HÜKÜMLER
1. Yargılama Hukukunun Târifi
Yargılama hukuku, devletin yargı kudretini temsil eden yargı mercilerinin (mahkemelerin ) adalet tevzi ederken izleyecekleri yöntemleri, alınan kararları ve kararların icra ve infazını düzenleyen bir hukuku dalıdır.23
2. Davalara Bakmak İçin Yargıçlar Atanır, Yargıçların Adaletle Hükmetmesi Emr Olunmuştur. Rüşvet Yasaklanmıştır
Tanrınız Rabb’in size vereceği kentlerde her oymağınız için yargıçlar, yöneticiler
atayacaksınız. Onlar halkı gerçek adaletle yargılayacaklar. Yargılarken haksızlık yapma- yacak, kimseyi kayırmayacaksınız. Rüşvet almayacaksınız. Çünkü rüşvet bilge
19 Bilge, s. 137. 20 Tesniye, 16/18. 21 Tesniye, 1/15, 16/18. 22 Çıkış, 22/28. 23 Bilge, s. 148 vd.
kişinin gözlerini kör eder, haklıyı haksız çıkarır. Yaşamak ve Tanrınız Rabb’in size vereceği ülkeyi miras almak için doğruluğun, yalnız doğruluğun ardınca gidin. 24
Musa'yla yardımcısı Yeşu hazırlandılar. Musa Tanrı Dağı'na çıkarken, İsrail ileri gelenlerine, “Geri dönünceye kadar bizi burada bekleyin” dedi, “Harun'la Hur aranızda; kimin sorunu olursa onlara başvursun.”25
Yargılarken haksızlık yapmayacaksın. Yoksula ayrıcalık göstermeyecek, güçlüyü ka- yırmayacaksın. Komşunu adaletle yargılayacaksın.26
3. Mahkemeler de İlahî Kanunlar Geçerlidir
Musa, “Çünkü halk Tanrı'nın istemini bilmek için bana geliyor” diye yanıtladı, “Ne zaman bir sorunları olsa, bana gelirler. Ben de taraflar arasında karar veririm; Tanrı'nın kurallarını, yasalarını onlara bildiririm.”27
4. Yargıçların Verdiği Karara İtiraz Hakkı Yoktur
Orada, Tanrınız Rabb’in önünde görev yapan kâhini ya da yargıcı kim dinlemeyip saygısızlık ederse öldürülmeli. İsrail'den kötülüğü atmalısınız. Bütün halk bunu duyup korkacak, bir daha saygısızlık etmeye kalkışmayacaktır.28
5. Yargıç Kendisine Gelen Davaları Çözemezse Bir Üst Mahkemeye Sunmalıdır
Eğer kentlerinizde adam öldürme, dava, saldırı konusunda yargılamada sizi aşan sorun larla karşılaşırsanız, Tanrınız Rabb’in seçeceği yere gidin. Sorunlarınızı Levili kâhinlere ve o dönemde görevli yargıca götürüp soruşturun. Yargı kararını onlar size bildirecekler. Rabb’in seçeceği yerden size bildirilen karara uymalı, size verilen öğüdü tutmaya dikkat etmelisiniz.29 Halka sürekli onlar yargıçlık etsin. Büyük davaları sana getirsinler, küçük davaları kendileri çözsünler. Böylece işini paylaşmış olurlar. Yükün hafifler.30 24 Tesniye, 16/18–20. 25 Çıkış, 24/13–14; Ayrıca bkz Çıkış, 23/8. 26 Levililer, 19/15. 27 Çıkış, 18/ 15–16. 28 Tesniye, 17/12–13. 29 Tesniye, 17/8–10. 30 Çıkış, 18/22.
6. Yargılama Konusunda Usulün Nasıl Olacağı Açık Bir Şekilde Belirtilmiştir Ayrıca yargıçlarınıza, ‘Kardeşleriniz arasındaki sorunları dinleyin dedim, ‘Bir
adamla İsrailli kardeşi ya da bir yabancı arasındaki davalarda adaletle karar verin. Yargılarken kimseyi kayırmayın; küçüğe de, büyüğe de aynı gözle bakın. Hiç kimseden korkmayın. Yargı Tanrı'ya özgüdür. Çözemeyeceğiniz bir sorun olursa bana getirin, ben gerekeni yaparım. O sırada yapmanız gereken her şeyi size buyurmuştum.31
7. Şahısların Mahkemeye Nasıl Başvuracağı ve Suçlunun Nasıl Cezalandırılacağı Belirtilmiştir
Kişiler arasında bir sorun çıktığında, taraflar mahkemeye gittiğinde, yargıçlar davaya
bakacak; suçsuzu aklayacak, suçluyu cezaya çarptıracaklar. Eğer suçlu kişi kamçılanmayı hak ettiyse, yargıç onu yere yatırtacak ve önünde suçu oranında sayıyla kamçılatacak. Suçluya kırk kırbaçtan fazla vurulmamalı. Kırbaç sayısı kırkı aşarsa, kardeşiniz gözünüz de aşağılanabilir.32
8. Şâhitlik Emredilmiştir
Lanetleneceğini bile bile gördüğüne ya da bildiğine tanıklık etmeyen kişi günah işlemiş olur ve suçunun cezasını çekecektir.33
9. Yalancı Şâhitlik Yasaklanmıştır
Yalan haber taşımayacaksınız. Haksız yere tanıklık ederek kötü kişiye yan çıkmayacak sınız. Kötülük yapan kalabalığı izlemeyeceksiniz. Bir davada çoğunluktan yana konuşarak adaleti saptırmayacaksınız. Duruşmada yoksulu kayırmayacaksınız. Duruşmada yoksula karşı adaleti saptırmayacaksınız Yalandan uzak duracak, suçsuz ve doğru kişiyi öldürmeyeceksiniz. Çünkü ben kötü kişiyi aklamam Yabancıya baskı yapmayacaksınız. Yabancılığın ne olduğunu bilirsiniz. Çünkü siz de Mısır'da yabancıydınız.34
10. Yalan Yere Yemin Etmek Suçtur
Biri hangi konuda olursa olsun, kötülük ya da iyilik yapmak için, düşünmeden ve ne
31 Tesniye, 1/16–18. 32 Tesniye, 25/1–3. 33 Levililer, 5/1. 34 Çıkış, 23/ 1–3,6–7,9.
yaptığını bilmeden ant içerse, bunu anladığı an suçlu sayılacaktır.35 Benim adımla yalan yere ant içmeyeceksiniz. Tanrınız'ın adını aşağılamış olursunuz. Rabb benim.36
11. Yargılamada Tek Şâhit Yeterli Değildir
Herhangi bir suç ya da günah konusunda birini suçlu çıkarmak için bir tanık yetmez. Her sorun iki ya da üç tanığın tanıklığıyla açıklığa kavuşturulacaktır.37
12. Yalancı Şâhide Zanlıya Verilen Cezanın Aynısı Verilmelidir
Eğer yalancı bir tanık kötü amaçla birini suçlarsa, aralarında sorun olan iki kişi Rabb’in önünde kâhinlerin ve o dönemde görevli yargıçların önüne çıkarılmalı. Yargıçlar sorunu iyice araştıracaklar. Eğer tanığın kardeşine karşı yalancı tanıklık yaptığı ortaya çıkarsa, kardeşine yapmayı tasarladığını kendisine yapacaksınız. Aranızdaki kötülüğü ortadan kaldırmalısınız. Geri kalanlar olup bitenleri duyup korkacaklar; bir daha aranızda buna benzer kötü bir şey yapmayacaklar. Acımayacaksınız: Cana can, göze göz, dişe diş, ele el, ayağa ayak.38
13. İşlenen Suç İyice Araştırılması, İspatlanması ve Ölüm Cezası Gerekiyorsa İlk Önce Şâhitlerin Taş Atması Gerekir
…ve bu olay size bildirilirse, duyduklarınızı iyice araştırın. Duyduklarınız doğruysa ve bu iğrenç olayın İsrail'de yapıldığı kanıtlanırsa, bu kötülüğü yapan erkeği ya da kadını kentinizin kapısına çıkarın ve taşa tutarak öldürün. Ölmesi gereken, iki ya da üç kişinin tanıklığıyla öldürülecek; bir kişinin tanıklığıyla öldürülmeyecek. O kişiyi önce tanıklar, sonra bütün halk taşa tutsun. Aranızdaki kötülüğü ortadan kaldırmalısınız.39
14. İntikam ve Kan Davaları Yasaklanmıştır. Düşmanlık Güdülmeyecektir
Halkının arasında onu bunu çekiştirerek dolaşmayacaksın. Komşunun canına zarar vermeyeceksin. Rabb benim. Kardeşine yüreğinde nefret beslemeyeceksin. Komşun günah işlerse onu uyaracaksın. Yoksa sen de günah işlemiş olursun. Öç almayacaksın. Halkından birine kin beslemeyeceksin. Komşunu kendin gibi seveceksin. Rabb benim.40
35 Levililer, 5/4. 36 Levililer, 19/12.
37 Tesniye, 19/15; Ayrıca bkz: Tesniye, 17/6. 38 Tesniye, 19/15–21.
39 Tesniye, 17/5–7. 40 Levililer, 9/16–18.
Düşmanınızın yolunu şaşırmış öküzüne ya da eşeğine rastlarsanız, onu kendisine geri götüreceksiniz. Sizden nefret eden kişinin eşeğini yük altında çökmüş görürseniz, kendi haline bırakıp gitmeyecek, ona yardımcı olacaksınız.41
15. Fâili Meçhûl Cinayetlerde İzlenmesi Gereken Yöntem ( Bir Türlü Kasâme )
Tanrınız Rabb’in mülk edinmek için size vereceği ülkede, kırda yere düşmüş, kimin öldürdüğü bilinmeyen birini görürseniz, ileri gelenleriniz ve yargıçlarınız gidip ölünün çevredeki kentlere olan uzaklığını ölçsünler. Ölüye en yakın kentin ileri gelenleri işe koşulmamış, boyunduruk takmamış bir düve alacaklar. Düveyi toprağı sürülmemiş, ekilmemiş ve içinde sürekli akan bir dere olan bir vadiye getirecekler. Orada, derede düvenin boynunu kıracaklar. Levili kâhinler de oraya gidecek. Çünkü Tanrınız Rabb, onları kendisine hizmet etsinler, O'nun adıyla kutsasınlar diye seçti. Kavga, saldırı davalarına da onlar bakacak. Ölüye en yakın kentin ileri gelenleri, derede boynu kırılan düvenin üzerinde ellerini yıkayacaklar. Sonra şöyle bir açıklama yapacaklar: Bu kanı ellerimiz dökmedi, kimin yaptığını gözlerimiz de görmedi. Ya Rabb, kurtardığın halkın İsrailliler'i bağışla. Halkını dökülen suçsuz kanından sorumlu tutma. Böylece kan dökme günahından bağışlanacaklar. Rabb’in gözünde doğru olanı yapmakla, suçsuz kanı dökme günahından arınacaksınız.42
16. Tevrat’ta Cezaların Şahsîliği Yönünde İki Zıt Hüküm Vardır
Cezaların şahsîliği sadece suç işleyenlerle onlara iştirak edenlere ceza verilmesi demektir.43
Binlercesine sevgi gösterir, suçlarını, isyanlarını, günahlarını bağışlarım. Hiçbir suçu cezasız bırakmam. Babaların işlediği suçun hesabını oğullarından, torunlarından, üçüncü, dördüncü kuşaklardan sorarım.44
Ne babalar çocuklarının günahından ötürü öldürülecek, ne de çocuklar babalarının. Herkes kendi günahı için öldürülecek.45 Bu hüküm kabile anlayışının sürdüğü o zamana göre son derece ileri bir hükümdür. 46
41 Çıkış, 23/4–5. 42 Tesniye, 21/1–9.
43 Erem, Faruk, Türk Ceza Hukuku, Ank. 1968. I/175. 44 Çıkış, 34/7.
45 Tesniye, 24/16 46 Örs, s. 171.
D. DEVLETLER UMÛMÎ HUKUKU ALANINDA TEVRAT’TA BULUNAN