Proje tabanlı öğretim ile ilgili çalışmalar

Bu bölümde Proje Tabanlı Öğretim yaklaşımı ile yurt içinde ve yurt dışında yapılan çalışmalara yer verilmiştir. Yapılan çalışmalarda; literatürde yer alan tez ve makaleler incelenmiş, araştırma konusu ve içeriğine ilişkin sonuçlar aşağıda verilmiştir.

Çevik (2016) araştırmasında, fen bilimleri dersinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının (PTÖY) ilkokul dördüncü sınıfta öğrenim görmekte olan hafif düzeyde zihinsel engele sahip öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisini tespit etmek amacıyla araştırma yöntemi olarak deneme öncesi modellerden tek grup ön test son test deseni kullanmıştır. Öğrencilere “Fen ve Teknoloji Dersi Başarı Testi”, “Fen ve

Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği” ve “Kavram Kazanım Görüşme Formu” ön test – son test olarak uygulanmıştır. Çalışma sonunda PTÖY ile işlenen dersin fen bilimleri dersinde akademik başarıyı anlamlı düzeyde artırdığı ve derse olan tutumu olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Çıbık ve Emrahoğlu (2008) tarafından yürütülen bir çalışmada, ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin mantıksal düşünme becerilerinin gelişiminde proje tabanlı öğrenme yönteminin etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Çalışma deneysel desen kullanılarak yürütülmüştür ve veri toplama aracı olarak “Mantıksal Düşünme Grup Testi”

kullanılmıştır. Çalışma sonunda, deney grubundaki öğrencilerin mantıksal düşünme becerilerinin, kontrol grubundaki öğrencilerden daha yüksek olduğu görülürken, öğrencilerin cinsiyetlerinin mantıksal düşünme becerisi üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı sonucuna varılmıştır.

Kaptan ve Korkmaz (2002) tarafından ilköğretim fen derslerinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarıları, akademik benlik kavramları ve çalışma sürelerine etkisini belirlemek amacıyla yürütülen çalışmalarında nicel araştırma yöntemlerinden deneysel desen kullanılarak proje tabanlı öğretim yaklaşımının etkililiği araştırılmıştır. Deneysel süreç sonucunda akademik başarı, akademik benlik kavramları ve çalışma süreleri açısından deney grubu lehine, gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmuştur.

Morgil, Temel, Seyhan ve Alşan (2009) proje tabanlı laboratuvar uygulamasının fizik ve biyoloji öğretmenliği bölümünde okuyan öğretmen adaylarının bilimin doğası konusundaki bilgilerine etkisini araştırmak amacıyla yürüttükleri çalışmalarında, tek gruplu ön-test ve son-test deneysel desen kullanarak, öğrencilerin bilimin doğası hakkındaki bilgi, algı ve tutumlarını araştırmışlardır. Çalışmada temel kimya laboratuvarı müfredatı kapsamında yapılan deneylere ek olarak bilimsel araştırmalarla fen öğretimi kapsamında, öğrencilerle proje tabanlı laboratuvar uygulaması yapılmıştır. Laboratuvar uygulamaları ve proje tabanlı öğrenme uygulamasının ardından, öğrencilerin bilimin doğası hakkında sahip oldukları bilgi seviyesinin yükseldiği; öğrencilerin Bilimin Doğasına İlişkin Görüş Anketine verdikleri cevaplar değerlendirilerek belirlenmiştir.

Aynı zamanda gerçekleştirilen uygulamaların, öğrencilerin kimya dersine karşı olumlu tutumlarını arttırdığı da belirlenmiştir.

Özden, Aydın, Erdem ve Ekmekçi (2009) öğretmenlerin proje tabanlı öğretim hakkındaki görüşlerinin alınması amacıyla yürüttükleri betimsel nitelikli bir çalışmada, proje tabanlı fen bilgisi öğretimi tutum ölçeğini kullanılarak verileri toplamıştır. Elde edilen verilerin analizinde; frekans, aritmetik ortalama, yüzdelik, t-testi ve anova testi kullanılmıştır. Sonuçlar “Fen ve Teknoloji Dersi” öğretmenlerinin proje tabanlı fen öğretimine ilişkin görüşlerinin olumlu olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, fen bilgisi öğretmenlerinin proje tabanlı fen öğretimine ilişkin görüşlerinde cinsiyetlerine, öğretmenlik deneyimlerine ve fen bilgisi öğretmenliği yetkinlik düzeyi inançlarına göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Elde edilen verilere göre, proje tabanlı öğrenmeden etkin bir şekilde yararlanılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Dede’nin (2008) bilgisayar destekli proje tabanlı öğretim ile geleneksel proje tabanlı öğretim stratejilerinin, öğrencilerin fen bilgisi ve bilgisayar dersi akademik başarılarına ve portfolyo değerlendirme sonuçlarına etkilerinin karşılaştırılmasını amaçlayan çalışmasında, son-test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma, dördüncü ve yedinci sınıflardan oluşan 146 kişilik öğrenci grubu üzerine gerçekleştirilmiştir. Öğrencilere uygulanan öğretim yöntemine göre; fen bilgisi dersi, bilgisayar dersi ve ürün dosyası geliştirme (portfolyo) başarıları karşılaştırılmıştır.

Araştırmada veri toplama aracı olarak, Ürün Dosyası Değerlendirme Formu (ÜD-DF) ve Akran Değerlendirme Formu (A-DF) kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin akademik başarılarını ölçmek amacıyla Fen Bilgisi Başarı (FB-BT) ve Bilgisayar Başarı (B- BT) testleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin akademik başarılarının ve ürün oluşturma başarılarının öğretim yöntemine göre farklılaştığı belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; bilgisayar destekli proje tabanlı öğretim yöntemi uygulanan öğrencilerin akademik başarılarının, geleneksel proje tabanlı öğretim yöntemi uygulanan öğrencilere göre anlamlı olarak genelde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet özelliğinin öğrenci akademik başarısı ve ürün dosyası geliştirme (portfolyo) başarısı üzerindeki etkilerinde ise anlamlı bir fark bulunmamıştır.

ChanLin’in (2008) proje tabanlı öğrenme etkinliklerinin teknoloji kullanılarak gerçekleştirilmesini amaçlayan çalışmasında nitel araştırma teknikleri kullanılmıştır.

Etkinlikler 10-11 yaş grubu öğrencilerine fen dersleri kapsamında uygulanmıştır ve tema olarak öğrencilerin yaşadıkları coğrafya, çevrebilim ve tarihsel araştırmaları konu alan

projeler geliştirmeleri istenmiştir. Verilerin toplanmasında akran değerlendirme formları, öğretmen görüşleri ve öğrencilerin oluşturdukları projeler kullanılmıştır. Süreç boyunca öğrenciler projelerini geliştirmek, organize etmek, bilimsel bilgilere ulaşmak ve sunum hazırlamak için teknolojiden yararlanmışlardır. Çalışma sonunda, bütün öğrenciler araştırma hedeflerini yerine getirmiştir.

Frank ve Barzilai’in (2004), proje tabanlı öğrenmenin alternatif değerlendirme süreçleri ile etkileşimini araştırdığı bu çalışmada çalışma grubunu fen bilgisi öğretmenliğinde öğrenim gören birinci sınıf öğretmen adayları oluşturmaktadır. Küçük gruplar hâlinde çalışan öğretmen adaylarının süreç sonunda oluşturdukları ürün dosyaları;

grup halinde ve bireysel olarak yazılan proje raporlarından, portfolyo, sunum ve proje modelinden oluşmaktadır. Çalışmada nitel ve nicel veri toplama teknikleri birlikte kullanılmıştır. Gözlem, yarı-yapılandırılmış görüşme, anket, öğrenci raporları ve ürünleri, süreç sonunda analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, proje tabanlı öğrenme ortamlarında meydana gelen avantajlar ve zorluklar olduğu görülmüştür. En önemli zorluğun öğretmen adaylarının proje üretme kısmında meydana geldiği belirtilmiştir. Öğretmen adayları alternatif değerlendirme süreçlerini görmüşledir.

Karaçalı (2011) ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi

“Yaşamımızda Elektrik” ünitesi öğretiminde proje tabanlı öğrenme yönteminin akademik başarıya, tutuma ve kalıcılığa etkisini ortaya koymak amacıyla yarı deneysel desen kullanmıştır. Toplamda 143 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilen çalışmada veri toplama aracı olarak başarı testi ve fen ve teknoloji dersi tutum ölçeği kullanılmıştır.

Çalışma sürecinde öğrenciler, alan yazından alınan proje açıklama, proje ekibi ve iş bölümü, haftalık proje ilerleme, öz-değerlendirme, akran değerlendirme ve proje değerlendirme formlarını doldurmuşlardır. Çalışma sonunda, proje tabanlı öğrenme yönteminin öğrencilerin disiplinler arası öğrenmelerini pekiştirdiği, öğrenilen konuya dair deneyimler yaşattığı, başarı ve kalıcı öğrenmeyi arttırdığı görülmüştür.

3. BÖLÜM

Yöntem