Araştırmada veri toplama aracı olarak tutum ölçeği kullanılmıştır. Tutum ölçeğinin hazırlanmasında Giyim Endüstrisi Ve Moda Tasarımı Eğitim Bölümü öğretim üyelerinin yardımı ve giyim üretim teknolojisi alanı öğretmenlerinin görüşleri alınmıştır. Ayrıca ilgili literatür, yüksek lisans ve doktora tezleri ile araştırma makalelerinde yer alan ve benzer alanlarda uygulanmış tutum ölçekleri incelenmiş elde edilen veriler ve bilgiler giyim üretim teknolojisi alan eğitimi açısından değerlendirilmiştir.
Araştırmanın alt amaçlarına cevap bulmak amacıyla anketin birinci bölümünde öğrencileri tanımaya yönelik 11 soru bulunmaktadır. Ankette yer alan öğrencinin sınıfı, anne baba mesleği, anne baba öğrenim durumu, ailenin aylık geliri, öğrenim sırasında nerde kaldığı, bölüme kayıt olma durumunun nasıl gerçekleştiğini belirleyen tanıtıcı nitelikte sorulara yer verilmiştir. Anketin ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerindeki sorular, öğrencilerin alan derslerine yönelik tutumlarını
ölçmek amacıyla hazırlanan bölümü tercih etme nedenlerine ilişkin 6 madde, giysi dikimi ve üretimi dersi ile ilgili 14 madde, Temel Sanat Eğitimi, Model Geliştirme, Giysi Teknik Çizimi dersleri ile ilgili 11 madde, Giysi kalıbı hazırlama dersi ile ilgili 10 madde ile tutum anketi toplam 52 maddeden oluşmaktadır.
Giyim üretim teknolojisi alanı tutum ölçeği en yaygın kullanılan 5’li Likert ölçeğine göre hazırlandığı için ölçekte,olumlu maddelere verilen cevaplar ‘‘Tamamen Katılıyorum’’(5), ‘‘Katılıyorum’’(4), ‘‘Kararsızım’’(3), ‘‘Katılmıyorum’’(2), ve ‘‘Hiç Katılmıyorum’’(1) olmak üzere 5’den 1’e doğru olumsuz tutum maddelerine verilen cevaplar ise ‘‘Hiç Katılmıyorum’’(1) ‘‘Katılmıyorum’’(2), ‘‘Kararsızım’’(3), ‘‘Katılıyorum’’(4), ve ‘‘Tamamen Katılıyorum’’(5), olmak üzere 1’den 5’e doğru. puanlanarak SPSS 15.0 paket programına girilmiştir.
Puanlama yoluyla ölçülen bazı anket soruları (değişkenler) için geçerlilik ve güvenirlik analizini yapılmıştır. Anket sorularının geçerliliği ve güvenilirliği için Cronbach’s Alpha test istatistiği kullanılmıştır. Cronbach Alfa Katsayısının değerlendirilmesinde kullanılan değerlendirme ölçütü:
• 0,00 ≤ α < 0.40 ise ölçek güvenilir değildir; • 0.40 ≤ α < 0.60 ise ölçeğin güvenilirliği düşük; • 0.60 ≤ α < 0.80 ise ölçek oldukça güvenilir;
• 0.80 ≤ α < 1.00 ise ölçek yüksek derecede güvenilirdir (Özdamar, 2002: 673).
Ölçeklendirilmiş sorular için Cronbach Alpha (α) test istatistiği = 0.892 olarak hesaplanmış, dolaysıyla geçerlilik ve güvenilirlik test sınamasında kullanılan ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aşağıda Tablo .3.3.’ de ölçeklendirilerek ölçülmüş olan tüm sorular için geçerlilik ve güvenilirlik analizi test sonuçları verilmiştir.
Tablo.3.3. Ölçeklendirilmiş Sorular için Geçerlilik ve Güvenirlik Analiz Sonuçları Cronbach's Alpha Güvenirlik Katsayısı Madde sayısı Giysi dikimi ve üretimi 0.765 14 Temel Sanat Eğitimi,
Model Geliştirme, Giysi Teknik Çizimi
0.814 11 Giysi kalıbı hazırlama 0.815 10
Toplam 0.892 35
Geçerlilik ise, ölçme aracının amaçlanan özellikleri, diğer farklı özelliklerle karıştırmadan ölçebilme yeterliliği ile ilgilidir. En çok yararlanılan geçerlilik ölçütleri; içerik, uygulama ve yapı geçerliliğidir (Karasar, 2002: 151). Giyim üretim teknojisi alanı tutum ölçeği olarak geliştirilen anketlerin geçerliliğini tespit etmek için, ölçme aracında bulunan maddelerin ölçme amacına uygun olup olmadığı ölçmek istediği alanı temsil edip etmediği sorunu ile ilgili olan (Karasar, 2002: 151) içerik geçerliliği kullanılmıştır. İçerik ve görünüş geçerliliği için giyim eğitimi konusunda uzman öğretim üyelerinin ve giyim üretim teknolojisi alanı öğretmenlerinin görüşlerinden yararlanılmıştır.
Geçerlik ve güvenirlik analizi yapılan tutum ölçeği 2008-2009 Eğitim- Öğretim yılında belirlenen örneklem grubuna uygulanmıştır. Ölçek belirlenen öğrenci grubuna dağıtıldıktan sonra yönerge okunmuş ve uygulama süresi 30 dakikayı aşmamıştır.
Pilot uygulama sonucuna göre tutum maddelerinin madde-toplam korelasyonları (madde ayırıcılık katsayıları) değerlendirilmiştir. Madde toplam korelasyonlarının negatif olması veya sıfıra yakın bir değer çıkması istenmez. Pozitif ve +1’e yakın madde toplam korelasyonlarının olması beklenir. Tablo 3.4.’de Keçiören ve Altındağ ilçe okullarında 100 öğrenciye uygulanan tutum ölçek maddelerin madde-toplam korelâsyonları gösterilmiştir.
Tablo 3.4. Öğrenci Tutumları Pilot uygulaması sonucuna göre maddelerin madde-toplam korelâsyonları ve ölçeklerin Güvenirlikleri
Tutum
Ölçekleri Tutum Ölçek maddeleri
Madde Toplam Korelasyonu Güvenirlik Katsayısı Giysi kal ıb ı haz ırlama De rsine İli şkin
1.Giysi kalıplarını hazırlamayı çok seviyorum 0,69
0,830 2. Giysi kalıbı hazırlamak en korktuğum iştir. 0,48
3.İlerde kalıp hazırlamayı gerektiren bölümde
okumak istiyorum 0,40
4.Kalıp hazırlama teknikleri ile ilgili sınavlardan
çekinirim 0,41
5.Kalıp hazırlama teknikleri ödevlerimi evde
tamamlamaktan sıkılıyorum 0,57
6. Kalıp hazırlama ile ilgili derslere yalnızca sınıfı
geçecek kadar çalışırım 0,60
7.Kalıp hazırlama ile ilgili dersler yerine başka
derslere girmeyi tercih ederim 0,51 8.Kalıp hazırlama ile ilgili dersler de öğrendiklerim
ilerde çok işime yarayacak 0,54
9.Kalıp hazırlama ile ilgili derslerde teknolojiden
yararlanılmasını istiyorum. 0,53
10.Kalıp hazırlama ile ilgili derslerde farklı ve yeni uygulama teknikleri kullanmak istiyorum 0,47
Temel Sanat
E
ğitimi, Model Geli
ştirme,
Giysi Teknik Çizimi Dersi
ne
ili
şkin
1.Giysi tasarımıyla ilgili dersleri çok seviyorum 0,72
0,795 2 Giysi tasarımıyla.ilgili derslerde aktif olmak
isterim 0,65
3.Tatillerde Giysi tasarım ile ilgili derslerde öğrendiğim becerileri kullanarak yeni giysiler tasarlamak isterim
0,70
4 Giysi tasarımı ile .ilgili derslerde, yaratıcılığımı
kullanıyorum 0,52
5.Ünlü modacıların hayatlarını merak ediyorum 0,37
6.Sergi ve defilelere gitmek istiyorum 0,49 7. Giysi tasarımı ile .ilgili yarışmalarına katılmaktan
hoşlanıyorum 0,43
8.Zorunlu olmasam Giysi tasarımı ile .ilgili derslere
girmezdim 0,50
9. Giysi tasarımı ile .ilgili derslerinde yeteneksizim 0,19 10. Giysi tasarımı ile .ilgili bir gelecek
düşünmüyorum 0,18
11. Gazete de giysi tasarımı ile ilgili olduğunu
Giysi dikimi ve üretimi dersine
İli
şkin
1.Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili dersleri çok
seviyorum 0,61
0,756 2. İlerde Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili bir
bölümde okumak istiyorum 0,47
3. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
başarısız olmaktan ve hata yapmaktan korkarım 0,04 4. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerin
ödevlerini evde tamamlamaktan sıkılıyorum 0,52 5. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde çoğu
zaman kendimi çaresiz hissederim 0,42 6. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
yalnızca sınıfı geçecek kadar çalışırım 0,48 7. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerin
sınavlarından çekinirim 0,26
8. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde tamamladığım giysinin eleştirilmesinden hoşlanmıyorum
0,09
9. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslere
hazırlanırken sıkıntı ve endişe duyarım 0,28 10. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili dersler yerine
başka derslere girmeyi tercih ederim 0,48 11. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
öğrendiklerim ilerde çok işime yarayacak 0,48 12. . Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
farklı ve yeni uygulama teknikler kullanmak istiyorum
0,26
13.İlerde kendi Giysi dikimi ve üretimi atölyemi
açmak istiyorum 0,39
14.Tatillerde Giysi dikimi ve üretimi derslerinde öğrendiğim becerileri kullanarak yeni giysiler üretmek isterim
0,49
Güvenirlilik, 0 (sıfır) ile (+1) arasında değerler alır. Güvenirliliğin (+1)’e yakın değerler alması istendiktir. Güvenirlik katsayısının 0,70 den yukarı olması istenen bir sonuçtur. Ölçme aracının her bir maddesi 1 ila 5 arasında likert tipi ölçeklendiğinden güvenirliğe Cronbach alfa formülü kullanılarak bakılmıştır.
Madde toplam korelasyon katsayısı uygun değerde olmayan Giysi dikimi ve üretimi dersine İlişkin tutum ölçeğinde 2 madde olduğu gözlenmiştir. Ancak, güvenilirlik katsayısının da 0.70’in üzerinde olması gerekçesi ile ölçekten çıkarılmamıştır.
Ölçeğin geçerliliği çalışmasında ise ölçek maddeler üzerinde toplanan veriler üzerinde Varimax yöntemiyle faktör analizi yapılmış ve bulguları Tablo 3.5. de gösterilmiştir.
Tablo 3.5. Öğrenci Tutumları Belirleme Aracının Ölçek geçerliliği Faktör Analizi Sonuçları
Ölçek Faktör Toplam
Açıklanan Varyans % Birikimli Varyans % Kaiser- Meyer- Olkin örneklem yeterliliği Bartlett's Küresellik testi
Giysi dikimi ve üretimi dersine İlişkin 1 4,091 29,222 18,25 0,742 Ki kare=414,642 Sd=91 P=0,000 2 2,219 15,852 35,94 3 1,312 9,370 49,88 4 1,117 7,979 62,42
Temel Sanat Eğitimi, Model Geliştirme, Giysi Teknik Çizimi Dersine ilişkin 1 4,090 37,184 28,52 0,764 Ki kare=410,614 Sd=55 P=0,000 2 1,737 15,794 50,38 3 1,160 10,545 63,52 Giysi kalıbı hazırlama
Dersine İlişkin 1 4,032 40,324 23,10 0,763 Ki kare=329,815 Sd=45 P=0,000 2 1,499 14,990 45,38 3 1,075 10,748 66,06
Açıklanan toplam varyans incelendiğinde Giysi dikimi ve üretimi dersine İlişkin hazırlanan 14 maddede 4 faktörün bulunduğu ve bu 4 faktörlü ölçme aracı ile ölçülen özelliğin %62’sinin; Temel Sanat Eğitimi, Model Geliştirme, Giysi Teknik Çizimi Dersine ilişkin hazırlanan 11 maddede 3 faktörün bulunduğu ve bu 3 faktörlü ölçme aracı ile ölçülen özelliğin %64’ünün; Giysi kalıbı hazırlama Dersine İlişkin hazırlanan 10 maddede 3 faktörün bulunduğu ve bu 3 faktörlü ölçme aracı ile ölçülen özelliğin %66’sının ölçülebildiği söylenebilir. Sosyal Bilimlerde toplam açıklanan varyansın en az %60 olması yeterli görülmektedir (Albayrak, 2006, s:145). Kaiser- Meyer istatistiğinin 0.50 den büyük çıkması ise veriler için örneklem sayısının yeterli olduğunun bir göstergesidir (Kalaycı, 2005, s:322). Oran ne kadar yüksek ise veri seti faktör analizi yapmak için o kadar iyidir denebilir. Bartlett küresellik testi sonuçları da verilerin faktör analizi için uygunluğunu test eder. Dolayısıyla bu veriler için verilerin faktör analizine uygun olduğu söylenebilir(p<0.05). Genel olarak faktör analizi sonuçlarının ölçme aracının yapı geçerliliğinin sağlandığı söylenebilir. Faktör Analizi sonucunda faktörlere düşen maddelerin döndürülmüş faktör yük değerleri Tablo 3.6 da gösterilmiştir.
Tablo 3.6. Öğrenci Tutumları Belirleme Aracının Ölçek geçerliliği Faktör yük değerleri
Giysi kalıbı hazırlama Dersine İlişkin Faktör1 Faktör2 Faktör3
10.Kalıp hazırlama ile ilgili derslerde farklı ve
yeni uygulama teknikleri kullanmak istiyorum 0,872 0,110 0,058 9.Kalıp hazırlama ile ilgili derslerde
teknolojiden yararlanılmasını istiyorum. 0,842 0,176 0,100 8.Kalıp hazırlama ile ilgili dersler de
öğrendiklerim ilerde çok işime yarayacak 0,687 0,018 0,431 4.Kalıp hazırlama teknikleri ile ilgili
sınavlardan çekinirim 0,082 0,820 -0,012
2. Giysi kalıbı hazırlamak en korktuğum iştir. 0,110 0,807 0,102 6. Kalıp hazırlama ile ilgili derslere yalnızca
sınıfı geçecek kadar çalışırım 0,244 0,611 0,366
5.Kalıp hazırlama teknikleri ödevlerimi evde
tamamlamaktan sıkılıyorum 0,021 0,595 0,552
3.İlerde kalıp hazırlamayı gerektiren bölümde
okumak istiyorum 0,031 -0,002 0,849
1.Giysi kalıplarını hazırlamayı çok seviyorum 0,426 0,272 0,657 7.Kalıp hazırlama ile ilgili dersler yerine
başka derslere girmeyi tercih ederim 0,325 0,242 0,519
Temel Sanat Eğitimi, Model Geliştirme,
Giysi Teknik Çizimi Dersine ilişkin Faktör1 Faktör2 Faktör3
7. Giysi tasarımı ile .ilgili yarışmalarına
katılmaktan hoşlanıyorum 0,780 -0,142 0,207
6.Sergi ve defilelere gitmek istiyorum 0,741 0,143 -0,157 4 Giysi tasarımı ile .ilgili
derslerde,yaratıcılığımı kullanıyorum 0,658 0,123 0,301 1.Giysi tasarımıyla ile ilgili dersleri çok
seviyorum 0,639 0,582 0,045
5.Ünlü modacıların hayatlarını merak
ediyorum 0,635 0,097 -0,269
3.Tatillerde Giysi tasarımı ile .ilgili derslerde öğrendiğim becerileri kullanarak yeni giysiler tasarlamak isterim
0,614 0,515 0,167
11. Gazete de giysi tasarımı ile ilgili olduğunu
anladığım bir yazıyı okumam 0,025 0,746 -0,019
8.Zorunlu olmasam Giysi tasarımı ile .ilgili
2 Giysi tasarımıyla ile ilgili derslerde aktif
olmak isterim 0,558 0,676 -0,169
10. Giysi tasarımı ile .ilgili bir gelecek
düşünmüyorum 0,112 -0,012 0,833
9. Giysi tasarımı ile .ilgili derslerinde
yeteneksizim -0,164 0,446 0,564
Giysi dikimi ve üretimine İlişkin Faktör1 Faktör2 Faktör3 Faktör 4
12. . Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde farklı ve yeni uygulama teknikler kullanmak istiyorum
0,836 -0,068 -0,028 -0,089
11. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
öğrendiklerim ilerde çok işime yarayacak 0,707 0,304 0,198 -0,236 14.Tatillerde Giysi dikimi ve üretimi
derslerinde öğrendiğim becerileri kullanarak yeni giysiler üretmek isterim
0,610 0,396 0,121 0,003
13.İlerde kendi Giysi dikimi ve üretimi
atölyemi açmak istiyorum 0,507 0,374 -0,010 0,053
4. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerin
ödevlerini evde tamamlamaktan sıkılıyorum 0,483 0,116 0,480 0,210 2. İlerde Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili bir
bölümde okumak istiyorum 0,295 0,827 -0,023 -0,096
10. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili dersler
yerine başka derslere girmeyi tercih ederim -0,081 0,784 0,339 0,034 1.Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili dersleri çok
seviyorum 0,437 0,779 0,107 -0,036
7. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerin
sınavlarından çekinirim -0,267 0,103 0,747 0,153
6. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
yalnızca sınıfı geçecek kadar çalışırım 0,263 0,236 0,712 -0,175 5. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
çoğu zaman kendimi çaresiz hissederim 0,239 -0,025 0,657 0,319 8. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
tamamladığım giysinin eleştirilmesinden hoşlanmıyorum
-0,012 -0,050 -0,011 0,755
9. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslere
hazırlanırken sıkıntı ve endişe duyarım -0,096 0,248 0,183 0,718 3. Giysi dikimi ve üretimi ile ilgili derslerde
başarısız olmaktan ve hata yapmaktan korkarım
Faktör yük değerinin 0.45 ya da daha yüksek olması madde seçimi için iyi bir ölçüdür. Ancak uygulamada az sayıda madde elemesi için bu sınır değer 0.30’a kadar indirgenebildiği görülmektedir (Büyüköztürk, 2002). Faktör yük değerleri değerlendirildiğinde her bir ölçek maddelerinin faktör yük değerlenin uygun olduğu görülmüştür.