Tecavüz

Zir‟de 342 belge içinde en ağır toplumsal suç olarak cinayet ve tecavüz yer almaktadır ve iki adet cinayet, bir adet tecavüz vakası vardır. ĠĢlenen tecavüz suçu on yaĢında bir kız çocuğuna yapılmıĢ bir suçtur.¹⁶⁵ Mahkemede tecavüz iddiasında bulunan kiĢi dava anında yoktur ve davada bulunan kiĢilerin araya girip sulh sağlamasıyla dava, suç iĢleyenin tazminat ödemesiyle sonuçlanmıĢtır.

163 A.g.Ģ.s. 64/114.

164 A.g.Ģ.s. 46-47/86.

165 A.g.Ģ.s. 9/34.

79 3.4.Cinayet

Cinayet bir insanın kasten öldürülmesidir. Ölüm keĢiflerinde mahalline bilirkiĢi göndermek suretiyle ceset üzerinde tetkikler yapılır, bu kiĢi ölüm nedenini tespit ederek, mahkemeye gelip kanaatini kadıya bildirirdi. Bu Ģekilde olay tescil edilirdi.¹⁶⁶ Belgelerde iki adet cinayet kaydı vardır. Birincisi sopayla dövülerek ikincisi ise tüfekle öldürülmüĢtür.¹⁶⁷ġahısların öldürülme Ģekilleri kayıtlarda yer alırken bu cinayeti iĢleyen kiĢi veya kiĢilerin kim olduğu veya iĢlenen suçla ilgili ne tür ceza uygulandığı belgelerde geçmemektedir.

4. TEREKE KAYITLARINA GÖRE TOPLUMDA KULLANILAN ĠSĠMLER

Müslüman halk, genellikle tarih boyunca Müslümanların kullandıkları isimleri kullanmıĢlardır.

Tablo 20:

Müslüman Halkın Kullandığı Erkek Ġsimleri

Abdulkadir 2 Hacı 2 Mahmud 1 Samet 1

Abdullah 2 Halil 9 Mehmed 14 SatılmıĢ 3

Ahmed 21 Hasan 14 MemiĢ 3 Süleyman 1

Ali 16 Hızır 1 Musa 2 ġakir 1

Arab 1 Hüseyin 11 Mustafa 14 Tahir 3

Ebubekir 1 ĠbiĢ 1 Osman 8 Yusuf 2

Emir 3 Ġbrahim 7 Ömer 6 Ziya 1

Feyzullah 1 Ġsmail 5 Salih 2

Terekelerde geçen erkek isimleriyle ilgili yukarıdaki tablo incelendiğinde en çok Ahmed, Ali, Mehmed, Mustafa, Hasan, Hüseyin isimlerinin kullanıldığı

166Mustafa Eser, 27 Numaralı ġer„iye Sicili (H.1267-1268/1851-1852) Değerlendirme-Transkripsiyon, “Yüksek Lisans Tezi”, Temmuz 2009, Konya, s.41-42.

167 A.g.Ģ.s. 10/17,131/261.

80 görülmektedir. Ġsimlerin tamamına bakıldığında peygamberlerin isimleri, Hz.

Muhammed ve ashabının isimlerinin yaygın olduğu görülmektedir. Bu da Ġslâm‟ın toplum hayatına etkilerini göstermektedir. Ayrıca Arab¹⁶⁸, ĠbiĢ gibi değiĢik isimlerin de nadiren kullanıldığı anlaĢılmaktadır.

Tablo 21:

Müslüman Halkın Kullandığı Kadın Ġsimleri

Afife 1 Habibe 1 Kezban 1 Sultan 1

Alime 1 Hadice 1 Maviye 1 ġerife 1

Anakız 4 Hafıze 1 Naime 1 Tayyibe 2

Arife 1 Halime 1 Rabia 2 Fatma 5

AyĢe 15 Hanife 1 Rahime 1 Tuti 1

Emine 7 Hatip ? 2 Sabire 1 Kamile 1

Esma 1 Havva 1 Sakine 1 Satı 1

Terekelerde geçen Müslüman kadın isimleri için de yukarıdaki tablo incelendiğinde AyĢe isminin en çok kullanılan isim olduğu görülmektedir. Bu isimlerin yaygın olmasında Peygamber efendimize olan sevgiden kaynaklandığı düĢünülebilir. Hatip, Tuti (sadece Merzifon‟la ilgili çalıĢmada görülmüĢtür)¹⁶⁹, Sabire, Maviye ve Anakız ismi hem terekelerde hem de Anakız, Ebekız, Akkız Ģeklinde sicildeki diğer belgelerde geçen değiĢik isimlerdir. Bu isimlerin mevcut diğer Ģer„iyye sicillerinde de olmaması bu isimlerin o yöreye özel isimler olabileceği kanaatini oluĢturmaktadır.

168 Fuat Tezal, 61 Numaralı ġer„iyye Sicil Defterine Göre “Ankara‟da Ġctimai ve Ġktisadi Hayat”(1680-1682), Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2006,s.267.

169 Sibel Kavaklı Kundakçı, “Tereke Kayıtlarına Göre 19. Yüzyılda Merzifon‟da Sosyal ve Ekonomik Hayat”, Yüksek Lisans Tezi, History Studies, Kastamonu, 2014, s.95.

81 Tablo 22:

Gayri Müslim Halkın Kullandığı Ġsimler

Erkek Kadın

Berdeyan Kames Erkuhi

Serkoz Keork Hayru Sima

Kirkor 2 Tatyos Nuz 2

Çetor Nihabet Serbuhi?

Danyel Ohannes 2

Tor

Ġstanos

Terekelerde geçen Gayri Müslim isimleri yukarıdaki tabloda verilmiĢtir.

Ayrıca sicildeki diğer belgelerde sıkça geçen gayr-i Müslim isimleri de Agob, Ohannes, Kirkor, Girekos, Abraham, Manuk, Karabet isimleridir. Hükümet merkezi olan Ġstanos'un da bir Ģahıs ismi olduğu bir tereke sahibinin ismi olmasından anlaĢılmaktadır.

4.1.Terekelerde Ünvanlar

Osmanlı toplumu, askeri ve reaya olarak iki grupta toplanmaktadır. Askeri zümre hem askerlik hizmeti görenler, hem de devlet görevlisi statüsünde bulunanlar

82 için kullanılan bir tabirdir.¹⁷⁰ Reaya ise askeri zümrenin dıĢında kalan yönetime katılmayan, geçimini tarım ve sanayi alanında üretim yapıp, ticaretle uğraĢmak suretiyle temin eden kesimdir. Devlete vergi vermekle mükellef olan bu gurup Ģehir, kasaba ve köy halkı ile konar-göçer aĢiretlerden oluĢmaktadır.¹⁷¹ 975 numaralı sicilde reayanın bulunduğu bir bölgedir. Sicilde bulunan tereke kayıtlarında geçen ünvan ve meslekler ölen kiĢilerin Osmanlı toplum yapısı içerisinde hangi zümreye mensup olduğu sosyal hayatta üstlendikleri rolleri ve ünvanları hakkında bilgiler vermektedir. Osmanlı toplumunda kiĢi mesleğine bağlı olarak toplum içindeki yerini alır ve bu mesleğin getirdiği ünvanla anılırdı.

Tablo 23:

Terekelerde Ünvanlar

Ünvanlar KiĢi Sayısı Müslim G.Müslim 2.Ünvan KiĢi sayısı

Ağa 7 7 Hacı 1

Bey 1 1

ÇavuĢ 1 1

Efendi 6 6 Hafız 1

Hacı 17 14 3

Hafız 1 1 Dede 1

Hızır 1 1

Seyyid 7 7

Ünvansız 198

Sicilde Yer Alan Ünvanlar:

Bey: Bu ünvan askeri ve mülki büyük memurlarla bir mevki sahibi kiĢilere verilirdi.¹⁷² Terekelerde bir adet bey ünvanlı kiĢi vardır.¹⁷³

170 Ziya Kazıcı, Osmanlı‟da Toplum Yapısı, Ġstanbul 2003, s. 21-22.

171 Kazıcı, a.g.e.s. 77-78.

172 Said Öztürk, Ġstanbul Tereke Defterleri (Sosyo-Ekonomik Tahlil), Ġstanbul 1995, s.123.

173 A.g.Ģ.s. 99/193.

83 Ağa: Moğolca “aka” kelimesinden gelmektedir. Anadolu‟da ilk önce Moğollar tarafından kullanılan ağa kelimesi Türkmen beyleri tarafından da kullanılmıĢtır. Ağalık tabiri eskiden çok yüksek mevki sahipleri için kullanılırken sonraları halkın ileri gelenleri anlamında ayan ve eĢraf içinde kullanılmıĢtır.

Özellikle Tanzimat‟tan önce ağalık çok önemliydi.¹⁷⁴ Terekelerde ağa ünvanı 7 kiĢide vardır¹⁷⁵ Karaca Ağa Karyesi isminde de bir köy adı, köye adını veren kiĢinin ünvanının da aynen köy ismi olarak kullanıldığını göstermektedir. ¹⁷⁶

ÇavuĢ: Osmanlı Devletinde muhtelif hizmetlerde kullanılan bir memurluktur.¹⁷⁷ 1 terekede çavuĢ ünvanı mevcuttur.¹⁷⁸

Hacı: Hac vazifesini yerine getiren Müslim ya da Gayri Müslim kiĢiler

“Hacı” ünvanıyla isimlendirilirdi. Terekelerde 17 kiĢi hacı ünvanlıdır. Bunlardan 14‟ü Müslimlere ait, 3‟ü Gayri Müslimlere aittir. ¹⁷⁹ Varislerden Hacı Fatıma isimli bir kadının da bu ünvanla yer alması kadınların da hac vazifesini yerine getirdiğini göstermektedir.¹⁸⁰ Hacı bin Hüseyin bin Abdullah adlı bir tereke sahibinden Hacı ünvanının isim olarak da kullanıldığı anlaĢılmaktadır.¹⁸¹ Hacı Yağmur Baba Mahallesi¹⁸² ve Hacı Tuğrul Karyesi¹⁸³ isimleri de yerlere adı verilen Ģahısların ünvanlarının da aynen yer adlarında varlığını sürdürdüğünü göstermektedir.

Hoca: Sözlükte efendi, ağa, çelebi, muallim, müderris, molla ve tüccar olarak ifade edilmektedir.¹⁸⁴ Terekelerde bu ünvan yoktur.

Seyyid: Osmanlı'da Hz. Peygamberin torunlarından Hz. Hüseyin‟in soyundan gelenlere Seyyid denirdi. Ancak zaman zaman ilim ehli kiĢiler için de bu unvan kullanılmıĢtır.¹⁸⁵ 7 terekede seyyid ünvanı geçmektedir.¹⁸⁶

174 Faruk Sümer “Ağa” D.Ġ.A, C. 1, Türkiye Diyanet Vakfı Yay, s. 451-452; Pakalın, a.g.e, s. 21.

175 A.g.Ģ.s. 29/53, 30/54,31/56, 115-116/226, 121/238, 135/269, 145/295.

176 A.g.Ģ.s. 149/303.

84 Efendi: Okuyup yazması olanlara verilen bir ünvandır. Sahip, seyyid, çelebi, hoca, molla, okumuĢ manâlarında kullanılırdı.¹⁸⁷6 terekede efendi ünvanı geçmektedir.¹⁸⁸

Tereke sahiplerinden 7 kiĢi seyyid ünvanlıdır.¹⁸⁹ Seyyid ibn-i Abdullah adındaki bir tereke sahibinden bu ünvanın isim olarak da kullanıldığı anlaĢılmaktadır.¹⁹⁰

Hatun: Eski Türk devletlerinden itibaren kadınlar için kullanılan bir ünvandır.¹⁹¹ Tereke sahipleri arasında hatun ünvanlı kiĢi yoktur. Fakat davalarda Müslim Gayri Müslim birçok kadının ünvanı olarak mevcuttur.

Hafız: Kuranı Kerim‟in tamamını ezbere bilenler için kullanılan ünvandır.¹⁹² 1 terekede vardır.

Hızır: Toplumda farklı ve önemli olan bir ünvandır ve 1 terekede vardır.¹⁹³ Ayrıca Hızır ġeyh Karyesi adını aldığı kiĢinin ünvanıyla adlanmıĢtır.¹⁹⁴

ġeyh: Bu unvan terekelerde mevcut olmamakla birlikte diğer Ģahıs isimleri arasında geçmektedir. ġeyh MemiĢ Karyesi¹⁹⁵ ve KürtĢeyh Karyesi¹⁹⁶ bu ünvanın yer aldığı köylerdir.

Vefat eden Ģahıslardan bazılarının sahip olduğu ünvanın yanında baĢka bir ünvanı daha olduğu ve varsa icra ettiği mesleğinin de kayıt altına alındığı görülmektedir.

185 M. Zeki Pakalın, Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, II, III, Ġstanbul 1946. s. 342.

186 A.g.Ģ.s. 51/92, 55/98, 63-64/113, 90-91/178, 152/308, 157-158/317, 160/320.

187 Selma KuĢu, ġer‟iyye Sicillerine Göre H. 1065-1079 M/1655-1699 Tarihleri Arasında Edirne‟de sosyo-Ekonomik Hayat, Trakya Ünv. Sosyal Bilimler Enst. Edirne 2009, s.27.

188 A.g.Ģ.s. 16/27,42/75, 52/94, 60-61/107,75-76/139, 82-83/160.

189 A.g.Ģ.s. 51/92,55/98, 90-91/178,145/294,152/308,160/320.

85 Ayrıca Ģahısların göç ettikleri memleket ve etnik yapılarıda kürt¹⁹⁷, ekrad¹⁹⁸, muhacir¹⁹⁹ Kırımlı²⁰⁰ Çerkes²⁰¹Ermeni gibi isimlerin önünde ünvan olarak bulunmaktaydı.

Bunların dıĢında değiĢik lakaplar da kullanılmıĢtır. Mesela Dede 2 terekede geçmektedir.²⁰² Adı dedesinin adı olduğu için bu lakap verilmiĢ olabilir. Ayrıca Dede lakabının isim olarak verildiği de görülmektedir.²⁰³ ġahıs isimlerinin yer ismi olarak verildiği Beybazarı Kazası mahallesinden Dede Mahallesi buna bir örnektir.²⁰⁴ ġahısların kiĢisel sıfarlarıyla ilgili sarı,²⁰⁵ deli,²⁰⁶ kel,²⁰⁷ kulaksız²⁰⁸ gibi lakaplarla anıldıkları görülmektedir. Bazı mesleklerin lakap olarak kullanıldığı görülmektedir.

ġahısların mesleklerinin ne olduğu isimlerinin önünde sarraf,²⁰⁹ nalbant²¹⁰gibi bulunmasından anlaĢılmaktadır. Bazen de evlatlar babalarının lakaplarıyla örneğin Balaban oğlu Kirkor bin Agob²¹¹ Papaz oğlu Agob bin Agob²¹² OnbaĢı oğlu Mustafa bin Hasan²¹³ tanımlanmıĢtır.

Kayıtlarda kiĢilerin icra ettiği mesleklerin yer alması ve özellikle mesleklerin ünvan olarak Ģahıs isimlerinin önünde gelmesi o dönemde hangi tür meslek guruplarının olduğunu tespitine imkân sağlamaktadır. ²¹⁴

5.TEREKE SAHĠPLERĠNĠN ĠKAMET YERLERĠ

209 A.g.Ģ.s. 11-12/19, 43-44/78, 52/94, 54/96,80-81/153, 88-89/174.

210 A.g.Ģ.s. 50/90.

211 A.g.Ģ.s. 54/96.

212 A.g.Ģ.s. 54/96, 110/214.

213 A.g.Ģ.s. 70/125 B.

214 Bkz. 975 ġeriyye Sicilinde Meslekler ve Tablo 12: Belgelerde Meslekler.

86 Terekelerde Ģahısların ikamet yerlerinin belirtilmesi o dönemde var olan Ģehir, kaza ve köyler hakkında bilgi elde edilmesine katkı sağlamaktadır.

Tablo 24:

Terekelerde Geçen Köy Ġsimleri

Abidin 1 Ekrendi 4 KarakurĢun 2 Saraycık 2

Ahi 4 Elpadin 1 Kazgan 4 Sarıayak 1

Akça Viran 1 Elçi 1 Kılınçlar 3 Sarılar 2

Alaca Atlı 2 Elgazi 1 KıĢla 1 Sincan 5

Anayurt 5 Emir 1 KızılcaĢar 1 Soğancık 1

Ayna 2 Emirhan 2 Kötükarin 3 Susuz 4

Bal Kuyumcu 1 Emiryaman 1 Kötüoba 4 ġabanözü 8

Bala 2 Erba veled 1 Küçük Ġstanos 4 Hacı Yağmur Baba 1

Balgat 2 Etiler 1 KürtĢeyh 1 ġehid Ali 3

Bavlum 3 Gerendüs 8 Lodumlu 1 ġerik 1

Beçenek 4 Gökler 6 Mali 2 ġeyh MemiĢ 1

Beybazarı 1 Gönenç 3 Martın 1 Bolatlar 1

Bıçak 4 Hacı Tuğrul 3 Memlük 1 TeĢrik 1

Birinci Bala 2 Halka Havli 4 Yöre 1 Virancık 1

Buca 6 HisarĢeyh 1 Miranus 5 Yabalar 1

Burçak 1 Ġncemeviran 2 Mirgazi 4 Yabanabad Kazası 1

ÇavuĢlar 1 Ġstanos 27 Mülk 6 Yakub Hasan 1

ÇemĢid 3 Kapı 9 Ozan Çiftliği 4 Yakup DerviĢ 3

Çoğlum 1 Kara Ahmedlü 2 Özbağ 2 Yassı Yortu 2

El Yakup 1 Karalar 1 Poyraz 6 Yöre 1

Dodurga 1 Karaca Ağa 1 Pusaklar 1 Yusuf 3

Ekin 1 Karacakaya 3 Sağıncak 3

Terekelerde 76 köy (karye) ismi geçmektedir. Tereke sahiplerinin büyük kısmının ikamet yeri 26 tereke ile hükümet merkezi olan Ġstanos‟dur. Ġkinci sırada 9

87 kayıtla Gerendüs, üçüncü sırada 6 kayıtla Mülk, 5 kayıtla Anayurt yer almaktadır.

Merkez kaza olan Ġstanos‟da tereke sayısının fazla olması nüfusunun diğer köylere göre fazla olduğu düĢündürtmektedir.

Ayrıca terekeler içinde 1 tereke sahibi Beybazarı kazasından, 4 tereke sahibi de Ozan Çiftliği‟ndendir.

Köylerin bugün kullanılan isimleri hakkında kapsamlı bir çalıĢma bulunmamaktadır. Bulunanlar arasında o dönemde köy olan bazı yerlerin bugün mahalle oldukları görülmektedir. Örneğin Ahi Karyesi Ahi Mah./ Kazan, KızılcaĢar Karyesi KızılcaĢar Mah./GölbaĢı.

Alaca Atlı Karyesi Alacaatlı Mah./ Çankaya KürtĢeyh K.

Çiçektepe Mah./Sincan

Anayurt Karyesi Anayurt Mah./ Sincan Lodumlu K.

Lodumlu

Beçenek Karyesi Peçenek Mah./Kazan Memlük K.

Memlik

ÇemĢid Karyesi ÇimĢit Mah./Kazan Mirgazi K. Emirgazi Mah./Kazan

215 http://www.ankarasevdam.net/

88

Köylerin Bugünkü Ġsimleri²¹⁵

Çoğlum Karyesi Çoğlu Mah./Sincan Mülk K. Mülk Mah./Sincan

Dodurga Karyesi Dodurga Mah./Çankaya Poyraz K. Poyraz Köyü/Polatlı Ekrendi Karyesi Ġmrendi Mah./Kazan Sarıayak K. Sarıayak Mah./Kazan

Emiryaman Karyesi

Eryaman

Mah./Etimesgut Sarılar K. Sarılar Mah./Kazan

Gökler Karyesi Gökler Mah./AyaĢ Sincan K. Sincan

Gönenç Karyesi Güvenç Mah./Kazan ġabanözü K.

ġabanözü Köyü/Polatlı

Hacı Tuğrul Karyesi Hacıtuğrul Köyü/Polatlı ġehid Ali K.

ġehitali Mah./Etimesgut

Hacı Yağmur Baba

Yağmurbaba

Köyü/Polatlı TeĢrik K.

Dağyaka Köyü/Kazan

Halka Havli Karyesi Yazıbeyli Mah./Kazan Virancık K. Örencik Mah./Kazan Kara Ahmedlü

Karyesi Karaahmet Köyü/Polatlı Yakub Hasan K.

Yakuphasan Köyü/Çubuk

Karalar Karyesi Karalar Köyü/Kazan Yakup DerviĢ K.

YakupderviĢ Mah./Kazan

Kılınçlar Karyesi Kılıçlar Köyü/Kazan

89 BÖLÜM IV

975 NUMARALI ġER„ĠYYE SĠCĠLĠ DEFTERĠ‟NĠN TRANSKRĠPSĠYONU

SAYFA 1

ĠĢ-bu sicilde doksan dört varaka yüz seksen sekiz sahife olduğu … kılındı …

Fi 9 ġevval 311

SAYFA 2 NUMRO 1

(Mehmet Salih Efendi‟nin Zir Kazası'na kadı olarak görevlendirildiği berat.) Ya Latif u ya Rezzak

Ġzzet-me„ab-ı Ģeref-nisab Mevlana Dürriye müderrislerinden Mehmed Salih Efendi kamyâb ba„det-tahiyyetü‟l-vakiye inha olunub Ankara vilayeti dahilinde kasaba-i Zir Kazası‟nın umur-ı ahkâm-ı Ģer„iyyesi zât-ı hazret-i fetva penahinin intihab ve tercih buyurduklarına ve nezaret-i ammemize binaen iĢbu bin iki yüz doksan dört senesi Cemaziye‟l-ahiresi gurresinden itibaren tarafımızdan cenab-ı Ģerifinize ihale ve tefviz olunmuĢdur.

Gerektir ki kasaba-i mezkûru gurre-i mezbûreden bi‟n-niyabe zabt idüb beyne‟l-ahali icra-yı ahkâm-ı Ģer„-i ali say u gayret vuku-u yâfte olan muhallefat-ı müteveffa-yı askeriyyenin mucib-i tahrir olanlarını tahrir ve terkim ve beyne‟l-verese bi‟l-farizetü‟Ģ-Ģer„e tevzi ve taksimi hususunda ihtimam ve dikkat eyleyesiz ve‟s-selam.

90 El-fakir Ali Satı Efendizade Seyyid Mehmed Kadri

El-kadıyyü'l-askeri bi Anadolu

NUMRO 2

(ÇemĢid Karyesi sakinlerinden vefat eden Salih bin Osman ibn-i Salih‟in tereke kaydıdır.)

Medine-i Ankara vilayeti dahilinde kain Zir Kazası'na mülhak Murtazaabad nahiyesine tabi ÇemĢid Karyesi sakinlerinden iken bundan akdem vefat eden Salih bin Osman ibn-i Salih‟in veraset-i sülb-i sağir oğlu Hüseyin ve sülbiye-i sağire kızları Azime ve Fatıma‟ya münhasira olduğu lede‟Ģ-Ģerü‟l-enver zahir ve numayan oldukdan sonra siğar-ı merkûmun vakt-i rüĢd-i sedatlarına değin mal-ı mevruslarını hıfza ve tesviye-i umurlarına mezunen bi‟l-hüküm irsal olunan Hafız Ġsmail Efendi‟nin vasi nasb ve tayin eylediği kıbeli‟l-um ceddeleri Hüseyin Ağa ibn-i Ġbrahim‟in ma„rifeti ve ma„rifeti Ģer„le tahrir ve takdim beha olunan tereke-i müteveffa-yı mezbûrdur ki ber-vech-i ati zikr u beyan olunur.

3 Receb 94

91

Sahhu‟l-baki 1702,5kr.

Hisse-i ibn-i sağir-i merkûm Hüseyin 851 kr. 10 p.

Hissetü‟l-bintü‟l-sağiratü‟l-mezbûre Azime 425 kr. 25 p.

Hissetü‟l-bintü‟l-sağiratü‟l-mezbûre Fatıma 425 kr. 25 p.

Meblağ-ı sahhu‟l-baki‟l-mezkûr bin yedi yüz iki buçuk kuruĢ siğar-ı merkûmun vasileri cedleri Hüseyin‟in bi‟l-vesaye ahz u kabz eylediği ve makbuzunu ikramını dahi sabit muma ileyh tebliğ ve inha etmekle iĢbu mahalde Ģerh verildi.

SAYFA 2-3 NUMRO 3

(Sağıncak Karyesi sakinlerinden Anakız bint-i Ahmed bin Mehmed‟in tereke kaydıdır.)

Medine-i Ankara vilayeti dahilinde kain Zir Kazası'na mülhak Murtazaabad nahiyesine tabi Sağıncak Karyesi sakinlerinden iken bundan akdem müteveffiye olan Anakız bint-i Ahmed bin Mehmed‟in veraset-i sadriye kızları kebire Mahi ve sağire kızları NatiĢe ve Zehra sadr-i kebir oğlu Mustafa ve sadr-i sağir oğlu Ġbrahim‟e münhasira olduğu lede‟Ģ-Ģerü‟l-enver zahir ve nümayan olduktan sonra siğar-ı merkûmun vakt-i rüĢd-i sedatlarına değin mal-ı mevruslarını hıfza ve tesviye-i umurlarına nahiye-i mezkûreden mezunen bi‟l-hüküm irsal olunan naib Hafız Ġsmail Efendi‟nin vasi nasb ve ta„yin eylediği siğar-ı merkûmun varisleri Ġbrahim bin Ahmed‟in eniĢteleri Ömer bin Sefer ma„rifetleri ve ma„rifeti Ģer„le tahrir ve bi‟l-müzayede semen-i misilleriyle bey olunub beha olunan bi‟l-farizatü‟Ģ-Ģer„iyye tevzi ve takdim olunan tereke-i müteveffiye mezbûre defteridir ki ber-vech-i ati zikr u beyan olunur.

18 Cemaziye‟l-ahire 94

Karye-i mezkûrede imam ve muhtaran ihbarlarıyla

müteveffa-yı merkûmun üç senelik vergisi 460kr.

Resm-i kısmet 44kr.

Kaydiye varaka baha 60kr.

Bey olunan eĢya dellaliye 10kr.

Cem„an yekunü‟l-ihracat 860kr.

92

Hissetü‟l-bintü‟l- kebiratü‟l-mezbûre Mahi 439 kr. 15 p.

Hissetü‟l-bintü‟l- sağiratü‟l-mezbûre Necibe 439 kr. 15 p.

Hissetü‟l-bintü‟l- sağiratü‟l-mezbûre Zehra 439 kr. 15 p.

Küsur 5 kr.

Meblağ-ı sahhu‟l-baki‟l-mezbûr üç bin dokuz yüz elli dört buçuk kuruĢ verese-i merkûmundan her birerleri bi‟l-asale ve bi‟l-vesaye ahz u kabz ve

Minhe‟l-ihracat

Vasiyet-i müsbite-i techiz ve tekfin 563 kr.

Vücûh-u birre vasiyet-i müsbitesi 122 kr.

Deyn-i müsbet Emine bint-i SatılmıĢ Ģehadet-i ...

Ġsmail bin SatılmıĢ ve Ġbrahim bin Ahmed an cihet-i karz ba„de‟t-tezkiye ve‟t-tahlif

800 kr.

Deyn-i müsbet Veli Ağa ibn-i Abdullah bi

Ģehadet-i Ģahidan-ı merkûman-ı ba„de‟t-tezkiye ve‟t-tahlif 299kr.

Resm-i kısmet 104,5 kr.

Kaydiye Defteri 8 kr.

Varaka baha 3 kr.

Dellaliye raic 111 kr.

Ba vasiyet-i müsbite-i techiz ve tekfin 563kr.

Vücûh-u birre vasiyet-i müsbitesi 122kr.

Cem„an yekunü‟l-ihracat 1280kr.

93 makbuzları naib-i muma-ileyh huzurlarında takrir eyledikleri bi‟l-beyan iĢbu mahalde Ģerh verildi.

SAYFA 3-4 NUMRO 4

(Derkendi Karyesi sakinlerinden Mustafa bin Ġsmail bin Ebu Bekir‟in tereke kaydıdır.)

Medine-i Ankara vilayeti dahilinde kain Zir Kazası'na mülhak Murtazaabad nahiyesine tabi Derkendi Karyesi sakinlerinden iken bundan akdem vefat eden Mustafa bin Ġsmail bin Ebu Bekir‟in veraset-i zevce-i menkuha-i metrukesi AyĢe bint-i Ahmed ile sülbiye-i kebire kızı Nesibe ve sülb-i kebir oğlu mefkûd Ahmed‟e münhasira olduğu ba„de‟t-tahakkuku‟Ģ-Ģer„i mefkûd-u merkûm Ahmed‟in zuhur ve mecietine değin tesviye-i umuruna mezunen bi‟l-hüküm irsal olunan naib Hafız Ġsmail Efendi‟nin vasi nasb ve ta„yin eylediği validesi zevce-i mezbûre AyĢe ve bint-i kebire mezbûre Nesibe‟nin taleb ve ma„rifetleri ve ma„rifeti Ģer„le tahrir ve bi‟l-müzayede semeni misilleriyle bey olup beyne‟l-verese bi‟l-farizatü‟Ģ-Ģer„iyye tevzi ve taksim olunan tereke-i müteveffa-yı mezbûre defteridir ki ber-vech-i ati zikr u beyan olunur.

94

… misafirhaneden nısıf hisse bab

1 110

Hissetü‟z-zevcetü‟l-mezbûre AyĢe 1705 kr. 29 p.

Hisse-i ibn-i kebir-i merkûm mefkûd Ahmed 7960 kr. 02 p.

Hissetü‟l-bintü‟l-kebiratü‟l-mezbûre Nesibe 3980 kr. 01 p.

Meblağ-ı sahhu‟l-baki‟l-mezkûr on üç bin altı yüz kırk altı kuruĢ verese-i merkûmundan her birerleri aynen ve nakden bi‟l-asale ve bi‟l-vesaye ahz u kabz eyledikleri naib-i muma-ileyh huzurlarında vaki olan inha ve takriri iĢbu mahalde Ģerh verildi.

SAYFA 4 NUMRO 5

(Harun mahallesi sakinlerinden Hayru‟s-sima bint-i Sinan veled-i Artin‟in tereke kaydıdır.)

Techiz ve tekfin 150kr.

Karye-i mezkûre imam ve muhtaran ihbarlarıyla müteveffa-yı

merkûmun müterakim duyun vergisi 250kr.

Resm-i kısmet 354,5kr.

Kaydiye varaka baha 30kr.

Dellaliye 150kr.

Minhe‟l-ihracat 1144kr.

95 Medine-i Ankara vilayeti dahilinde kain Zir Kazası'na tabi kaza-i mezkûr merkezi olan Ġstanos mahallatından Harun mahallesi sakinlerinden Devlet-i Aliye teb„asının Ermeni milleti nisvanından iken bundan akdem müteveffi olan Hayru‟s-sima bint-i Sinan veled-i Artin‟in veraset-i zevce-i metruk-i Agob veled-i Hacı ile sadr-i sağir oğlu Artin ve sağire Kardine‟ye münhasira olduğu lede‟Ģ-Ģerü‟l-enver zahir ve nümayan olduktan sonra sağire merkûmanın tesviye-i umurlarına kıbel-i Ģer„iden mensub vasileri sağire-i mezbûr dayıları Kefur veled-i mezbûr Sinan ve Azmiya zevc-i mezbûr ma„rifetleri ve ma„rifet-i Ģer„iyle tahrir ve bi‟l-müzayede semeni misilleriyle bey olunub bi‟l-farizatü‟Ģ-Ģer„iyye tevzi ve taksim olunan tereke-i müteveffiye mezbûre defteridir ki ber-vech-i ati zikr u beyan olunur.

21 Receb 94

Hissetü‟l-bintü‟l- sağiratü‟l-mezbûre Karine 174 kr. 20 p.

Minhe‟l Ġhracat 18 kr. 10 p.

Resm-i Kısmet 13 kr. 30 p.

Dellaliye 2kr.

Kaydiye varaka baha 34kr.

Cem„an yekunü‟l-ihracat 698kr.

Sahhu‟l-baki‟l-mal

96 Meblağ-ı sahhu‟l-baki‟l-mezkûr altı yüz doksan sekiz kuruĢ verese-i merkûmundan her birerleri bi‟l-asale ve bi‟l-vesaye ahz u kabz eyledikleri iĢbu mahalde Ģerh verildi.

NUMRO 6

(Ekrendi Karyesi'nde Ali bin Mustafa bin merkûm Seyyid Ali ve Emine bint-i merkûm Mustafa bin merkûm Seyyid Ali nam Hatun‟un üç bab samanhane menzil üzerine düzenlenen satıĢ kaydı ve hücceti Ģer„iyyedir.)

Husus-ı ati‟l-beyanın mahallinde ketb u tahriri iltimas olunmağın canib-i Ģeri„at-ı garradan mezunen bi‟l-hüküm irsal olunan naib Mevlana Hafız Ġsmail Efendi‟nin Ankara vilayeti dahilinde kain Zir Kazası'na mülhak ve Murtazaabad nahiyesi kuralarından Ekrendi Karyesi'nde vaki Mustafa Ağa‟nın misafirhanesine varıb zeyl-i vesikada muharrerü‟l-esami müslimin huzurlarında akd-i meclis-i Ģer„-i ali ettikde karye-i mezkûre sakinlerinden Ali bin Mustafa bin merkûm Seyyid Ali meclis-i ma„kud-ı mezkûrda yine karye-i mezkûre sakinelerinden olub zat-ı ta„rif-i Ģer„-i ile muarrefe Emine bint-i merkûm Mustafa bin merkûm Seyyid Ali nam Hatun hazıra olduğu halde ... karye-i mezkûre sakinlerinden iĢbu baisü'l-kitab Ebu Bekir bin Hüseyin mahzarında ikrar-ı tam ve takrir-i kelam idüb yedimde olub iĢbu meclis-i Ģer„de ibraz ve i„ta eylediğim karye-i mezkûre imam ve muhtarı ve ihtiyar meclis azalarının mühürleriyle mezkûr varaka-i sahiha üzerine muharrer bir kıta ilm-u haber natık olduğu üzere üç sehim itibariyle iki sehimi benim ve bir sehimi dahi hazıra-i mezbûre li-ebeveyn karındaĢım Emine‟nin olub akti ati‟z-zikrin süduruna değin yedlerimizde mülk ve haklarımız olub karye-i mezkûrede kain bir taraftan Mustafa bin Ebu Bekir menzili ve taraf-ı rabi ve bir tarafdan Tuti bint-i Hüseyin bin Ebu

Husus-ı ati‟l-beyanın mahallinde ketb u tahriri iltimas olunmağın canib-i Ģeri„at-ı garradan mezunen bi‟l-hüküm irsal olunan naib Mevlana Hafız Ġsmail Efendi‟nin Ankara vilayeti dahilinde kain Zir Kazası'na mülhak ve Murtazaabad nahiyesi kuralarından Ekrendi Karyesi'nde vaki Mustafa Ağa‟nın misafirhanesine varıb zeyl-i vesikada muharrerü‟l-esami müslimin huzurlarında akd-i meclis-i Ģer„-i ali ettikde karye-i mezkûre sakinlerinden Ali bin Mustafa bin merkûm Seyyid Ali meclis-i ma„kud-ı mezkûrda yine karye-i mezkûre sakinelerinden olub zat-ı ta„rif-i Ģer„-i ile muarrefe Emine bint-i merkûm Mustafa bin merkûm Seyyid Ali nam Hatun hazıra olduğu halde ... karye-i mezkûre sakinlerinden iĢbu baisü'l-kitab Ebu Bekir bin Hüseyin mahzarında ikrar-ı tam ve takrir-i kelam idüb yedimde olub iĢbu meclis-i Ģer„de ibraz ve i„ta eylediğim karye-i mezkûre imam ve muhtarı ve ihtiyar meclis azalarının mühürleriyle mezkûr varaka-i sahiha üzerine muharrer bir kıta ilm-u haber natık olduğu üzere üç sehim itibariyle iki sehimi benim ve bir sehimi dahi hazıra-i mezbûre li-ebeveyn karındaĢım Emine‟nin olub akti ati‟z-zikrin süduruna değin yedlerimizde mülk ve haklarımız olub karye-i mezkûrede kain bir taraftan Mustafa bin Ebu Bekir menzili ve taraf-ı rabi ve bir tarafdan Tuti bint-i Hüseyin bin Ebu

Belgede Ankara'nın Zir (Sincan) Kazası'nın sosyo-ekonomik yapısı (975 numaralı kadı siciline göre) (sayfa 99-0)