Emniyet Teşkilatı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, ilk atama ve bölgeler arası tayin konularını düzenlemiştir. Bu yönetmeliğin 13. maddesine göre, Polis Akademisinden mezun olan komiser yardımcıları ve polis memuru yetiştiren okullardan mezun olan polis memurları ilk atamalarında birimlerin ihtiyacına göre öncelikle birinci ve ikinci hizmet bölgelerine atanır. Polis memuru yetiştiren okullardan mezun olan polis memurlarının atamaları, asayiş gerekleri ve hizmet branşındaki ihtiyaç, personelin teknik bilgisi ve mesleki uzmanlığından yararlanma mecburiyeti olmadıkça, öncelikle çevik kuvvet birimlerine veya koruma hizmetlerine yapılır.
Polis Akademisinden mezun olan komiser yardımcıları ile polis memuru yetiştiren okullardan mezun olan polis memurları, 7 nci madde hükmü ile teknik ve mesleki uzmanlıktan yararlanma mecburiyeti saklı kalmak kaydıyla,
a) Kadro, hizmet ve ihtiyaca göre tespit olunacak bölgelere ve görevlere kur'a usulü ile atanırlar. Kur'a çekmede, Yönetmelikte atanamayacağı belirtilen yerlerden birini çeken personele yeniden kur'a çektirilir. Devlet memurları ile evli bayan polis memurları için kur'a çekilen yerler Genel Müdürlükçe değiştirilebilir. Ayrıca, kur'a çekimini müteakip 24 saat içinde aralarında anlaşarak yer değiştirmek isteyenlerin beyanları alınmak suretiyle yer değişikliği yapılabilir.
b) Polis Akademisini veya polis memuru yetiştiren okulları derece ile bitirenlerin %5' i birinciden başlamak üzere, atanacakları yerleri gösteren listedeki yerlerden istedikleri yerlere atanırlar. Ancak, bu sayı adı geçen öğretim kurumlarını
281 KAZU, İbrahim, GÜMÜŞ,Çetin, “Polis Eğitiminde Hizmet İçi Eğitimin Yeri ve Önemi”, 21.Yüzyılda Polisin Eğitimi Sempozyumu, Ankara-2000, EGM Yayınları.s.42
bir öğrenim döneminde bitirenlerin sayısı ne olursa olsun 10 kişiyi geçemez. Yukarıda belirtilen kurumlardan o dönemde mezun olanların sayısı 50 kişiden az ise, yalnız okul birincisi, ikincisi ve üçüncüsü kura’ya dahil edilmez ve atamaları yukarıdaki hükümlere göre yapılır.”
İlk atama, yönetmeliğin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere kura çekilmek suretiyle gerçekleşmektedir. Okullarda dereceye giren öğrenciler, atama yapılacak yerler arasından istedikleri yerlere atamaları yapılarak ödüllendirilmekte ve kura çekimine dahil edilmemektedirler.
Ayrıca, devlet memurları ile evli bayan polis memurlarının çektikleri kuralar, eşlerinin durumları da dikkate alınarak Genel Müdürlük tarafından değiştirilebilmektedir.
Kadın polislerde erkek meslektaşları gibi halk arasında “Doğu Hizmeti” olarak bilinen 2. ve 3. Bölge Zorunlu Hizmetlerini ifa ederler. İlgili yönetmeliğin 25. maddesinde “Emniyet hizmetleri sınıfına mensup bayan personelden ikinci bölgede zorunlu hizmete tabi olacakların sayısı, söz konusu bölgede bayan çalıştırılması gereken birimlerin ihtiyaçları göz önüne alınarak tespit edilir ve atamaları bu yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre yapılır” denilmektedir. Yine aynı yönetmeliğin 38. maddesinde eş durumundan tayin durumu düzenlenmiştir. Şöyle ki, “Emniyet Teşkilatında çalışan eşlerden kadro müsait olduğu takdirde istekleri üzerine kadın, kocasının veya kocası karısının bulunduğu yere atanabilir. Eşleri emniyet mensubu olmayan bayan emniyet mensupları kadro müsait olduğu takdirde, kurumlar arası koordinasyon sağlanarak, bölge hizmet süresini aksatmamak kaydıyla, istekleri üzerine eşlerinin görevli bulunduğu yerlere de atanabilirler. Eş durumu sebebiyle personel bir yerde, o bölge için tespit olunan hizmet süresinden en çok iki yıl fazla kalabilir” hükmü yer almaktadır.
İlk atama ve daha sonrasında yapılacak yer değişiklikleri ile ilgili mevzuatta, kadın polislere yönelik olarak negatif bir ayrımcılık yapılmadığı söylenebilir.282
Emniyet hizmetleri sınıfı personeli rütbe terfileri ve değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin yönetmelik, terfileri düzenlemektedir. Bu yönetmeliğin 11. maddesi, “Polis amirlerinin bir üst rütbeye yükselme şartları şunlardır;
a) Üst rütbede boş kadro bulunmak,
b) Bulunduğu rütbede 10. maddede gösterilen süre kadar fiilen çalışmış olmak, c) Bekleme süresi içerisinde, zorunlu en az bekleme süresi kadar olumlu sicil
almış olmak,
d) Baş komiserlikten Emniyet Amirliğine ve 3 üncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden 2.Sınıf Emniyet Müdürlüğüne terfi edebilmek için yapılacak yazılı sınavda başarılı olmak ve yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitimi başarı ile tamamlamış olmak.
e) 2. Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinden 1. Sınıf Emniyet Müdürü rütbesine terfi edecek polis amirleri için en az bir kez zorunlu ikinci bölge hizmetini yapmış olmak” şeklindedir.
Polis Memurlarının Komiser Yardımcısı rütbesiyle “amir” sınıfına geçmeleri ise, anılan yönetmeliğin 41. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde, “Genel Müdürlükçe, kısa ve uzun vadeli kadro planları yapılarak, yıllık amir ve memur ihtiyacı belirlenir. Polis amirine ihtiyaç duyulması halinde; boş kadro sayısına göre polis memurları için komiser yardımcılığı kursu açılır. Polis memurlarının komiser yardımcılığına terfi edebilmesi için açılacak komiser yardımcılığı kursunu ve kurs süresi içerisinde kadroda uygulama eğitimini başarı ile tamamlaması şarttır” denilerek, Polis Memurlarına, amir sınıfı personel olma yolu açılmıştır. Ayrıca
terfileri düzenleyen mevzuat hükümlerinde kadınlar aleyhine bir düzenleme bulunmamaktadır. 283
Ancak, Komiser Yardımcılığı sınavını kazananların, yaklaşık 9 aylık bir eğitim için çalıştıkları İlin dışında başka İllerde bulunan Polis Eğitim Merkezlerine gönderilmeleri, kurs bitiminde de yeniden atamaya tabi olmaları, özellikle evli ve çocuklu kadın polislerin zor durumda kalmalarına neden olmaktadır. Evli ve çocuk sahibi olan kadın polisler genellikle eşlerini ve çocuklarını bırakıp 9 ay boyunca ailesinden ayrı kalarak Komiser Yardımcılığı kursuna gitmek konusunda karar verirken zorlanmaktadırlar. Bu süre içinde geceli gündüzlü çocuklarının bakım sorunu ve ev işlerinin kimin tarafından yapılacağı konusu eşler arasında da sorunlara yol açabilmektedir. Bütün bu nedenlere bağlı olarak, evli ve çocuk sahibi kadın polisler, kariyer yapma yerine ailevi sorumluluklarını yerine getirmeyi tercih edebilmektedirler.