UK Tractors

Bilgi değişimine ilişkin AB uygulamaları kapsamında yer verilebilecek muhtemelen en önemli dosya UK Tractors’tır128_{. Salt bilgi değişiminin ele alındığı}

ilk karar mı yoksa ikincisi mi olduğu tartışmaları bir yana, gerek Komisyonun gerekse GM129 _{ve AD’nin}130 _{bir bilgi değişimini, özünden dolayı 101(1).}

maddeye aykırı bulduğu bu dosya, Komisyonun güncel politikasının temelini oluşturmuştur.

UK Tractors kararı, Birleşik Krallıkta (BK) faaliyet gösteren traktör

üreticileri ve ithalatçıları arasında kurulan bir bilgi değişimi sistemine ilişkindir. Üyeler arasında son derece kapsamlı bilgi değişimi sağlayan bu sistem, sektörün teşebbüs birliği olan Ziraat Mühendisleri Birliği (ZMB) eliyle yürütülmüştür. Değiştirilen bilgiler BK Ulaştırma Departmanına yapılan tescil başvuruları için üreticiler ve ithalatçılar tarafından doldurulan formlardan elde edilmiştir. ZMB’nin talebi üzerine, üyeleri için oluşturulacak veri tabanında kullanılmak üzere erişime açılan bu formlarda, traktörün modeline, seri numarasına, satıcının adına, alıcının kimliğine ve ikametgâhına ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir (Halliday ve Seabright 2001, 90-91, Christiensson 2008, 33-34).

Sistem sayesinde üyelere sunulan bilgiler son derece detaylıdır. Buna göre üyeler endüstri genelindeki bütün satışlara ilişkin olarak beygir gücüne, çekiş mekanizmasına veya oldukça detaylı coğrafi alanlara göre (ülke geneli, bölgeler,

127 _{A.g.k. para. 28.}

128 _{UK Agricultural Tractor Registration Exchange O.J. (1992) L68/19.}

129 _{Case T-34/92} Fiatagr UK Ltd. and Nev Holland Ford Ltd. v. Commission [1994] ECR II 905,

Case T-35/92 John Deere v. Commission [1994] ECR II 957.

ilçeler, bayi bölgeleri vb.) sınıflandırılmış toplulaştırılmış verileri haftalık, aylık, üç aylık ve yıllık olarak edinebilmektedir. Bunun da ötesinde üyeler, bilgi değişimine taraf olan her bir firmanın yine yukarıdaki gibi sınıflandırılmış şekilde, bireysel satış miktarlarını ve pazar paylarını haftalık, aylık, üç aylık ve yıllık zaman dilimlerine göre elde edebilmektedir. Hatta ülke genelinde her bir üyenin günlük satış rakamlarını öğrenmek dahi mümkündür. Bunun yanında sistem sayesinde üyeler, sisteme dahil olmayan diğer firmaların toplulaştırılmış satış verilerini ve toplam pazar paylarını da edinebilmektedir131_.

Komisyon değerlendirmesine ilk olarak pazarın yapısını inceleyerek başlamıştır. Yaptığı analizde, BK traktör pazarının arz yönünden oldukça yoğunlaşmış bir yapı gösterdiğini ortaya koymuştur. Buna göre en büyük dört firmanın toplam pazar payı yaklaşık %80’ken, bilgi değişimine taraf olan diğer 3 firma da eklenince, sistem üyelerinin toplam pazar payı %88’i bulmaktadır. Kaldı ki sağlayıcıların tamamı her bir coğrafi alanda faaliyet göstermedikleri gibi yüksek beygir gücü kategorilerinde sağlayıcı sayısı üç veya dört ile sınırlıdır. Bunun yanında Komisyona göre pazardaki ürünler görece homojen niteliktedir. Üstelik bayi ağı kurmanın zorluğu, satışlardaki düşüş eğilimi, pazar genelindeki aşırı kapasite ve müşterilerin marka bağımlılığına sahip olmaları dikkate alındığında, pazar yapısal olarak yüksek giriş engellerine sahiptir. Diğer yandan pazarda üçüncü ülkeler kaynaklı önemli bir fiyat veya kalite rekabeti de görülmemektedir132_.

Pazarın yapısını bu şekilde ortaya koyan Komisyon, değerlendirmesini değiştirilen bilginin niteliği ve içeriği ile sürdürmüştür. İlk olarak bireysel satış verileri belirlenemeyecek şekilde toplulaştırılmış verilerin üyeler arasındaki değişimine itirazının olmadığını vurgulamıştır. Bununla birlikte herhangi bir coğrafi alan, ürün grubu veya zaman dilimi için toplulaştırılmış verilerin, 10 taneden düşük toplam satış miktarı içermesi halinde, toplulaştırılmış verilerin dahi doğrudan veya dolaylı olarak rakiplerin bireysel satış miktarlarının belirlenmesine neden olacağını belirtmiştir. Bu nedenle bu sayının altında toplam satış içeren toplulaştırılmış veriler de değiştirilmemelidir133_.

Bireysel verilerin paylaşımına gelindiğinde ise Komisyon, “yüksek derecede yoğunlaşmış bir piyasada gerçek rakipler için ticari sır niteliğinde olan tam satış verileri ve pazar paylarına” ilişkin bilgi değişiminin 101(1). maddeyi ihlal ettiğine karar vermiştir. Görüleceği üzere bu değerlendirme bir yandan pazarın yukarıda yer verilen yapısına, diğer yandan değiştirilen bilginin doğasına, niteliğine ve içeriğine dayanmaktadır. Bunun yanında ZMB bünyesindeki düzenli

131 _{A.g.k. para. 12-21.} 132 _{A.g.k. para. 7-9.} 133 _{A.g.k. para. 16.}

toplantıları hatırlatan Komisyonun, değerlendirmede değişimin sıklığını da dikkate aldığı anlaşılmaktadır (Christiensson 2008, 35) 134_.

Komisyona göre taraflar arasındaki bilgi değişimi sistemi iki nedenle rekabetin kısıtlanmasına neden olmuştur: İlk olarak sistem oldukça yoğunlaşmış pazarda taraflar arasındaki “gizli rekabeti” önlemiş, ikincisi ise sisteme üye olmayan teşebbüsler için giriş engellerini yükseltmiştir.

Komisyon oldukça yoğunlaşmış bu pazarda gizli rekabeti, “yokluğunda taraflardan hiçbirinin etkin rekabet için gerekli alana sahip olmayacağı, pazar koşullarıyla ilgili belirsizlik ve gizlilik unsuru” olarak tanımlamıştır135_{. Bu}

çerçevede Komisyona göre bilgi değişimi rekabeti kaçınılmaz olarak kısıtlamıştır; çünkü söz konusu pazarda bağımsız rekabetçi davranış sergileyebilmek için geriye kalan tek şey olan gizli rekabeti yok edecek derecede bir pazar şeffaflığı yaratmıştır. Bu şekilde bilgi değişimi, üyelere birbirlerinin rekabetçi faaliyetlerini çok kısa sürede tespit etme ve bunlara karşı tepki gösterme imkânı sağladığından, bir oligopolde tarafların satışlarını yükseltmek için alabileceği her türlü inisiyatifi bertaraf etmiştir136_.

Komisyonun diğer ihlal gerekçesi ise üyeler arasındaki bilgi değişimi sisteminin, pazarda zaten yüksek olan giriş engellerine bir yenisini daha eklemiş olmasıdır. Esasen mevcut yapıda pazara yeni giren bir firma bilgi değişimi sistemine taraf olsa da olmasa da mevcut üyeler karşısında dezavantajlı konuma düşecektir. Taraf olunmamak dezavantajlıdır çünkü sistemin üyeleri sahip oldukları bilgi seviyesi sayesinde üye olmayan teşebbüslere karşı pozisyonlarını daha rahat koruyabilmektedir. Taraf olunduğu takdirde ise detaylı satış verileri rakiplerle paylaşılmak zorunda olunduğundan, mevcut üyeler yeni üyeye özgü seçici faaliyetler tasarlayabilecektir. Komisyon değerlendirmesine kanıt olarak, sisteme üye olmayan firmaların toplam pazar paylarının, sistemin uygulandığı süre boyunca hissedilir derecede değişmemesini göstermiştir137_.

Kararın iptali istemiyle açılan davada GM, gerçek anlamda rekabetçi bir piyasada kural olarak, tacirler arası şeffaflığın rekabeti artırma ihtimalinin yüksek olacağını belirtmiştir. Bununla birlikte davaya konu pazar bakımından Komisyonun ulaştığı sonucu teyit etmiştir. Buna göre “rekabetin pazar yapısı nedeniyle hâlihazırda oldukça düşük olduğu yoğunlaşmış oligopolistik bir piyasada, ana sağlayıcılar arasında bu tür kesin bilgilerin kısa aralıklarla değişiminin, rakipler arasındaki rekabete dikkate değer şekilde zarar verme ihtimali çok yüksektir”

134 _{A.g.k. para. 35.} 135 _{A.g.k. para. 37.} 136 _{A.g.k. para. 37-43.} 137 _{A.g.k. para. 44-48.}

138_{. Zira böylesi bir bilgi paylaşımı, “bireysel firmaların pazardaki konumları}

ve stratejileri hakkında bütün rakiplerine düzenli olarak bilgi yaymalarıyla aynı etkiye sahiptir”139_{. Temyiz talebi üzerine dosyayı görüşen AD, “davaya konu bilgi}

değişimi sisteminin pazarın işleyişine ilişkin belirsizliği azalttığını veya tamamen ortadan kaldırdığını, bu bakımdan üreticiler arasındaki rekabet üzerinde olumsuz etkisi bulunduğunu” belirterek140 _{GM kararını onamıştır.}