Hazır Kompozit Duvar Paneli ile İç Duvar Uygulama Örneği

Bu örnekte, mevcut bir binanın kullanımının değiştirilmesi sonucu ortaya çıkan mekân ihtiyacının, fabrika ortamında üretilmiş hazır iç duvar panelleri kullanılarak karşılanması incelenecektir. Ofis ve konut olarak kullanılan binanın dershaneye dönüştürülmesine karar verilmiştir. Bu dönüşüm içerisinde farklı boyutlarda derslik ihtiyacı doğmuştur.

6.2.1 Tasarım Süreci

Bu bölümde hazır kompozit panel iç duvar elemanının uygulama kapsamında tasarım ve yapım süreçleri incelenecektir.

6.2.1.1 Tasarım Süreci Girdileri

Binada dönüşüm projesi uygulanması sebebiyle, mevcut alandan maksimum düzeyde yararlanma ihtiyacı vardır, aynı zaman da uygulamanın maliyetinden çok uygulama süresi işveren açısından önem taşımaktadır.

Dersliklerde, ders esnasında ses düzeyi 10-50 desibel civarındadır. Öğrencilerin dersi rahat takip edebilmeleri için bu düzeyin korunması ve dışarıdan dersliğe ses girişi kontrol altına alınmalıdır.

Dersliklerde eğitim öğretime yönelik bazı cihazların yanında, klima ve sınıf tahtası gibi öğelerin iç duvar sistemine montajı söz konusudur. Sınıf içinde yer alan öğelerin yangın oluşturma riski düşüktür, ancak yinede uygulamada kullanılacak malzemelerin dayanıklılığı yönetmeliklere uygun olmalıdır.

Kullanıcıların dersi iyi takip edebilmeleri ve dikkatlerinin dağılmaması için, görsel beklentileri, kullanılacak bitirme malzemelerinin renk ve doku bakımından sade olması yönündedir.

6.2.1.2 Tasarım Süreci

Tasarım girdileri doğrultusunda ortaya performans gereksinmeleri çıkmıştır.

Tasarım süreci girdileri ışığında, taşıyıcılık performans gereksinmesi, duvarın kendi yükünü ve üzerine asılabilecek, klima ve sınıf tahtası gibi öğeleri taşıyabilir olmasıdır.

Bu uygulama örneğinde, dersliklerin sıcaklık değerleri yakın olduğu için ciddi bir ısısal performans gereksinmesi yoktur. Ancak, mevsimsel etkiler doğrultusunda dersliklerde ısıtma ve soğutma sistemi kullanılacaktır, derslik içerisinde ısıtılan ve ya soğutulan havanın uzun süre muhafaza edilebilirliği sağlanmalıdır.

Dersliklerde herhangi bir sulu ortam söz konusu değildir. Dolayısı ile su ile ilgili bir gereksinme yoktur. İç mekânlar arasında oluşabilecek sıcaklık farkı sınırlı olacağından, yoğuşma ve nem sorunundan da bahsedemeyiz.

Bu uygulamada iç duvar sisteminden en fazla beklenti, ses geçişini kontrol edebilir olmasıdır. Derslerin verimli geçebilmesi için ses düzeyi kontrol altında olmalı ve derslik dışında oluşabilecek gürültülerin derslik içerisini etkilememesi gerekir.

Yangın oluşturabilecek ciddi bir öğe bulunmadığı için yangın ile ilgili performans gereksinmesi genel düzeydedir.

Görsel gereksinme ise bitirme malzemesinin dokusunun ve renginin sade olmasıdır.

Performans gereksinmelerine bağlı taşıyıcı bileşen seçilirken, işverenin zaman kısıtlaması göz önünde bulundurulmuştur ve çözümün bir hazır duvar paneli ile yapılması kararlaştırılmıştır. Bu noktada işveren ve yüklenici, polistren dolgulu alternatifler arasından alçı plaka kaplı olan ürünü, taşyünü dolgulu olan ürünlerden ahşap yonga levha(OSB) kaplı olan ürünü ve kaplamasız olarak gazbeton ürünü ön tanımlı olarak seçmişlerdir. Bu karar doğrultusunda piyasada farklı firmalar tarafından üretilen, polistren köpük dolgulu çift yüzü alçı plaka duvar paneli, taşyünü dolgulu iki yüzü ahşap yonga plaka duvar paneli ve gazbeton duvar paneli alternatif olarak seçilmiştir. Bu 3 alternatif, ağırlık, dayanım, işçilik, maliyet ve stok ölçütleri ile kıyaslanmıştır. (Bkz Çizelge 6.6) . Bu uygulamada seçim ölçütlerinden ağırlık ve işçilik diğer ölçütlerden daha öncelikli olarak kabul edilmiştir.

Çizelge 6.6 : Hazır Kompozit Duvar Panellerinin Karşılaştırılması

Bu kıyaslamanın ardından polistren dolgulu çift yüzü alçı plaka kaplı ürün tercih edilmiştir. Bu hazır kompozit iç duvar paneli, 97x250x10cm ölçülerinde polistren köpük levhanın her iki yüzünün de 1,25 cm kalınlığında alçı panel ile fabrika ortamında özel kimyasal yapıştırıcılar yardımıyla kaplanmasıyla hazırlanmıştır.

Hazır panel, bünyesindeki polistren köpük malzeme sayesinde ses ve ısı ile ilgili performans gereksinmelerini karşılamaktadır. Panelin kullanıldığı alanlarda su bulunmadığı için ekstra bir su yalıtım bileşenine ihtiyaç duyulmamıştır. Eğer panelin,

yoğun su kullanımlı ıslak hacimlerde kullanılması söz konusu ise, yüzeyine sürerek uygulanan su yalıtım kimyasalları uygulanabilir.

Hazır iç duvar panelinin her iki yüzündeki alçı panel, yangın ile ilgili performans gereksinmesini yeterli düzeyde karşılamaktadır.

Görsel performans açısından kaplama malzemesi olarak beyaz plastik boya tercih edilmiştir.

6.2.1.3 Tasarım Süreci Çıktısı

Tasarım sürecinin çıktısı olarak, süreçte karar verilen bileşenlerin uygulamaya yönelik projesi çizildi. Bölünecek mekânların ölçüleri doğrultusunda panel yerleşim planı yapıldı ve bu doğrultuda metraj çıkarıldı. Uygulamanın süresinin 2-3 iş günü öngörülmesi ve çalışacak işçi ekibinin az olması nedeniyle iş takvimi hazırlanmasına gerek duyulmadı. Hazır duvarı paneli kullanılması, katmanların az olması ve tesisatın duvar yüzeyinde olmasından dolayı kontrolün karmaşık olmayacağı düşünülerek kontrol çizelgesi yapılmasına da gerek duyulmadı. (Bkz Çizelge 6.7)

Çizelge 6.7 : Dershane Uygulama Örneğinde İç Duvar Elemanı Tasarım Süreci Analizi

6.2.2 Yapım Süreci

Bu uygulamada amaç, geniş açıklığa sahip bir kapalı mekânın, derslik olarak kullanılacak bölümlere ayrılmasıdır. Bu başlıkta bu uygulama süreci incelenecektir. Yapım sürecinin girdisi olan uygulama projesi incelenerek yerinde keşif yapıldı. Şantiye güvenliği sağlandıktan ve giriş çıkışlar kontrol altına alındıktan sonra, iç duvar sistemi yapımında kullanılacak hazır duvar panelleri alana getirildi. Malzemenin hafif oluşu ve rasyonel bir şekle sahip olmasından ötürü nakliyesi ve taşınması son derece kolay oldu.

Uygulamada kullanılacak, çırpı ipi, su terazisi, şakul, testere, tornavida, kama, çekiç, dekupaj ve maket bıçağı gibi el aletleri temin edildi. (Bkz Şekil 6.12)

Şekil 6.12 : Uygulamada Kullanılan Aletler

Uygulama projesi incelenerek, gerekli ölçümler yapıldı ve panellerin yerleştirileceği yerler işaretlendi. İşaretlenen yerlerde tavan yüksekliği ölçüsü alındı. Alınan ölçü, panel uzunluğundan fazla olduğunda kalan kısma ek yapıldı, panel uzunluğundan kısa olduğunda panel alınan ölçüden 1 cm kısa kesildi. Kesim ve boyutlandırma işleminde, dekupaj ve pala testere gibi el aletleri kullanıldı. Panellerin köşe birleşimlerinde, iki panelde 45 derece açı ile kesilerek 90 derece olacak şekilde birleştirildi. Tesisat gibi ihtiyaçlardan ötürü panel bünyesinde delik açmak gerektiğinde yuvarlak geniş çaplı matkap kullanıldı.(Bkz Şekil 6.13)

Şekil 6.13 : Köşe Birleşim Noktasının Hazırlanması

Hazır panelin bir uzun kenarında montaj anında sökülen polistren köpük vardır. Bu parça, taşıma esnasında panellerin birbirine geçmesini sağlayan alçı panel dişlerin kırılmasını önler. Bu parça çıkarılarak, bir dişi bir erkek kenara sahip duvar panelleri birbirine geçirilerek monte edilir. (Bkz Şekil 6.14)

Panellerin yerleştirilmesinden sonra sabitleme işlemi poliüretan köpük sıkılarak yapılacağından, panellerin kenarlarına, poliüretan köpük hortumunun gireceği kadar çentikler açıldı. Duvar paneli bünyesindeki polistren köpükte, sıkılan poliüretan köpüğün yerleşmesi için daha büyük çentikler açıldı. (Bkz Şekil 6.15)

Şekil 6.15 : Poliüretan Köpük Sıkılacak Birleşim Yerlerin Hazırlanması

Temiz yüzeye, panelleri sabitlemede kullanılacak poliüretan köpük daha iyi yapışacağından, hazır paneller gerekli ölçülerde kesildikten sonra uygulama yapılacak alan tozdan ve kirden temizlendi.

Panellerin bir kişi tarafından rahatlıkla kaldırılabilir olması uygulamayı hızlandırdı. Paneller kolaylıkla uygulanacakları yerlere yerleştirildi.

Kendi halinde dik durmayan paneller, kamalar yardımıyla sıkıştırılarak sabitlendi. Poliüretan köpüğün genleşip donmasından sonra bu kamalar sökülür. (Bkz Şekil 6.16)

Şekil 6.16 : Duvar Panellerinin Yerine Yerleştirilmesi

Panel yüzeyinin düzgünlüğü su terazisi yardımıyla kontrol edildi. Uzun duvar uygulamalarında çekilen ipe uygunlukta kontrol edilir. (Bkz Şekil 6.17)

Şekil 6.17 : Duvar Panellerinin Yerinde Düzeltilmesi ve Sabitlenmesi

Yerinde kıpırdamayacak hale gelen panelin çentik açılan yerlerinden poliüretan köpük sıkılarak sabit kalması sağlandı. (Bkz Şekil 6.18)

Şekil 6.18 : Duvar Paneline Yerinde Poliüretan Köpük Uygulanması

Birbirine geçen panellerin birleşim noktalarına yine çentikler açılarak poliüretan köpük sıkılarak sabitleme yapıldı. (Bkz Şekil 6.19)

Şekil 6.19 : Poliüretan Köpüğün Kurumasının Beklenmesi

Panellerin yerleştirilmesiyle iç duvar oluşturulduktan sonra tesisat bileşenleri için el aletleri yardımıyla panel yüzeyinde kanallar açıldı. Duvar panelinin üzerinde tesisat kanalları açmak, panel, kartonlu alçı ve polistren köpükten oluştuğu için son derece basitti. (Bkz Şekil 6.20)

Şekil 6.20 : Duvar Bünyesindeki Tesisatın Uygulanması

Panellerin birleşim noktalarına derz bandı, köşe birleşimlere ise köşe profili yerleştirildi. Bu derzlere ve tesisat geçen yerlere alçı sıva yapılarak yüzey boyaya hazır hale getirildi. (Bkz Şekil 6.21)

Şekil 6.21 : Son Kat Düzeltmeleri ve Sıva Uygulaması

Alçı sıva yeterince kuruduktan sonra zımpara ile düzeltmeler yapıldı. Ardından yüzey beyaz plastik boya ile boyandı.  

7.

Bu tez kapsamında iç duvar sisteminin tasarım ve yapım süreçleri incelenmiştir. İncelemelerin ardından yerinde uygulama kompozit iç duvar ile hazır kompozit duvar paneli örnekleri ele alınmıştır.

İç duvar elemanının tasarım sürecinde, en az altı performans gereksinmesinin ortaya konması gerekli görülmüştür. Sistem detayının oluşturulmasında gereksinmeleri karşılayan bileşenlerin seçilmesi, uzman kişilerce yapılmalı ve bu kişiler o gereksinmeyi karşılayabilecek bütün malzemeler hakkında bilgiye sahip olmalıdırlar. Uygulamalarda karşılaşılan en büyük sıkıntı, tercih edilen bileşenlerin, gereksinmeyi başlangıçta karşılasa bile, zaman içerisinde kullanım ömrünü tamamlamadan bozulmalara sebebiyet vermeleridir.

İncelenen, yerinde yapım kompozit iç duvar elemanı örneğinde, farklı bileşenler için farklı işçiliklere ihtiyaç duyulmuştur. Bu durum işçi sayısını ve işçi grubunu artırmıştır. kutu profillerden oluşturulan duvar çekirdeğinde, demir doğrama ustasının yaptığı ölçü hatası, duvar bünyesinde çözülecek pis su gider tesisatının döşenmesinde sıkıntı yaratmıştır. Bu sıkıntı piyasada daha az bulunan farklı ölçüde borularla giderilmiştir. Ancak bu sefer temiz su tesisatını döşeyen ustanın bir bağlantı noktasında yaptığı birleşim hatası, su hattında kaçak olmasına sebep olmuştur. Bu kaçak uzun vadede daha büyük sıkıntılara sebep olmuştur.

Hazır kompozit duvar paneli ile yapılan uygulamada, gereksinmeler az olduğu için duvar bünyesinde ki tesisat donatısı da az miktardaydı. Duvar panelinden beklenen esas görev ayırıcılıktı. Tesisatın geçişi alçı plaka katmanında ve polistren köpükte oyuklar açılması ile gerçekleştirildi. Uygulamada kullanılan panel bünyesinde çok yoğun olmayacak şekilde tesisat döşenebiliyor. Ancak tesisat yoğunluğunun artığı durumlarda ve geniş çaplı boruların kullanılması gerektiğinde sıkıntı yaşanıyor. Duvar bünyesinde açılan oluklar arttıkça panel de rijitliğini kaybediyor.

Tesisat gereksinmesi fazla olan uygulamalarda bu panelin kullanılmaması gerektiği ortaya çıkıyor.

Hazır panellerle uygulama, basit işçilik ile çok hızlı bir şekilde tamamlandı. İlk maliyeti biraz yüksek olsa da sağladığı zaman ve işçilik avantajı ciddi düzeydeydi. Ancak duvar bünyesinde taşıyıcılığı arttıracak başka bir bileşen ve iskelet sistem olamaması nedeniyle duvar üzerine herhangi bir yük binmesi veya darbe gelmesi durumunda dayanım direnci düşük olacaktır.

Görüldüğü gibi iç duvar sistemlerinin tasarım ve yapım sürecinin her anı son derece önemlidir. Gereksinmeler iyi belirlenmeli, bu gereksinmeleri, gereğinden az veya fazla karşılayan bileşenler tercih edilmemelidir. Bu durum gereksiz işçi, zaman ve para kaybına sebep olacaktır. Uzmanlık gerektiren uygulamalarda ucuz işçilikle çözüm üretilmeye çalışılmamalıdır. Ekip sayısının artığı uygulamalarda koordinasyon iyi sağlanmalıdır, aksi takdirde işini zamanında tamamlayamayan grup, diğer ekibi bekletmekte ve yine zaman ve para kaybına yol açmaktadır. Uygulamada yaşanacak sıkıntıları azaltabilmek için, ürünlerin, üretici firma tarafından verilen uygumla direktifleri her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.

Uygulamalar incelenirken, iç duvar elemanının uygulamasına yönelik herhangi bir yasal sınırlama ya da engel ile karşılaşılmamıştır. Bu durum ortaya koymuştur ki, işin kalitesi ve iç duvar sisteminin ömrü, işi yapan yüklenicinin keyfi uygulamalarına kalmıştır.

100 KAYNAKLAR

[1] Ching, F., Adams, C., 2001. Çizimlerle Bina Yapım Rehberi, Yem Yayınevi, İstanbul.

[2] Toydemir, N., Gürdal, E. ve Tanaçan, L. , 2004. Yapı Elemanı Tasarımında Malzeme, Mart Matbaacılık, İstanbul.

[3] Yücesoy, L., 2004. Temeller Duvarlar Döşemeler, Yapı Yayın, İstanbul. [4] Türkçü, H. Ç., 2004. Yapım, Birsen Yayınları, İstanbul.

[5] Aydın, A. B., 2000. İç mekanda kullanılabilecek duvar kaplama malzemelerinin akılcı seçim açısından analizi ve değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

[6] Serteser, N., 1993. Yapı alt sistemlerinin bütünleştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

[7] Ergen, Y. B., 1986. Bina Bilgisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.

[8] Akdoğan, R., 1996. İşletme aşamasındaki konutların kullanıcı ihtiyaçları bakımından değerlendirilmesi ve tasarıma etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

[9] Haris, D. A., 2003. Kodlar, standartlar, üretim bilgileri, şartnameler ve diğer inşaat dokümanları, Uluslararası Mimarlar Birliği Toplantısı, Tokyo, 28 Şubat, s. 1-10.

[10] Schmidt, H., Construction Principles Materials and Methods. [11] Karagüler, E. Yapı Hasarlarını Koruma İlkeleri Ders Notları [12] Özer, M., 1979. Yapı Akustiği ve Ses Yalıtımı, İstanbul.

101

[13] Okutan, S., 2006. Çok katlı büro binalarında hafif çelik taşıyıcılı iç bölme sistemlerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

[14] Abdülrahimov, R., 4. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi [15] Scharff, R., Residental Steel Framing Handbook.

[16] Kars, F., 4. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi

[17] Bayraktar, K. G., 4. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi [18] www.hssse.org/fire.html

,

[19] Şahal, A. N., 2001. Bina toprak altı dış kabuk sistemlerinde yer alan bitümlü örtülerin basınçlı su etkisi altında geçirimsizlik performansının belirlenmesi için bir yöntem, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

[20] Ching, F., Adams, 2006. İç Mekan Tasarımı, Yem Yayınevi, İstanbul.

[21] Balkan, E. A., 2005. Mimari Tasarımda Konsept, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları

[22] Ekinci, C. E., 2003. Yapı ve Tasarımcının İnşaat El Kitabı, Üniversite Kitabevi, Elazığ.

[23] Toyddemir, N., Tanaçan, L., 2001. Taşıyıcı ve Taşıyıcı Olmayan Duvarlar, Yapı Malzemesi ve Deprem Semineri

[24] Erdoğan, N., 2000, Bina Bilgisi, Trakya Üniversitesi Yayınları, Edirne [25] Taymaz, H., 1985. Yapı Bilgisi I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.

[26] Allen, E., 1995. How Buildings Work, Oxford University Press, New York. [27] Yurttaş, F. , 2006. Eurocode Üzerine, Mimarlıkta Malzeme, 2, 87-88.

[28] Yücel, A., 1971. Tasarlama ve Çevre Sorunları, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul.

102

[30] Straube J.F., Burnett E.F.P., Simplified Prediction of Driving Rain on Buildings. [31]

Blocken B., Carmeliet J., A Review Of Wind-Driven Rain Research İn

Building Scince., 2004.

[32] Gürbüz, Çelik Taşıyıcı İstemlerin Yangına Karşı Korunmasında Tarihsel

Süreç.

[33] www.duvarpan.com,

ÖZGEÇMİŞ

Metin CENGİZ 12.10.1981 tarihinde Antalya’da doğdu. İlköğrenimini Mehmet Akif Ersoy İlkokulu’nda (1993), orta öğrenimini Antalya Anadolu Lisesi’nde (1998) ve lise öğrenimini de Antalya Koleji’nde (2000) tamamladı. 2004 yılında Trakya Üniversitesi’nden ‘Mimar’ olarak mezun olduktan sonra 2005 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilimdalı, Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojileri lisansüstü programına başladı. Lisans ve lisansüstü öğrenimi sürecinde yurtiçi ve yurtdışı eğitimlere katılmış ve özel sektörde çalışmıştır. 2007 yılında Antalya’da kişisel çalışmalarına başlamıştır.