Tartışma, Sonuç ve Öneriler
Bu araştırma, Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramı temelinde geliştirilen ve rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programı birinci sınıf öğrencilerine uygulanan kariyer uyumluluğu programının etkililiğinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, deney grubu ile araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan 11 haftalık Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramı temelli kariyer uyumluluğu programı yürütülmüştür. Çalışmanın öncesinde ve sonrasında uygulanan veri toplama aracı öntest-sontest fark puanlarının analizi sonucunda, deney grubunun kariyer uyumluluk düzeyinin, kontrol grubuna göre artış gösterdiği bulunmuştur. Bu sonuçlar, kariyer uyumluluğu programının, öğrencilerin kariyer uyumluluğunu arttırmada olumlu bir etkisi olduğunun göstergesi olarak değerlendirilebilir. Bu
araştırmanın sonuçlarıyla tutarlı çeşitli deneysel çalışmalar bulunmaktadır (Koen, Klehe ve Vianen, 2012; Rottinghaus, Buelow, Matyja ve Schneider, 2012). Bu bölümde sonuçlar, alanyazındaki çalışmalar doğrultusunda ele alınıp tartışılmıştır.
Bu araştırmanın sonuçları, araştırmada incelenen kariyer uyumluluk programının öğrencilerin kariyer ilgi, kariyer kontrol, kariyer merak ve kariyer güvenlerini
arttırdığını göstermiştir. Ayrıca deneysel sürecin oturumlarında da öğrencilerin kariyer ilgi, kariyer merak, kariyer kontrol ve kariyer güven açısından olumlu bir noktaya gelmiştir.
Bu araştırmanın sonuçlarında, kontrol grubundaki öğrencilere göre, deney grubundaki öğrencilerin kariyer uyumluluk düzeyleri daha yüksek olduğu
görülmektedir. Bu sonuç, Koen, Klehe ve Vianen (2012) ’nın çalışmasının sonuçlarını destekler niteliktedir. Koen, Klehe ve Vianen (2012) çalışmasında geliştirilen kariyer uyumluluğu programı, deney grubundaki öğrencilerin kariyer uyumluluklarını
arttırmada etkili bulunmuştur. Bu sonuçlar, Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramına göre değerlendirilmiştir. Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramında, kariyer uyumluluğu dört boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar; kariyer ilgi, kariyer kontrol, kariyer güven ve kariyer meraktır. Kariyer ilgi, bireyin gelecekteki yaşamı, kariyer seçenekleri üzerinde düşünmesi ve kariyer planı yapmasıdır. Kariyer merakı, bireyin benlik yapısı ile iş dünyası arasındaki uygunluğunu tespit etmesi ve kendine uygun seçenekleri araştırmasıdır. Kariyer güven, bireyin kariyer gelişim sürecinde zorluklar ve engeller karşısında problem çözme yeteneğini yansıtmaktadır. Kariyer kontrol ise bireyin kariyerini oluşturmada sorumluluklarının olduğunu farkına varmasını
ve kariyer kararlığını ifade etmektedir. Bu kariyer uyumluluğunu oluşturan boyutlara göre oturumlar hazırlanmıştır. Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramı göz önünde bulundurularak “Gelecekteki Amaçlarım” ile “Günlük Meslek Yaşantısı” oturumları kariyer ilgiye göre hazırlanmıştır. Bununla birlikte “Kariyerimle İlgili Faaliyetlerle İlgileniyorum”, “Meslek Gelişim Semineri” ve “Film” oturumları ise kariyer meraka göre tasarlanmıştır. Ayrıca “Kariyerimle İlgili Sorumluluklarım” ile “Mesleğim Bana Uygun Mu “oturumları kariyer kontrole göre planlanmıştır. Son olarak, “Problem Çözme”, “Sorun Dinleme” ve “Rehberlik ve Psikolojik Danışmalık Becerilerini Kazanma Yolları” oturumları kariyer güvene göre tasarlanmıştır.
Geliştirilen kariyer uyumluluğu programının kapsamı, Coolen (2014)
çalışmasından farklılaşmaktadır. Coolen (2014) çalışmasında kariyer uyumluluğu iki boyut olarak ele alınmıştır. Bu boyutlar, kendini keşif ve çevreye keşiftir. Kendini keşif ve çevreye keşif boyutlarına göre kariyer uyumluluğu programı hazırlanmıştır. Bu çalışmada ise kariyer uyumluluğu, kariyer ilgi, kariyer merak, kariyer güven ve kariyer kontrol olmak üzere dört boyut olarak ele alınmıştır. Bu dört boyut göz önünde
bulundurularak Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramı temelli kariyer uyumluluğu programı hazırlanmıştır.
Geliştirilen kariyer uyumluluğu programı, kariyer uyumluluğunun boyutlarını bütünleştirmesi açısından önem taşımaktadır. Ayrıca bu çalışmada yapılan etkinlikler, öğrencilerin kariyer gelişimlerinin sağlıklı ilerlemesine yardımcı olurken, bununla birlikte bu gelişim süreci içerisinde kariyer planı yapma, mesleğinle ilgili sorumluluk sahibi olma, kendini ilgi, yetenek, değer ve kişilik özelliklerini yönünden tanıma, mesleği hakkında bilgi edinme ve problem çözme becerisini geliştirmektedir. Bu sonuçlar, Rottinghaus, Buelow, Matyja ve Schneider (2012) araştırmasının sonuçlarıyla tutarlılık göstermektedir. Rottinghaus, Buelow, Matyja ve Schneider (2012)’ nın araştırma sonuçlarında, kariyer uyumluluk müdahale yöntemlerinin, bireylerin mesleki bilgi dağarcığını zenginleştirmesine, bireysel farkındalık kazandırmasına ve akıllı karar verme sürecine olumlu bir etkisi olduğu bulunmuştur.
Araştırma sonuçları, Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramını temel alınarak geliştirilen kariyer uyumluluğu programının grup uygulamaları, öğrencilerin kariyer uyumluluk düzeylerinin artmasına yönelik etkinliklerden oluştuğu şeklinde
açıklanabilir. Öğrencilerin amaçları doğrultusunda kazanımlar elde etmesi, kariyer uyumluluk düzeylerini olumlu etkilediği şeklinde yorumlanabilir.
Araştırma sonuçları, kariyer uyumluluk programına katılan öğrencilerin kariyer uyumluluk düzeylerinde yükselme olduğunu, kontrol grubunda ise bir fark olmadığını bulunmuştur. Bu sonuç, Super ve Knasel (1981) ’in araştırma sonuçlarını
desteklemektedir. Super ve Knasel (1981) ’in yaptıkları araştırma sonuçlarında kariyer uyumluluğunu tanımlayan özellikleri ortaya koymuşlardır. Bu özellikler aşağıda yer almaktadır:
1. Geçmiş tecrübelerinden bir şeyler öğrenme ve gelecekle ilgili tahminlerde bulunma becerisi
2. Soru sorma ve bilgi toplama, çevreyle iletişim kurma becerisi 3. İş yaşamı hakkında bilgileri bir araya getirme becerisi
4. Bireysel farkındalık, kendilik bilgisi, tercihleri ile ilgili gerçekçi seçenekler ortaya koyabilme becerisi
Deney grubundaki öğrencilerin kariyer uyumluluklarının yükselişi uygulanan kariyer uyumluluğu programının içeriğinin Super ve Knasel (1981) tarafından
tanımlanan kariyer uyumluluğu özelliklerine göre hazırlanmasından da kaynaklandığı düşünülebilir. Nitekim kariyer uyumluluğu programının birinci oturumunda Super ve Knasel (1981) tarafından yukarıda tanımlanan dört maddeli kariyer uyumluluğu özelliklerden birinci özellik yer almıştır. Bununla birlikte kariyer uyumluluğu programının dördüncü ve beşinci oturumlarında Super ve Knasel (1981) tarafından yukarıda tanımlanan dört maddeli kariyer uyumluluğu özelliklerden ikinci ve üçüncü özellikler yer almıştır. Son olarak kariyer uyumluluğu programının altıncı ve yedinci oturumlarında Super ve Knasel (1981) tarafından yukarıda tanımlanan dört maddeli kariyer uyumluluğu özelliklerden dördüncü özellik yer almıştır
Araştırma sonuçları, Super’ın yaşam boyu ve yaşam alanı kuramına göre değerlendirilmiştir. Super’ın yaşam boyu ve yaşam alanı kuramında, mini döngü ve maksi döngü kavramları bulunmaktadır. Mini-döngü, herkesin aynı yaşta, aynı dönemlerde bulunmadığını, dönemler arası döngülerin tekrarlanabileceğini ifade
etmektedir. Maksi-döngü kavramı ise kariyer gelişim sürecinin yaşam boyu devam eden bir süreç olduğunu ve bu sürecin de büyüme, keşfetme, yerleşme, sürdürme, çöküş olmak üzere beş yaşam döneminden oluştuğunu belirtmektedir. Deney grubundaki öğrencilerin kariyer uyumluluklarının artması, bireylerin içinde bulundukları mesleki gelişim dönemindeki mesleki gelişim görevlerini başarılı şekilde üstesinden
geldiklerinin bir göstergesi olarak açıklanabilir. Nitekim bu durum maksi- döngüsü, kavramına karşılık gelmektedir.
Araştırma sonuçları, kariyer uyumluluğu programı, deney grubundaki öğrencilerin plan yapma, amaç belirleme, sorumluluk alma, mesleğini ve kendisini keşfetme ve problem çözmesine yönelik olumlu katkı sağladığını göstermektedir. Bu sonuçlar, kariyer uyumluluğun artmasının bireyler üzerinde olumlu etkilerine yönelik pek çok bulgu tarafından desteklenmektedir. Örneğin; Kariyer uyumluluğu, bireylerin kariyer hazırlığını (Hirschi, Niles, ve Akos, 2011; Koen, Klehe ve Vianen, 2012; Jepson ve Dickson, 2003), iyilik halini (Hirschi, 2009; Skorikov, 2007), yaşam memnuniyetini (Scales ve Leffert, 1999), kariyer kararlılığını (Mcllveen, Burton ve Beccaria, 2013), kariyer kaygılarının azaltılmasını (Creed, Fallon ve Hood, 2009), mantıklı karar verme sürecini (Rottinghaus, Buelow, Matyja ve Schneider, 2012) olumlu katkısı olmaktadır. Ortaya çıkan bu olumlu durumlar, üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluklarını arttırmaya yönelik deneysel programlara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Çalışma sonuçlarına bakıldığında, kariyer uyumluluğu programı, öğrencilerin kariyer uyumluluklarını arttırmada, uygulama alanında kullanılması düşünülebilir.
5. 1. Sonuçlar
Bu bölümde araştırmanın önceki bölümlerinde elde edilen bulgu ve yapılan yorumlarla ilişkili olarak sonuçlara yer verilmiştir.
1. Araştırma bulguları, araştırmada sınanan Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramına dayalı kariyer uyumluluğu programının öğrencilerin kariyer uyumluluk düzeylerini yükseltmede etkili olduğunu ortaya koymuştur.
2. Geliştirilen kariyer uyumluluğu programının, öğrencilerin kariyer uyum yeteneklerinden “ilgi “alt boyutu puanlarını arttırmada etkili olduğu ortaya konulmuştur.
3. Geliştirilen kariyer uyumluluğu programının, öğrencilerin kariyer uyum yeteneklerinden “kontrol” alt boyutu puanlarını arttırmada etkili olduğu ortaya konulmuştur.
4. Geliştirilen kariyer uyumluluğu programının, öğrencilerin kariyer uyum yeteneklerinden “merak” alt boyutu puanlarını arttırmada etkili olduğu ortaya konulmuştur.
5. Geliştirilen kariyer uyumluluğu programının, öğrencilerin kariyer uyum yeteneklerinden “güven” alt boyutu puanlarını arttırmada etkili olduğu ortaya konulmuştur.
5. 2. Öneriler
1. Bu çalışma Eğitim Fakültesinde yürütülmüştür. Farklı fakülte türlerinde okuyan öğrencilerin de kariyer uyumluluklarını arttırmak için benzer çalışmalar
yapılabilir.
2. Bu çalışma rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programı öğrencileriyle yürütülmüştür. Eğitim Fakültesi bünyesinde farklı lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin kariyerlerini etkili bir şekilde yönetebilmelerine yardımcı olmak için de hazırlanabilir.
3. Farklı yaş gruplarında farklı branşlarda çalışan bireyler için de kariyer uyumluluğu programı geliştirilebilir.
4. Bu konudaTürkiye’de yapılan herhangi bir deneysel çalışma mevcut değildir. Kariyer danışmanlığı konusunda ülkemizde yapılacak olan hem betimsel hem de deneysel çalışmaların gerekli yardım hizmetlerinin planlanması ve uygulanması boyutunda katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
5. Bireyler, mesleklerini seçtikten sonra kariyerlerini oluştururken kariyer
uyumluluğu boyutlarına sahip olması gerekmektedir. Bu boyutlar, ilgi, kontrol, merak ve güvendir. Bireylere bu boyutlar kazandırılarak mesleklerine bilinçli bir yönelim gösterip göstermediklerinin farkına varmaları sağlanabilir. Ayrıca seçtiği meslek ile kişisel özellikleri, ilgileri, değerleri, yetenekleri tutarlı olup olmadığı tespit edilebilir. Aynı şekilde mesleğine yönelik bilgi edinmesi sağlanabilir. Sonuçta kendini ve mesleki kimliğini tanımasına yardımcı
olunabilir. Son olarak bireylere kariyer gelişim süreçlerinde ortaya çıkabilecek değişikliklerle başa çıkmaları ve beklenmedik kariyer değişimlerinde ortaya çıkabilecek engellerin üstesinden gelmeleri için kariyer planı yapma, problem çözme, karar verme ve sorumluluk alma becerilerini kazandırılabilir. Bu ihtiyacı karşılamak için rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans eğitimin başında kariyer uyumluluğu adında öğrencilere bu programın uygulanması faydalı olabilir.
Kaynakça
Akıntuğ, Y., & Birol, C. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 01-12.
Akıntuğ, Y. (2012). Grup rehberliği programının ergenlerin mesleki olgunluk düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 12-21. Ayaş, T., Deniz, M., & Kağan, M. (2010). Ginzberg ve arkadaşlarının gelişim kuramına dayalı örnek bir mesleki grup rehberliği çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (2), 1096-1117.
Bacanlı, F. (1995). Mesleki grup rehberliğinin lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Brown, N. W. (2004). Psychoeducational groups process and practice. New York: Brunner-Routledge.
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem. Büyüköztürk, Ş. (2011). Deneysel desenler. Öntest-son-test kontrol grubu desen ve veri analizi. Ankara: Pegem.
Coetze, M., & Stoltz, E. (2015). Employees’ satisfaction with retention factors:
Exploring the role of career adaptability. Journal of Vocational Behavior, 89, 83- 91.
Coolen, M. C. A. (2014). Enhancing career adaptability to prepare for the school to work Transition: Outcomes of an ePortfolio intervention among university students. (Unpublised master’s thesis). Utrecht University, Utrecht.
Creed, P. A., Fallon, T., & Hood, M. (2009). The relationship between career
adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74, 219-229.
Çitil, M., İspir, E., Söğüt, Ö., & Büyükkasap, E. (2006). Fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin profilleri ve başarılarını etkilediğine inandıkları faktörler; K.S.Ü. örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 69–81.
Çoban, E. A. (2005). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin yordayıcı bazı değişkenlere göre incelenmesi. İnönü Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (10), 39-54.
Doğan, İ., Saraçlı, S., & Saraçlı, Z. (2005). Üniversiteye yerleşen öğrencilerin bölüm memnuniyetlerinin ridit analizi ile incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 175-184.
Duffy, R. D., & Blustein, D. L. (2005). The relationship between spirituality,
religiousness, and career adaptability. Journal of Vocational Behavior, 67, 429- 440.
Duffy, R. D. (2010). Sense of control and career adaptability among undergraduate students. Journal of Career Assessment, 18, 420-430.
Duffy, R. D., & Raque-Bogdan, T. L. (2010). The motivation to serve others: Exploring Relations to career development. Journal of Career Assessment, 18 (3), 250-265. Duffy, R. D., Douglass, R. P., & Autin, K. L. (2015). Career adaptability and academic satisfaction: Examining work volition and self-efficacy as mediators. Journal of Vocational Behavior, 90, 46-54.
Fiori, M., Bollmann, G., & Rossier, J. (2015). Exploring the path through which career adaptability increases job satisfaction and lowers work stress: The role of affect. Journal of Vocational Behavior, 91, 113-121.
Hartung, P. J., & Taber, B. J. (2008). Career construction and subjective well-being. Journal of Career Assessment, 16, 75–85.
Hirschi, A. (2009). Career adaptability development in adolescence: Multiple predictors and effect on sense of power and life satisfaction. Journal of Vocational Behavior, 74, 145-155.
Hirschi, A. (2010). Vocational interests and career goals: Development and relations to personality in middle adolescence. Journal of Career Assessment, 18 (3), 223-238. Hirschi, A., Niles, S. G., & Akos, P. (2011). Engagement in adolescent career
preparation: Social support, personality, and the development of choice decidedness and congruence. Journal of Adolescence, 34 (1), 173-182. Holland, J. L. (1985). Manual for the vocational preference ınventory. Odessa: Psychological Assessment Resources.
İşgör, Y. İ., & Sezer, F. (2008). Mesleki olgunluk anlayışı kazandırmaya yönelik sınıf içi rehberlik etkinlikleri program denemesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 239-252.
Jepsen, D. A., & Dickson, G. L. (2003). Continuity in life-span career development: Career exploration as a precursor to career establishment. The Career Development Quarterly, 51 (3), 217–233.
Kalafat, T. (2012). Kariyer geleceği ölçeği: Türk örneklemi için psikometrik
özelliklerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (38), 169-179.
Kanten, S. (2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (16), 191-205. Kavas, B. A., Duffy, R., & Douglass, R. (2015).Exploring links between career
adaptability, work volition, and well-being among turkish students. Journal of Vocational Behavior, 90, 122-131.
Kenny, M. E., & Bledsoe, M. (2005). Contributions of the relational context to career adaptability among urban adolescents. Journal of Vocational Behavior, 66 (2), 257−272.
King, A. (1989). Effects of self-questioning training on college students' comprehension of lectures. Contemporary Eduational Psychology, 14, 366-381.
Koen, J., Klehe, U. C., Van Vianen, A. E. M., Zikic, J., & Nauta, A. (2010). Job-search strategies and reemployment quality: The impact of career adaptability. Journal of Vocational Behavior, 77 (1), 126–139.
Koen, J., Klehe, U-C., & Van Vianen, A. E. M. (2012). Training career adaptability to facilitate a successful school-to-work transition. Journal of Vocational Behavior, 81, 395–408.
Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı, kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Nobel. Kuzgun, Y. (2002). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: ÖSYM.
Kuzgun, Y. (2003). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel. Maggiori, C., Johnston, C. S., Krings, F., Massoudi, K., & Rossier, J. (2013). The role of career adaptability and work conditions on general and professional well-being. Journal of Vocational Behavior, 83, 437-449.
McArdle, S., Waters, L., Briscoe, J., & Hall, D. (2007). Employability during
Unemployment: Adaptability, career identity and human and social capital. Journal of Vocational Behavior, 71, 247-264.
Mcllveen, P., Beccaria, G., & Burton, L. J. (2013). Beyond conscientiousness: Career optimism and satisfaction with academic major. Journal of Vocational Behavior, 83 (3), 229-236.
Oğuz, Ö. (2008). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Rossier, J., Hansenne, M., Baudin, N., & Morizot, J. (2012). Zuckerman’s revised alternative five-factor model: Validation of the Zuckerman-Kuhlman-Aluja
personality questionnaire in four French-speaking countries. Journal of Personality Assessment, 94, 358-365.
Rottinghaus, P. J., Day, S. X., & Borgen, F. H. (2005). The career futures ınventory: A measure of career-related adaptability and optimism. Journal of Career Assessment, 1, 3-24.
Rottinghaus, P. J., Buelow, K., Matyja, A., & Schneider, M. (2012). The career futures ınventory-revised: Assessing multiple dimensions of career adaptability. Journal of Career Assessment, 20, 123-139.
Savickas, M. L. (1984). Career maturity: The construct and its assessment. Vocational Guidance Quarterly, 22, 222-231.
Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An integrative construct for life-span, life- space theory. The Career Development Quarterly, 45, 247-259.
Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. In S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.), Career development and counselling: Putting theory and research to work (pp. 42-70). Hoboken: Wiley.
Savickas, M. L. (2012). Life design: A paradigm for career intervention in the 21st century. Journal of Counseling and Development, 90, 13-19.
Savickas, M. L., & Porfeli, J. E. (2012). Career adapt-abilities scale: Construction, reliability, and measurment equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80, 661-673.
Savickas, M. L. (2013). The theory and practice of career construction. In S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.), Career development and counselling: Putting theory and research to work (pp. 147-183). Hoboken: Wiley.
Scales, P. C., & Leffert, N. (1999). Developmental assets: A synthesis of the scientific research on adolescent development. Minneapolis: Search Institute.
Skorikov, V. B. (2007). Adolescent career development and adjustment. In V. B. Skorikov & W. Patton (Eds.), Career development in childhood and adolescence (pp. 237-254). Rotterdam: Sense Publishers.
Stumpf, S. A., Colarelli, S. M., & Hartmann, K. (1983). Development of the career exploration survey (CES). Journal of Vocational Behavior, 22, 191-226. Super, D. E. (1957). The psychology of careers. New York: Harper.
Super, D. E. (1963). The definition and measurement of early career behavior: A first formulation. Personnel and Guidance Journal, 41, 775–779.
Super, D. E. (1974). Career counseling in a post-industrial society. Canadian Counsellor, 8, 21–29.
Super, D. E. (1980). A life-span life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16, 282-298.
Super, D. E., & Knasel, E. G. (1981). Career development in adulthood: Some theoretical problems and a possible solution. British Journal of Guidance & Counselling, 9, 194-201.
Şahin, İ., Zoraloğlu, Y., & Fırat, N. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (3), 429-452.
Şanlıer, N., & Şener, H. F. (2001). Mesleki eğitim fakültesinin çeşitli bölümlerinde okuyan öğrencilerin eğitim gördükleri bölümlerden memnun olma durumları ve beklentileri. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, (1.cilt), 7-9 Haziran 2001. (ss. 1–10). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Ürün, E. A. (2010). Lise öğrencilerinin kendi saygı düzeyleri ile mesleki olgunlukları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Vianen, A. E. M., Klehe, U.-C., Koen, J., & Dries, N. (2012). Career adapt-abilities scale-Netherlands form: Psychometric properties and relationships to ability, personality, and regulatory focus. Journal of Vocational Behavior, 80, 716-724. Yeşilyaprak, B. (2009). The development of the field of psychological counseling and guidance in Turkey: Recent advances and future prospects. Journal of Faculty of Educational Sciences, 42 (1), 193-213.
Yeşilyaprak, B. (2011). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığında paradigma değişimi ve Türkiye açısından sonuçlar: Geçmişten geleceğe yönelik bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (1), 97-118. Yeşilyaprak, B. (2014). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem.
Zacher, H. (2014). İndividual difference predictors of change in career adaptability over time. Journal of Vocational Behavior, 84, 188-198.
Zikic, J., & Klehe, U.-C. (2006). Job loss as a blessing in disguise: The role of career exploration and career planning in predicting reemployment quality. Journal of Vocational Behavior, 69, 391-409.
Kariyer Uyumluluğu Programının Oturumları 1. Oturum
Bu oturum içeriği, Savickas’ın kariyer yapılandırmacı kuramının kariyer uyumluluğu boyutlarından kariyer ilgiye göre hazırlanmıştır. Savickas (2005)’ a göre kariyer ilgi, bireyin gelecekteki yaşamı ve kariyer seçenekleri üzerinde düşünmesi ve kariyer planı yapmasını içermektedir. Bu bilgiden hareketle bu oturumda “Tanışma Etkinliği ve Gelecekteki Amaçlarım Etkinliği” hazırlanmıştır. Bu oturumun amacı, kariyer ilgisini arttırmaktır. Kazanımı ise, grup üyelerini program süreci hakkında bilgilendirmek, grup üyelerinin gelecekteki yaşamı ve kariyer seçenekleri ile ilgili düşünmesi sağlamaktır. Oturum süresi 90 dakikadır. Bu oturumda, Tanışma Formu, Gelecekteki Amaçlarım Etkinliği Formu kullanılmıştır. Oturum süreci şu şekildedir: İlk oturumda araştırmacı kendisini sınıfa tanıtır, süreç boyunca beraber olacaklarını ifade eder. Bu grup
uygulamalarının tüm öğrencilere yararlı olmasını dilediğini belirterek oturuma başlar. Araştırmacı yapacağı oturumlar boyunca grup üyelerini sınıfta ‘u’ oluşturacak şekilde yani herkes birbirinin yüzünü görür vaziyette oturtturmaya dikkat eder. Amaç katılımı ve etkileşimi kolaylaştırmaktır. Araştırmacı öğrencilerden konuşmaya başlarken isimlerini başta söylemelerini rica eder. Ayrıca grup üyelerine hitap ederken onların isimlerini kullanmaya özen gösterir. Araştırmacı ilk oturumda grup üyelerini tanımak ister. Bunun için araştırmacı tarafından hazırlanan EK-I’de yer alan Tanışma Etkinliği uygulanır. Bu etkinlik sayesinde araştırmacı ve öğrencilerin birbirini daha iyi tanıması sağlanır. Böylelikle ortamda bir etkileşim söz konusu olur. Daha sonra araştırmacı grup üyelerine Kariyer Uyumluluğu programının amacını, süresini, sürecini, kazanımlarını ve içeriğiyle ilgili programın kapsamı hakkında grup üyelerini bilgilendirir. Sürecin
devamında grup üyelerine araştırmacı tarafından hazırlanan Gelecekteki Amaçlarım Etkinliği Formu (EK-2) dağıtılır. Her bir grubun üyesinin sırasıyla sonuçlarını