Tanımlar

Bu araştırmada geçen bazı kavramların tanımları aşağıda verilmiştir

Bilim: Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim.(sözlük anlamı)

Globalleşme: Bilginin küresel yayılımı; coğrafik, kültürel ve sosyal düzenlemeler üzerinde coğrafi sınırların ortadan kalkarak yayılımı(Çoşkun,2007).

Hizmet içi eğitim: İşletmede çalışanların hizmete yakınlığını sağlamayı, verimliliklerini artırmayı, gelecekteki görev ve sorumluluklarını daha iyi yerine getirebilmeleri, daha kaliteli iş yapmaları için onların bilgi, deneyim ve becerilerini artırmayı amaçlayan eğitim faaliyetleridir (Canman,1998 ).

İhracat: En geniş anlamda ihracat, bir ülke sınırları içerisinde serbest dolaşımda bulunan (Bu ülkede yetişen, üretilen veya başka ülkelerden ithal edilmiş) malların ve hizmetlerin başka ülkelere satılması/gönderilmesidir (Kobifinans,2007).

İnovasyon: -Değişim, değişiklik.

-Para kazandıran yaratıcılık yada yenilikçilik(Kırım, 2007).

İş rotasyonu: İş değiştirme olarak da adlandırılan iş rotasyonu eğitilen kişinin işletmenin çeşitli bölümlerinde çalıştırılarak her bölüm ve görevle ilgili olarak bilgi, beceri ve deneyim kazanması amacıyla düzenlenen eğitim tekniğidir(Artan,1989).

Kalifiye: Bir şeyi yapabilme niteliğini ve ustalığını kazanmış olan, nitelikli. .(sözlük anlamı)

Koordinasyon: Belli bir amaca ulaşmak için çeşitli işler arasında bağlantı, uyum ve düzen sağlama, eş güdüm (sözlük anlamı).

Maliyet: Üretimde bir mal elde edilinceye değin harcanan değerlerin toplamı (sözlük anlamı).

Oryantasyon: İşe alıştırma eğitimi de denilen oryantasyon eğitimi, işe yeni alınan personele, işletmeyi, iş arkadaşlarını, yöneticilerini, işini tanıtarak yapacağı işe ve çalışacağı işletmeye uyumu sağlamak amacıyla yapılan bir faaliyet bütünüdür. Oryantasyon eğitimi ile yeni personelin işine en kısa sürede uyumu sağlanır(Deniz, 1999).

Pazarlama: Pazarlama, kişilerin ve örgütlerin amaçlarını uygun şekilde değişimi sağlamak üzere malların, hizmetlerin ve düşüncelerin yaratılmasını, fiyatlandırılmasını, dağıtımını ve satış çabalarını planlama ve uygulama sürecidir(Cemalcılar,1987).

Politika: Politika, belirli bir sorunun çözümü için geleceğe yönelik olarak alınması gereken önlemlerin ve benimsenen ilkelerin bütünüdür.(Torunoğlu,2005)

Rekabet gücü: İşletmeler yönünden firmanın büyümek ve kar elde etmek için sahip olduğu kapasitedir. Firmanın istikrarlı ve karlı bir şekilde fiyat, kalite vb. açık piyasa gereklerine uygun olarak ürünler üretmesi ve rakiplerine göre daha büyük bir pazar payı elde etmesi anlamına gelir(Kumral,2007).

Strateji: İşletme açısından strateji; işletmenin hangi işi yaptığını veya yapmak istediğini, ne tür bir işletme olduğunu veya olmak istediğini tanımlayan amaç, hedef ve görevlerin tümü ve bunları gerçekleştirmek için gerekli yöntemlere verilen addır(Kırım,1998).

Teşvik: Devlet tarafından çeşitli amaçlarla özel\kamu kuruluşlarını karşılıklı veya karşılıksız yapılan ayni ya da nakdi yardımlardır(Aktan,2007).

Yatırım: Genel anlamda yatırım, bir dönem içinde üretilen ya da ithal edilen mallardan tüketilmeyerek ya da ihraç edilmeyerek gelecek döneme aktarılan kısım, olarak tanımlanabilir. Diğer bir deyişle yatırım; ekonomide mevcut olan sermaye stokunun, yani mal ve hizmet üretiminde kullanılan üretim tesislerinin, belli bir dönemde korunması ve artırılması için kullanılan kaynaklar ve stoklardaki değişmelerdir(DPT,2006)

III. BÖLÜM BULGULAR

Bu bölümde araştırma sonucunda elde edilen verilerin istatistiksel analizleri; tablolar ve grafikler yardımıyla açıklanmaya çalışılmış ve bunlar üzerinde yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir.

Elde edilen bulguların değerlendirilmesi; araştırma kapsamındaki işletmeler ile ilgili genel bilgiler; işletmelerin eğitime verdikleri önem ve işletmelerde hizmet içi eğitimin yeri, hizmet içi eğitim faaliyetlerini ile ilgili uygulamaların değerlendirilmesi olarak üç alt bölümden oluşmaktadır.

3.1. Araştırmaya Katılan Hazır Giyim İşletmeleri İle İlgili Genel Bilgiler

Araştırma kapsamındaki işletmelerin üretim alanlarının dağılımları tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1. Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Üretim Alanları Dağılımları Tablosu

Üretim alanı Sayı (f) Yüzde %

Bayan giyimi 34 34,0 Bay giyimi 5 5,0 Bay-bayan giyimi 20 20,0 Bayan giyimi-triko 9 9,0 Bay-bayan triko 9 9,0 İç giyim 23 23,0 TOPLAM 100 100

Tablo 1’de işletmelerin üretim alanlarının dağılımları incelendiğinde; %34’ünün bayan giyimi, %23’ünün iç giyim, %20’sinin bay-bayan giyimi, %9’unun bayan giyimi- triko, %9’unun bay-bayan giyimi triko, %5’inin ise bay giyimi üzerine üretim gerçekleştirdikleri belirlenmiştir.

Araştırma kapsamındaki işletmelerin bulundukları illerin dağılımları tablo 2’de verilmiştir.

Tablo 2. Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Bulundukları İllerin Dağılımları Tablosu

İller Sayı (f) Yüzde %

Ankara 35 35,0

Denizli 35 35,0

Konya 30 30,0

Toplam 100 100,0

Tablo 2’de araştırma kapsamındaki işletmelerin bulundukları yerlere göre dağılımları incelendiğinde; % 35’inin Ankara, %35 inin Denizli ili ve % 30’ununda Konya ili içerisinde bulunduğu görülmektedir. Araştırmanın bu illerde uygulanması; Türkiye’deki hazır giyim sektörünün gelişmiş, gelişmekte olan ve gelişmesi beklenen yerlerdeki eğitim uygulamalarının en iyi şekilde değerlendirilmesi ve genel yargılara varılabilmesi açısından önem taşımaktadır.

Türkiye’de tekstil ve hazır giyim sektörünün en çok geliştiği yerlerden başında Denizli gelmektedir. Ankara ilinde sektörün gelişmekte olması, Konya’da ise gelişmesinin beklenmesi ve ekonomik faaliyetlerde azımsanmayacak oranlara sahip olmasından dolayı araştırmanın uygulanacağı yerler olarak tercih edilmiştir.

Araştırma kapsamındaki işletmelerin kuruluş yıllarının dağılımları tablo 3’te verilmiştir.

Tablo 3. Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Kuruluş Yılları Dağılımları Tablosu

Kuruluş yılları Sayı (f) Yüzde %

1970 - 1979 12 12,0

1980 - 1989 20 20,0

1990 - 1999 55 55,0

2000 - 2006 13 13,0

Tablo 2’de araştırma kapsamındaki hazır giyim işletmelerinin kuruluş yıllarına göre dağılımları incelendiğinde; % 55’nin 1990–1999 yıllarında, % 20’sinin 1980–1989 yıllarında, % 13’ünün 2000–2006 ve %12’sinin ise 1970- 1979 yılları arasında kurulmuş oldukları görülmektedir.

İşletmelerin kuruluş yıllarının dağılımlarına bakıldığında çoğunlukla 1990–1999 yıllarında kuruldukları belirlenmiştir. Buna göre araştırma kapsamındaki yerlerde ve buradan sonuçla Türkiye’de hazır giyim sektörünün özellikle son 15 yılda gelişme gösterdiği ve bu alanda işletmelerin açıldığı söylenebilir. Araştırmada ayrıca işletmelerin kuruluş yıllarının diğer tablolardaki (örneğin; eğitim ihtiyacı, eğitime verilen önem vb.) verilerle ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır.

Araştırma kapsamındaki işletmelerin hizmet alanlarının dağılımları tablo 4’te verilmiştir.

Tablo 4. Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Hizmet Alanlarının Dağılımı Tablosu

Hizmet alanı Sayı (f) Yüzde %

Yurtiçi 46 46,0

Yurtdışı 15 15,0

Yurtiçi-yurtdışı 39 39,0

Toplam 100 100

Tablo 4’te araştırma kapsamındaki hazır giyim işletmelerinin hizmet alanlarının dağılımları incelendiğinde; %46’sının yurtiçine, % 39’unun yurtiçi-yurtdışına ve sadece yurtdışına %15’inin üretim yaptıkları görülmüştür. Bu dağılımlar; araştırmanın uygulandığı illerde üretimi yapılan hazır giyim ürünlerinin yarıdan fazlasının dışarıya ihraç edildiğini göstermektedir. Denizli ilinin hazır giyim sektöründe daha çok yurt dışına çalışması ve bunun tam tersi sektörün gelişmekte olduğu Konya’da ise üretimin yurt içine yoğunlaşmasının dağılımları bu şekilde etkilediği belirlenmiştir.

Araştırma kapsamındaki işletmelerin personel sayılarının dağılımları tablo 5’te verilmiştir.

Tablo 5. Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Personel Sayılarının Dağılımları Tablosu

Personel sayısı Sayı(f) Yüzde %

1–50 arası 40 40,0

51–100 arası 34 34,0

150'den fazla 26 26,0

Toplam 100 100

Tablo 5’te araştırma kapsamındaki hazır giyim işletmelerinin personel sayılarının dağılımları incelendiğinde; 1–50 arası çalışanı olan işletme oranının %40, 51–100 arası çalışanı olan işletme oranının %34, 150’den fazla çalışanı olan işletme oranının ise %26 olduğu belirlenmiştir.

İşletmelerin personel sayılarına bakılarak yapılan ayrımın oluşturulmasında KOSGEB’in belirlediği kriterler dikkate alınarak; 1-50 arası çalışana sahip olanlar küçük işletmeler, 51–100 arası çalışana sahip olanlar orta büyüklükteki işletmeler, 150’den fazlası çalışana sahip olanlar ise büyük ölçekli işletmeler olarak değerlendirilmektedir. Tabloda personel sayılarının bu şekilde bir dağılım vermesinin sebebi, Konya ve Ankara’daki hazır giyim işletmelerinin genellikle küçük ve orta büyüklükteki işletmeler olmasından kaynaklanmaktadır. Denizli’de kurulan işletmelerin çoğunluğu büyük ve orta büyüklükteki işletmeler olması dağılımı bu şekilde etkilemektedir.

Daha sonra yer verilecek tablolarda araştırma kapsamındaki işletmelerin personel sayılarının ve bu sonuçlara bakılarak yapılan büyüklük ayrımının hizmet içi eğitim faaliyetlerine etkisi ve diğer verilerle ilişkisi karşılaştırılarak, anlamlı istatistiksel sonuçlara ulaşılmıştır.

3.2. Araştırmaya Katılan Hazır Giyim İşletmelerinin Eğitime Verdikleri Önem