Gölge alanların oluĢturulması, sıcak iklimli bölgelerde bir gereksinimdir. Ġklimsel konfor için tasarımda göz önünde bulundurulması gereken bir faktör olarak karĢımıza çıkmaktadır. Yapılan analizler, anket sonuçları ve incelenen çalıĢmalar; gölge alanların, konforu ve parkın kullanımını doğrudan etkilediğini göstermektedir. Gölge alanların oluĢturulmasında, bitkiler en sık tercih edilen çözüm yöntemi olarak karĢımıza çıkmaktadır. Attia ve Duchhart (2011) yaptıkları çalıĢmada; bitki örtüsünün, yüzey ve hava sıcaklığını değiĢtirmek için kullanılan en etkili peyzaj unsuru olduğunu belirtmiĢ ve güneĢ ıĢınlarını kontrol altına alma aracı olarak, çok etkili bir Ģekilde kullanılabildiğini vurgulamıĢlardır. Ancak bu etkinin doğru tasarım sonucunda oluĢacağı unutulmamalıdır.
ÇalıĢma genel olarak güneĢ hareketleri ve çalıĢma alanında bulunan yapısal ve bitkisel elemanlarla olan iliĢkisinin incelenmesinden oluĢmaktadır. Analizler mevcut durum ve gelecekteki durum olarak iki Ģekilde yapılmıĢtır. Gelecekteki durum analizleri, bilimsel temellere dayanan kurgusal bir çalıĢmadır. Analizlerin ve değerlendirmelerin varsayımlar üzerine yapıldığı göz önünde bulundurulmalıdır. Analizler güneĢ konumunun 15‟er dakikalık periyotlarına göre gerçekleĢtirilmiĢtir. Benzer Ģekilde Gezer (2003) Ecotect yazılımıyla yaptığı çalıĢmada 15‟er dakikalık periyotlarla elde ettiği sıcaklık verilerini kullanmıĢtır.
Bu tez çalıĢmasında kullanılan gölge analizi yöntemi baĢka çalıĢmalarda da kullanılmıĢtır. Ancak yazılım olarak Ecotect programının kullanıldığı ve peyzaj mimarlığı anabilim dalı kapsamında yapılan çalıĢma sayısı oldukça sınırlıdır. Ecotect yazılımın daha çok yapılarla ilgili uygulamalar için geliĢtirilmiĢ bir yazılım olması, bu durumun gerekçesi olarak düĢünülmektedir. Gölge analizi, günümüzde birçok yazılım tarafından yapılabilmektedir. Ecotect yazılımı, en temel özelliklerinden biri gölge analizi olduğundan ötürü bu tez çalıĢması kapsamında seçilmiĢtir.
Bu çalıĢma kapsamında, havanın kapalı olduğu günler göz ardı edilmiĢ ve tüm yıl için gün gün analiz yapılmıĢtır. Ancak analiz yapılacak yerin maksimum güneĢli gün sayısına bakılmasının, çok uzun zaman alan analizlerin doğruluğunu çok fazla etkilemeyeceği ve zaman tasarrufu sağlayacağı düĢünülmektedir.
Ecotect yazılımının daha çok mimarlar için tasarlanmıĢ olmasının yarattığı bazı sıkıntılarla karĢılaĢılmıĢtır. Kendi bünyesinde üç boyutlu modelleme özelliği olan bu yazılım, yapı mimarisi çizimi amaçlı olduğundan karmaĢık ve çok poligonlu Ģekilleri
modellemek için kullanılamamaktadır. Bu durumda geometri Revit, Autocad, ArchiCAD, Sketchup gibi farklı bir ortamda gerçekleĢerek farklı uzantılı dosyalar ile Ecotect‟e aktarılabilmektedir (Tokuç 2009). Buna karĢın çalıĢmanın temel materyalini ağaç modellerinin oluĢturması bazı sorunlara yol açmıĢtır. ÇalıĢma alanındaki ağaçlar, analizlerden en doğru sonucu elde edebilmek adına, aslına en yakın Ģekilde modellenmiĢtir. Bunun nedeni alandaki ağaçların çok küçük yaĢta olması, donanım bakımından (dal, yan dal, yaprak) hazır materyallere göre yetersiz kalmasıdır. Ancak bu yüzden ağaçların poligon sayıları, hazır ağaç modellerine göre çok daha fazla sayıda olmuĢtur. Bu durum analiz süresini uzattığı için çalıĢmayı olumsuz yönde etkilemiĢtir. Ecotect Analiz, daha az yüzey alanı içeren modeller kullanılarak yapılacak çalıĢmalar için daha uygun bir yazılımdır.
TARTIġMA Sermin DURDU
135
ÇalıĢma alanında infrared termometre ve lüksmetre kullanılarak, dört mevsim genelinde ölçümler yapılmıĢtır. Ancak alanın büyük olması, güneĢin hareketi ve cihaz sayısının yetersizliği sonucunda; ağaçların nicel etkileri, yapısal ve bitkisel gölgelendirmeler arasında oluĢan sıcaklık farklılıkları tespit edilememiĢtir. En düĢük değere sahip gölge sıcaklığının toprakta, en yüksek sıcaklığın ise kauçuk zeminde oluĢtuğu gözlemlenmesine rağmen, zaman zaman anlamlandırılamayan farklılıkların olması analizlerin bilimsel yanını desteklemediği için bu analizler değerlendirmeye alınmamıĢtır. Bundan sonra yapılacak çalıĢmalarda donanım anlamında daha yeterli bir altyapı oluĢturularak, gölge alanların iklimsel konfor koĢullarına katkısı daha net bir Ģekilde ortaya konabilir.
KıĢ mevsimi analiz sonuçları incelendiğinde, mevcut durumda alanın büyük çoğunluğunun güneĢli olduğu, ancak gelecekteki durumda alanın büyük bir bölümünün gölge olacağı tespit edilmiĢtir. Ġnsanların parklara gitmeyi, genellikle güneĢ ıĢığından daha fazla faydalanabilmek için tercih ettikleri kıĢ mevsiminde bu durum, gelecekte istenmeyen bir durum olarak karĢımıza çıkacaktır. Anket sonuçlarına göre bu mevsimde alanın sık kullanılan zaman diliminin 12:00- 14:00 ve 14:00- 16:00 saatleri arasında olması bu sonucu doğrular niteliktedir. Mevcut durum analizlerinde yeterli ölçüde güneĢli olduğu saptanan büyük oyun alanının, gelecekteki durumda büyük oranda 2 saatin üzerinde gölge olacağı belirlenmiĢtir. GüneĢlenme süresinin ortalama 5,4 saat olduğu kıĢ mevsiminde, bu gölge süresi tercih edilmeyen bir durum olacağı düĢünülmektedir. Bu gibi alanlarda güneĢ ıĢığından daha fazla faydalanabilmek adına, herdemyeĢil ağaç türleri yerine yaprak döken türler tercih edilmelidir (ġekil 5.1). Cohen ve ark. (2012) yaptıkları çalıĢma sonucunda; insan konforu açısından, yaprak döken ağaçların sıcak ve nemli Akdeniz ikliminde, açık yeĢil alanlar için en uygun türler olduğunu tespit etmiĢlerdir. Hassaan ve Mahmoud (2011), Mısır, Kahire‟de bulunan bir kent parkında insan konforunun analiziyle ilgili yaptıkları çalıĢmada, yazın gölge sağlaması ve kıĢın güneĢ ıĢınlarına izin vermesi amacıyla park alanları için yaprak döken ağaçların daha uygun bir çözüm olduğunu belirtmiĢlerdir.
Mevcut durum analizlerinde büyük oranda güneĢli olduğu belirlenen fitness alanının, gelecekteki durumda daha fazla gölge olacağı görülmüĢtür. Ancak fitness alanının güney bölgesinde anlamlandırılamayan güneĢlik alanların oluĢacağı gözlemlenmiĢtir. Hata payını en aza indirgemek amacıyla bu bölgenin analizleri tekrarlanmıĢ, fakat aynı sonuca ulaĢılmıĢtır. Parkın gölge yoğunluğu en fazla olan bölümünün piknik alanı olduğu görülmüĢtür. Gelecekteki durum incelendiğinde, alanın günlük yaklaĢık 3 saate yakın gölge olacağı belirlenmiĢtir. KıĢ mevsimi için bu süre, tercih edilen bir durum değildir. Piknik alandaki ağaçların büyük çoğunluğu yaprak döken doğu çınarıdır (Platanus orientalis). Analizler mevsimlere ve bitki türlerine göre yapıldığı için, bu bölgedeki ağaçların kıĢ mevsiminde gölge etkisi çok az olmuĢtur. Bu alanda yaprak döken türler kullanılmıĢ olmasına rağmen oluĢan gölge miktarında, alanın güney cephesinde bulunan binaların etkisi olmuĢtur. Bu binaların 2 buçuk saate yakın olan gölgesinin piknik alanının batı ve güney bölümüne düĢtüğü gözlemlenmiĢtir. Sonuç olarak parkın büyük bir bölümünün gelecekte, insanların güneĢten yararlanmasına imkân sağlayacak yeterlilikte olmadığı saptanmıĢtır.
TARTIġMA Sermin DURDU
136
ġekil 5.1. Yaprak döken ağaçlarda güneĢ ıĢığı geçirgenliği (Anonim‟den (2015d) değiĢtirilerek alınmıĢtır)
Ġlkbahar mevsimi analiz sonuçları karĢılaĢtırıldığında, alanın gölge miktarında büyük oranda artıĢ olacağı tespit edilmiĢtir. Her iki analizde de kıĢ mevsimine oranla alanın daha gölge olduğu belirlenmiĢtir. Bu durumun oluĢmasında, yaprak döken ağaçların yeĢermesinin ve alanın batı cephesindeki binaların alana olan gölge etkilerinin artmasının etkisi olduğu tespit edilmiĢtir. Bölgesel olarak değerlendirildiğinde; mevcut durumda büyük oyun alanına oranla daha güneĢli olan küçük oyun alanının, gelecekteki durumda tercih edilmeyecek oranda gölge olacağı belirlenmiĢtir. Her iki analizde de alanın en gölge bölümünün piknik alanı olduğu saptanmıĢtır. Gelecekteki durum incelendiğinde, piknik alanının yaklaĢık % 90‟ının 3 saatten fazla gölge olacağı Mart ve Nisan ayları tercih edilmeyen bir durum olsa da, sıcaklıkların artmaya baĢladığı Mayıs ayı için uygun olacağı düĢünülmüĢtür. Ġlkbahar mevsiminde alanın güney cephesindeki binaların piknik alanına hiç gölge etkisinin olmamasına rağmen karĢılaĢılan bu fazla gölge miktarında, ağaçların çok sık aralıklarla dikilmiĢ olmasının etkisi olmuĢtur. Bu durum bir tasarım hatası olarak karĢımıza çıkmaktadır.
Mevcut durum yaz mevsimi analizine bakıldığında, alanın büyük çoğunluğunun 1,5 saat ile 2 saat aralığında gölge olduğu tespit edilmiĢtir. Yaz aylarında günlük 12 saati bulan güneĢlenme süresi göz önüne alındığında, bu gölge sürelerinin oldukça yetersiz olduğu belirlenmiĢtir. Özellikle oyun alanlarında 2 saatten fazla gölge olan alanların yok denilecek kadar az olduğu saptanmıĢtır. Gelecekteki durum incelendiğinde, oyun alanlarındaki gölge miktarında yeteri kadar artıĢ olmadığı belirlenmiĢtir. Yaz mevsiminde görülen en fazla 2 saat 18 dk‟lık gölge süresinin büyük oyun alanı için yetersiz olacağı düĢünülmüĢtür. Bu alanın etrafını çevreleyen Ġskenderun kauçuğu (Ficus retusa nitida) ağaçlarının, nihai boylarına ulaĢtıkları halde yeterli gölge alan oluĢturmadıkları sonucuna varılmıĢtır. Bu türün gölge yapmak için uygun olmasına rağmen yetersiz kalmasında yanlıĢ yer seçimi ve yaz mevsiminde gölge boylarının kısa oluĢu rol oynamıĢtır. Böylelikle kullanım alanlarının çevresinde sınır oluĢturacak Ģekilde yapılan bitkilendirmelerde, gölge düĢünülmeden yapılan bitkisel tasarımların, alanların iĢlevsel kullanımını olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiĢtir. Oyun alanlarındaki gölge durumuna daha fazla önem verilmeli ve özellikle bu alanlarda gölge sağlayacak büyük ağaçlar tercih edilmelidir. Ağaçların yetersiz kaldığı durumlarda, tente vb. gölgeleme elemanları kullanılarak gölge alanlar oluĢturulmalıdır. Antalya gibi sıcak iklimli bölgelerde, yaz sıcağının insan sağlığı üzerindeki etkileri ve parkın kullanıcı profilinin 50 yaĢ üstü insanlar ve çocuklardan oluĢtuğu düĢünüldüğünde,
TARTIġMA Sermin DURDU
137
yetersiz gölge miktarı, parkın kullanımını büyük ölçüde azalttığı görülmüĢtür. Yaz mevsiminde yapılan arazi gözlemlerinde öğlen saatlerinde alanın neredeyse hiç kullanılmadığı gözlemlenmiĢtir (ġekil 5.2). Anket sonuçlarına göre yaz mevsiminde alanın 08:00- 18:00 saatleri arasında hiç kullanılmadığının saptanması bu durumu destekler niteliktedir.
ġekil 5.2. Yaz mevsiminde alandan çekilmiĢ bazı fotoğraflar (Orijinal 2014)
Alandaki ağaçların sayı bakımından yeterli olduğu ancak yaĢları küçük olduğu için yeterli gölge alan oluĢturmadıkları görülmüĢtür. Bunun yanı sıra, yapısal gölgelendirmenin de yetersiz olması, alanın kullanım olanaklarını büyük ölçüde kısıtlamaktadır. YaĢı küçük ağaçlar genellikle düĢük maliyetlerinden ötürü tercih edilmekte, fakat bu durum uzun vadede parkların iĢlevsel kullanımını etkilemektedir. Hassaan ve Mahmoud‟a (2011) göre gölge alanlar; pergola, çardak gibi ahĢap materyaller veya Albizzia lebbeck, Ficus altissima gibi geniĢ taç yapan doğal materyaller kullanılarak oluĢturulmalıdır. Yaz mevsiminin gelecekteki durumu incelendiğinde, oyun alanları ve havuz çevresi dıĢındaki bölgelerde gölge miktarının yeterli olacağı düĢünülmektedir. Havuz çevresinin gelecekteki durumu incelendiğinde, özellikle kuzey cephesinin yeterli miktarda gölge olmayacağı görülmüĢtür. Gelecekteki durum analizlerinin 3 saatten fazla gölge olan oranları değerlendirildiğinde, en fazla gölge alanın yaz mevsiminde oluĢacağı sonucuna varılmıĢtır.
Sonbahar mevsiminde yapılan anket sonuçlarına göre, alanın en sık kullanıldığı zaman diliminin 14:00- 16:00 saatleri arasında olduğu saptanmıĢtır. Bu durum sonbahar mevsiminde daha çok güneĢli alanların tercih edildiğini göstermektedir. Mevsim genelinde toplam alanın yalnızca % 8‟inin 3 saatin üzerinde gölge olduğu tespit edilmiĢ,
TARTIġMA Sermin DURDU
138
bu oranın gelecekte % 50‟yi bulacağı belirlenmiĢtir. Gelecekteki durum analizleri incelendiğinde, alanın büyük çoğunluğunun 2 saatin üzerinde gölge olacağı saptanmıĢtır. Alanda oluĢan fazla gölge miktarının özellikle kullanım yoğunluğu olan bölgelerde yaprak döken ağaçlara yeterince yer verilmemesinden kaynaklandığı düĢünülmektedir. KıĢ mevsiminde olduğu gibi sonbaharda da alanın en gölge bölümünün piknik alanı olduğu görülmüĢtür. Yaprak döken doğu çınarlarının (Platanus orientalis) kullanıldığı piknik alanında, ağaçların ulaĢacağı maksimum boylar düĢünülmeden yapılan sık dikimler, gelecekte alanın gereğinden fazla gölge olacağını göstermiĢtir. Dikim aralıklarının uygun mesafelerde tutulması, bitkilerin sağlıklı geliĢimi açısından dikkat edilmesi gereken bir husustur. Fitness alanının güney bölümünde, kıĢ mevsiminde de olduğu gibi anlamlandırılamayan güneĢlik alanların oluĢacağı tespit edilmiĢtir. Bu gölge olmayan alanların sadece kıĢ ve sonbahar mevsimlerinde oluĢması, güneĢin geliĢ açısından veya gölgelerin yaptığı açıdan kaynaklı olduğunu düĢündürmektedir. Fitness alanının Eylül, Ekim ve Kasım aylarındaki gölge durumu incelendiğinde, güneĢlik alanların Eylül ayından Kasım ayına doğru hızlı bir artıĢ göstermesi bu görüĢü doğrular niteliktedir.
Sonuç olarak yıllık analizlerin tamamı incelendiğinde, alanın yaz mevsimi dıĢında genel olarak kullanıcı taleplerine yanıt verdiği ve yeterli düzeyde gölge/güneĢli olduğu saptanmıĢtır. Ancak, mevsim geçiĢleri olan Haziran ve Eylül ayları da göz önünde bulundurulduğunda, parkın yaklaĢık 5 ay boyunca iĢlevsel olmadığı ve kullanıcı taleplerini karĢılamadığı görülmüĢtür. Tatil aylarını içerdiği için en yoğun kullanılan ve yılın yaklaĢık yarısını oluĢturan bu zaman diliminde alanın gölge etkisi bakımından yetersiz kalmasının parkın kullanımını büyük oranda azalttığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.
DeğiĢim analizi sonuçlarının dört mevsime dağılımı incelendiğinde, bütün mevsimlerde alanın büyük çoğunluğunda gölge alan miktarında artıĢ olduğu gözlemlenmiĢtir. Bu artıĢ beklenen bir sonuçtur. Bu duruma ağaçların boylarının uzaması, gövde çaplarının ve taç geniĢliklerinin artması, kısacası ağaçların büyümesi neden olmuĢtur. Gölge miktarında azalma olan yerlerin azınlıkta olduğu görülmüĢtür. Ağaçların büyümesine karĢın meydana gelen azalmalarda, taç yapısının yükselmesi dolayısıyla gölgenin düĢtüğü alanın değiĢmesinden kaynaklı azalmalar olduğu düĢünülmektedir. Bu azalmaların özellikle gölge boyunun daha uzun olduğu Sonbahar ve KıĢ mevsimlerinde oluĢması, bu varsayımı doğrular niteliktedir. Analiz sonucunda “değiĢim yok” olarak belirlenen alanlarda, yakın çevrede bulunan bina gölgelerinin etkisinin olduğu ve bu yüzden gölge miktarında değiĢim olmadığı belirlenmiĢtir.
Anket genelinde verilen cevapların ziyaret saatleri dıĢında mevsimlere göre çok fazla farklılık göstermediği saptanmıĢtır. Katılımcıların daha çok kadınlardan oluĢması, yaĢ ortalamasının 50 yaĢ üzerinde olması, ziyaretin büyük oranda aile ile yapılması ve oyun alanlarının parkın ziyaret nedenlerinden en önemli ikinci sebep olması, park kullanıcılarının büyük bir çoğunluğunun torunlarını gezdirmek amacıyla parka gelen ebeveynlerden oluĢtuğunu göstermektedir. Ankete katılımlarda kadınların erkeklere oranla daha istekli oldukları, katılım gösteren erkeklerin ise çok büyük bir çoğunluğunu emekli bireylerin oluĢturduğu belirlenmiĢtir. KoĢu parkurunu kullanan ziyaretçilerin, aktivitelerinin bölünmemesi gerekçesiyle ankete katılım göstermeyi tercih etmedikleri görülmüĢtür. Ziyaretçilerin en çok, park alanının da içinde bulunduğu Uluç mahallesinde, ikinci en yüksek ziyaretçi sayısının ise park alanına sınır olan Uncalı mahallesinde ikamet ettiği tespit edilmiĢtir.
TARTIġMA Sermin DURDU
139
Ziyaretin özellikleriyle ilgili bölüm ele alındığında, alanın KıĢ, Yaz ve Sonbahar mevsimlerinde büyük oranda “1 saat veya daha az” ziyaret edildiği, ancak Ġlkbahar mevsiminde % 48 oranında “1- 3 saat”, % 46 oranında “1 saat veya daha az” ziyaret edildiği saptanmıĢtır. Yıl genelinde en yoğun kullanımın 14:00- 16:00 saatleri arasında olduğu, ancak yüksek sıcaklıkların görüldüğü yaz mevsiminde 08:00- 18:00 saatleri arasında alanın hiç ziyaret edilmediği belirlenmiĢtir. Benzer Ģekilde, ġavklı ve Yılmaz‟ın (2013)kullanıcıların kent meydanını zamansal olarak kullanım durumlarını inceledikleri, Antalya Cumhuriyet Kent Meydanı örneğinde yürüttükleri anket çalıĢmasında; meydanın yaz aylarında „16:01-18:00‟ zaman dilimine kadar daha az bir yoğunlukta kullanımının olduğunu tespit etmiĢler ve bu durumu, alanda yeterli oranda gölge alanların bulunmaması ile iliĢkilendirmiĢlerdir.
Kullanıcıların ziyaret sebeplerini tespit etmeye dair verilen önermeler incelendiğinde, alanın tercih edilmesindeki en baĢlıca nedenin “ulaĢım kolaylığı”, sonraki nedenin ise “oyun alanlarından faydalanmak” olduğu tespit edilmiĢtir. Bu önermeleri sırasıyla; “zihni rahatlatmak”, “aileyle zaman geçirmek”, “yürüyüĢ yapmak”, “spor alanlarından faydalanmak”, “sosyalleĢmek” ve “yemek yemek” önermeleri takip etmiĢtir. Alanın yakın çevresinde baĢka mahalle parklarının da bulunmasına karĢın büyük oyun alanındaki oyun grubunun karmaĢık bir yapıya sahip olmasının ve belediyelerin her parkında kullandığı standart oyun gruplarından faklı olmasının, özellikle çocuklar için parkın kullanımı açısından tercih sebebi olduğu düĢünülmüĢtür. “Yemek yemek” önermesinin % 35,7 ile “çok önemsiz”, % 33,5 oranında “önemsiz” ve “sosyalleĢmek/ arkadaĢ edinmek” önermesinin ise % 55,1 oranında “önemsiz” bulunması, çalıĢma alanına yapılan ziyaretlerde bu önermelerin neredeyse hiç etkisi bulunmadığını göstermektedir.
Anket sonuçlarına göre; oyun alanları ve oturma alanlarının büyük oranda gölge olması tercih edilirken, “spor alanlarının gölge olması” önermesi birbirine çok yakın oranlarda “önemli” ve “önemsiz” bulunmuĢtur. Bu konudaki tutarsızlığın anket zamanlarının mevsimsel farklılığından kaynaklandığı düĢünülmektedir. Bu durum neticesinde, spor alanlarında tam kapalılık istenmediği görülmüĢtür. Gölgeleme elemanlarının büyük oranda kıĢ mevsiminde dahi yetersiz bulunması, ancak bu mevsimde alanın en sık kullanılan zaman diliminin alanın fazlaca güneĢ ıĢınlarına maruz kaldığı 14:00- 16:00 saatleri arasında olması çeliĢkilere neden olmuĢtur. Bu durumun nedeninin, dört mevsim alanı düzenli kullanan kimi katılımcıların soruyu, mevsime özel değil, yıl genelinde değerlendirmesinden kaynaklı olduğu düĢünülmüĢtür.
Anket sonuçlarına göre, gölge alanların yapısal ya da bitkisel materyallerle temin edilmesi arasında kesin bir farklılık olmadığı, ancak bitkisel gölgelendirme % 73,7 oranında “çok önemli” bulunurken, yapısal gölgelemenin % 63,8 oranında “önemli” bulunması, bitkisel materyallerin daha çok tercih sebebi olduğunu ve daha çok kiĢi tarafından önemli bulunduğunu göstermiĢtir. Yılmaz (2006) Tekirdağ halkının tasarım bitkilerine olan talebinin belirlenmesine yönelik yaptığı anket çalıĢmasında, % 45 gibi bir çoğunluğun bitkilerin gölge oluĢturma fonksiyonlarını önemli bulduğunu tespit etmiĢtir. Gölgeleme materyallerinin mevsimsel yeterlilikleri incelendiğinde, sıcaklıklar arttıkça yetersiz bulunma oranlarının yükseldiği saptanmıĢtır.
Ziyaretçilerin kıĢ mevsiminde alanı kullanmayı tercih ettikleri zaman dilimindeki alanın güneĢlenme durumu, o mevsimde parkta tercih edilen konfor Ģartları
TARTIġMA Sermin DURDU
140
açısından ipucu vermiĢtir. Analiz sonuçlarına bakıldığında, alanın büyük oranda güneĢli olduğu, gölge alan miktarının çok az olduğu görülmüĢtür. Bu durum kıĢ mevsiminde insanların güneĢten daha fazla faydalanmak adına alanın ziyaret edildiğinin bir göstergesi olmuĢtur. Parkın geri kalanına göre nispeten daha gölge olan piknik alanında, saat bazında incelendiğinde maksimum 1 saat 30 dk gölge olduğu saptanmıĢtır. Bu alanda hiç gölge olmayan alan miktarının yok denilecek kadar az olduğu, bu duruma yoğun ağaç kullanımının sebep olduğu belirlenmiĢtir.
Ġlkbahar mevsimi anket analizi, gölge boyunun en kısa olduğu zaman diliminde yapıldığı için neredeyse hiç gölge alan oluĢmadığı saptanmıĢtır. Bu durum bize kullanıcı tercihlerinin Ġlkbahar mevsiminde bu yönde olduğunu göstermektedir. Kullanımlar bölgesel olarak incelendiğinde, oyun alanlarının neredeyse % 100‟ünün güneĢli olduğu ve piknik alanındaki gölge miktarının, diğer alanlara göre nispeten daha fazla olduğu belirlenmiĢtir. Analiz sonuçlarına göre en fazla güneĢli alanın kıĢ mevsiminde oluĢması beklenirken, bu mevsimde oluĢması beklenmeyen bir durumdur. Sonuçların bu yönde olmasında, çevredeki yapısalların etkisi büyüktür. Bunun nedeni, kıĢ mevsimi analizinde oluĢan bina gölgelerinin, ilkbahar mevsiminde alana hiçbir gölge etkisinin olmamasından kaynaklanmıĢtır. Çünkü analiz, gölge boyu en kısa saatlerde (12:00 – 14:00) yapılmıĢtır.
Yaz mevsimi anket analizi incelendiğinde, alanın diğer mevsimlere oranla daha gölge olduğu görülmüĢtür. Ġnsanların sıcak havanın etkilerinden korunmak istedikleri yaz mevsiminde, bu sonuç beklenen bir durumdur. Analizin yapıldığı saatler güneĢin etkisini yitirmeye baĢladığı saatlerdir, bu yüzden oluĢan gölge miktarının ziyaretçiler için yeterli olduğu saptanmıĢtır. ÇalıĢma alanı bölgesel olarak incelendiğinde, analiz saatlerinde en güneĢli alanın küçük oyun alanı olduğu görülmüĢtür. Antalya gibi yazın aĢırı sıcak olan bölgelerdeki hava Ģartları yaĢlılar ve çocukların sağlıkları için tehlike oluĢturabilmektedir.
Anket sonuçlarına göre; sonbahar mevsiminde alanı kullanmayı tercih ettikleri zaman dilimindeki güneĢlenme durumu, bu mevsimde çok gölge gereksinimi olmadığını göstermektedir. KıĢ mevsimiyle aynı zaman dilimleri için analiz yapılmıĢ olmasına rağmen, sonbaharda alanın daha güneĢli olmasında gölge boylarının daha kısa olmasının etkisi olduğu saptanmıĢtır. Piknik alanının diğer alanlara oranla nispeten daha