derziler karyesinde kayıtlı olan Karacadağ cemaati sadece 1575 tarihli evkaf defterinde yer almaktadır. Sultan Murad Vakfı Evkafına tabi olan cemaatin, 1 mücerred ve 12 hane nüfusu bulunmaktadır747. Yine Saruhan Sancağı dışında Aksaray livası, Karacadağ nahiyesinde de bir Karaca Dağlu cemaati bulunmaktadır748.

Esirciler: Esirciler cemaatine 1531 ve 1575 tarihli defterlerde rastlanmazken 1575 tarihli evkaf defterinde mevcuttur. Güzelhisar kazasında kayıtlı olan cemaat, Sultan Murad Vakfı Evkafına tabidir. Cemaat bu tarihte 1 mücerred ve 3 hane nüfusa sahiptir749.

Kara Haliller: Gördük kazasında tahrir edilen Kara Haliller cemaati sadece 1575 tarihli evkaf defterinde yer almaktadır. Cemaatin Sultan Murad Vakfı Evkafına tabi 2 mücerred ve 4 hane nüfusu bulunmaktadır750. Ayrıca Bozok livası, Kır-şehri

744

KKA. TD. nr. 544, v. 136a.

745

KKA. TD. nr. 544, v. 136b.

746 _{Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler,}

s. 130.

747

KKA. TD. nr. 544, v. 138b.

748 _{Orhan Sakin, XVI. Yüzyıl Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler,}

s. 205.

749

KKA. TD. nr. 544, v. 139a.

148 kazasında Kara Halil; Ankara, Haleb, Maraş ve Hamid livalarında da Kara Halillü cemaatleri bulunmaktadır751.