Veri Toplama Aracı

Araştırmada amacına uygun olarak özel sektör yöneticileri için “Kişisel Bilgi Formu” hazırlanmış, “Talent Insgihts Liderlik Stilleri Testi” aracılığıyla davranışsal boyutlar (TTISI DISC) ve “Young Şema Ölçeği Kısa Form-3” kullanılarak veriler toplanmıştır.

3.3.1 Kişisel bilgi formu

Araştırmaya katılan özel sektör yöneticilerinin demografik bilgilerini belirlemek amacıyla araştırmacı ve danışman tarafından oluşturulan, yöneticiler tarafından doldurulan formdur. Hazırlanan bu formda özel sektör yöneticilerinin cinsiyet, yaş, çalıştığı il, çalıştığı sektör, departman, mevcut kademe, deneyim yılı, ünvanı, bağlı çalışan sayısı ve şirkette çalışan sayısını belirlemeye yönelik sorular yer almaktadır.

3.3.2 Talent insights liderlik stilleri testi

Liderlik Stilleri Testi yöneticilerin liderlik stillerini belirlemek amacıyla kullanılmıştır. Veriler “Talent Insights” ölçme ve değerlendirme aracından elde edilmiştir. Bu test Target Training International tarafından geliştirilmiş olup “Talent Insights”, dünyada kullanılan ilk çok bilimli ölçme ve değerlendirme aracı olarak geliştirilmiştir. İki bilimli bir ölçme aracı olan “Talent Insights” bireylerin davranış tarzlarını (DISC) ve kişisel motivatörleri (Motivatörler) incelemektedir. Kullanılan bu ölçme aracı dünyadaki farklı ülkelerde kullanılmış olup ülkelere göre uygulayıcılar değişmektedir. Araştırmamızda, “Talent Insights” ölçme ve değerlendirme aracının iki boyutundan yalnızca davranışsal sonuçları kullanılmıştır (TTISI DISC). Aracın kullanım izni Target Training International’ın resmî Türkiye distiribütörü “İş Kavramları Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi” tarafından Amerika merkezden de gerekli onaylar alınmak suretiyle araştırmacıya verilmiştir. Araştırmacı elektronik ortamda liderlik stilini belirlemek amacıyla bu ölçme ve

değerlendirme araçlarını uygulamış ve sonuçları kullanım izni verilen şirket tarafından araştırmacıya gönderilmiştir. “Talent Insights” (TTISI DISC) ölçme ve değerlendirme aracında dört liderlik stilinin (Hâkimiyet, Etkileyicilik, Dengelilik ve Kuralcılık) olduğu görülmektedir (Deviney, Mills, Gerlich & Santander, 2010). Araştırmaya katılan özel sektör yöneticilerinin yüksek puan aldığı stil onların baskın liderlik stili olarak ifade edilmektedir.

Ölçek ilk olarak 2015 yılında bağımsız bir çalışma ile türkçeye uyarlanmış ve standardizasyon çalışmaları yapılmıştır (Harnisch, 2015). Çalışma 2017 yılında Target Training International tarafından tekrarlanarak son haline getirilmiştir. “Talent Insights” ölçme ve değerlendirme aracının Türkiye için Cronbach’s Alpha güvenirlik katsayısı hâkimiyet için .85, etkileyicilik için .82, dengelilik için .83 ve kuralcılık için .80 olarak bulunmuştur (TTI, 2017).

Bu ölçek Clinton Sidle’nin “Liderlik Tekeri” modeli ile gerek güçlü yanlar gerekse gölge yanlar açısından en çok uyuşan ve özel sektörde de bilinen, yöneticilerin uygulamayı tercih edecekleri bir araç olması nedeni ile tercih edilmiştir.

3.3.3 Young şema ölçeği kısa form-3

Özel sektör yöneticilerinin erken dönem uyumsuz şemalarını belirlemek amacıyla Young (1991), Young, Klosko ve Weishaar (2003) tarafından geliştirilen ölçeğin ilk formu 5 temel şema ve 18 alt boyuttan oluşmaktadır. Young şema ölçeğinin ilk formu 300 maddeden oluşmakta olup bu formun revizesi Young ve diğerleri (2003) tarafından yapılmıştır. Yapılan revize işlemi sonucunda 90 maddelik bir form elde edilmiştir. Elde edilen bu formun Türkçe’ye uyarlanması Soygüt, Karaosmanoğlu ve Çakır (2009) tarafından yapılmıştır. Uyarlaması yapılan bu ölçek Türkçe literatüründe Young Şema Ölçeği- Kısa Form-3 (YŞÖ-KF-3) olarak yerini almıştır.

Young ve arkadaşları (2003) tarafından geliştirilen 90 maddelik Young Şema Ölçeği- Kısa Formu, 5 temel şema alanı (Kopuklu ve Reddedilmişlik, Zedelenmiş Özerklik, Zedelenmiş Sınırlar, Başkaları Yönelimlilik, Aşırı Tetikte Olma ve Bastırılmışlık) ve bu şema alanlarının içerisinde yer alan 18 uyumsuz şema alt boyutundan oluşmaktadır. 18 uyumsuz şema alanını kapsayan 90 madde ölçekte bulunmaktadır. Ölçekte yer alan maddeler kişinin kendisini

değerlendirmeye dayalı olarak hazırlanmıştır. Her bir madde 6’lı likert (1= Benim için tamamen yanlış, 2= Benim için büyük ölçüde yanlış, 3= Bana uyan tarafı uymayan tarafından biraz fazla, 4= Benim için orta derecede doğru, 5= Benim için çoğunlukla doğru, 6= Beni mükemmel şekilde tanımlıyor) kullanılarak derecelendirmiştir. Ölçekte yer alan her bir uyumsuz şema 5 maddeden oluşmakta olup, her uyumsuz şemadan alınan puanlar 5 ile 30 arasında değişmektedir.

Soygüt, Karaosmanoğlu ve Çakır (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanan YŞÖ- KF-3, 5 temel şema alanından ve bu şema alanlarının altında yer alan 14 uyumsuz şemadan oluşmaktadır. Birinci temel şema alanı olan kopukluk; “duygusal yoksunluk”, “duyguları bastırma”, “sosyal izolasyon/güvensizlik” ve “kusurluluk” uyumsuz şemalarından meydana gelmektedir. İkinci temel şema alanı olan zedelenmiş otonomi; “iç içi geçme/bağımlılık”, “terk edilme”, “başarısızlık”, “karamsarlık” ve “tehditler karşısında dayanıksızlık” uyumsuz şemalarından oluşmaktadır. Üçüncü temel şema alanı zedelenmiş sınırlar, “ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim”, dördüncü temel şema alanı yüksek standartlar ve bastırılmışlık, “yüksek standartlar” ve “onay arayıcılık” uyumsuz şemalarından meydana gelmektedir. Son temel şema alanı olan diğerleri yönelimlilik, “kendini feda” ve “cezalandırıcılık” uyumsuz şemalarından oluşmaktadır. YŞÖ-KF-3 ölçeğinde yer alan uyumsuz şemalardaki maddelerin dağılımları, Duygusal Yoksunluk (1, 19, 37, 55, 73), Duyguları Bastırma (12, 30, 48, 66, 84), Sosyal İzolasyon/Güvensizlik (3, 4, 40, 57, 58, 75, 76), Kusurluluk (23, 41, 43, 59, 77, 90), İç İçe Geçme/ Bağımlılık (7, 9, 10, 25, 63, 64, 79, 81, 82), Terk Edilme (2, 20, 28, 38, 74), Başarısızlık (6, 24, 33, 42, 60, 78), Karamsarlık (8, 17, 26, 35, 80), Tehditler Karşısında Dayanıksızlık (21, 39, 44, 62, 71), Ayrıcalıklılık/ Yetersiz Özdenetim (15, 22, 32, 50, 51, 68, 69), Yüksek Standartlar (13, 14, 31), Onay Arayıcılık (16, 34, 52, 56, 70, 88), Kendini Feda (11, 29, 47, 65, 83) ve Cezalandırıcılık (18, 49, 53, 54, 72, 89) uyumsuz şemalarında bulunmaktadır.

Ölçeğin Soygüt, Karaosmanoğlu ve Çakır (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış formunda yapılan Cronbach’s Alpha güvenirlik katsayısı, şema boyutları için .63 ile .80 arasında, şema alanları için ise .53 ile .81 arasında değişmekte olduğu belirlenmiştir. Araştırmamızda ise Cronbach’s Alpha

güvenirlik katsayısı, şema boyutları için .67 ile .84 arasında, şema alanları için ise .68 ile .80 arasında yer almaktadır.