Tesbî‘-i Beyt-i ‘İzzet

(Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün) 1 Çâk çâk eyler isem ‘ayb eyleme pîrâheni

Sanma kim bîhûdedir göñlümde âh u şîveni Çeşm-i cellâdıñ degil mi cism-i zârım düşmeni Âteş-i gayretle ifnâ eyledim cân u teni

‘Âzim-i râh-ı ‘adem olmak degil mi ehveni Sevdigim kim kurtarur zencîr-i zülfüñden beni Görmemek yegdir görüp dîvâne olmakdan seni 2 Başıma sevdâ-yı ‘aşkıñla neler geldi neler

Derd ü mihnetle şebâbetde agardı mûy-ı ser Eylemez misiñ ‘aceb ey şûh Mevlâ'dan hazer Hep seniñ sâyeñde hâsıl itdigüm derd ü keder Turmayup âh eylerim bülbül gibi şâm u seher Sevdigim kim kurtarur zencîr-i zülfüñden beni Görmemek yegdir görüp dîvâne olmakdan seni 3 Her gören bir kerre tarz u tavrıña meftûn olur

Mâh-rûyuñ görmeyen tâ haşre dek mahzûn olur Hasret-i la‘liñle hep seyl-i sirişki hûn olur Âteş-i dîdârıña yandıkça dil memnûn olur Sen saçı leylâya çok ehl-i hıred mecnûn olur Sevdigim kim kurtarur zencîr-i zülfüñden beni Görmemek yegdir görüp dîvâne olmakdan seni

4 Giceler tâ subha dek bülbül gibi nâlânıñım Hançer-i hecriñle mecrûh eyleme vîrânıñım

‘Âkıbet cânâ şehîd-i nâvek-i müjgânıñım

Dil halâs olmak ne mümkin bende-i fermânıñım Hem esîr-i kâkülüñ hem mest ü ser-gerdânıñım Sevdigim kim kurtarur zencîr-i zülfüñden beni Görmemek yegdir görüp dîvâne olmakdan seni

1. Tesbî‘ M1 ve M3'te yok. M4'te başlık "Müsebba‘" şeklinde. Bu manzûme matbu nüshalarda "Tahmîs"

olarak kayıtlıdır.

5 Ol cefâ-cûnuñ hele bak incedir gâyet beli Seyr idüp endâmını Leylâ da olmaz mı deli Ben gibi biñ ‘âşıkı bend eyledi zülfüñ teli Hâlini ‘arz itmege bir kimseniñ degmez eli

‘İzzet'iñ bu beytini yâre meger ‘arz itmeli Sevdigim kim kurtarur zencîr-i zülfüñden beni Görmemek yegdir görüp dîvâne olmakdan seni

MÜSEMMEN

1- Müsemmen

(Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün)

1 ‘Aceb ol mâh-rû kimlerle ünsiyyetdedir şimdi Rakîb-i har-menişle korkarım ülfetdedir şimdi Safâ-yâb oldı a‘dâ meclis-i ‘işretdedir şimdi Cihânda rûy-ı râhat görmesün râhatdadır şimdi Dil-i dîvâne hayfâ vâdi-i mihnetdedir şimdi Cüdâ oldı vatandan âteş-i fürkatdedir şimdi Mekânı gülşen iken külhan-ı zilletdedir şimdi Belâ-keş ‘âşık-ı şûrîde-dil gurbetdedir şimdi 2 Felek bir şâ‘iri mehcûr kıldı hânumânından

Yanarsam gam degil havf itmedi sûz-ı lisânından Geçüp bir dilberiñ yıllarca tâk-ı ebruvânından Usandırdı cihânı nâle vü âh u figânından

Diyâr-ı gurbete âmed-şüd eyler yok mekânından Ayırmaz rûz u şeb bu matla‘-ı garrâyı yanından Mekânı gülşen iken külhan-ı zilletdedir şimdi Belâ-keş ‘âşık-ı şûrîde-dil gurbetdedir şimdi 3 Ne rütbe âh u feryâd itse bülbül bâg-ı dünyâda

Meseldir söylenür bûy-ı vefâ yok verd-i hamrâda Mürüvvet kalmadı ehl-i dile sûy-ı ahibbâda Ne rind-i nükte-dânında ne kat‘â ehl-i takvâda Yine terk-i diyâr itdi anıñçün Morevî-zâde İşitdim ki okur bu matla‘ı şehr-i Burûsâ'da Mekânı gülşen iken külhan-ı zilletdedir şimdi Belâ-keş ‘âşık-ı şûrîde-dil gurbetdedir şimdi 4 Lebiñsiz tevbe şimden soñra cânâ bâde-i nâba

Ki sensiz çıkmadım ey mâh-rû bir kerre meh-tâba Dil-i dîvâne dûr oldı vatandan düşdi gird-âba Bu şeb hulyâ-yı cânân ile ben dahi varup hâba Göründi âşinâlar cümle bir bir çeşm-i pür-tâba Didim bu beyt-i dil-sûzı yanup yakıldım ahbâba Mekânı gülşen iken külhan-ı zilletdedir şimdi Belâ-keş ‘âşık-ı şûrîde-dil gurbetdedir şimdi

Müsemmen M1 ve M3'te yok. Başlık M2'de yok. Bu manzûme matbu nüshalarda "Tercî‘-i Bend"

başlığıyladır.

5 Cihân bâzîçesinden olmadıñ âgâh bilmezsiñ Seniñçün çekdigim derd ü belâyı vâh bilmezsiñ Bilürsün gâhice Leylâ'yı ammâ gâh bilmezsiñ Güzelsiñ gerçi ammâ hîç resm ü râh bilmezsiñ Amân bilmezsiñ ey şûh-ı cefâ-cû âh bilmezsiñ Su’âl eyle ne derde mübtelâ ey mâh bilmezsiñ Mekânı gülşen iken külhan-ı zilletdedir şimdi Belâ-keş ‘âşık-ı şûrîde-dil gurbetdedir şimdi

TESMÎNLER

1- (Tesmîn-i Beyt-i Meşhûr-ı Mevlânâ) (Müfte‘ilün Müfte‘ilün Fâ‘ilün)

1 Levha-i dilde ben o şâhen-şehi Seyr idüp oldum o zamân vâlihi Geşt iderek deşt-i kazâda rehi Eyledi âhım kara mihr ü mehi Âhımı zann eylediñ ammâ tehî Nâle vü feryâd eser eyler gehî Âh mine'l-‘aşk ve hâlâtihi Ahraka kalbî bi-harârâtihi

2 ‘Aşka uyup bir nice dîvâneler Zerre tehî kalmadı mey-hâneler Toldı mey-i eşk ile peymâneler Nûş idiyor ‘âşık-ı mestâneler

‘Aşk ile söndi nice biñ hâneler Agladı bu derd ile çok analar Âh mine'l-‘aşk ve hâlâtihi Ahraka kalbî bi-harârâtihi

3 Sînecigim gülşen-i derd oldı âh Hûn-ı dilimdir aña berg-i giyâh Eşk-i terimle sularım gâh gâh Seyrine geldikde o çeşm-i siyâh Eylemedi cism-i nizâra nigâh Cânımı hem ‘ömrimi kıldı tebâh Âh mine'l-‘aşk ve hâlâtihi

Ahraka kalbî bi-harârâtihi

1. Tesmîn M1 ve M3'te yok. Başlık M4'te "Müsemmen" şeklinde. Bu manzûme M2'de "Şarkılar" arasında kayıtlıdır.

1c- kazâda / fezâda M2 3d- çeşm-i / çeşmi M2 3f- ‘ömrimi / hâlimi M4

4 Bâde-i hicrânıña kandı göñül Zehr içerek kana boyandı göñül Bülbül uyanmadan uyandı göñül Uyhu uyumaga utandı göñül

‘Aşkı mahabbet gibi sandı göñül Bilmeyerek âteşe yandı göñül Âh mine'l-‘aşk ve hâlâtihi Ahraka kalbî bi-harârâtihi

5 Gamzeleriñ teşne olup kanıma Gelme füsûn ile benim yanıma Sehmiñi urma dil-i vîrânıma Soñra gözüñ kasd ider îmânıma Merhamet it çâk-ı girîbânıma Eyle kerem kıyma benim cânıma Âh mine'l-‘aşk ve hâlâtihi Ahraka kalbî bi-harârâtihi

6 Yagmaladıñ nakd-i dili ey perî

‘Aşk ile Leylâ'yı idüp serserî Lutf u mürüvvetle geleydüñ beri Râhıña kurbân ider idim seri Neyleyeyim silmediñ eşk-i teri Âhım eger ‘arşa çıkarsam yeri Âh mine'l-‘aşk ve hâlâtihi Ahraka kalbî bi-harârâtihi

2- Tesmîn-i Beyt-i Mahmûd Nedîm