Uygulamada kullanılan katılım yöntemleri

Fiziksel çevre analizleri yapıldıktan ve elde edilen veriler ikinci ve üçüncü boyutta değerlendirildikten sonra uygulama aşamasına geçilmelidir. Bu aşama elde edilen ürünün sergilenmesi, toplumla paylaşılmasını içermektedir ki bunun için medya ve iletişim araçlarının kullanılması gerekmektedir.

2.4.3.1 Medya ve iletişim araçları

Çocukların gerçekleştirdikleri çalışmaların toplumla paylaşılması hem çocukların kendilerine olan güvenlerini geliştirecek hemde yetişkinlerin çocuklara olan güvenlerini pekiştirecektir. Yapılanlar hakkında toplumun bilgi sahibi olması, çocukların kendi fikirlerini, görüşlerini beyan etmeleri, kendi bakış açılarını aktarmaları medya ve iletişim araçlarını kullanarak gerçekleştirilebilir.

Çocuklarla yapılan çalışmaların kalıcı olması ve toplumla paylaşılması için kullanılan medya-iletişim araçlarından biri basılı kaynaklardır. Çocuklar yaptıkları çalışmaları yetişkinler tarafından çıkartılan kitap, dergi, gazete vb. basılı kaynaklarda yayımlatabilecekleri gibi kendi hazırladıkları kitapçıklar ya da gazetelerde de kendi imkanlarıyla yayımlayabilmektedirler (Driskell, 2002). Şekil 2.28’de çocukların Mimarlar Haftası etkinlikleri çerçevesinde yaptıkları çalışmaları paylaşmak amacıyla yetişkinler tarafından hazırlanan okul gazetesi, Şekil 2.29’da ise çocuklar tarafından hazırlanan okul gazetesi görülmektedir.

Şekil 2.28 : Yetişkinlerin hazırladığı çocuk gazetesi (TMMOB, 2008)

Şekil 2.29 : Çocuklar tarafından hazırlanan okul gazetesi (Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı, 2008)

Yapılan çalışmaların sergilenmesi, basılı ya da görsel medyada yer alması toplumun diğer bireylerinin yaşadıkları çevreye çocukların nasıl bir gözle baktıklarını öğrenmeleri açısından bir fırsat oluşturacaktır. Şekil 2.30’da çocukların planlama sürecinde gerçekleştirdikleri çalışmalardan oluşan bir sergi görülmektedir.

Şekil 2.30 : Çocukların çalışmalarından oluşan sergi (TMMOB, 2008)

Çocuklar tarafından gerçekleştirilen çalışmaları toplumla paylaşmanın bir diğer yolu ise video ve televizyon kullanımıdır. Çalışma anında yapılan video çekimi, nasıl bir sürecin takip edildiğinin, sürecin analizinin ve grup içerisindeki iletişimin ve davranışların çalışma sonunda incelenmesi açısından önemli bir araçtır (Driskell, 2002). Bunun yanında yapılan çalışmaların aktarıldığı bir televizyon programının oluşturulması; çocukların yaptıkları çalışmaları duyurmaları için önemli bir fırsat teşkil edecektir. Bununla beraber çocukları televizyon programına konuk etmek; onları topluluk içinde konuşmaya teşvik edeceğinden kendilerine olan özgüvenlerinin de artmasına neden olacaktır. Şekil 2.31’ de TRT programına katılan çocuklar tarafından oluşturulan afiş çalışması yer almaktadır.

Şekil 2.31 : Çocukların TRT programı için hazırladıkları afiş çalışması (Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı, 2008)

Televizyon programlarının yanında radyo programlarının varlığı da unutulmamalıdır. Radyo programlarının televizyon programlarına göre avantajlı yönü; çok yoksul bölgelerde yaşayan halkın televizyonlardan çok radyoya sahip olabilecekleri ve radyo erişiminin her daim mümkün olduğu düşünüldüğünde, gerçekleştirilen radyo programlarıyla daha fazla kitleye ulaşılabileceğidir.

Çocukların ürünlerini sergiledikleri bir diğer yöntem ise aynı zamanda onlarla iletişim kurmanın en kolay yolu olan dans, tiyatro, skeç, müzik ve kukla oyunları gibi aktivitelerdir. Bu tür aktiviteler çocukların kendi fikirlerini ve düşüncelerini oynadıkları karakter vasıtasıyla dolaylı olarak aktarmalarına yarayan yöntemlerdir ve çocuklardan genellikle beden dillerini kullanmaları istenmektedir (Hart, 1997). Şekil 2.32’de beden dillerini kullanarak yol, duvar ve köprü oluşturan çocuklar görülmektedir.

Şekil 2.32 : Çocukların beden dillerini kullanmaları (TMMOB, 2008)

Özellikle skeçler, drama ve kukla oyunları küçük tartışmaların oluşması ve önemli verilerin ortaya çıkması bakımından çocuklar ve yetişkinler arasında bir köprü niteliği taşımaktadır (Driskell, 2002). Şekil 2.33’de çocukların dans ve tiyatro faaliyetlerine yer verilmiştir.

Bu tip uygulamalar daha çok sosyal yaşamla ilgili sorunları, değişimleri ya da özellikleri çocuğun gözünden görmek için gerçekleştirilebilir. Şekil 2.34’de çocuklar tarafından canlandırılan bir kına gecesi geleneği görülmektedir.

Şekil 2.34 : Çocuklar tarafından canlandırılan gelenekler (Url-8)

Çocukların bu tip grup faaliyetlerine katılmaları hem onların grup çalışması yönlerini güçlendirecek hem de basit ve doğrudan mesajlar vermelerine ve bu mesajların geniş kitlelere ulaşmasına yardımcı olacaktır.

Dans gösterilerinin ve drama faaliyetlerinin yanında gerçekleştirilecek toplumsal etkinlikler ve festivaller; toplumun dikkatini çekmek, yerel sorunlar üzerine toplumla birlikte tartışmak, toplumla beraber ürün elde etmek, diğer insanların duygu ve düşüncelerini anlamak, belirlenen konu üzerinde uygulama potansiyellerini ölçmek ve tüm grupların işbirliğini sağlamak açısından oldukça önem taşımaktadır (Chawla, 2001). Şekil 2.35’de çocuklar için hazırlanan tüm halka açık bir resim festivali görülmektedir.

Şekil 2.35 : Çocuklar için hazırlanan resim festivali (TMMOB, 2008)

Toplumsal etkinlik ve festivaller gerçekleştirilmeden önce, çalışmanın nerede ve ne zaman yapılacağı, muhtemel katılımcıların sayısı, çalışmanın amacı, düzeni, içeriği ve ihtiyaçların belirlenmesi gerekmektedir. Tüm bu detayların katılımcılara

duyurulması esnasında gazetelerin, yerel bültenlerin, afişlerin kullanılması bölgede yaşayan insanların ilgilisini daha da çok artıracak etkenlerdir. Festivaller ve toplumsal etkinlikler fikirlerin aktarılması ve ortaya çıkan ürünlerin tanıtımını sağlayacaktır. Bu durumda sadece çocuklar yetişkinlere değil yetişkinler de çocuklara kendi fikirlerini aktarabilecek, çocuklarla yetişkinler arasında bir diyalog kurulması sağlanabilecektir.

Farklı projelerde farklı çocuk katılım yöntemleri kullanılabilmektedir. Kimi zaman yöntemlerden sadece biri proje için uygunken kimi zaman bütün yöntemler aynı projede kullanılabilmektedir. Çocuk katılımında asıl önemli olan kullanılan yöntemlerin sayısından çok ortaya çıkardıkları ürünlerdir. Katılım yöntemlerinin uygulanmasının ardından mutlaka grup tartışmaları yapılmalı ve kullanılan yöntemlerin analiz edilmesi sağlanarak ürün kalitesi kontrol edilmelidir (Driskell, 2002). Bunu gerçekleştirmek için katılımcılar gruplara ayrılmalı, tüm katılımcılara kendi gruplarında söz hakkı verilmeli, her grubun başında grup içerisinde koordinasyon sağlayacak bir yürütücü bulunmalı ki bu kişi bir yetişkin de olabilmektedir, her grubun yürütücüsü tartışmanın kararlaştırılan çerçevede ilerlemesini sağlamalı, belirli kişilerin baskın olmasını engellemeli ve tartışmanın diğer gruplarla aynı sürede bitmesini sağlamalıdır. Bu sayede hedeflenen ürün ve sonuç ürün arasındaki farkların sebepleri anlaşılmış ve bir sonraki projede karşılaşılacak sorunların daha kısa süre de çözülmesine yardımcı olacak bir uygulama gerçekleşmiş olacaktır.