Uzmanlık Alanı Olarak Kent Muhabirliği

Yapılan görüĢmelere göre gazetecilikte uzmanlık alanlarında istihdamın giderek daraldığı görülmektedir. Medya kurumlarında eskiye oranla daha az sayıda muhabirin istihdam edilmesi, bir muhabirin birçok alanda üretim yapması/yapmak zorunda bırakılması ihtiyaç duyulan birçok alanda yüzeysel haberlerin üretilmesine neden olmaktadır. Eleman yetersizliğinin yanı sıra haberin hızla üretilme çabası, çabuk tüketilmesi(gündemden düĢmesi), sosyal medya kullanımı ve yurttaĢ gazeteciliği gibi geliĢmeler nedeniyle merkezde, özellikle de masabaĢında üretim yapan editörlere daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Gazeteci G4 uzmanlaĢmaya yönelik düĢüncelerini Ģu sözlerle aktarmaktadır:

G4 Mesleki uzmanlaĢma güzel bir Ģey. Ama gazeteci kendini uzmanlık alanı ile sınırlayamaz. Mesleğin tabiatına aykırı. Yolda herhangi bir habere denk geldin, bu benim alanım değil, deme Ģansın var mı. Bence gazetecilikte uzmanlık, tıptaki gibi, bunu senden baĢka kimse yapamaz gibi bir Ģey değil. Uzmanlık alanı senin yoğunlaĢtığın ve konuya hakim olduğun dal anlamına gelir. Ne kadar çok sahadaysan, ne kadar vaka gördüysen o kadar uzmanlaĢırsın.

Kent muhabirliğinde üretim yapan muhabirlerin idare hukuku ve mimari alanlarda birikimli olduğu görülmektedir. Mimarlık, Ģehir plancılığı, inĢaat, çevre, orman ve peyzaj mühendisliklerinin yanı sıra arkeoloji ve sanat tarihi alanları da ilgi alanlarına girmektedir. Öte yandan imar mevzuatı ve idare hukuku da kent muhabirlerinin uzmanlaĢmak zorunda oldukları alanların baĢında gelir. Gazetecilerin kendilerinin uzman olarak nitelendirilme sebeplerini „dile hakimiyet‟, „özel haber üretebilme‟, teknik veya hukuki metinleri doğru aktarabilme olarak sıralamaktadır.

G2 Mesleki dile hakimim. „Emsal‟128 kavramının ne olduğunu anlamam için „Google‟lamam gerekmiyor. Haber üretmenin yanı sıra o konuda fikir de üretmeye baĢlıyorsun. „Buraya bu tüneli yapıyorlar ama tünel buradan çıksa, Ģöyle olsa diye‟. Adliye muhabirinin olaylarda hakim gibi, savcı gibi düĢünmesi gibi... Sen de mimar gibi, belediye bürokratı gibi bakmaya baĢlıyorsun. Bu hastalıklı bir durum ama kendini uzman hissettiriyor.

G1 1999 Marmara Depremi‟nden önce „olası Ġstanbul depreminde yaĢanacaklar‟ konulu bir haber yaptığımda, „ortada böyle bir Ģey yok, felaket tellallığı yapmayalım‟ diyerek haberimi kullanmadılar. Üçüncü sayfa güzelleri varken böyle bir gerçeklik ile niye insanların midesini bulandıralım diye düĢündüler. Ama bir gerçekti, insanlar bu Ģekilde bilinçlendirilseydi, daha az hasarla atlatabilirdik. Deprem bölgesine yıllarım geçti, konudan bihaber bir sürü muhabir ne konuyu anlıyor ne doğru aktarıyordu. Zamanla farkındalık arttı, pek çok muhabir pek çok Ģey öğrendi. O noktada „uzman muhabir‟ farkını gösteriyor. Diğerlerinden ayrılıyorsun.

G6 Mesleğinde iyi iĢler yapmak istiyorsan mutlaka –mesela- Çevre Etki Değerlendirme(ÇED) raporlarını iyi okumak zorundasın, imar mevzuatına hakim olmak zorundasın, mahkeme kararlarını iyi okumak zorundasın. Vaka göre göre artık 5 sayfa süren mahkeme kararının sadece 1 sayfasını okuyarak haber çıkarman daha kolay oluyor. Bu da giderek senin o alana daha hakim olmanla alakalı. Bunun iyi tarafı Ģu: uzmanlık... Daha derinlemesine bakmana faydası oluyor.

G3 KiĢinin bu alanı anlayabilmesi için bu alanda yeterince bir birikim sağlamıĢ olması lazım. Bir plan değiĢikliği yapılıyorsa, bu plan değiĢikliğinin neden yapıldığını sorgulaması gerekir. Bu imar planı değiĢikliği ile birisine rant sağlanıyor mu, bir çıkar sağlanıyor mu, kendisine siyasi kimliğinden dolayı mı böyle bir ayrıcalık sağlanıyor, bunları sorgulaması lazım.

G8Meslekte daha yeniyim, uzmanım diyemem ama çalıĢma alanım belediye ile sınırlı. Ġlgi alanım nedeniyle sokakta yürürken bile kaldırıma ona göre bakıyorum. Engelliye uygun mu diyorum, bundan haber çıkar mı diye geçiyor aklımdan. (Kendinizi bu alanda geliştirmek için ne yapıyorsunuz) Sonuçta çok

128 _{Emsal: Katsayı, oran. Bir arsa üzerinde yapılabilir maksimum inĢaat alanının parsel alanına oranıdır.}

Kat alanı katsayısı: Bir arsaya yapılabilecek toplam net inĢaat alanı. Yapının bütün katlardaki alanları toplamının, parsel alanına oranından elde edilen sayı. Belediye Terimleri Sözlüğü 2017, Ġstanbul BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı, Editör Prof. Dr. A. Azmi Bilgin, Ġstanbul, 2017, s. 169.

vaktimiz yok, ne kendimizi geliĢtirmeye ne de okumaya. Bir haber yazarken, daha çok Google‟dan konu üzerine önce çalıĢılmıĢ mı, haber yapılmıĢ mı diyerek bilgi topluyorum. Mümkünse gidip bakıyorum.

Gazetecilerin tartıĢtığı kavramlardan bir tanesinin „tarafsızlık‟ kavramı olduğu görülmüĢtür. Gazetecilerin doğadan, kentten ya da sermayeden yana olan tavırları haberlerine yansımaktadır. Sorular arasında „tarafsızlığa‟ yönelik doğrudan bir soru olmasa da gazeteciler anlatılarında sık sık „taraf olma‟ kavramına baĢvurmuĢtur.

G1 Tarafsız gazetecilik lafını sorguluyorum. Tarafsızlık ne demek, doğru bir Ģey mi? Ben insandan tarafım, haksızlıktan tarafım, net „tarafım‟. Bir zamanlar dilimize pelesenk ettik ama hayır! Bir yerde çocuklara tecavüz ediliyorsa ben tarafım. Benim bir dünya görüĢüm var. Bu dünya görüĢü taraf olmayı gerektiriyor. Kendimle barıĢık olmam için, aynaya bakabilmem için buna ihtiyacım var. O haber yayınlanır yayınlanmaz, ama ben yayınlanması için elimden geleni yaparım.

G2 Ben olaya tamamen Ġstanbul tarafından bakıyorum. Ġnsandan da doğadan da bakmıyorum, Ġstanbul‟dan bakıyorum. Bir karar, plan, proje vs. her ne ise insanı ya da doğayı nasıl etkiler diye değil Ġstanbul açısından nasıl bir sonucu olur diye yola çıkarak haber yapıyorum.

G4 Ben gazetecilerin siyasi görüĢünü ortaya koymasından yana değilim. Patron beni ilgilendirmiyor. Sadece adaletli olması ve vicdanının sesini dinlemesi lazım. Önyargıdan uzak olmalı. Seninle aynı siyasi çizgide değil diye bir liderin baĢarısını, yaptıklarını göz ardı edemezsin. (Recep Tayyip Erdoğan‟a atıfta bulunarak) O zaman da bu liderin büyümesine ĢaĢırır, „bu da nereden çıktı‟ dersin. Bugün bu iktidar var, yarın diğeri. Ben her gelen iktidardan yana mı olayım yani. Bu meslekte gerçekten tarafsız bir göz olmak lazım.

G7 Artık öyle bir dönemde yaĢıyoruz ki, özellikle çevre ve kent konusunda, politik olarak algılanıyor. Gezi‟de bile Gezi‟den yana olmak bir politiklik meselesi. Halbuki Gezi bence bir iki ağaç meselesi. En baĢta yaĢadığın alandan, doğadan, ağaçtan, yaĢam alanlarından ve öncelikle insandan yana olmak gerekiyor. Bir çevre ve kent muhabirinin ağaç kesilmesini onaylaması bana enteresan geliyor. Belki bu fazla duyarlı ya da taraflı bulunabilir. Artık ağaç kesmeye karĢı çıkmak bile bir taraflılık oldu.

G8 Gazetecilerin kendi içindeki muhalifliği bile habere yansıtmaya çalıĢtıklarını düĢünüyorum. Tamam iktidarı sevmiyor olabilirsin, ama hiçbir Ģey mi yapmıyor. Yapılan onca projeyi, yolu, kente sağladığı katkıyı nasıl görmezden gelirsin. Bize yandaĢ diyip saldırıyorlar, ben devletten yanayım, iktidara yakın hissedebilirim ama onların da yanlıĢlarını da söylerim. (Yanlışı yazabiliyor musunuz)Gülerek- Zor. Geçmez yani, o nedenle uğraĢmam.