Tasarım Süreci Girdileri

Kullanıcıların konforu açısından ofis alanında 20-24 C, kafeterya alanında da 20-24 C sıcaklık seviyesi uygun görülmüştür. Ofis alanında yer alan elektrikli cihazların ürettiği ısı, ortamı ısıtmakta ve çözülmesi gereken bir sorun oluşturmaktadır.

Mağazada kahve yapımına yönelik çok fazla ekipman vardır. Bu ekipmanları besleyen elektrik ve mekanik donanım, ofis alanında toplanmaktadır. Elektrik hatlarının toplandığı pano, su basıncını cihazlara göre ayarlayan hidrofor, su arıtma cihazı, şofben, su deposu, buz makinesi, güç kaynağı, kamera sisteminin bağlandığı bilgisayar, telefon santrali ve internet-veri hattı ofis-depo alanında çözülmüştür.

Ofis alanı ile kafeterya alanını ayıran iç duvar sistemine mutfak cihazları yaslanmaktadır. Bu cihazları besleyecek donanımlar, bu iç duvar sistemi bünyesinde çözülecektir. Mağazada kullanılacak cihazlarda, şebeke, yarı arıtılmış ve tam arıtılmış olmak üzere 3 farklı su kullanılmaktadır. Bu üç hat ile birlikte 50mm çapında plastik boru kullanılacak pis su gider hattı iç duvar sistemi bünyesinde çözülecektir.

Mağazanın hizmet sunduğu alanda birçok ürününü depolama ihtiyacı vardır. Mağaza alanı küçük olduğu için depolama ofis alanı içerisinde yapılacaktır. Ofis ve kafeterya alanında sulu cihazlar bulunmasından ötürü ıslak hacimler vardır. Ofis duvarı, ıslanabilir ve kirlenebilir bir yüzeyken, kafeterya duvarı ise müşteriler tarafından sürekli görülebilir bir yüzeydir.

Ofis alanında istenilen ses düzeyi 10-40 desibel iken, kafeterya bölümünde ses düzeyi, müşteri yoğunluğuna ve müzik yayını sesine bağlı 30-80 desibel civarındadır.

İki mekânda da kullanılan cihazlar yüklü miktarda elektrik çekmektedir. Bu durum yangın riski doğurmaktadır.

Bu uygulama kapsamında, iç duvar sisteminin oluşturulmasında mağaza sahibi firmanın ortaya koymuş olduğu teknik şartnameler dışında başka bir yasal sınırlama ile karşılaşılmamıştır. İç mekânlarda iç duvar elemanı uygulamalarında yasal bir kontrol mekanizması yoktur. Bu uygulama kapsamında da görüldüğü gibi, tek sınırlama işveren ile yüklenici arasındaki anlaşma içeriğidir. İç duvar elemanı uygulamasında kullanılacak malzemeler ve bileşenler ile ilgili standartlar mevcuttur. İşveren firma, uygulamada bu standartları karşılayan malzemeler kullanılmasını anlaşma içeriğinde belirtilmiştir.

6.1.1.2 Tasarım Süreci

Tasarımı belirleyen girdiler ortaya konmuştur. Bu girdiler ışığında tasarım sürecinin kendisi başlamıştır. Tasarım sürecinde, ihtiyaçlara bağlı gereksinmeler ortaya konacak, gereksinmelere bağlı sistem bileşenleri belirlenecektir.

Performans gereksinmelerinden, taşıyıcılık performans gereksinmesi, duvarın kendisini ve üzerine gelecek yükleri taşıyarak, bina ana strüktürüne aktarması, aynı zamanda oluşturulacak bu taşıyıcı çekirdeğin en az 6 cm tesisat borusu geçişine izin vermesi olarak tanımlanmıştır. Aynı zamanda ofis alanında depolama ihtiyacının karşılanması için, 4 m tavan yüksekliğine kadar rafların asılması uygun görülmüştür. İç duvar strüktürünü bu yük de hesaba katılarak belirlenmelidir.

Isısal performans gereksinmesi, mekânlar arasında ısı geçişinin kontrol edilmesi ve sıcaklık farkından doğacak, kullanıcı rahatsızlıklarının, yoğuşma suyu zararlarının engellenmesidir.

İç duvar elemanının ayırdığı her iki mekânda da çok sayıda suyla çalışan cihaz bulunmaktadır. Bu cihazların ürettiği suyun duvar bünyesine işlemeden kontrollü olarak yönlendirilmesi gerekmektedir. İç duvar elemanı bünyesinde çözülecek temiz ve pis su hatlarının da, işçilik ve malzeme hataları sonucu ilerleyen zaman içinde iç duvar sistemi bileşenlerine zarara yol açmayacak doğru detaylarda olması gerekir.

Mağaza bünyesindeki iki mekân arasında ses düzeyi farkı vardır. İç duvar elemanının bu iki mekân arasında ses geçişini kontrol altına alması gerekmektedir.

Her iki ortamda da çok sayıda bulunan elektrikli cihazların ortaya çıkardığı yangın riski, iç duvar elemanının yangın durumunda, yangını kontrol edebilme gereksinmesini doğurmaktadır.

İç duvar elemanının ofis-depo alanına bakan yüzü, ıslak ve sürekli kirlenebilir bir ortamken, kafeterya alanına bakan yüzü, müşteriler tarafından sürekli görülebilir konumdadır. Ofis-depo alanına bakan yüzde temizlenebilir ve sağlam bir kaplama malzemesi, kafeterya yüzünde ise görsel ihtiyaca cevap veren bir kaplama malzemesi kullanılmalıdır.

Performans gereksinmelerine bağlı, iç duvar elemanı bileşeni olarak, iskelet sistem çözümüne uygun metal kutu profil, bükme hafif çelik sac veya ahşap öngörülmüştür. Tasarım süreci içerisinde bu bileşenler arasında eleme yapabilmek için seçim ölçütleri ortaya konmuştur. Bu 3 bileşenden oluşan taşıyıcı sistem bütünü ağırlık, dayanım, işçilik, maliyet ve stokta bulunma ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Uygulamayı yüklenen firmaya ait depoda ki stok durumu ve işveren firmanın talebine göre, duvara asılacak yüklerden ötürü, stok ve dayanım ölçütleri diğer ölçütlere göre daha öncelikli kabul edilmiştir. Çizelge 6.1’de de iç duvar elemanının taşıyıcı bileşenleri kıyaslanmış ve kare kesitli taşıyıcı sistem tercih edilmiştir.

Bu veriler, ışığında en uygun çözümün, 40x40x3 mm metal kutu profil kullanılarak yapılacak iskelet sistem olduğuna karar verilmiştir. Kutu profil dikmeler 60 cm ara ile yerleştirilerek bir tabaka oluşturulacak, 6 cm tesisat boşluğu bırakıldıktan sonra, aynı şekilde ikinci tabaka oluşturulacaktır. Dikey yükü yeterince taşıyabilecek bu sistemin üzerine, kaplama görevi görmesi ve nispeten yanal yükleri dağıtması için bir panel kaplama malzemesi monte edilecektir.

Bu panel kaplama bileşeninin seçiminde 3 alternatif ortaya konmuştur. Bunlardan birincisi, çift kat alçı panel kullanılması, ikincisi, tek kat 18 mm. orta yoğunlukta ahşap lif panel ve tek kat kırmızı kartonlu alçı panel kullanılması, üçüncüsü ise tek kat 12 mm. çimentolu ahşap yonga panel ve tek kat alçı plaka kullanılmasıdır.

Bu 3 alternatif yine ağırlık, dayanım, işçilik, maliyet ve stok ölçütlerine göre çizelge 6.2’de karşılaştırılmıştır. Bunun sonuncunda, 18 mm. orta yoğunluklu ahşap lif levha ve kırmızı kartonlu alçı plaka kullanılmasına karar verilmiştir.

İç duvar elemanı taşıyıcısının çift tabakalı çözülmüş olması, içindeki hava boşluğu nedeniyle, kendisine yalıtım özelliği kazandırmıştır. İki mekân arasında sıcaklık farkının az olması ve suni iklimlendirme yapılmasından ötürü, iç duvar elemanı bünyesinde ısı yalıtım bileşeni kullanılmasına gerek duyulmamıştır. Oluşacak küçük sıcaklık farkları, hava tabakalı iç duvar elemanının kendi bünyesinde yalıtılacaktır.

Su ve nem ile ilgili gereksinmelere karşılık her iki duvar yüzeyinde, kaplama malzemelerinden önce, zemine uygulanan silikon esaslı sürme malzemelerden 60 cm yüksekliğe kadar uygulanmasına karar verilmiştir.

İç duvar elemanının hava boşluklu olması kendisinin ses yalıtım görevini de yerine getirmesini sağlamıştır ve ses yalıtımı içinde ayrı bir bileşen kullanılmamıştır.

Çizelge 6.2 : İç Duvar Elemanı Kaplama Alternatiflerinin Karşılaştırılması

Yangın ile ilgili performans gereksinmesini karşılamak için iç duvar sisteminin her iki yüzeyinde de 18 mm ham mdf üzerine kırmızı kartonlu, kimyasal katkılı alçı panel kaplanması uygun görülmüştür.

Ofis ortamının kaplama gereksinmelerine karşılık karo seramik, kafeterya yüzeyinde ise görsel gereksinmeye karşılık duvar kâğıdı kullanılmasına karar verilmiştir.

6.1.1.3 Tasarım Süreci Çıktısı

Tasarım sürecinde, girdilere bağlı performans gereksinmeleri, gereksinmelere bağlı bileşenler ortaya kondu. Tasarım sürecinin son adımında karar verilen bütün iç duvar elemanı bileşenleri projelendirilerek uygulamaya hazır hale getirildi. Çizelge 6.3’de tasarım sürecinin akışı ortaya konmuştur. Hazırlanan teknik proje, tasarım sürecinin çıktısıdır ve bir sonraki adım olan yapım sürecinin girdisidir.

6.1.2 Yapım Süreci

Uygulama yapılacak mağaza gezilerek keşif yapıldı. Mağaza çevresi iç mekân da ve dış mekân da çalışma alanı da hesaba katılarak, içerisi görünmeyecek şekilde, metal kutu profiller üzerine osb ve firma görseli ile kapatıldı. Şantiye güvenliğine yönelik tedbirler alındı. Uygulama yapılacak alan daha önce farklı mağaza olarak kullanıldığı için öncelikle bu mağazaya ait yapısal tüm öğeler söküldü. Yıkım ve söküm işlemi sırasında ortaya çıkan hafriyat alandan düzenli bir şekilde uzaklaştırıldı ve temizlik yapıldı. (Bkz Şekil 6.1)

Şekil 6.1 : Uygulama Alanının Hazırlanması

Tasarım sürecinin sonunda ortaya çıkan uygulama projesinin mevcut alanda kontrolü yapıldı. Daha önce rölöve alınarak çizilen projenin esas yerindeki ölçülerle arasında küçük farklar olduğu görüldü. Bu farklar, mağazada kullanılacak sabit cihazların ölçülerine uygun olacak şekilde yeniden düzenleme yapılarak giderildi. (Bkz Şekil 6.2)

Şekil 6.2 : Kafeterya Plan Şeması ve İç Duvar Elemanı

Yapım sürecine başlamadan önce, işveren firma tarafından süre sınırlaması konduğu için, işçi grupları ile görüşülerek iş takvimi hazırlandı. (Bkz Çizelge 6.4)

İş takviminin yanında her işçi grubuna ait uygulamanın kontrolü için, kontrol akış çizelgesi hazırlandı. (Bkz Çizelge 6.5)

Çizelge 6.5 : İç Duvar Elemanı Uygulama Süreci Kontrol Akışı

Çalışma alanının kısıtlı olması nedeniyle mağazada kullanılacak malzemeler uygulama aşamalarına göre şantiye ortamına getirildi. Alana öncelikle iç duvar sisteminin taşıyıcı bileşeni kutu profiller getirildi. Bu profiller paslanmaya karşı antipas ile boyandılar. (Bkz Şekil 6.3)

Şekil 6.3 : Yer Tespitinde Kullanılan Malzemelerden Çırpı İpi

İç duvar sisteminin uygulanacağı yer, projeden okunarak, çırpı ipi, lazerli terazi ve metre ile ölçülerek işaretlendi. (Bkz Şekil 6.4)

Tespit edilen ölçülere dikkat edilerek, 40x40x3 mm ölçülerinde metal kutu profiller 60 cm ara ile, yere sabitlenen yine metal kutu profilden yastıklara kaynakla sabitlendi. Tesisat geçişi sebebiyle belirlenen 6cm duvar boşluğu gereksinmesi, yerde 40x40 mm ve 40x20 mm kutu profillerin yan yana konmasıyla sağlandı. Bu 6 cm.lik boşluğun ardından duvarın ikinci tabakası oluşturuldu. (Bkz Şekil 6.5)

Şekil 6.5 : İç Duvar Elemanının Taşıyıcı Sisteminin Yapım Aşaması

Taşıyıcı sistemin tamamlanmasının ardından, şebeke, tam arıtılmış, yarı arıtılmış ve pis su hatların döşenmesine başlandı. Aynı zamanda elektrik, mekanik, güvenlik ve telefon hatları da asma tavan içerisinden getirilerek iç duvar sisteminin içine döşendi. İlerde doğabilecek tesisat sorunlarına yönelik yüksek kaliteli silikonlarla gerekli yerler de önlem alındı. Projede iç duvar sistemi içerisinde ilerleyen pis su gideri bir alt katın giderine bağlanıyordu. Bu bağlantı, döşemede karot ile açılacak delik yardımıyla yapılacaktı. Ancak iç duvar sistemi, bina ana taşıyıcılarından, kiriş üzerine oturduğu için, pis su gideri, duvarın bitiş noktasında 25 cm dışarıya çıkarılarak buradan bir alt kata bağlandı. (Bkz Şekil 6.6)

Şekil 6.6 : İç Duvar Elemanı Bünyesinde Tesisat Döşenmesi

Gerekli tesisat döşendikten sonra, yanal yükleri dağıtması ve duvara yapılacak montaj işlemlerinin kolaylaşması amacıyla, taşıyıcı metal iskeletin üzerine 18 mm ham mdf kaplandı. Tesisatın geçtiği alanlar, değişiklik olma ihtimaline karşı son ana kadar kapatılmadı. (Bkz Şekil 6.7)

Şekil 6.7 : Kaplama Malzemelerinin Uygulanması

Ham mdf kaplamanın üzerine, herhangi bir yangın durumunda, yangın dağılımını geciktirmesi amacıyla, kimyasal madde katkılı kırmızı kartonlu alçı paneller kaplandı. Tesisatın geçtiği yerler sona bırakıldı. Elektrik buatlarının yerleri açıldı. (Bkz Şekil 6.8)

Şekil 6.8 : Alçı Plaka Kaplamanın Uygulanması

İç duvar sisteminin ayırdığı mekânlarda ıslak hacimler olmasından ötürü, su yalıtımı amaçlı, zemine uygulanan silikon esaslı sürme yalıtım malzemesi ile duvarlarda 60 cm yüksekliğe kadar kaplandı.

Ofis bölümünde, bitirme malzemesi olarak karo seramik uygulaması yapıldı. Kafeterya bölümünde ise bitirme malzemesi olarak duvar kâğıdı uygulaması yapıldı. Elektrik ve su tesisatıyla ilgili çıkışlar ayarlanarak gerekli bağlantıları yapıldı. (Bkz Şekil 6.9)

İç duvar sistemi bünyesinde geçişi sağlayan kapı elemanı yerine monte edildi. (Bkz Şekil 6.10)

Şekil 6.10 : İç Duvar Elemanı Fiziksel Geçiş Öğelerinin Uygulanması

Son kaplamaların tamamlanmasının ardından, duvar üzerine monte edilmesi gereken cihazlar ve raflar takılmaya başladı.(Bkz Şekil 6.11)