Temel Astronomi Konularını Öğretme, Öğrenme ve Değerlendirme

Araştırmaya katılan FB öğretmen adaylarının temel astronomi konularını öğretme, öğrenme ve değerlendirme sürecinde teknolojinin entegre edilmesiyle ilgili amaç bilgilerine ilişkin Tablo 2’deki ön veriler incelendiğinde, gece ve gündüz oluşumu, Ay’ın evreleri ve mevsimlerin oluşumu konularında sadece 1’er (% 2.71) öğretmen adayının bilimsel olarak yeterli açıklamalarda bulunduğu görülmüştür. Ay ve Güneş Tutulması ve gök cisimleri konularında ise hiçbir öğretmen adayının bilimsel olarak yeterli açıklamalar yapmadıkları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının yaklaşık % 62’si ise bu konuları öğretme, öğrenme ve değerlendirme sürecinde teknolojinin entegre

125

edilmesiyle ilgili amaçlarına ilişkin bilimsel olmayan ya da ilişkisiz açıklamalarda bulunmuşlardır. Örneğin, öğretmen adaylarından bazıları 21. yüzyıl teknoloji çağında olduğumuz için teknolojinin kullanılması gerektiği, zamandan kazanç sağlamak ve dersi zenginleştirmek amacıyla kullanacaklarını belirtmişlerdir. Bazıları da öğrencilerin ilgili konularda öğrenmelerinin değerlendirilmesi için teknoloji kullanımının gereksiz olduğu ya da teknolojinin (video izletme gibi) öğrencileri pasifleştirdiği için kullanmayacaklarını söylemişlerdir. Ayrıca FB öğretmen adaylarının birçoğu bu konularla ilgili bilgileri aktarma amaçlı teknolojiyi kullanmayı istediklerini belirtirken, öğrencilerin ön bilgilerini/öğrenme güçlüklerini belirleme ya da öğrencilerin öğrendiklerini değerlendirme süreçlerine teknolojiyi nasıl entegre edeceklerini bilmedikleri için kullanmamayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Buna karşın son veriler incelendiğinde, FB öğretmen adaylarının yaklaşık % 27’sinin temel astronomi konularının teknolojiyle öğrenme ve öğretme, öğrencilerin öğrenme güçlüklerini teknolojiyle belirleme ve öğrencilerin öğrendiklerinin teknolojiyle değerlendirmeye ilişkin amaçlarını bilimsel olarak yeterli açıklamalarla belirttikleri görülmüştür. Örneğin, bu öğretmen adaylarından bazıları öğrencilerin bu doğa olaylarına ilişkin soyut kavramları somut bir şekilde ya da gerçeğe daha yakın bir şekilde gözlemleyebilmeleri ve böylece anlamlı ve kalıcı öğrenmeler gerçekleştirebilmeleri için, öğrencilerin ilgili konularda sahip olduğu alternatif kavramlarını gidermek ya da bu konulara ilişkin yeni alternatif kavramlar oluşturmalarını engelleyebilmek için, öğrencilerin bu fen konularına ilişkin tahminler yaptıkları ya da bu olayları sorgulayarak yorumladıkları etkili tartışma ortamları oluşturabilmek için vb. amaçlarla teknolojiyi entegre edeceklerini belirtirmişlerdir. Bazıları da öğrencilerin bu doğa olaylarını tekrar tekrar izleyip keşfetmeleri için, bu konularla ilgili öğrendiklerini daha etkili bir şekilde değerlendirerek belirleyebilmek ve tüm öğrencilere eşzamanlı dönütler verilebilmek için vb. bilimsel olarak yeterli düzeyde açıklamalarda bulunmuşlardır. Bazı FB öğretmen adayları (N=3) ise teknoloji entegrasyonunun zor, yorucu, uğraştırıcı olduğu ve zaman aldığı gibi ilişkisiz açıklamalarla temel astronomi konularının öğretme, öğrenme ve değerlendirme süreçlerinde teknolojiyi kullanmayacaklarını söylemişlerdir. Öğretmen adaylarının Ay ve Güneş tutulması ve mevsimlerin oluşumu konularının öğretim ve değerlendirme sürecinde teknolojinin entegre edilmesiyle ilgili amaç bilgilerine ilişkin ön ve son mülakatlardan bazı örnekler aşağıda verilmiştir.

126

Araştırmacı: Ay ve Güneş tutulması konusunu öğretme, öğrenme, öğrencilerin öğrenme güçlülerini belirleme ve öğrencilerin öğrendiklerini değerlendirme süreçlerinde teknolojiden yararlanır mısın?

ÖA-13: …teknolojiyi dersin her aşamasında kullanmak isterim, çünkü günümüz 21.

yüzyıl teknoloji çağı yani bu nedenle de kullanmam gerekir, fakat ilk önce teknolojiyi nasıl kullanacağımı bilmem lazım ki ancak o şekilde kullanabileyim...ama şuan bilmiyorum inanın… (Bilimsel olmayan düzeyde açıklama, ön mülakat)

Araştırmacı: Ay ve Güneş tutulması konusunu öğretme, öğrenme, öğrencilerin öğrenme güçlülerini belirleme ve öğrencilerin öğrendiklerini değerlendirme süreçlerinde teknolojiden yararlanır mısın?

ÖA-13: …teknolojiyi hemen hemen dersin tüm aşamalarında elbette kullanmak

isterim…düz anlatım yapmaktansa az öncede anlattığım gibi Ay ve Güneş tutulması konusuyla ilgili bir video, animasyon izletirim soyut bir konu olduğu için öğrencilere somutlaştırarak anlamalarına yardımcı olurum… Mesela öğrencilerin bu konuda kavram yanılgıları varsa onları gidermek için de video izletir tartıştırırım çünkü sözel olarak tahtada çizerek anlatırsam açıklarsam bu konuyu, öğrencilerdeki kavram yanılgılarını gidermem zor olur…tabi izleteceğim video bu kavram yanılgılarını giderecek, dikkat çekici, kazanımlarımla ilgili bir video olmalı öyle her video da kullanılmaz… Hem dersi zevkli ve etkili hale de getirir, öğrenciler Ay ve Güneş tutulması olaylarının nasıl gerçekleştiğini birebir gerçeğe yakın bir şekilde görür ve gözlemler daha iyi konuyu anlarlar bu yüzden de sınıf ortamında en çok bu konuyu öğretme aşamasında teknolojiden yararlanırım…yani öğrencilerin daha iyi ve kalıcı öğrenmeleri için teknolojiyi kullanmayı tercih ederim… (Kısmen bilimsel düzeyde

açıklama, son mülakat)

---

Araştırmacı: (Ek 2, s.205-209 da sunulan vignettelerdeki) Sevgi öğretmen mevsimlerin oluşumu konusunu işlediği bu dersinde sence bu teknolojileri ne amaçla kullanmıştır? ÖA-22: …slayttan dört mevsimle ilgili resimler göstermiş, sanırım dikkat çekmek için

iyi yapmış güzel zaten bu kısımda başka ne tür teknolojiler kullanılabilir ki...öğrencilerin mevsimlerin oluşumuyla ilgili ön bilgileri teknolojiyle nasıl belirlenebilir bilmiyorum... Sonra soru sormuş cevap almış ardından öğrencilerin bilgilerinin yetersiz olduğunu görünce video izletmiş bu da güzel öğrencinin daha kısa zamanda konuyu anlaması, konuyla ilgili bilgileri onlara aktarmak için işte zamanı iyi kullanmak amacıyla video izletmesi güzel bende böyle yapardım öğrenciler böyle daha çabuk anlar konuyu… Öğretmen bu teknolojilerle dersini zenginleştirmiş az önceki Anıl öğretmenin dersinden daha iyi, en azından teknolojiyi kullanarak mevsimlerin oluşumunu işlemiş… (Bilimsel olmayan düzeyde açıklama, ön mülakat)

127

Araştırmacı: (Ek 2, s.205-209 da sunulan vignettelerdeki) Sevgi öğretmen mevsimlerin oluşumu konusunu işlediği bu dersinde sence bu teknolojileri ne amaçla kullanmıştır? ÖA-22: Sevgi öğretmen dersinde slayttan resimler göstermiş video izletmiş bu şekilde

teknolojiden yararlanmaya çalışmış ama etkili bir şekilde dersine teknolojiyi entegre edememiş bence… Dersin girişinde bu resimleri göstermiş üç öğrenciden cevaplar almış diğer öğrenciler yok…yani bu sayı yeterli değil bizim okuldaki sınıflar kırktan fazlaydı…sınıftaki diğer öğrencilerin görüşleri ne, bu konuyla ilgili ön bilgileri neler tam olarak belirleyememiş öğretmen…video kullanmış ama bu videoda kavram yanılgısı oluşturuyor gidermiyor etkili bir video da değil… Ben az önce anlattığım dersimde hani Storyboard That bilgisayar programından öğrencilerin mevsimlerin oluşumuyla ilgili kavram yanılgıları ile bilimsel olarak doğru cevabı içeren bir kavram karikatürü oluşturdum akıllı tahta üzerinden öğrencilerin tabletlerine yolladım…bunun üzerinde fikirleri sorguladılar, değerlendirdiler ve tartıştılar…ya da şu an aklıma geldi mevsimlerin oluşumuyla ilgili fenomen bulmak zor yani soyut bir konu biraz düşünmem lazım…ama eğer bulamazsam da bu konuyla ilgili internetten bir videoyu öğrendiğimiz programlarla düzenleyip ya da kendim Movie Maker programıyla bir dijital hikaye ya da bir video oluşturup izletebilirim… OBİM’in ilk aşaması olan TAGA’yı yapmalarını sağlardım, bu şekilde hemen hemen tüm öğrencilerin ön bilgileri, kavram yanılgılarını belirleyebilirdim…böylece öğrencilerin bu konuyla ilgili kavram yanılgılarını teknolojiyi entegre ederek belirler ve etkili bir şekilde gidermeye çalışırdım…

Araştırmacı: Sen dersinde mevsimlerin oluşumu konusunu öğretirken ve değerlendirirken ne tür teknolojileri hangi amaçlarla entegre ettin?

ÖA-22: …sınıf ortamında öğrencilerin bu konudaki kavram yanılgılarını yaptığınız

tartışmalarla gideremezsem, bu olayı tam olarak kafalarında canlandırabilmeleri için yine teknolojiden yararlanırım…

Araştırmacı: Neden teknolojiden yararlanırsın bu kısımda?

ÖA-22: …buradaki (vignettedeki) öğrenciler gibi kavram yanılgıları olan

öğrencilerimde bunları gidermek için, bu doğa olayını somutlaştırmak için, daha net olduğu gibi bu olayı görebilmeleri ve özellikle “eksen eğikliği” kavramını algılayabilmeleri açısından iyi bir video izletirdim… Videoyu öğrenci tam olarak gözlemleyemezse anlamazsa tekrar tekrar izletip iyice gözlemlemelerini, sorgulamalarını sağlardım ya da ara ara durdurup sorular sorardım tahmin etmelerini ve keşfetmelerini sağlardım… Öğrencilerin bu konuda anlamadığı, öğrenmekte zorluk çektiği noktaları daha iyi algılasınlar daha kolay öğrensinler diye teknolojiyi kullanırdım… Öğrencilerin öğrendiklerini değerlendirmede de teknolojiden yararlanırdım ki zaten az önce bahsettiğim dersimde kullandım…süreç+sonuç değerlendirmesi yaptım ben, işte sınıf ortamında kullandığım kavram karikatürünü teknolojiden yararlanarak renkli, karakterleri sanki sınıf ortamındaymış gibi oluşturdum… Bu şekilde dersin girişinde karikatürleri dağıtarak hemen öğrencilerin dikkatini çeker, derse motive olmalarını sağlarım… Bu karikatürlerle kavram yanılgılarını belirledim aynı şekilde video ile çeşitli sorular sorarak öğrencilerin kavram yanılgılarını gidermeye çalıştım…dersin sonunda da tabletleri varsa

128

Kidspiration da kavram haritası oluştursunlar ya da Sevgi öğretmen gibi araştırma ödevi verirdim sonra sınıfın bir web sitesi Moodle da olabilir ama Beyazpano’yu öğrencilerin daha kolay kullanacağını düşünüyorum çünkü Facebook gibi...işte bu siteye öğrencilerimi eklerim, öğrenciler araştırmalarıyla ilgili hazırladıkları dosyalarını bu sisteme yükler ve bizim yaptığımız gibi orada birbirlerinin ödevlerini değerlendirir, akranlarına katılıp katılmadığını belirtir hatta puanlayabilirler böylece öğrenciler eleştirel düşünür, arkadaşının ona verdiği dönütü sorgular, bu konuyla ilgili linkler, pdf dosyaları atarak fikirlerini destekleyebilirler… Öğrenciler böyle arkadaşıyla etkileşim içinde olursa değerlendirme sürecinde de öğrenebilirler…bizde bu süreci yaşadık yani etkili olduğunu düşünüyorum böyle kendimi geliştirdim…işte öz ve akran değerlendirmeler yaparak bu şekilde değerlendirme sürecine aktif katılmış olurlar… (Bilimsel olarak yeterli açıklama, son mülakat)

4.1.2. Öğretim Programındaki Temel Astronomi Konularına Teknolojinin Entegre