Turizmin Ulusal Gelire Katkısını Belirleyen Faktörler

Turizmin ulusal ekonomiye katkısında birçok faktör oldukça önemlidir. Bunlarda biri talep yönlü faktörlerdir. Ancak turizm sektörü talebi karşılamak, daha fazla talep yaratmak ve ülke ekonomisi içerisine yayılabilmek için arz yönlü faktörlere ihtiyaç duymaktadır.

Ülkelerin sahip oldukları teknoloji seviyesi, kaynakların stok durumu, toplumsal ve politik açıdan istikrarı, sektörel bazlı yatırımlar, ülkelerin sosyal tutum ve alışkanlıkları gibi faktörler turizmin toplam ulusal gelire katkısını etkilemektedir (Bull, 1995, s. 125).

2.2.3.1.1. Sahip Olunan Teknoloji Seviyesi

Turizm sektörünün diğer sektörlere oranla daha az teknolojiye ihtiyaç duymasından, sektördeki iş gücü ve becerilerin ise daha kolay geliştirilebileceğinden dolayı gelişmekte olan ülkeler, turizmi geliştirilmesi kolay bir sektör olarak görmüşlerdir. Ancak sürekli olarak büyümesi, gelişmesi sonucunda turizm karmaşık bir yapıya sahip olmuş ve turizmin ulusal gelir üzerindeki etkisi yüksek teknolojiler ile mümkün hale gelmiştir. Bu duruma hava yolu yer hizmetleri ve rezervasyon teknolojisine sahip, daha düşük maliyetlerle daha çok çok kapasiteli şirketlerden,

41

turistler için daha ilgi çekici ve tüm sezona yayılmasının sağlanması için yapılan yeniliklere kadar birçok alanda çeşitli örnekler vermek mümkündür. Üretilen mal ve hizmetlere, teknolojik anlamdaki yenilikler eklendiğinde sektörün verimliliği ve ulusal gelire yapmış olduğu etki artacaktır. Teknoloji seviyesi iyi durumda olan ülkelerin turizm gelirlerindeki kazançlar, düşük teknolojik seviyesine sahip ülkelerin kazançlarından farklı olacaktır. Ancak özellikle basitlikten, doğallıktan yana olan kitle olduğu sürece düşük teknoloji turizmde var olmaya devam edecektir.

2.2.3.1.2. Kaynakların Stok Durumu

Ekonomik faaliyetlerde üretim faktörleri gibi o ülkedeki mevcut kaynakların yeterlilik durumu da önem taşımaktadır. Geleneksel açıdan bakıldığında bu kaynaklar doğa, emek, sermaye ve girişimcilikten oluşmaktadır. Fakat söz konusu turizm sektöründe bu durum diğer sektörlere göre çeşitli değişiklikler barındırabilmektedir. Örneğin, dünyanın herhangi bir bölgesinin sahip olduğu çekiciliklerin, başka bölgelerde bulunmaması ekonominin turizm sektörüne daha fazla destek verme isteğini ve gücünü ortaya koymaktadır.

Turizmde arz oluşturmak için birçok kaynağa ve üretim faktörlerine gereksinim duyulmaktadır. Kuşkusuz turizm bir hizmet sektörüdür. Bu yüzden işgücü, yani emek faktörü bu arzı yaratmada oldukça önemlidir. Sektördeki birçok alan yüksek kalifiye işgücüne ihtiyaç duymayabilir. Buna ek olarak yazarların özellikle üzerinde durmuş olduğu kısım, yabancı turistlere karşı pozitif bir tavır içerisinde bulunma veya bulunmama durumunun turizm sektörü açısından büyük bir önem taşımasıdır (İçöz, 2005, s. 180).

2.2.3.1.3. Toplumsal ve Politik Açıdan İstikrar

Toplumsal ve politik durumlar ekonomi dışı faktörlerdir. Ancak ekonomistler, bir ülke ekonomisinde yer alan sektörlerin büyümesinde politik ve toplumsal gibi faktörlerin önemli bir role sahip olduğunu savunmaktadır. Özellikle bu iki faktör turizm sektörünü önemli ölçüde etkilemektedir. Şöyle ki turizm bir hizmet ağırlıklı, üretim ile tüketim eş zamanda gerçekleştiği bir sektördür. Bu yüzden

42

turistler bu hizmetlerden, bölgedeki turizm faaliyetlerinden yararlanmak için o ülkeye gelmek zorundadır. Böyle bir durumda o ülkedeki mevcut toplumsal ve politik koşullar, yabancı turistlerin o bölgeye gelip hizmeti satın almasına veya bunu reddederek o ülkeyi tercih etmemesine neden olmaktadır.

Ülkelerin toplumsal ve politik açıdan sergilemiş oldukları istikrar, o ülke için oluşan turizm talebini ve o ülke açısından dünya genelindeki mevcut turizm pazarındaki payını ciddi oranda etkilemektedir. Ülkelerin içinde bulundukları mevcut politik ve toplumsal koşullar o ülkenin turizm sektörüne kısa dönemli dalgalanmalara sebep olan parametre olarak da ifade edilmektedir (İçöz, 2005, s. 181).

2.2.3.1.4. Sektöre Yönelik Yatırımlar

Turizm sektörünün gelişmesi için ülkelerin turizmde kullanacağı kaynakların yeterli seviyede olması gerekmektedir. Bununla birlikte sabit sermayenin miktarı da oldukça önemlidir. Örneğin turizm sektörü bir ağır sanayi sektörü kadar yatırım gerektirmeyen bir sektördür. Turizm sektörü çok fazla ekipman ve bina için yatırım gerektirmemektedir, sadece hava yolu ulaşımı, altyapı, konaklama gibi bazı alanlarda yatırımlara ihtiyaç duymaktadır. Bunun dışında yıpranan, zarar gören otel ekipmanları gibi bazı alanlarda yenileme amacıyla yapılan yatırımlar harcama olarak nitelendirilebilir. Aynı zamanda turizm sektörü turist tercih ve eğilimlerinden etkilenen bir sektördür. Bu yüzden mevcut pazarda yerini korumak veya pazar payını arttırmak amacıyla yenileme veya genişleme anlamında yatırımlar yapma durumundadır. Yapılan bu tür yatırımlar turizm sektörünün ekonomi üzerindeki gücünü etkileyebilmektedir. Ayrıca devletlerin turizm sektörünü desteklemesi, o sektörün ülke ekonomisindeki gücünün ve yerinin belirlenmesinde yardımcı olacaktır (İçöz, 2005, s. 182).

2.2.3.1.5. Sosyal Tutum ve Alışkanlıklar

Ülkelerin toplumsal ve politik açıdan sergilemiş oldukları istikrar kadar, sosyal tutum ve alışkanlıklar da ekonomi dışı önemli faktörlerden biridir. Öncelikle o ülkenin vatandaşları ve turizm sektörü çalışanlarının o ülkeye gelen yabancı turistlere

43

karşı olan tutumu turizm sektöründe önemli bir unsurdur ve sergiledikleri bu tutum daha önce yukarıda da bahsedilen ülkelerin politik ve toplumsal istikrarlarının doğurduğu sonuçlarla benzer etkilere sahiptir. Şöyle ki bir fabrikada üretim yapan çalışanların moral veya tutumları o ürünü satın alacak tüketicileri etkilemezken, bu durum hizmet sektöründen biri olan turizm sektörü için geçerli değildir. Turizmde yaratılan arz ile talep eş zamanlı gerçekleşmiş olduğundan dolayı tüketiciler o hizmeti sunan kişilerin o anki tutum ve davranışlarından etkilenmektedir.

Bir diğer önemli husus da turistlerin alışkanlıklarıdır. Turistler farklı seyahat eğilimlerine sahip olabilir. Buradaki farklılıklar turistlerin sahip oldukları kültürel değerler, alışkanlıklar veya yaşadıkları farklı iklim ve bulundukları fiziksel ortamdan dolayı oluşmaktadır. Ancak bu durum iç turizmin veya turist kabul eden ülkelerdeki turizm sektörünün gelişmesinde önemli etkiye sahiptir (İçöz, 2005, s. 182).