Uygulama Süreci

Araştırma sürecinde yapılan bütün uygulamalar ve verilerin nasıl toplandığı bu bölümde verilmiştir.

1) Araştırma süreci 2015-2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde ESOGÜ Temel Eğitim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Programında öğrenim gören öğrenciler ile gerçekleştirilmiştir.

2) Araştırma, Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları II dersinin iki farklı şubesinde yer alan toplamda 71 adet öğrencinin katılımı ile gerçekleşmiştir.

3) Çalışma gruplarının belirlenmesinde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılarak Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları II dersinin iki şubesi kullanılmıştır.

4) Birinci şube PTÖ grubu, ikinci şube ise ATÖ grubu olarak adlandırılmıştır.

5) Araştırma başlangıcında birinci şubeye PTÖ yönteminin, ikinci şubeye ise ATÖ yönteminin uygulanması belirlenmiştir.

6) Araştırma her iki grupta da aynı öğretim üyesi tarafından yürütülmüştür.

7) Araştırma toplamda 16 hafta sürmüştür.

8) Grupların dönüşümlü olarak kimya laboratuvar uygulamalarına katılmalarından dolayı uygulamalar eş anlı yürütülmemiştir. Bu yüzden 16 haftalık sürecin ilk sekiz haftasında ilk gruba PTÖ yöntemi, son sekiz haftasında ise ikinci gruba ATÖ yöntemi uygulamaları kullanılarak dönem başında belirlenen kimya deneyleri yürütülmüştür.

9) Her iki gruba uygulamalardan önce ve uygulamalardan sonra olmak üzere aynı ölçme araçları iki defa uygulanarak ATÖ ve PTÖ yöntemleri ile yürütülen öğretim etkinliklerinin etkililiği araştırılmıştır.

10) Her bir grup için plânlanan sekiz haftalık öğretim süreci şu şekildedir;

1. Hafta: Her iki gruba ön-test olarak; FBLU Tutum Ölçeği, SÖFÖ Öz-yeterlik Ölçeği ve FLUYG Formu uygulanmıştır. Her iki deney grubuna kimya deneylerinin nasıl yürütüleceği ve öğretim yöntemleri ile ilgili tanıtım sunusu yapılmıştır

2. Hafta: Her iki gruba “maddeleri ayırma yöntemleri” teması içinde yer alan;

“kâğıt kromatografi yöntemi ile ayırma”, “mıknatısın büyüsü” ve “buharlaştırma ile ayırma” deneyleri yaptırılarak PTÖ ve ATÖ yöntemlerine giriş I uygulamaları yaptırılmıştır.

3. Hafta: “Atık suların arıtımı” temasına ilişkin “su arıtım basamakları” deneyi ile PTÖ ve ATÖ yöntemlerine giriş II uygulamaları yaptırılmıştır.

4. Hafta: “Sabun üretimi” temasına ilişkin “sabun eldesi” deneyi yaptırılarak asıl uygulamalara geçilmiştir.

5. Hafta: “Tepkimeler I” temasına ilişkin “yangın söndürücü” deneyi yaptırılmıştır.

6. Hafta: “Tepkimeler II ve III” temalarına ilişkin “volkan deneyi ve mayalanma deneyi” yaptırılmıştır.

7. Hafta: “Asit mi Baz mı?” temasına ilişkin “lahana suyunun pH indikatörü olarak kullanılması” deneyi yaptırılmıştır.

8. Hafta: Her iki gruba son-test olarak; FBLU Tutum Ölçeği, SÖFÖ Öz-yeterlik Ölçeği, FLUYG Formu ve Başarı Testi uygulanmıştır. Son olarak iki gruptan seçilmiş dörder tane öğrenci ile odak grup görüşmesi yapılmıştır.

11) Deneylere başlamadan önce belirlenen deneylerin yürütülmesinde kullanılan PTÖ ve ATÖ yöntemlerine uygun olarak her iki grup için farklı öğretim etkinlikleri hazırlanmıştır.

12) PTÖ grubuna uygulanan PTÖ yöntemi ve ATÖ grubana uygulanan ATÖ yöntemi etkinlikleri ve işlem basamakları aşağıdaki şekilde gerçekleştirilmiştir.

3.4.1 PTÖ grubuna uygulanan işlem basamakları

1) Proje konuları “ Maddeleri Ayırma Yöntemleri, Atık Suların Arıtımı, Sabun Üretimi, Tepkimeler ve Asit mi Baz mı?” temaları çerçevesinde hazırlanarak öğrencilere ikinci hafta dağıtılmıştır.

2) Uygulamalara başlamadan önce PTÖ yöntemi hakkında öğrencilere tanıtım sunusu yapılmıştır.

3) Öğrenciler altışar kişilik gruplara ayrılmış ve her grup kendi grup temsilcisini belirlemiştir. Grupların oluşturulması öğrencilerin tercihine bırakılmıştır.

4) Gruplar kendi aralarında görev dağılımı yapmışlardır.

5) Gruplara her bir projenin oluşturulmasında kullanacakları proje formları dağıtılmıştır.

 Proje Açıklama Formu

 Proje İzleme Formu

 Proje Ekibi ve İş Bölümü Formu

 Projeyi Planlama Aşamasında Yararlandığımız Kaynaklar Formu

 Haftalık Grup Proje Değerlendirme Formu (Güven, 2011).

6) Belirlenen beş adet tema altında yürütülecek olan dokuz adet deney, yedi haftalık bir sürece yayılarak yapılmıştır.

7) Gruplardan belirlenen beş adet tema altında yer alan deney konularını içeren proje konularını haftalık olarak geliştirmeleri istenmiştir.

8) Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları II dersinin ilk saati proje konularının geliştirilmesine, ikinci saati ise yapılacak deneylere ayrılmıştır.

9) Grupların yaptıkları projelerin taslaklarını haftalık olarak dersin ilk saatinde sunmaları istenmiştir. Dersin öğretim üyesi tarafından projeler değerlendirilmiştir. Böylece her hafta proje sunumları ve değerlendirilmeleri yapılmıştır.

10) İkinci ders saatinde ise bir sonraki hafta yapılması istenen projenin deneyleri yapılmıştır.

11) Her hafta dersin ilk saatinde projeler hakkında öğrencilere bilgiler verilerek proje konuları hakkında kaynaklar ve kaynak kişiler ile ilgili bilgiler verilmiştir. Her bir projenin eksik yönleri sınıfça tartışılarak, eksikliklerin tamamlanması için yapılması gerekenler belirlenmiştir.

12) Projelerin eksiklerinin tamamlanması amacıyla, proje raporlarının son hali haftalık olarak toplanmamıştır. Öğrencilerin süreç içinde projelerini daha da geliştirilmesine fırsat vermek amacıyla; proje raporları uygulamaların bitimindeki sekizinci haftada teslim alınmıştır.

13) Uygulamanın son haftasında proje raporları teslim alınmış ve son-test uygulamaları gerçekleştirilmiştir.

3.4.2 ATÖ grubuna uygulanan işlem basamakları

1) Argümantasyon etkinlikleri “ Maddeleri Ayırma Yöntemleri”, “Atık Suların Arıtımı”, “Sabun Üretimi”, “Tepkimeler” ve “Asit mi Baz mı?” temaları çerçevesinde hazırlanarak, öğrencilere ikinci hafta dağıtılmıştır.

2) Belirlenen beş tema etrafında hazırlanan etkinlikler her hafta deneylerden önce uygulanmıştır. Söz konusu etkinliklerin hazırlanmasında Toulmin (2003), Osborne (2004), McNeil & Krajcik (2012) ve Anagün (2014) kaynak olarak yararlanılmıştır. Bu etkinlikler;

 Maddeleri Ayırma Yöntemleri: Karikatürlerle Yarışan Teoriler

 Atık Suların Arıtımı: Hikâyelerle Yarışan Teoriler

 Sabun Üretimi: İfadeler Tablosu

 Tepkimeler I: İfadeler Tablosu

 Tepkimeler II: Argüman Oluşturma

 Tepkimeler III: Tahmin et-Gözle-Açıkla

 Asit mi Baz mı: Tahmin et-Gözle-Açıkla (EK-4).

3) Uygulamalara başlamadan önce ATÖ yöntemi hakkında öğrencilere tanıtım sunusu yapılmıştır.

4) Öğrenciler altışar kişilik gruplara ayrılmış ve her grup kendi grup temsilcisini belirlemiştir. Grupların oluşturulması öğrencilerin tercihine bırakılmıştır.

5) Gruplar kendi aralarında görev dağılımı yapmışlardır.

6) Belirlenen beş adet tema altında yürütülecek olan dokuz adet deney ile ilgili etkinlikler yedi haftalık sürece yayılmıştır.

7) “Maddeleri Ayırma Yöntemleri” teması altında yer alan “kâğıt kromatografi ile ayırma”, “mıknatısın büyüsü” ve “buharlaştırma ile ayırma” deneyleri kullanılarak; uygulamanın ikinci haftasında Maddeleri Ayırma Yöntemleri:

“Karikatürlerle Yarışan Teoriler” etkinliği ile argümantasyona giriş I etkinliği yapılmıştır.

8) “Atık Suların Arıtımı” teması altında yer alan “su arıtım basamakları” deneyi ile “Hikâyelerle Yarışan Teoriler” argümantasyona giriş etkinliği II yapılmıştır.

9) “Sabun Üretimi” teması altında uygulamanın dördüncü haftasında; “Sabun Üretimi: İfadeler Tablosu” etkinliği yapılmıştır.

10) “Tepkimeler” teması altında uygulamanın beşinci haftasında “Tepkimeler I:

İfadeler Tablosu” etkinliği ile yangın söndürücü deneyi yapılmıştır.

11) Uygulamanın altıncı haftasında “Tepkimeler II: Argüman Oluşturma”

etkinliği ile “volkan deneyi” ve “Tepkimeler III: Tahmin et-Gözle-Açıkla”

etkinliği ile “mayalanma” deneyi yapılmıştır.

12) Uygulamanın yedinci haftasında; “Asit mi Baz mı: Tahmin et-Gözle-Açıkla”

etkinliği ile “lahana suyunun pH indikatörü olarak kullanılması” deneyi yapılmıştır.

13) Her hafta dersin ilk saatinde argümantasyon uygulaması, ikinci saatinde ise deneylerin gerçekleştirilmesini sağlayacak biçimde etkinlikler planlanmıştır.

14) Uygulamanın son haftasında (sekizinci hafta) argümantasyon etkinlik raporları teslim alınmış ve son-test uygulamaları yapılmıştır.