Ulusal Patent Başvuru Süreci

Türkiye’de buluşlara patent tescil edilmesi ve koruma sağlanması ile ilgili işlemler tek yetkili mercii olan TÜRKPATENT tarafından gerçekleştirilmektedir. Buluş sahipleri buluşlarına patent alabilmek için TÜRKPATENT’e başvuruda bulunurlar. Türkiye’de patent korumasından yararlanabilecek kişiler Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 2’de aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları,

• Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikamet eden veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,

• Paris Sözleşmesi veya 15/4/1994 tarihli Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri uyarınca başvuru hakkına sahip kişiler,

• Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler.

Yukarıdaki şartları taşıyan kişiler için patent başvuru süreci başlatılmaktadır. Bir buluşa patent almak için izlenmesi gereken prosedürün ilk adımını patent başvurusu oluşturmaktadır. Patent başvuru sürecinin aşamaları sırasıyla aşağıda yer alan Şekil 1’de gösterilmektedir.

28

Kaynak: TÜRKPATENT Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzu, Haziran 2020, s. 25.

Yukardaki Şekil 1’e bakıldığında başvuru unsurları Sınai Mülkiyet Kanunu’nda; başvuru formu, buluş konusunu açıklayan tarifname, patentle korunması istenilen buluşun unsurlarını kapsayan istem veya istemler, tarifnamede

29

ya da istem veya istemlerde atıf yapılan resimler, özet ve son olarak başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge olarak sıralanmıştır. Tüm bu unsurların teslimi ile başlayan süreçte ilk olarak patent başvurusu yapılan söz konusu buluşun patentlenebilir bir buluş olup olmadığını araştıran şekli inceleme yapılır. İnceleme sonunda buluşun patentlenebilirliği uygun bulunup bir eksiklik bulunmaz veya bulunan eksiklikler tamamlanmış olursa başvuru sahibinin 12 ay içerisinde araştırma talebinde bulunması gerekir. Bu süre zarfında araştırma talebi verilmeyen başvurular reddedilir. Araştırma raporu, buluşun patentlenebilir olup olmadığına karar verilmesinde ilk aşamadır. Araştırma raporunda, buluş konusu ile ilgili tekniğin bilinen durumundaki en yakın dokümanlar listelenmektedir (TÜRKPATENT Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzu, 2020, 21). İnceleme sürecinde buluş (istemler), patentlenebilirlik kriterleri (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik) bakımından incelenir. Araştırma raporunda belirtilen dokümanlar, varsa inceleme aşamasında tespit edilen dokümanlar, varsa başvuru sahibinin görüşleri ve başvuruda yaptığı değişiklikler dikkate alınarak yapılan incelemeler sonucunda patentin verilmesine karar verilmesi halinde patent verilme gerekçeleri içeren bir inceleme raporu düzenlenir (TÜRKPATENT Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzu, 2020, 23). İnceleme sonunda patent verilebilir kararı çıkan başvurular Türk Patent ve Marka Kurumu’nun Resmi Patent Bülteninde yayımlanır. Yayım tarihinden itibaren altı ay içerisinde bir itiraz alınmaz ise patent tescil hakkına sahip olur.

2.1.8.1.1. Başvuru Formu

Başvuru formu, buluş sahipleri tarafından TÜRKPATENT’in resmi internet sitesi üzerinden doldurulması gerekmen bir online formdur. Başvuru formunda başvuru sahibinin kişisel bilgileri, başvuru sahibi ile buluş sahibinin farklı olması durumunda buluş sahibinin bilgileri, patent başvurusu için gerekli ödeme bilgileri, başvuru formu ekleri hakkında bilgilerin yazılması için gerekli alanlar yer almaktadır.

30

2.1.8.1.2. Tarifname

Tarifname, buluşun tüm detayları ile anlatıldığı kısımdır. Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte hiçbir şey gizlenmeden açık ve ayrıntılı bir şekilde hazırlanmalıdır (TÜRKPATENT Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzu, 2020, s. 6).

Tarifname hazırlanırken buluşun daha iyi anlaşılabilmesi için

TÜRKPATENT tarafından içeriğinde yer alması tavsiye edilen bölümler bulunmaktadır. Bu bölümler; buluşun açıklanması, buluşun nerelerde kullanılabileceğini ve nasıl yararlanılabileceğini anlatan sanayiye uygulanma biçimi, buluşun hangi teknik alan ile ilgili olduğunun belirtilmesi, buluşun anlaşılması ve araştırılması için benzer buluşların yani tekniğin bilinen durumunun anlatılması ve başvuruda şekiller mevcut ise bu resimlerde şekil yer alıyorsa bunların kısa açıklamalarına yer verilmelidir.

Buluşun açıklandığı kısım ise tarifnamenin en önemli bölümünü oluşturur. Bu bölümde buluşun çözümünü amaçladığı teknik problemler belirtilir, teknik sorunun ve çözümünün anlaşılabileceği şekilde buluş ortaya konulur. Tekniğin bilinen durumuna atıfta bulunularak buluşun avantajları belirtilir.

2.1.8.1.3. İstemler

İstemler patentin koruma kapsamını belirlemek için kullanılan unsurlardır. Patentin sağlayacağı koruma buluş sahibi tarafından istemlerde belirtilenler ile sınırlıdır. Bu nedenle istem kapsamının doğru tespit edilmesi büyük önem arz etmektedir. İstemlerde belirtilmemiş unsurların yorum yoluyla tespiti mümkün değildir ve bu yol ile koruma kapsamının genişletilmesi söz konusu değildir. Ayrıca, tarifnamede açıklaması yer almayan unsurlara istemlerde yer verilemez. Diğer bir ifadeyle, istemlerin dayanağını tarifname oluşturur.

İstemler korunmak istenen buluşun niteliğine göre iki ana gruba ayrılırlar. İlk grup bir fiziki yapıya yöneltilirken ikinci grup istemde ise aktivite talep edilmektedir. Bu gruplar aynı zamanda ürün ve usul istemleri olarak da adlandırılmaktadır. Ürün

31

istemleri altında makine, cihaz, kimyasal bileşikler vb. toplanırken usul istemleri ise yöntem, kullanım vb. alt gruplara ayrılmaktadır (Öztürk, 2007, 27).

İstemler açık ve öz olmalıdır ve ayrıca teknik unsurlar içermelidir. Örneğin buluşun ticari avantajları gibi teknik olmayan ifadeler istemlerde yer alamaz. İstemlerde yer alacak teknik unsurlar, buluşun çözmeyi amaçladığı teknik problemi çözmek için kullanılacak teknik unsurlar olmalıdır (Aksoy, 2013, s. 66).

2.1.8.1.4. Özet

Özet, buluş hakkında teknik bilgilerin yer aldığı bölümdür. Patent belgesinin ilk kısmı özet bölümüdür. Buluş hakkında genel bilgi veren özet, 50 ile 150 kelimeden oluşur. Tarifname, istemler, varsa resimlerde bulunan temel özellikleri içerir ve buluşun ilişkili olduğu teknik sahayı belirtir. Özet, buluşun çözmeye çalıştığı teknik problemin ve buluşun getirdiği çözümün net biçimde anlaşılmasını sağlar (Aksoy, 2013, s. 64).

2.1.8.1.5. Resimler

Resimler, tarifnamede anlatılan buluşun gösterildiği teknik resim sayfalarıdır. Buluş çizim aleti veya çizim programları ile çizilmiş olmalıdır. Akış şemaları ve diyagramlar teknik resim olarak kabul edilirken; fotoğraflar, tablolar, vb. resim olarak kabul edilmemektedir. Ancak buluşun başka türlü gösteriminin mümkün olmadığı mikron düzeyde mikroskobik görüntüleme gerektiren bazı durumlarda fotoğraf kullanılabilir (TÜRKPATENT Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzu, 2020, s. 15).

Patent başvurusunda kullanılacak resimlerde uyulması gereken kurallar ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir. Bu şekilde başvurularda bir standart sağlanarak patent belgelerinin toplumu bilgilendirme fonksiyonlarını en iyi biçimde yerine getirmeleri sağlanmak istenmiştir (Öztürk, 2007, s. 29).

32