Türkiye‘de Video Model Olma Öğretim Yöntemiyle Yapılan AraĢtırmalar

çalıĢma yapılmıĢtır. AraĢtırma sayısı ülkemize oranla yurt dıĢında daha çok olsa da ülkemizde de video ile model olma yoluyla öğretim yöntemi ile ilgili araĢtırmalar mevcuttur. Bu alanda yapılan araĢtırmaların bir kısmı Ģunlardır:

Halisküçük ve Çifci- Tekinarslan (2007), yaptıkları araĢtırmanın amacı zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere makarna piĢirme becerisinin öğretiminde videoyla model olmanın etkililiğini belirlemektir. AraĢtırmada tek denekli araĢtırma

yöntemlerinden denekler arası çoklu yoklama modelinden yararlanılmıĢtır. AraĢtırmada üç zihinsel yetersizliğe sahip olan öğrenci ile çalıĢılmıĢtır. Zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere beceri öğretiminde videoyla model olmanın etkili bulunduğu, öğretim sonrası beceri kalıcılığını korudukları, farklı ortam, farklı zaman, farklı araç-gereç ve materyallere genelleyebildikleri sonucu ortaya çıkmıĢtır.

Öncül ve Özkan- Yücesoy (2010), orta ve ağır düzey zihinsel yetersizliğe sahip olan bireylere günlük yaĢam becerilerinin kazandırılmasında videoyla model olmanın etkilerini incelemiĢlerdir. AraĢtırmada (a) videoyla model olmanın zihinsel yetersizliğe sahip bireylere günlük yasam becerilerinin öğretiminde etkili olup olmadığı, (b) kazanılan becerilerin öğretimin sona ermesinden bir yıl sonra korunup korunmadığı ve (c) kazanılan becerilerin farklı araç gereçlere genellenip genellenmediği sorularına yanıt aramıĢlardır. AraĢtırmada videoyla model olmanın etkililiğini tespit etmek üzere denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modelinden yararlanılmıĢtır. ÇalıĢma yaĢları 23-37 arasında değiĢen üç kadın denekle gerçekleĢtirilmiĢtir. ÇalıĢmanın bağımlı değiĢkenleri günlük yasam becerileri (hijyenik ped değiĢtirme, para tanıma ve diĢ fırçalama), bağımsız değiĢkeni videoyla model olmadır. AraĢtırma neticesinde, günlük yasam becerilerini kazandıklarını, öğrendikleri becerilerin kalıcılığını sağladıklarını ve kazandıkları becerileri genelledikleri görülmüĢtür.

Değirmenci (2010) , yaptığı çalıĢmada zihinsel yetersizliğe sahip bireylere otel kat hizmetleri becerilerinin kazandırılmasında videoyla model olma stratejisinin etkililiği ve deneklerin video aracılığı ile verilen hedeflenmeyen bilgi kazanım düzeyleri araĢtırılmıĢtır. Aynı zamanda, katılan çalıĢmaya katılan deneklerin öğreticilerinin, öğrencilerine otel kat hizmetleri becerilerinin videoyla model olma stratejisi ile öğretimi hakkındaki fikirlerinin neler olduğu ve hedef becerileri içeren meslek alanında çalıĢan personelin araĢtırmaya katılan deneklerin sergiledikleri otel kat hizmetleri becerilerinin niteliği ve bu bireylerin istihdam edilebilirlikleri noktasındaki görüĢlerinin neler olduğu incelenmiĢtir. AraĢtırmada hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip, 18–21 yaĢları arasında dört öğrenci üzerinde çalıĢılmıĢtır. AraĢtırmada otel kat hizmetleri becerilerinin kazandırılmasında videoyla model olmanın etkililiği tek denekli araĢtırma desenlerinden davranıĢlar arası yoklama

evreli çoklu yoklama deseni kullanılarak değerlendirilmiĢtir. AraĢtırmanın bulguları, videoyla model olma yönteminin hafif düzey zihinsel yetersizliği olan bireylerin otel kat hizmetleri becerilerini öğrenmelerinde etkili bulunduğunu ve deneklerin öğrenme oturumları sona erdikten sonra da bu becerilerin kalıcılığını sağlayarak farklı ortama genelleyebildiklerini ortaya koymuĢtur.

Karasu (2011)‘ de yaptığı çalıĢmada, otizmli bireylerin eğitimlerinde video ile model olma uygulamalarının değerlendirilmesi: bir alan yazın derlemesi ve meta- analiz örneği ortaya koymuĢtur. YapmıĢ olduğu çalıĢmada otizmli bireylerin eğitimlerinde teknolojinin de geliĢmesi ile birlikte video ile model kullanımı noktasında ilerlemeler kaydedildiğini vurgulamıĢtır. Bu yöntemin etkililiğinin sınandığı tek denekli araĢtırma modellerini dayanak kabul eden araĢtırmaların, niteliksel ve niteliksel özetlemeleri alan yazınını inceleyen ve inceleyecek uygulamacı ve araĢtırmacılar açısından yardımcı olacağını düĢünerek bu çalıĢmayı gerçekleĢtirmiĢtir. Yaptığı çalısma da otizmli bireylerle çalıĢılmıĢ, 2005 sonrası yayınlanmıĢ, tek denekli araĢtırma desenini kullanmıĢ 24 adet makale incelemiĢtir. Bunun yanı sıra örtüĢmeyen verilerin yüzdesi yöntemi ile etki büyüklüğü hesaplamaları da yaparak, niceliksel sonuçlar da elde etmiĢtir. Toplamda 59 katılımcının yer aldığı bu araĢtırmada iletiĢim, günlük yasam becerileri, öz bakım becerileri ve mesleki eğitim becerilerinin geliĢtirilmesi konularına endekslendiklerini belirlemiĢtir. Bu çalıĢmalar neticesinde otizmli bireylerin hedeflenen davranıĢlar üzerinde geliĢme sergilediklerine dair veriler elde edilmekle birlikte bazı sorunlar da ortaya çıktığını ifade etmiĢtir.

Ergenekon (2012)‘ de ortaya koyduğu çalıĢmada otizmli çocuklara ev kazalarında video modelle temel ilk yardımın öğretilmesini incelemiĢtir. AraĢtırmada tek denekli araĢtırma modellerinden davranıĢlar arası çoklu yoklama deseninden yararlanılmıĢtır. ÇalıĢmaya üç otizmli öğrenci katılmıĢtır. AraĢtırmada kesmelerde, sıyrıklarda, hafif yanıklarda video ile ilk yardım becerilerinin kazandırılmasının etkili olduğu ve bunu genelleyebildiklerinden bahsedilmektedir. %78 oranında ise becerilerin normal geliĢme katettiği ortaya konmuĢtur.

Avcıoglu (2013)‘de, yaptığı çalıĢmanın amacı normal geliĢim gösteren öğrencilerin, zihinsel engele sahip öğrencilerle karĢılaĢtıklarında onlara karĢı nasıl

davranmaları gerektiğini ortaya koymak için video model olmanın etkililiğini incelemiĢtir. 10-11 yas aralığında Ankara‘da bir özel eğitim sınıfında okuyan dört zihinsel engelli öğrenci katılmıĢtır. EĢ grup ise 3 kız ve 2 erkek olmak üzere 11 yasında 5. Sınıf ortaokul öğrencileridir. AraĢtırma bulgularında video ile model olma yöntemiyle zihinsel engele sahip bir bireyle karĢılaĢıldığında nasıl davranılması gerektiği öğretilmiĢtir. Ve bu becerileri araĢtırmada yer alan eĢ grup öğrencileri kazanmıĢlardır. Öğrencilerin anneleri ve öğretmenlerin görüĢlerine baĢvurulduğunda ise, öğrencilere bu çeĢitte becerinin öğretilmesinden memnuniyet duyduklarını söylemiĢlerdir.