Uluslararası Ticarette Orta ve Uzun Vadeli Finansman Kaynakları

Yatırım malları sabit varlıkların finansmanı için işletmeler orta ve uzun vadeli finansman kaynaklarını kullanırlar. Bu finansal kaynaklar şunlardır:

İhracatçılar, ihraç edecekleri yatırım mallarını imal etmek veya uluslararası ölçekli taahhüt işleri için finansman gereksinimi duyarlar. Bu finansman öz kaynaklardan karşılanamıyor ise ulusal veya uluslararası bankalardan orta-uzun vadeli kredi alırlar.

Banka Kredileri: Nakdi kredi türü olan bu kredileri diğerlerinden ayıran özellikleri

kredilerde vadenin bir yıldan daha uzun olması ile kredi sözleşmelerinin bazı şekil şartlarına tabi olmasıdır. Bankalar uzun süreli kredi verirken başta gayrimenkul olmak üzere çeşitli teminatlar isterler.

Uluslararası bankalarca verilen krediler yatırımları finanse etmek amacıyla kullandırılmaktadır, bu nedenle bu kredileri kullanabilmek için yatırım projesi hazırlanması ön koşuldur. Bu kuruluşlarca, döviz olarak kullandırılacak kredile rin ihracata yönelik projelerde ve döviz kazandırıcı faaliyetlerde kullanılması şartı da aranmaktadır.

Uluslararası kalkınma bankalarının verdikleri kredilere örnek verecek olursak , Avrupa Yatırım Bankası kredileri, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası kredileri, Japon Kalkınma Bankası ( JBIC ) kredileri sıralamak mümkündür.

Exim bank ise orta-uzun vadeli ihracat kredileri olarak; ihracata yönelik işletme sermayesi kredisi, yatırım kredisi, marka kredisi, yurt dışı mağazalar yatırım kredisi ve ihracat kredisi gibi kredilerde sağlamaktadır.

İhracatçı Kredileri: İthalatçı anlaşmaya göre belirli bir miktar ödeme yaptıktan sonra

kalan kısım için üç-beş yıla kadar yayılabilen taksitler ile ödeme yapabilir. İhracatçı, ithalatçının taksit ödemelerini karşılık gösterip bankasından kredi alarak ödeme süresinde finansman sağlayabilir.

İthalatçı Kredileri: İthalatçı da Eximbank tarafından verilen kredileri kullanabilir.

İthalatçının bu kredinin %15’ini ödemesi gerekir. Kalan borcun ise en fazla 8 yılda ödenmesi zorunludur. İthalatçının krediden yararlanabilmesi için ülkesindeki bir bankanın aracılık yaparak garanti vermesi gerekir. Kredi uygun bulunduğunda, Eximbank ihracatçıya ödemeyi yapar. Eximbank kredinin tahsilatını, ithalatçının bu

işleme aracılık eden bankasından yapar. Böylece ihracatçı malı göndermesi koşulu ile parasını alabilir.

Forfaiting kredisi: Yatırım mallarının finansmanında kullanılmak üzere geliştirilmiş

finans tekniğidir. İhracat-ithalat işlemlerinden doğan vadeli alacak ve borçların rücusuz olarak forfaiting kuruluşlarına satılmasından doğan iskonto işlemidir. Forfaiting şirketlerin risk düzeyleri göz önüne alınarak vadeler altı ay ile on yıl arasında değişmektedir.

Rotatif Krediler: Belirli teminat karşılığında bankaların firmalara açtığı limitler

çerçevesinde kullanılan kredi türüdür. Bu kredinin faiz ödemesi Ocak-Mart dönemi için Mart ayı sonunda, Mart-Haziran dönemi için Haziran ayı sonunda, Haziran-Eylül dönemi için Eylül ayı sonunda ve Eylül-Aralık dönemi için Aralık ayı sonunda ödemesi yapılır. Rotatif kredileri kredibilitesi yüksek işletmeler kullanabilir. Bunun nedeni, kredi kullanan işletmenin kredi borcunu ödedikçe ilk belirlenen kredi üzerinden yeniden kredi kullanabilmesidir. Açık kredi olarak işlem görür ve teminat aranmaz.

Finansal Kiralama: Bir yatırım malının mülkiyeti leasing şirketinde kalarak belirlenen

kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözleşmede belirtilen sözleşme süresi sonunda mülkiyetinin kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir. Leasing ile satın alınacak malı, kiracı belirler. Leasing süresince mülkiyet hakkı leasing şirketinde kalırken , malın kullanım hakkı ise kiracınındır. Sözleşme doğrultusunda kirasını ödeyen kiracıya sözleşme bitiminde malın sahibi olma hakkı sembolik bedelle aktarılır.

Leasing ile yatırım mallarının satın alınması yerine, kiralanarak kullanılması işletmeler sermayelerini farklı konular için kullanma olanağı sağlarken verimliliğin ve karlılığın artmasından da önemli etki yapar.

Sermaye Piyasası Kanalıyla Sağlanan Fonlar

Uluslararası sermaye piyasaları, bir yıldan daha uzun vadeli uluslararası fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır.

Yabancı sermaye piyasası araçları, sermaye piyasasınca belirlenen menkul kıymetler ile hak ve alacağı belirten değerli kağıtlar ve yabancı hisse senetleri yabancı menkul kıymetler olup Sermaye Piyasası araçlarıdır.

Uluslararası hisse senetleri: Sermaye şirketlerinin ortaklarına sermaye paylarını

belgelendirmek amacı ile verdikleri kıymetli evraklar hisse senedidir.

Uluslararası finansal piyasalardan orta ve uzun dönemli fon sağlama yollarından biri de ihraç edilen hisse senelerinin uluslararası piyasalarda satılmasıdır. Uluslararası piyasalara çıkan hisse senedi talebin artmasına ve hisse senedi fiyatının yükselmesine

neden olabilir. Hisse senetleri ne kadar çok piyasada yer alırsa adını da o kadar çok duyurmuş olur.

Uluslararası piyasalara hisse senedi çıkartılması, sıklıkla hisse senedi sendikasyonu ikili satışları veya hisse senedi sendikasyonu tek satışları şeklinde yapılmaktadır. Her iki yol için de kredi sendikasyonu vardır. Bununla birlikte ilk yolun tercihind e satışların ulusal ve uluslararası olmak üzere iki boyutu vardır. Her birinin yönetimini, ayrı bankalar yapmaktadır. Amerikan şirketlerinin bu yöntemi tercih ettikleri görülmektedir. Diğer yöntemde ise , satışlar tek bir dilim halinde yapılmakta ve yönetim tek bir banka tarafından gerçekleştirilmektedir. Genellikle Avrupa ülkelerinde kullanılmaktadır.

Uluslararası Tahvil Piyasası: Tahvil, orta ve uzun vadeli borç para sağlamak amacıyla

anonim şirketler, devlet veya kamu kurumları tarafından nominal değerle ri eşit olmak üzere çıkartılan borç senetleridir.

Yabancı piyasalarda satılmak üzere çıkarılan tahviller, yabancı ülkenin para cinsiyle işlem görür ve uluslararası tahvil piyasası adını alarak yabancı tahvil piyasaları ve euro tahvil piyasaları olmak üzere temelde ikiye ayrılabilirler. Ancak bunlara ek olarak hem yabancı tahvil piyasaları hem de euro tahvil piyasaları için geçerli uluslararası tahvil türleri de bulunmaktadır.

Yabancı tahvil piyasası; yabancı piyasada satılmak üzere çıkartılarak, yaba ncı paraya karşılık yabancı paranın ait olduğu ülke piyasasında satışa sunulmalarıdır ve buna ek olarak yabancı ülkenin yasalarına uygun şekilde çıkarılmış olmaları da zorunludur. Dünyada en büyük yabancı tahvil piyasaları ABD, İngiltere, İsviçre, Japonya ve Lüksemburg’dur.

Yabancı piyasalara tahvil ihracı, ulusal banka ve finans kurumlarından oluşan bir bankalar konsorsiyumu kanalıyla yapılmaktadır. Tahvil ihracatçısı bankaya başvurur ve önder banka konsorsiyumu oluşturur. Konsorsiyuma katılan tüm bankalar verdikleri hizmetler karşılığında komisyon almaktadır.

Euro Tahvil Piyasası: Euro tahvil, europara cinsinden, euro piyasalarda çıkarılan ve

satılan tahvil piyasasıdır. Euro tahviller, uluslararası piyasalarda aynı anda birçok ülkede satışa sunulabilirler.

Euro tahviller, genellikle ABD doları ile çıkartılmakla birlikte yen, sterlin, euro gibi konvertibl para birimleri de ihraç edilebilmektedir. Çeşitliliği artırabilmek amacıyla birden fazla para birimine bağlı euro tahviller de çıkarılmaktadır. Bu tip tahvillerde, tahvilin satın alımı ve kupon ödemeleri bir başka ulusal paraya, vade sonundaki anapara ödemeleri ise başka bir ulusal paraya bağlanabilmektedir.

Yabancı tahvil piyasaları ve Euro tahvil piyasaları için geçerli uluslararası tahv illeri üç grupta değerlendirilir.

a.Sabit Faizli Uluslararası Tahviller: Ulusal ve uluslararası şartlara uygun tahvil çıkarılır.

Vade sonunda anaparanın tamamı ödenir ancak sabit faizli kuponlar olduğu için piyasa faiz oranlarının düşmesinden tahvil sahibi olumsuz etkilenir.

b.Değişken Faizli Uluslararası Tahviller: Değişken faizli tahvillerin, kupon ödemeleri,

altı aylık olarak, değişken oranlı faiz esasına dayanır. Her altı ayın sonunda, piyasada gerçekleşen faiz oranlarına bakılarak kupon faizleri üzerinde de düzeltme yapılabilen tahvillerdir.

c.Hisse Senedine Dönüştürülebilir Uluslararası Tahviller: Sabit faizli tahvillere

benzemekle birlikte vadeleri dolmadan önce, önceden belirlenmiş bir fiyattan şirket hisse senedine dönebilme hakkını barındıran tahvillerdir. Hisse senedine dönüştürülebilme özelliğinden dolayı, yatırımcılar daha düşük kupon faizlerine razı olurlar.

Oto finansman bir şirketin, yatırımlarını kendi içi kaynaklarından finanse edebilmesi durumuna oto finansman denir. İster çok uluslu ister ulusal işletmelerin dönem sonlarında ki karlarının bir kısmını dağıtmadan işletmede bırakarak sağladıkları uzun süreli öz kaynak finansmanıdır.

İthalatçı finansmanında orta ve uzun vadeli finansman kaynakları

Uluslararası bankalar, ithalatçıyı ithal ettiği malları satıp para dönüşü sağlayıncaya

kadar finanse edebilir. Uluslararası bankalar hem ithalat aşamasını hem de ithalat sonrası mal satımı gerçekleşene kadar ki süreci finanse edebilirler.

Ayrıca ithalatçı işletme; rehin senedi, belge karşılığı ödemelerde ithalat kredisi, mal karşılığı ödemelerde ithalat kredisi ile aval kredisini orta ve uzun vadeli krediler olarak da kullanabilir.