Tanımlar

3.3.1 Performans Değerlendirmesinde Kullanılan Genel Tanımlar

Sismik Performans İndeksi Is: Yapının deprem performansını belirten sayısal bir indeks.

Yapısal Olmayan Eleman Sismik İndeks In: Yapısal olmayan (bölme duvar, vb.) elemanların sismik performansını belirten sayısal bir indeks.

Araştırma Seviyesi: In ve Is indekslerinin hesaplanmasını basitleştiren derecelerdir. En basit olan 1.Aşamadan en kapsamlı ve detaylı olan 3.Aşamaya kadar üç araştırma seviyesi mevcuttur.

3.3.2 Sismik İndekslerin Hesaplanmasında Kullanılan Alt İndeksler (Is)

Temel Sismik İndeksi E0: Yapıların dayanım indeksi (C), süneklik indeksi (F) ve kat kesme kuvveti katılım çarpanlarının bir fonksiyonu olarak hesaplanan ve temel sismik performansını temsil eden bir değerdir.

Kat Kesme Kuvveti Katılım Çarpanı: Kat seviyeleri ve yatay deprem kuvvetinin katlara göre dağılımını dikkate alarak üst katların dayanım indeksi değerlerini taban kesme katsayısına yaklaştırmaya yarayan ve katlara göre değişiklik gösteren bir katsayıdır.

Toplam Dayanım İndeksi CT: Kat kesme kuvveti katılım çarpanları ile dağıtılmış deprem kuvvetlerinin oluşturacağı göreli kat ötelemeleri (süneklik indeksi) ile ilişkili elemanların o kattaki toplam dayanım indeksidir.

Dayanım İndeksi C: Yatay yük taşıyan bir elemanın veya katın kayma katsayısı cinsinden dayanımı ifade eden bir indekstir.

Süneklik İndeksi F: Yapısal elemanların şekil değiştirme kapasitesini ifade eden bir indekstir.

Düzensizlik İndeksi SD: Yapında plandaki düzensiz rijitlik dağılımını ve/veya düşeyde sahip olduğu düzensizlikleri ifade eden bu indeks katsayısı yapının temel sismik indeksi E0‘ın çarpanlarından biri olarak, yapının sismik indeksi Is hesabında kullanılır.

Yıpranma İndeksi T: Yapıda zamanın etkilerinin gözönünde bulundurulmasını ifade eden bu indEKS yapının temel sismik indeksi E0‘ın çarpanlarından biri olarak, yapının sismik indeksi Is hesabında kullanılır.

Malzeme Dayanımı: Yapısal elemanların eğilme ve kesme kapasitelerinin hesaplamasında kullanılacak olan beton basınç dayanımı ve çelik akma dayanımı değerleridir. Yapı elemanlarından malzeme deneyleri için numune alınmamış ise

beton için belirtilen tasarım dayanımının alınması, çelik malzemesi akma dayanımının 294 N/mm² ve şekil değiştirmiş çelik için ise akma dayanımının 49 N/mm² alınması önerilmiştir.

En Büyük Şekil Değiştirme: Yapısal bir elemanın deprem durumundaki stabilitesini kaybetmeden taşıyabileceği en büyük eğilme momenti ve normal kuvvetin etkimesi durumunda oluşan sınır şekil değiştirmedir.

Süneklik Çarpanı: Şekil değiştirme kapasitesinin, akma şekil değiştirmesine olan oranıdır.

Gruplama: Benzer süneklik indislerine sahip yapısal elemanların bir grup altında toplandığı ve bu grup elemanlarının dayanım indislerinin toplamının da grup dayanım indeksi olarak temsil edildiği durumdur.

Etkin Dayanım Çarpanı a: Herhangi bir kat şekil değiştirmesi seviyesindeki elemanın yatay yük taşıma kapasitesinin, uygunluk temel alınarak hesaplanan yanal dayanıma olan oranıdır.

Kolon: Şekil değiştirebilir dönme noktasına sahip düşey taşıyıcı elemandır. Perdeli, perdesiz ve kısa kolon durumları ile karşılaşılmaktadır.

Perdeli Kolon: Birbirine monolitik olarak bağlı kolon ve perde(ler)den oluşan ve kolon olarak varsayılan düşey taşıyıcı elemandır.

Tek Başlık Kolonlu Perde: Birbirine monolitik olarak bağlı kolon ve perde(ler)den oluşan ve iki ucu kolonlu perdeler grubu dışında kalan düşey taşıyıcı elemandır. Kısa Kolon: İncelenen yönde h0/D (kolon serbest yüksekliğinin, kolon etkili derinliğe olan oranı)´nın 2’den küçük olduğu kolondur.

(h0) Kolon Serbest Yüksekliği: Kiriş, perde duvar veya döşemelerin bulunmadığı, kolonun şekil değiştirebilir özelliğe sahip olduğu serbest yüksekliğidir.

Aşırı Gevrek Kolon: Kayma göçmesi durumuna, eğilmeden çok daha önce ulaşan kolonlardır.

Gevrek Kolon: Kayma göçmesi durumuna, eğilmeden çok daha önce ulaşan kolonlardır.

Sünek Kolon: Eğilme göçmesi durumuna, kesme etkilerinden önce ulaşan kolonlardır.

Sünek Kirişlere Birleşen Kolonlar: Eğilme dayanımını kesme dayanımından önce yitiren kirişlere birleşen etkisindeki kolonlardır.

Gevrek Kirişlere Birleşen Kolonlar: Kesme dayanımını eğilme dayanımından önce yitiren kirişlere birleşen kolonlardır.

Perde: İki ucu kolonlu perde ve kolonsuz perde olarak sınıflandırılan ve kolonlar haricindeki düşey taşıyıcı elemanlardır. İndeks Yöntemi’nde taşıyıcı perde elemanları, çalıştığı doğrultuda perde olarak diğer doğrultuda kolon olarak dikkate alınırlar.

İki Ucu Başlık Kolonlu Perde: Her iki ucunda da kolon mevcut olan perde elemanlardır.

Kolonsuz Perde: Hiçbir ucunda kolonla teması olmayan perdelere denir.

Sünek Perde: Eğilme göçmesi durumuna, kesme etkilerinden önce ulaşan perdelerdir.

Gevrek Perde: Kayma göçmesi durumuna, eğilmeden daha önce ulaşan perdelerdir. Burulma Perdesi: Burulma etkilerindeki göçme durumuna, kayma ve eğilme etkilerinden önce ulaşan perdelerdir.

Yumuşak Kat Kolonu (Üst Katta Perdeleri Mesnetleyen Kolonlar): Çerçeve içerisindeki perdelerin komşu katlarda kolonlara mesnetlenerek sürekliliğinin sağlanmaması ile meydana gelen yumuşak kat durumu.

İkinci Sınıf Eleman: Yatay yükleri taşımada sorunu olmayan fakat yeniden dağılım ilkesinden dolayı gelecek olan ilave taşıma kapasitesine rağmen zati yükleri taşımakta problem yaşayan kolon veya perde elemanlardır.

Göçme Durumu (Yapının veya Katın) : Yapının düşey ve yatay yük taşıyıcı sisteminde oluşabilecek stabilite sorunları nedeniyle toptan veya kısmi göçmelerin meydana gelmesi durumlarının şekil değiştirme ve süneklik indeksleri cinsinden değeri.

3.3.3 Yapının Sismik Güvenliğini Tanımlamak İçin Kullanılan İndeksler. Sismik Talep İndeksi IS0: Yapının inşa edildiği arazi üzerinde maruz kalacağı deprem riskine güvenle karşı koyabilmesi için gereken sismik indeks değeri. Es, Z, G ve U indislerinin çarpımından elde edilir.

Temel Sismik Talep İndeksi ES: Taşıyıcı sistemin sahip olması gereken temel sismik performans indeks değerini ifade eder.

Deprem Bölgesi İndeksi Z: Bölgenin depremselliğini tanımlayan bir indekstir. Zemin İndeksi G: Zemin çeşitlerinin yapıya olan etkilerini, jeolojik koşullarını ve yapının zemin ile olan ilişkisini tanımlayan bir indekstir.

Kullanım İndeksi U: Yapının kullanım şeklini dikkate alan bir indekstir.

En Büyük Toplam Dayanım İndeksi CTU: Yapının (veya herhangi bir katının) göçme durumunun az önceki aşamasında hesaplanan toplam dayanım indeksidir. 3.3.4 Yapısal Olmayan Elemanların Sismik İndeksini Tanımlamak İçin

Kullanılan İndeksler.

İmalat İndeksi B: Yapısal olmayan elemanların göçme – yıkılma riskini yapının imalat özelliklerine dayanarak, uygunluk ve hasar indislerini kullanarak tanımlayan bir indekstir.

Uygunluk İndeksi f: Yapısal olmayan elemanların, yapısal elemanların maruz kalacağı yer değiştirmelere hangi seviyede uyum sağlayacağını belirten bir indekstir. Hasar İndeksi t: Yapısal olmayan elemanların zamanın ve geçmiş hasarların etkisinde şekil değiştirme özelliklerini hangi mertebede koruduklarını gösteren bir indekstir.

Yapısal Olmayan Elemanların Alan İndeksi W: Dikkate alınan yapısal olmayan elemanların alanını ifade eden bir katsayıdır.

Kaza Riski İndeksi H: Yoğunluk İndisi ve Risk Azaltma İndisi ile hesaplanan bu değer, yapısal olmayan elemanların sebep olabileceği insani yaralanmaları dikkate alan bir indekstir.

Yoğunluk İndeksi e: Yapısal olmayan elemanların deprem hareketi sebebiyle oluşabilecek hasarın oluşacağı bölgede insanların bulunma olasılığını dikkate alan bir indekstir.

Risk Azaltma İndeksi c: Kazaya sebep olabilecek yapısal olmayan elemanların önlerinde, insanlara zarar vermemesi için alınmış önlemlerin dikkate alındığı bir indekstir.

3.4 Binaların İncelenmesi