156
157
unsurların neler olduğu hususundaki belirsizlikler nedeniyle, ayrıştırma yapmanın kolay olmadığı saptanmıştır. Fakat bütün değişen maliyetlerin kesinlikle hesaba katılması gerektiği yönündeki görüşlerin çoğunlukta olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, proje geliştirme, yapım ve kullanım maliyetlerine ilişkin verilere erişmede zorluklar bulunduğu ve verilerin paylaşımı konusunda isteksizlik ve çekinceler olduğu gözlenmiştir.
Dünyadaki güncel gelişmeleri takip ederek Türkiye’de de ilerleyen yeşil bina sektörünün gelişimini ivmelendiren çalışmalar bulunmasına rağmen, taşınmaz piyasasında henüz sürdürülebilirlik ve enerji etkinlik farkındalığının oluşmadığı, binaların yeşil özelliklerinin piyasaya uyum sağlayabilme yeteneğinin henüz gelişmediği ve piyasanın şeffaf ve sürdürülebilir odaklı olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, yeşil bina değerlemesi çalışmalarının önemli kısıtları bulunduğu, belirgin bir değerleme yöntemi ortaya konulmadığı, ortak bir kabul olarak benimsenecek esasları belirleyen çalışmaların sınırlı sayıda bulunduğu, geniş ve kapsamlı verilere dayalı araştırmaların yapılmadığı, bir değerleme yöntemi olduğu ifade edilen yeşil değerlemenin metodolojisinin belirlenmediği ve bu konuda deneyim edinmiş etkin değerleme uzmanlarının sayısının az olduğu tespit edilmiştir.
İncelenen taşınmazların bulunduğu piyasada emsal binaların bulunmaması nedeni ile yeşil bina olma özelliklerinin piyasa değerlerine etkilerinin takdir edilmesinin zorlukları gözlenmiştir. Piyasa talebi ve ödeme istekliliğinin yok denecek kadar düşük olduğu, enerji verimliliği ve sürdürülebilirliğe yönelik algının gelişmediği ve tercih edilme önceliğinin az olduğu tespit edilmiştir.
Örnek alınan binalara ait verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular; LEED yeşil bina sertifikalandırma sisteminin toplam inşaat maliyetleri üzerinde, altın sertifikalı binada en fazla % 7,43 ve platin sertifikalı binada ise en fazla % 9,43 oranında ilave maliyet getirdiğini ortaya koymaktadır. Diğer bir deyişle, platin sertifikalı binada yeşil unsurların birim maliyetinin, altın sertifikalı binaya göre 3,43 kat fazla olduğu belirlenmiştir. Buna rağmen enerji ve su tasarrufu sayesinde, altın sertifikalı binada yılda % 31 ve platin sertifikalı binada ise % 40 oranında maliyet azalışı olduğu tespit
158
edilmiştir. Altın sertifikalı binada gerçekleşen yıllık elektrik, doğal gaz ve su tüketim miktarlarındaki azalışın % 12 oranında olduğu belirlenmiştir. Platin sertifikalı binada ise söz konusu oranın % 41 olduğu hesaplanmıştır. İncelenen iki örnek proje ile ilgili bulguların, literatürde belirtilen sınırlardan büyük farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Değişen maliyetler kapsamında; LEED sertifikalandırma sisteminin gerekleri olan başvuru ücreti, sertifika bedeli, danışmanlık ücreti, sistem devreye alma ve kontrol uzmanlığı ücreti, erozyon ve sedimentasyon kontrolü planı bedeli, enerji modellemesi bedeli ve ilave tasarım bedeli dikkate alınmıştır. Böylece, değişen maliyetlerin toplam inşaat maliyetleri içindeki payı, altın sertifikalı binada % 0,84 platin sertifikalı binada ise % 1,31 olarak tespit edilmiştir. Sadece değişen maliyetler hesaba katıldığında, yeşil bina sertifikalandırmanın birim değeri altın sertifikalı binada 11,68 TL/m² ve platin sertifikalı binada ise 49,27 TL/m² olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla, enerji tasarrufu ve bina tasarımına yönelik iyileştirmelerin modern ve lüks bir binanın gerektirdiği maliyetler kapsamında kaldığı düşünüldüğünde, sertifikalandırmanın getireceği ilave maliyetin toplam inşaat maliyeti içindeki payının çok az olduğu ortaya konulmuştur.
Toplam proje maliyeti üzerinden değerlendirildiğinde, söz konusu oranların daha da azalarak, altın sertifikalı binada % 0,54 platin sertifikası alan binada ise % 1,11 olduğu belirlenmiştir.
LEED sertifika seviyesinin yükseldiği durumlarda maliyetin de arttığı gözlenmiştir.
Platin sertifikalı binanın birim inşaat ve birim ilave maliyetlerinin altın sertifikalı binaya göre, sırasıyla 2,70 kat ve 3,43 kat fazla olduğu saptanmıştır. Birim inşaat alanına düşen yıllık işletme masrafları tasarruf tutarı ise, altın sertifikalı binaya göre platin sertifikalı binada 1,38 kat fazla olarak belirlenmiştir.
Verimlilik ve sağlık, iç mekan kalitesinde artış, çevrenin korunması gibi ölçülmesi zor faydalar da dahil diğer faydalar hesaba katılmadan, sadece işletme dönemindeki enerji ve su kullanımlarından elde edilen tasarrufların bugünkü değeri dikkate alındığında ve ilave yeşil maliyetler üzerinden değerlendirildiğinde, birim fayda maliyet oranlarının LEED altın sertifikası alan binada 4,24 ve LEED platin sertifikası alan binada ise 0,48
159
olduğu saptanmıştır. Sadece enerji ve su tasarruflarından sağlanan fayda ile belirlenen söz konusu oranların diğer fonksiyonel, çevresel, sosyal ve estetik performanslardan kaynaklanan faydalar hesaba katıldığında daha da yüksek olabileceği vurgulanmalıdır.
İşletme dönemi kazançlarının bugünkü değeri dikkate alındığında ve maliyetlerin değere etkileri irdelendiğinde, yeşil değerin, LEED altın sertifikalı bina için 553 TL/m² ve LEED platin sertifikalı bina için ise 584 TL/m² olabileceği tahmin edilmiştir. Birim kullanım alanı için, ilave maliyet ile yeşil değer arasındaki oranın, altın sertifikalı binada 1:5,35 ve platin sertifikalı binada ise 1:1,65 olabileceği kanaatine varılmıştır. Bu çerçevede belirlenen yeşil değer, diğer faydalar göz ardı edilerek, sadece enerji ve su tasarruflarına dayalı faydaların dikkate alındığı ve genel bir çıkarımda bulunabilmeye imkan verecek bir tahmin olup, diğer faydaları da yansıtacak gerçek piyasa değerini ödeme istekliliği ve piyasa talebinin belirleyeceği ve böylece söz konusu değerin daha da yükselebileceği öngörülmüştür.
Araştırma sonuçlarına göre genel olarak, dünyada ve Türkiye’deki gelişmelerin geldiği nokta ve gelecekten beklentileri aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:
Yeşil bina piyasaları olgunlaşmış olan ülkelerde yapılan çalışmalar, günümüzde artık yeşil binaların standart binalardan daha pahalı olmadığını ortaya koymaktadır. Diğer yandan, giderek önem kazanan enerji verimliliği ve sürdürülebilirliğin, bina değerini belirleyen ve tanımlayan temel kriterlerden biri haline geldiği ve yeşil binaların piyasa değerinin daha açık ve net bir şekilde tarif edilebildiği yönündeki fikirler artmaktadır.
Günümüzde sayıları giderek artan yeşil binaların desteklenmesi konusunda, USGBC üyeleri arasında görüş birliği sağlanmış, daha düşük maliyetler ile daha yüksek ekonomik canlılık ve çevresel sağlığın teşvik edilmesini sağlamak gerektiği ilkesi öne çıkarak kabul edilmiştir. Bu amaçla yürütülen çalışmalar kapsamında, dünyada yeşil bina sertifikalandırma sistemleri arasındaki liderliğini ilerleten LEED’in piyasaya sürülen en yeni versiyonu LEED v4 ile güvenli materyaller ve ürün şeffaflığına daha fazla önem verildiği ve teknolojinin rolünü artıran temel yenilikler getirildiği görülmektedir. Yeni versiyonu ile daha net, anlaşılması ve uygulaması kolay ve fonksiyonel hale getirilen LEED değerleme sistemi, gelecek versiyonlarıyla da
160
bağlantısını kurmaktadır. Böylece, ülkelerin kendi ulusal sistemlerini geliştirme çabalarına rağmen, LEED’in dünya çapındaki liderliğini kuvvetlendirerek sürdürmeye devam edeceği değerlendirilmektedir.
Türkiye’de; ÇEDBİK gibi lider sivil toplum kuruluşunun kurulması, ulusal yeşil bina sertifika sisteminin oluşturulması çabaları kapsamında hazırlanan yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ve TSE Güvenli Yeşil Bina Belgesinin verilmeye başlanması, yeşil binaların önem kazanması ve yaygınlaşması yönünde atılan adımlar olarak öne çıkmaktadır. Türkiye’de yeşil bina sektörünün gelişmesi ve toplumsal farkındalığın artırılması için atılacak daha çok adımlar olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda, yapılacak eğitimler ile geliştirilecek proje ve modeller, sektörün ilerlemesi ve yeşil binaların yaygınlaşmasını destekleyen çalışmalar olacaktır. Ayrıca, enerji etkinliği ve sürdürülebilirlik hedeflerinin taşınmaz değerlemesindeki etkileri konusundaki çalışmaların geliştirilmesi de önem taşımaktadır. Bu amaçla, konuyla ilgili belirsizlikleri netleştirecek örnek proje ve metodolojiler geliştirilmesi ve değerleme uzmanlarının etkinliğini artıracak eğitim programları düzenlenmesi gibi adımların hızla atılması ile taşınmaz piyasasının yükselen eğilimi yeşil binaların tartışma konusu olan yeşil değer katkısı hakkındaki esasların daha net olarak ortaya konulabileceği düşünülmektedir.
Gerek dünyada, gerekse Türkiye’de hız kazanan söz konusu gelişmelerin; ekonomi, çevre ve sosyal odaklı sürdürülebilirlik kapsamında ele alınması, sadece bina olarak değil mahalle ve kent ölçeğinde de yeni nesil yaşam alanlarının oluşturulması, sürdürülebilir inşaat yapımının teşvik edilmesi, yenilenebilir enerjinin binalarda kullanımını kolaylaştıracak sistemler kurulması, ilgili hususların yasal düzenlemelerle desteklenmesi, toplumsal farkındalığın ve bilincin arttırılması, algı değişimi başlatılması ve maliyetlerin azaltılması hedeflerinin eyleme geçirilmesi ile daha da ilerleyeceği değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, yeşil binaların çevresel, sosyal ve ekonomik yararlarını ortaya koyan ve taşınmazların piyasa değerinde sürdürülebilirliğin etkisini yansıtan, yeşil değerin tespit edilmesine yönelik rehber çalışmalar yapılması ve yeşil değerleme konusunda eğitim almış, etkin uzmanların yetiştirilmesine önem verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
161 KAYNAKLAR
Adomatis, S.K. 2010. Valuing High Performance Houses. The Appraisal Journal, 78(2), 195-201.
Adomatis, S.K. 2015. The Challenges of Valuing Green. The Appraisal Journal, 83(1), 25-31.
Akca, S. 2011. LEED Yeşil Bina Değerlendirme Sistemi Ölçütlerinin Tasarım Ölçekleri, Kavramsal Kademelenme ve Kaynak Kullanımı Düzeyinde Tutarlılığının Ölçülmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 140, İstanbul.
Akmalı Özçiftçi, S. 2010. Ekolojik Binalarda Enerjinin Etkin Kullanılmasının İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Bölümü, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı, 161, İzmir.
Aktaş, B. 2013. Mevcut Binaların Yeşil Binalara Dönüştürülmesi: Türkiye’deki Uygulamalar. Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, 155, İstanbul.
Aldrich, R.S. 2011. A Whole Systems Approach: Integrated Building Design. Web Sitesi: http://lj.libraryjournal.com/2011/09/buildings/awhole systems approach -integrated – building - design. Erişim Tarihi: 15.03.2015.
Anbarcı, M., Giran, Ö. ve Demir, İ.H. 2012. Uluslararası Yeşil Bina Sertifika Sistemleri ile Türkiye’deki Bina Enerji Verimliliği Uygulaması. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), 368-383.
Anonim. 2013. Yeşil Bina Sertifika Klavuzu - Yeni Konutlar 1.Versiyon. Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği.
Anonim. 2013a. Web Sitesi: http//www.yesilekonomi.com. Erişim Tarihi: 06.12.2014.
Anonim. 2013b. Web Sitesi: http://www.emlakglobal.com/iste-1-trilyon-dolarlik-yesil-donusumun-detaylari. Erişim Tarihi: 18.12.2014.
Anonim. 2014. Web Sitesi: http://www.cedbik.org. Erişim Tarihi: 10.11.2014.
Anonim. 2014a. Web Sitesi: http://www.yesilbinadergisi.com/.pid=30668. Erişim Tarihi: 01.12.2014.
Anonim. 2014b. Bir değerleme yaklaşımı: Yeşil Bina Sistemlerinin Gayrimenkul Değerine Etkisi. GYODER.
Anonim. 2014c. Web Sitesi: http://www.yesilbinadergisi.com/.pid=30189 Erişim Tarihi: 02.12.2014.
162
Anonymous. 2003. Analyzing the Cost of Obtaining LEED Certification. Northbridge Environmental Management Consultants, Westford.
Anonymous. 2004. Costing Green: A Comprehensive Cost Database and Budgeting Methodology. Web Sitesi: http://kma.com.tr/fr/Cost_of_Green_LEED.pdf. Erişim Tarihi: 08.12.2014.
Anonymous. 2007. The Cost of Green Revisited. Web Sitesi:
http://www.usgbc.org/resources/cost-green-revisited. Erişim Tarihi: 08.12.2014.
Anonymous. 2009. LEED 2009 for New Construction and Major Renovations Rating System. Web Sitesi: http://www.usgbc.org/Docs/Archive/General/Docs5546.pdf.Erişim Tarihi: 10.11.2014.
Anonymous. 2010. Value Beyond Cost Savings: How to Underwrite Sustainable Properties. Expanded Chapter V, Green Building Finance Consortium.
Anonymous. 2012. Recognition of Energy Costs and Energy Performance in Real Property Valuation. Web Sitesi: http://www.imt.org/resources/detail/recognition-of-energy-costs-and-energy-performance. Erişim Tarihi: 15.04.2015.
Anonymous. 2013. Green Building and Property Value. Web Sitesi:
http://www.imt.org/resources/detail/green-building-and-property-value. Erişim Tarihi:
11.11.2014.
Anonymous. 2013a. The Business Case for Green Building. Web Sitesi:
http://www.worldgbc.org/files/1513/6608/0674/Business_Case_For_Green_Building_R eport_web_2013-04-11.pdf. Erişim Tarihi: 23.04.2015.
Anonymous. 2014. Web Sitesi: http://www.buildinggreen.com/article/leed-2012-postponed-2013-renamed-leed-v4-0.Erişim Tarihi: 10.11.2014
Anonymous. 2014a. Web Sitesi: http://www.landecon.cam.ac.uk/pdf-files/news/RICSreport.pdf. Erişim Tarihi: 15.04.2015
Anonymous. 2015. Web Sitesi: http://www.usgbc.org. Erişim Tarihi: 02.04.2015 Anonymous. 2015a. Web Sitesi: http://www.worldgbc.org/activities/health-wellbeing-productivity-offices/. Erişim Tarihi: 15.05.2015.
Anonymous. 2015b. Web Sitesi: http://www.usgbc.org/articles/what-green-building.
Erişim Tarihi: 15.05.2015
Anonymous. 2015c. Web Sitesi: http://www.appraisalinstitute.org. Erişim Tarihi:
15.05.2015
Anonymous 2015d. Web Sitesi: http://www.breeam.org. Erişim Tarihi: 15.05.2015
163
Arslan, F. 2014. Türkiye’de Sürdürülebilir Doğal Kaynak Kullanımı Arayışlarına Bir Örnek: Yeşil Binalar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 288-304.
Atilla, İ. 2010. Gayrimenkul Geliştirme Projelerinde Risk Yönetimi. Marmara Üniversitesi. İİBF Dergisi, 29(2), 387-406.
Aykal, F.D., Gümüş, B. ve Özbudak Akça, Y.B. 2009. Sürdürülebilirlik Kapsamında Yenilenebilir ve Etkin Enerji Kullanımının Yapılarda Uygulanması. V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, YEKSEM-09, 19-21 Haziran, Bildiriler Kitabı, 78-83, Diyarbakır.
Aytaç, S. 2015. Sorular ve Kaygılar. Yeşil Bina Dergisi, 30, 3-3.
Bayraktaroğlu, B. 2014. Sürdürülebilir Bina Sertifika Sistemlerinin Ölçütlerinin Belirlenmesinde Sürdürülebilirliğin Sosyal Boyutunun Etkisi: Türkiye İçin Öneriler.
Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 94, İstanbul.
Bengü, D. 2012. Yapı Üretim Sürecinde LEED Yeşil Bina Sertifika Sisteminin Değerlendirilmesi, Türkiye’den Örnekler. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 235, İstanbul.
Bienert S., Schützenhofer C., Leopoldsberger G., Bobsin K., Leutgöb K., Hüttler W., Popescu D., Mladin E., Boazu R., Koch D. ve Edvardsen D.F. 2010. Integration of Energy Performance and Life-Cycle Costing into Property Valuation Practice. Web Sitesi: http://immovalue.e-sieben.at/pdf/immvalue_result_oriented_report.pdf. Erişim Tarihi: 25.03.2015.
Bond, S.A. ve Devin, A. 2015. Certification Matters: Is Green Talk Cheap Talk. Web Sitesi: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm.abstract_id=2499222. Erişim Tarihi:
15.04.2015
Candemir, B., Beyhan, B. ve Karata, S. 2012. TÜSİAD-İnşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik: Yeşil Binalar ve Nanoteknoloji Stratejileri. Sis Matbaacılık, 134, İstanbul.
Çakmanus, İ., Kaş, İ., Künar, A. ve Gülbeden, A. 2010. Yüksek Performanslı Sürdürülebilir Binalara İlişkin Bir Değerlendirme. Yeşil Bina Dergisi, 1, 25-27.
Çelik, E. 2009. Yeşil Bina Sertifikası Sistemlerinin İncelenmesi Türkiye’de Uygulanabilirliklerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 97, İstanbul.
Çetiner, İ. ve Metin, B. 2011. Enerji Etkin Konut Yenilemelerinde Enerji Tüketimi ve Yaşam Dönemi Maliyetlerinin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği, X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 13-16 Nisan, Bildiriler Kitabı, 865-877, İzmir.
164
Demir, Ö. 2013. Yeşil Sertifikalı Binaların Bina Performansı: Yeşil Bina sertifikalarını Değerlendirmek İçin Türkiye’de ve Hollanda’da Örnek Bina İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 198, İstanbul.
Erdede, S.B. ve Bektaş, S. 2014. Ekolojik Açıdan Sürdürülebilir Taşınmaz Geliştirme ve Yeşil Bina Sertifika sistemleri. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(1), 1-12.
Erdede, S.B., Erdede, B. ve Bektaş, S. 2014. Kentsel Dönüşümde Yeşil Binaların Uygulanabilirliği, 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu, (UZAL-CBS), 14-17 Ekim, İstanbul.
Erengezgin, Ç. 2015. Enerji Mimarlığının Hedefleri ve Bir Öneri. Yeşil Bina Dergisi, 29, 46-47.
Erkinay, P.U. 2012. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Rüzgar Enerjisinin Binalarda Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 101, Adana.
Erten, D. ve Yılmaz, A.Z. 2011. LEED ve BREEAM Sertifikalarında Enerji Performans Değerlendirilmesinin Karşılaştırılması.X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 13-16 Nisan, İzmir.
Esin, T. ve Yüksek, İ. 2009. Çevre Dostu Ekolojik Yapılar. 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu, 13-15 Mayıs, Karabük.
Fuerst, F. ve McAllister, P. 2011. Green Noise or Green Value? Measuring the Effects Environmental Certification on Office Values. Real Estate Economics, 1(39), 45-69.
Ganiç, N., Yılmaz, A.Z. ve Corgnatı, S. P. 2013. Enerji Performansı Gereksinimlerinin Optimum Maliyet Düzeyinin Türkiye’deki Örnek Bir Ofis Binasında Yapılan İyileştirmeler için Hesaplanması. 11. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 17-20 Nisan, İzmir.
Görgün, B. 2012. Enerji Verimli Yeşil Bina Sertifikasyonunda Yol Haritasının Belirlenmesi İçin LEED ve BREEAM Örneklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 111, İstanbul.
Gündoğan, H. 2012. Türkiye’de Yeşil Bina Sektörünün Motivasyon ve Bariyerleri.
Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, 131, Ankara.
Ilıcalı, E. 2014. Yeşil Bina Sertifikalarında Maliyetler Nasıl Belirlenir. Web Sitesi:
www.altensis.com. Erişim Tarihi: 12.04.2015
165
Kaplow, S.D. 2010. Green Building Costs Less Than Conventional Building. Web Sitesi: http://www.stuartkaplow.com/library3.cfm.article_id=173. Erişim Tarihi:
02.06.2015.
Kats, G.H. 2003. The Costs and Financial Benefits of Green Buildings. California’s Sustainable Building Task Force, 134, California. Web Sitesi:
http://www.usgbc.org/Docs/News/News477.pdf. Erişim Tarihi: 02.12.2014
Kobaş, B. 2011. Oluşturulmakta Olan Türk Yeşil Bina Değerlendirme Sisteminin Malzeme Kategorisi İçin BREEAM ve LEED Örneklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 97, İstanbul.
Köteşli Aydın, T. 2013. Yeşil Bina Sertifikasyonları Kapsamında Yerel Sistem Gerekliliğinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 198, İstanbul.
Kuleyin Bolut, S.A. 2012. Yeşil Binaların Sürdürülebilirlik Kriterleri ve Taşınmaz Değerlemesi Açısından İncelenmesi. Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Taşınmaz Geliştirme Anabilim Dalı, 133, Ankara.
Lorenz, D. ve Lützkendorf, T. 2008. Next Generation Decision Support Instruments For The Property Industry-Understanding The Financial Implications of Sustainable Building, World Sustainable Building Conference, (SB08), 21-25 September, Melbourne, Australia.
Mehta, H.S. ve Porwal, V. 2013. Green Building Construction for Sustainable Future.
Civil and Environmental Research. 3(6), 7-13.
Morris, P. 2007. What does green really cost. Web Sitesi:
http://www.ecosync.com.mx/wdgrc.pdf. Erişim Tarihi: 08.12.2014.
Mutlu Danacı, H. ve Gültekin, R.E. 2009. Yapılaşmada Güneş Enerjisi Kullanımı ve Estetik Çözümler. V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, YEKSEM-09, 19-21 Haziran, Bildiriler Kitabı, 243-249, Diyarbakır.
Özcan, Ö. ve Temizbaş, A. 2010. Yeşil Bina. 1. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, 29 Eylül-1 Ekim, Bildiriler Kitabı, 1243-1251, Ankara.
Parlak, P.S. 2013. Enerji Etkin Binalar ve Değerlemesi Üzerine Bir İrdeleme. Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Taşınmaz Geliştirme Anabilim Dalı, 86, Ankara.
Popescu, D., Mladin, E.C., Boazu, R. ve Bienert, S. 2009. Methodology For Real Estate Appraisal of Green Value. Environmental Engineering and Management Journal, 3(8), 601-606.
166
Ratcliffe, S. 2012. Sustainability and value-dig deep. Web Sitesi:
http://www.ukgbc.org/resources/blog/sustainability-and-value-dig-deep. Erişim Tarihi:
22.04.2015.
Runde, T. ve Thoyre, S. 2010. İntegrating Sustainability and Green Building into the Appraisal Process. The Journal of Sustainable Real Estate, 1(2), 221-248.
Sert, S. 2010. Bina Yaşam Döngüsünde Enerji Analizi ve Yeşil Binalar. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, 123, İzmir.
Sev, A. ve Canbay, S. 2009. Dünya Genelinde Uygulanan Yeşil Bina Değerlendirme ve Sertifika Sistemleri. Yapı Dergisi, Yapıda Ekoloji Eki, 329, 42-47.
Sırkıntı, H. 2012. Sürdürülebilirlik Kapsamında Yeşil Yapım Uygulamaları ve LEED Sistemine Öneriler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, 107, İstanbul.
Sümer, E. 2013. Yeşil Bina Proje Yönetim süreçleri ve Türkiye’de LEED ve BREEAM Uygulamalarında Proje Yönetimi Süreçlerine ilişkin Örnek Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 127, İstanbul.
Syphers, G., Baum, M., Bouton, D. ve Sullens, W. 2003. Managing the Cost of Green Buildings. KEMA Xenergy, 88, California. Web Sitesi:
http://www.calrecycle.ca.gov/greenbuilding/Design/ManagingCost.pdf. Erişim Tarihi:
12.12.2014.
Szumilo, N. ve Fuerst, F. 2013. The Operating Expense Puzzle of U.S. Green Office Buildings. The journal of Sustainable Real Estate, 5(1), 86-110.
Şenol, S. 2009. Gayrimenkul Geliştirme Sürecinde Yeşil Binaların Sürdürülebilirlik Kriterleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirme Programı, 113, İstanbul.
Şentürk, S.H. 2014. Yeşil Bina Vergi Teşvikleri: Amerika Örneği ve Türkiye İçin Çıkarılabilecek Sonuçlar.Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (10)10, 89-102.
Şimşek, E.P. 2012. Sürdürülebilirlik Bağlamında Yeşil Bina Olma Kriterleri: Kağıthane Ofispark Projesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirme Anabilim Dalı, 117, İstanbul.
Tamer Bayazıt, N, Şan, B. ve Ökten, G. 2011. Yeşil Bina Sertifikasyonunda Akustik Performansın Değerlendirilmesi. X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 13-16 Nisan, Bildiriler Kitabı, 1567-1577, İzmir.
Tiger, M., Chasnow, M. ve Colonel, M. 2011. Encouraging the Value of Energy Efficiency in Residential Property Transactions: Strategies for Chatham County and Other NC Local Governments, UNC Environmental Finance Center.
167
Topçu, G. 2010. Türkiye’de Sertifikalı Yeşil Bina Uygulamasının Örnek Bir Bina Üzerinde İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirme Programı, 71, İstanbul.
Tosun, F. 2012. Sürdürülebilirliği Değerlemek: Yeşil Değer. Yeşil Binalar Referans Rehberi 2012, Yirmibir Mimarlık, Tasarım, Mekan Depo Yayıncılık, 12-13.
Türker, M. 2010. Yeşil Bina Derecelendirme Sistemleri: Türkiye Üzerine Değerlendirmeler ve Erzurum Alışveriş Merkezi Örneği - Türkiye’nin ilk BREEAM Sertifikalı Yeşil Binası. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Gayrimenkul Geliştirme Programı, 111, İstanbul.
Uğur, L.O. 2006. İnşaat Sektöründe Riskler ve Risk Yönetimi. Seminer Notları, Türkiye Müteahhitler Birliği, Ankara.
Uğur, L.O. 2007. Yapı Maliyeti. Yapı Dünyası, 131, 10-22.
Uslusoy, S. 2012. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanılan Enerji Etkin Binaların Yapı Bileşeni Açısından İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Bölümü, 172, İzmir.
Uzun, G. 2011. Soğuk Kirişler. Tesisat Dergisi, 184, 58-66.
Ünsal, B. 2011. Enerji Etkin Tasarımın Gayrimenkul Değerleme Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, 152, İzmir.
Ünsal, B. ve Göksal Özbalta, T. 2012. Enerji Etkin Tasarımın Gayrimenkul Değerleme Açısından İncelenmesi: Yeşil Değerleme. 2. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, 13-16 Eylül, İzmir.
Yalçın, G. 2013. Yeşil Bina Sertifika Programları ve Türkiye’deki Uygulanabilirliğinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı, 112, İstanbul.
Yaman, C. 2012. Yeşil Binalarda Maliyet ve Fayda. Yeşil Binalar Referans Rehberi 2012, Yirmibir Mimarlık, Tasarım, Mekan Depo Yayıncılık, 10-11.
Yetkin, E.G. 2014. Mevcut yapılar Kapsamında Yeşil Bina sertifika Sistemleri Enerji Kriterlerinin Belirlenmesi İçin LEED, BREEAM ve DGNB Sistemlerinin Karşılaştırmalı Analizi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, 161, İstanbul.
Yıldırım, Ş.U. 2014. Mevcut Yeşil Bina Teşvik Modellerinin Türkiye Emlak Piyasasında Uygulanabilirliği. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yapı Mühendisliği Anabilim Dalı, 77, İstanbul.
168
Yılmaz, Z. 2006. Akıllı Binalar ve Yenilenebilir Enerji. Tesisat Mühendisliği Dergisi, 91, 7-15.
Yılmaz, B., Arditi, D ve Korkmaz, S. 2010. Yüksek Performanslı Yeşil Binalarda Bütünleşik Tasarım Sistemi. 1. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, 29 Eylül-1 Ekim, Bildiriler Kitabı, 394-407, Ankara.
Zhang, X., Platten A. ve Shen L. 2011. Green Property Development Practice in China:
Costs and Barriers. Building and Environment, 46(1), 2153-2160.