TASARIMDA ALINAB‹LECEK ÖNLEMLER Hava kanal› kesitleri seçilirken, daha az bas›nç

kaybe-decek flekilde projelendirilmelidir. Hava kanallar›n›n kesitleri yüksek hava h›zlar›na göre seçildi¤inde direnç artacakt›r. Art›r›lan ve azalt›lan direncin karfl›l›¤› da tü-ketilen enerji miktar›n› belirler.

Hava kanallar›ndaki h›zlar, cihaz ç›k›fl›ndan men-feze do¤ru sürekli olarak azalarak gitmelidir. H›z›n azal›p, tekrar artmas› büyük ve gereksiz bas›nç ka-y›plar›na neden olur.

Hava kanal› uygulamalar›nda uzun hatlar›n tek kanal ile beslenmesi, ilk ve son menfez aras›nda hava h›z›

aç›s›ndan büyük farklar do¤urmakta ve hava ayar›

Tablo 2.26. ISI GER‹ KAZANIM HÜCRES‹NDEN ISINMIfi TAZE HAVA ÇIKIfi SICAKLIKLARI

fiekil 2.27. PLAKALI T‹PISI GER‹ KAZANIMLI KL‹MASANTRALI - 10.000 m3/h

yap›lamamaktad›r. Bu durumda, kanalda zonlama ya-p›lmal› ve uzun hatlar için booster fan kullan›lmal›d›r.

Booster fan kullan›m› mant›¤› ço¤unlukla bilinmemekte-dir. Birbirinden çok farkl› dirençlerde hava kanallar›, tek fanla beslenmeye çal›fl›lmaktad›r. Böyle durumlarda fan seçimi kritik devreye göre yap›ld›¤›ndan, gere¤inden bü-yük fanlar ortaya ç›kmakta ve direnci az olan devrelerde havay› k›sarak direnç dengelenmesi yap›l›rken enerji zi-yan edilmektedir. Bunun yerine fiekil 2.28’de görüldü¤ü gibi, farkl› dirençlerdeki paralel hava kanallar› içinde en düflük dirence sahip olana göre fan seçildi¤inde ve yük-sek dirence sahip kollarda fark direnç booster fanlarla karfl›land›¤›nda büyük tasarruf imkan› do¤makta ve sis-tem, çok daha mükemmel dengelenmektedir.

Menfezlere hava da¤›t›m›nda mümkün oldu¤u kadar eflit uzunlukta hava kanallar› kullan›lmal›, eflit direnç yarat›lmaya çal›fl›lmal›d›r. Bu konudaki örnekler fie-kil 2.29’da verilmifltir.

Klima cihazlar› ç›k›fl›ndaki ani dönüfller, cihaz ç›k›fl›nda fan›n dönme yönüne ters yönde yap›lan ba¤lant›lar, yan-l›fl menfez ve kutu ba¤lant›lar›, afl›r› bas›nç kayb›na ve gürültüye neden olur. Hava h›zlar› yüksek ise, bu tip dö-nüfller ve ba¤lant›larda dirençler çok daha fazla artacak-t›r. Do¤ru montaj fiekil 2.31’de görülmektedir.

Hava kanal› tasar›m› yap›l›rken hiç hava damperi kul-lan›lmayacakm›fl gibi düflünülmelidir.

Hava damperi, küçük ayarlar için kullan›lmal›d›r.

Hava damperleri menfezlerden olabildi¤ince en uzak yer-lere monte edilmelidir (Damper geçiflindeki hava h›z›n›n oluflturdu¤u sesin d›flar›dan duyulmas›n› önlemek için).

Hava kanallar›, kesinlikle s›zd›rmaz tipte seçilmeli ve montaj›nda s›zd›rmazl›k ile ilgili önlemler al›nmal› ve s›zd›rmazl›k testi yap›lmal›d›r. Türkiyede kullan›lan hava kanallar›nda %20’nin üzerinde kaçak oldu¤u bi-linmektedir. Bu, çok yüksek oranda enerji ve perfor-mans kayb›na neden olmaktad›r.

Yüksek bas›nçl› haval› sistemlerde, kaçaklar çok önemlidir. Kaçak oranlar› %30 de¤erlerine ulafla-bilir. Bunun için bu sistemlerde mutlaka contal›

s›zd›rmaz hava kanal› kullan›lmal›d›r. Yuvarlak ha-va kanallar›nda üretim, fabrikada yap›l›r ve kanal s›z-d›rmazd›r. Kanalda kenetle birleflme yoktur. Kanalla-r›n birbirine eklenmesinde ise contal› ve geçmeli s›z-d›rmaz ba¤lant› kullan›l›r. Ba¤lant›lar flanfll› de¤ildir.

Böylece hem kanal montaj› h›zl›, hem de kanal siste-mi s›zd›rmazd›r.

Hava kanallar›n›n izolasyonu, ›s› kayb›n› en aza indirecek ve yo¤uflmaya imkan vermeyecek flekilde yap›lmal›d›r.

Kanal sisteminde kol ayr›lmalarda, do¤rudan dik bir ka-nal ile ayr›lmak yerine, fiekil 2.32’de gösterildi¤i gibi bir pah ile ayr›lmak ak›fl›, genifl ölçüde düzeltir. Birinci hal-de ayr›lma noktas›nda ak›flta geri dönüfller ve girdap oluflurken, ikincisinde düzgün bir ak›fl profili elde edilir.

Buna ba¤l› olarak bas›nç düflümü ve ses ihtimali azal›r.

fiekil 2.28. FARKLI D‹RENÇTE PARALEL KOLLAR OLUfiTURARAK BOOSTER FAN KULLANILMALIDIR

fiekil 2.29. MENFEZLERE HAVADA⁄ITIMINDAMÜMKÜN OLDU⁄U KADAR Efi‹TUZUNLUKTAHAVAKANALLARI KULLANILMALIDIR

2.7.1.1 Esnek Hava Kanallar›

S›zd›rmaz izolesiz esnek hava kanallar›, çok katl› alü-minyum ve polyester veya metalize polyester malze-melerin sert çelik tel takviyesiyle mikron kal›nl›¤›nda üretilmifltir.

S›zd›rmaz izoleli esnek hava kanallar› ise 3 cm kal›n-l›¤›nda 16 kg/m³ yo¤unluklu camyünü ile izole edil-mifl, nemden korumak için mukavim y›rt›lmaz polyes-ter veya metalize polyespolyes-ter lamineli ceket giydirilerek yüksek ses ve ›s› izolasyonu sa¤lanm›flt›r.

S›zd›rmaz esnek hava kanallar›, düflük ve orta bas›nç-ta çal›flan ›s›tma - so¤utma, havaland›rma sistemleri için son derece uygun ve verimlidir. Oval ve yuvarlak birleflme yerlerinde montaj› kolayd›r.

Herhangi bir yang›n esnas›nda toksin veya zehirli gaz ç›karacak zararl› madde içermez. Özel malzeme yap›-s› ile kanallar 148°C’de alev almadan ve yanmadan erimeye bafllamaktad›r. Tüm klima ve havaland›rma tesisatlar›nda rahatl›kla kullan›labilirler.

Esnek iç yap›s› buhar bariyerli y›rt›lmaz polyester malzemeden olup pislik tutmaz ve steril hava da¤›l›m›

sa¤larlar. Minimum direnç kayb›na neden oldu¤undan sürtünme kay›plar› minimuma iner. Bu nedenle önem-li miktarda enerji tasarrufu sa¤lar.

Yap›s› ve dizayn› itibariyle az yer kaplar ve montaj›

kolayd›r. Ba¤lant› noktas› çok az oldu¤undan s›zd›r-maz olarak uygulanabilir.

Daha sonra yap›lacak mimari veya mekanik revizyon ifllemlerinde tavan aras›ndaki esnek kanal›n yeri rahat-l›kla de¤ifltirilebilir. Bu da mevcut sistemde rahat ve alternatifli montaj seçenekleri sa¤lar. Sistemde gerek bas›nç kayb›n›n düflük olmas› gerekse de reglaj (hava dengeleme) kolayl›¤› ile de yüksek verim sa¤lar.

2.7.1.2 Havaland›rma Sistemlerinde ‹lave Enerji Tasarrufu Önlemleri

H a v a l a n d › r m a f a n l a r › n › n g e r e k s i z ç a l › fl m a s › durdurulmal›d›r.

Taze hava miktar›, iç hava kalitesini düflürmeden mi-nimize edilmelidir.

Klima santrallar›nda antalpi kontrolü yap›larak hava taraf› ekonomi çevrimi uygulanmal›d›r.

Gece so¤utmas› ve havaland›rmas› yap›lmal›d›r.

2.7.2 HAVA KANALI ‹ZOLASYONU, ISI KAYIP