Tarımsal Yapıya Yönelik Politikalar ve Kırsal Kalkınma Politikaları 1 Tarımsal Yapı Politikaları

Roma Antlaşmasının 39. md. 1. fıkrası (l Mayıs 1999 tarihinde yürürlüğe giren

Amsterdam Anlaşması ile değişerek 33 md. olmuştur) OTP’nın amaçlarını belirlerken,

bu amaçların başında "teknik ilerlemenin geliştirilmesi, tarımsal üretimin rasyonelleştirilmesi ve başta işgücü olmak üzere üretim faktörlerinin en iyi şekilde kullanımını sağlayarak tarımda verimliliğin yükseltilmesi" ve "bu yolla özellikle tarımda çalışanların kişi başına gelirlerini yükselterek, tarımda çalışan nüfusa uygun bir yaşam düzeyinin sağlanmasını” saymaktadır.

Bu iki amaç tarımsal yapıların iyileştirilmesine yöneliktir. Çünkü Topluluğun kuruluşu öncesi ve kuruluşunu izleyen dönemlerde üye ülkelerin tarımsal yapılan ve bu yapıları düzenlemek için alınan önlemler ve bütün bunlara bağlı olarak verimlilik ve maliyet düzeyleri birbirinden çok farklıydı. İşletmeler göreli olarak küçük ve güçsüz, tarımda çalışanların gelirleri diğer sektörlerde çalışanlara göre daha geriydi. Bu sorunlar da dikkate alınarak tarımsal yapıların iyileştirilmesine yönelik hususlara OTP’nın amaçları arasında yer verilmiştir.

Topluluğun 1970’li yılların başına kadar tarımsal yapıyı düzenleme çalışmaları daha çok ulusal yapı politikalarının birbiri ile uyum sağlayacak biçime getirilmesi şeklinde yürütülmüştür. Bu süre içinde FEOGA'nın Yönlendirme Bölümünden yalnız bazı önlemlerin finansmanı için yararlanılmıştır. 1970’li yıllarda alınan önlemlerle tarımsal yapılarda iyileştirme çalışmaları başlatılmıştır.

Çizelge 6.1 AB'de Tarımsal Yapı, Bölgesel Politikalar ve Kırsal Kalkınma Politikalarının Gelişimi

Tarımsal Yapı Politikaları

1972

İşletmelerin modernizasyonu,

Emekli olanların arazilerinin yapısal iyileştirme için başka işletmelere tahsisi,

Tarımda çalışanların sosyo-ekonomik bilgi ve mesleki becerilerinin artırılması

1974 Çiftçiliğe yeni başlayanlara yardım

1975 Dağlık ve az gelişmiş bölgelere yardım

1978

Tarımda verim artışı, Gelir artışı,

Tarım ürünlerinin işleme ve pazarlanmasında iyileştirme, Turunçgil yetiştiriciliği, bağcılık, süt inekçiliği ve balıkçılık üretiminin düzenlenmesi,

Drenaj, sulama yatırımları,

Akdeniz Bölgesinde tarımsal yapıların iyileştirilmesi,

Bazı bölgelere tarımsal yayım hizmetlerinin götürülmesi, Üretici gruplarına yardım

Bölgesel Politikalar / Yapısal Politikalar

1975 Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonunun kuruluşu

1987 Tek Avrupa Senedi: Bölgelerarası eşitsizliğin azaltılması ilkesi

1993 Maastricht sonrası reform: Beş Hedef Bölge

1999 Berlin Avrupa Konseyi: Üç Hedef Bölge

Kırsal kalkınma politikası

1992 Maastricht sonrası ve DTÖ etkisiyle reform. Kırsal kalkınma

unsurlarının OTP'na katılması

1972 yılında Konsey (72/159, 72/160 ve 72/161 sayılı kararlarla) Toplulukta ilk tarım reformu önlemlerine başvurmuştur. Bununla işletmelerin modernizasyonu, emekli olanların arazilerinin yapısal iyileştirme amacıyla başka işletmelere tahsisi, tarımda çalışanların sosyo-ekonomik bilgi düzeylerinin ve meslekteki becerilerinin artırılması için Yönlendirme Bölümünden harcamalar yapılması yoluna gidilmiştir. Çizelge 6.1'de de yer aldığı gibi yeni konular tarımsal yapı politikalarının kapsamına alınmıştır.

OTP Reformu çerçevesinde tarımsal yapıların hızlandırılmış uyumuna yönelik piyasa dengesinin yeniden kurulmasına katkıda bulunacak 1988 OTP Reformunun yan önlemleri ile tarımsal gelirlerin korunmasına, dağlık ve avantajsız bölgelerde yaşayabilir tarımın sürdürülmesine, gençlerin tarım alanında iş sahibi olmalarının teşvik edilmesine, tarım ve orman ürünlerinin işleme ve pazarlamasının iyileştirilmesine, üretici gruplarının kuruluşunun teşvikine, üretim koşullarının iyileştirilmesine yönelik önlemler gündeme gelmektedir.

1993 yılında bölgesel politikalarda (Almanya'ların birleşmesi ile de etkisi artan) bölgesel eşitsizliklerin ortadan kaldırılması yönünde bir atılım olarak Yapısal Fonlarda Reform gündeme gelmiştir 1993 reformu ile önce beş, 1995 yılından itibaren iki yeni İskandinav ülkesinin katılımı ile bir hedef alan daha buna katılarak, 5 hedef alanı belirlenmiştir.

Gelişme açısından geri kalmış bölgelerin kalkınması ve yapısal uyumu,

Sanayinin gelişmesinde kaydedilen gerilemelerden önemli ölçüde etkilenen bölgelerin değişimi,

Uzun süreli işsizlikle mücadele ve gençlerin ve iş piyasasından çıkartılma tehdidi altındaki kişilerin işe alınmalarının kolaylaştırılması,

İşgücünün sanayideki değişim sürecine ve üretim sistemlerinin değişimine uyumunun kolaylaştırılması,

Kırsal alanların gelişiminin teşviki,

OTP Reformu çerçevesinde tarımsal yapıların hızlandırılmış uyumu Kırsal alanların kalkınma ve yapısal uyumunun kolaylaştırılmasıyla

“Hedef I” alanına son üç yılın verilerine göre kişi başına GSH Topluluk ortalamasının % 75’inin altında olan bölgeler girer. Bu % 75’lik sınıra yaklaşan ve özel nedenlerle dikkate alınması gereken bölgeler de Hedef l de ele alınır. Yunanistan, Portekiz, Kuzey İrlanda, Almanya'nın yeni eyaletleri bu gruba girerler.

”Hedef 5b” çerçevesinde mali yardım yapılan bölgelerse kişi başına GSH olarak düşük ekonomik ve sosyal gelişme durumu ile karakterize olur ve bunun için;

a) Toplam çalışanlar içinde tarımda çalışanların oranının yüksekliği,

b) Tarımsal işgücü başına tarımsal GSÜD değeri olarak düşük tarım gelirleri, c) Düşük nüfus yoğunluğu ve/veya büyük bir göç eğilimi şeklindeki kriterlerden en az ikisinin bulunması koşulu aranır. Avusturya, Finlandiya ve İsveç'in katılımından sonra bu son kriter Hedef 6 olarak belirlenmiştir.

Gündem 2000 çerçevesinde yapısal önlemler açısından da bir reform paketi getirilmiştir. Burada AB’nin genişlemesi, bütçenin başarılı bir şekilde ekonomik ve parasal birliğe geçişi sağlayacak şekilde yönlendirilmesi, ekonominin küreselleşmesine bağlı olarak şiddetlenen rekabet nedeniyle kötü bir durumda olan bölgelerin ve iş piyasasındaki avantajsız hedef gruplarının yeni kalkınma olanakları ile desteklenmesi gereği göz önüne alınmaktadır.

2000-2006 yılları için yapısal fonların öncelikli hedefleri, program planlama yöntemleri, bütçeleme, değerlendirme ve kontrolde esas alınacak temeller, fonların çalışma alanları basite indirgenmektedir. Bu çerçevede üç hedef belirlenmiştir: