Türkiye Sebze İhracatı

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre Türkiye 2005 yılında yaklaşık olarak 520 bin ton sebze ihracatı gerçekleştirmiştir. Çizelge 4.1.2 ve EK-B’deki Çizelge 4.2.4.2 incelendiğinde toplam taze sebze üretiminin yaklaşık olarak %2’sinin ihraç edildiği görülmektedir. En fazla ihraç edilen ürünlerin başında %1’lik paya sahip olan domates gelmektedir. Bu ürünü patates, kuru soğan, havuç ve şalgamlar, hıyar ve kornişon ile karpuz izlemektedir (EK-B Çizelge 4.2.4.2).

Başlıca ürünler itibariyle Türkiye 2005 yılı verilerine göre yaklaşık 221 milyon USD tutarında taze sebze ihracatı gerçekleştirmiştir(EK-B Çizelge 4.2.4.4).

Toplam domates ihracatı yaklaşık 250 bin ton ve 146 milyon USD olarak gerçekleşirken bu ürün en fazla Rusya Federasyonu’na ihraç edilmiştir (EK-C Şekil 4.2.4.5).

Rusya’ya yaklaşık 63 milyon USD değerinde 105.250 ton domates ihracatı gerçekleştirilmiş olup, Türkiye’nin toplam domates ihracatı içindeki payı değer olarak yaklaşık %43,2 ve miktar olarak yaklaşık %42 oranında olmuştur. Aynı dönemde bu ürün için ikinci büyük pazar Romanya’ya da yaklaşık 15,8 milyon USD değerinde 28.070 ton domates ihraç edilmiştir. Türkiye’nin toplam domates ihracatı içinde bu ülkenin payı ise değer olarak yaklaşık %10,9 ve miktar olarak %11,2 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2005 yılı domates ihracatında diğer pazarlar Suudi Arabistan ve Almanya olmuştur. Suudi Arabistan’a yaklaşık 5,8 milyon USD değerinde 22.964 ton ihracat gerçekleştirilirken, Almanya’ya ise yaklaşık 7,6 milyon USD değerinde 7.002 ton domates ihraç edilmiştir (Anonim, 2007).

2005 yılı verilerine göre Türkiye toplam patates ihracatı 78 bin ton ve 51 milyon USD civarında gerçekleşirken bu ürünün değer olarak toplam sebze ihracatı içerisindeki payı %3’tür (EK-B Çizelge 4.2.4.2 ve Çizelge 4.2.4.4). Toplam patates ihracatının büyük çoğunluğu Irak’a yapılırken, ikinci önemli pazar Rusya olmuştur (EK-C Şekil 4.2.4.4).

Türkiye’nin yaş sebze ihracatı içinde 2005 yılı itibariyle patates için en büyük pazar Irak olmuştur. Irak’a yaklaşık 3,6 milyon USD değerinde 56.511 ton patates ihracatı gerçekleştirilmiş olup, Türkiye’nin toplam patates ihracatı içindeki payı değer olarak yaklaşık %56,2 ve miktar olarak %72,4 oranında olmuştur. Aynı dönemde bu ürün için ikinci büyük pazar Rusya’ya da yaklaşık 1,3 milyon USD değerinde 12.400 ton patates ihraç edilmiştir. Türkiye’nin toplam patates ihracatı içinde bu ülkenin payı ise değer olarak %20,1 ve miktar olarak yaklaşık %15,9 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2005 yılı patates ihracatında diğer pazarlar Gürcistan ve Azerbaycan olmuştur. Gürcistan’a yaklaşık 500 bin USD değerinde 3.218 ton ihracat gerçekleştirilirken, Azerbaycan’a 226 bin USD değerinde 1.906 ton patates ihraç edilmiştir (Anonim, 2007).

En fazla ihraç edilen sebzelerden olan kuru soğan 2005 yılı itibariyle 64 bin ton ve yaklaşık 22,8 milyon USD ile üçüncü sırada yer almaktadır. Bu ürünün en fazla ihraç edildiği ülke Irak olmuştur. İkinci önemli pazar Suudi Arabistan’dır (EK- C Şekil 4.2.4.3).

Türkiye’nin yaş sebze ihracatı içinde, 2005 yılı itibariyle kuru soğan için en büyük pazar olan Irak’a yaklaşık 1,5 milyon USD değerinde 23.806 ton kuru soğan ihracatı gerçekleştirilmiş olup, Türkiye’nin toplam kuru soğan ihracatı içindeki payı değer olarak yaklaşık %21,9 ve miktar olarak yaklaşık %37,4 oranında olmuştur. Aynı dönemde bu ürün için ikinci büyük pazar Suudi Arabistan’a da yaklaşık 1,5 milyon USD değerinde 11.893 ton kuru soğan ihraç edilmiştir. Türkiye’nin toplam kuru soğan ihracatı içinde bu ülkenin payı ise değer olarak %21,7 ve miktar olarak yaklaşık %18,7 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2005 yılı kuru soğan ihracatında diğer pazarlar Yunanistan ve Bulgaristan olmuştur. Yunanistan’a yaklaşık 600 bin USD değerinde 4.558 ton ihracat gerçekleştirilirken, Bulgaristan’a ise yaklaşık 230 bin USD değerinde 3.292 ton kuru soğan ihraç edilmiştir (Anonim, 2007).

EK-B’deki Çizelge 4.2.4.2’ye göre 2005 yılında yaklaşık 34 bin ton ihraç edilen havuç ve şalgamların toplam sebze ihracatı içindeki payı %6,5’tir. Bu ürünün en fazla ihraç edildiği ülke Romanya’dır. İkinci en önemli Suudi Arabistan olup, Avrupa Birliği üyesi olan İspanya, İtalya, Almanya, Fransa ve Yunanistan gibi ülkeler de bu ürünün pazarları arasına girmiştir (EK-C Şekil 4.2.4.1).

2005 yılı itibariyle bu ürün için en büyük pazar olan Romanya’ya yaklaşık 2,3 milyon USD değerinde 12.545 ton havuç ve şalgam ihracatı gerçekleştirilmiş olup, Türkiye’nin toplam havuç ve şalgam ihracatı içindeki payı değer olarak yaklaşık %35 ve miktar olarak yaklaşık %37 oranında olmuştur. Aynı dönemde Suudi Arabistan’a da 1,35 milyon USD değerinde yaklaşık 7.000 ton havuç ve şalgam ihraç edilmiştir. Toplam havuç ve şalgam ihracatı içinde bu ülkenin payı ise değer olarak %20,7 ve miktar olarak yaklaşık %20,7 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2005

yılı havuç ve şalgam ihracatında diğer pazarlar komşu ülkeler Bulgaristan ve Yunanistan olmuştur. Bulgaristan’a yaklaşık 221 bin USD değerinde 2.534 ton ihracat gerçekleştirilirken, Yunanistan’a yapılan ihracat ise 321 bin USD değerinde ve 1.670 ton olarak gerçekleşmiştir (Anonim, 2007).

Hıyar ve kornişon ihracatında en önemli pazarlar Slovenya ve Almanya’dır. Toplam hıyar ve kornişon ihracatımızın büyük bir bölümü bu ülkelere ihraç edilirken Yunanistan, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna diğer önemli pazarlardır (EK-C Şekil 4.2.4.2). Hıyar ve kornişon ihracatının, Türkiye sebze ihracatı içindeki payı 2005 yılı itibariyle %6 oranında olup ihracat miktarı yaklaşık 31 bin tondur (EK-B Çizelge 4.2.4.2).

Türkiye’nin yaş sebze ihracatı içinde 2005 yılı itibariyle hıyar ve kornişon için en büyük pazar Slovenya olmuştur. Slovenya’ya yaklaşık 6 milyon USD değerinde 12.749 ton hıyar ve kornişon ihracatı gerçekleştirilmiş olup, Türkiye’nin toplam hıyar ve kornişon ihracatı içindeki payı değer olarak yaklaşık %33,4 ve miktar olarak yaklaşık %40,7 oranında olmuştur. Aynı dönemde bu ürün için ikinci büyük pazar Almanya’ya da yaklaşık 5,4 milyon USD değerinde 8.111 ton hıyar ve kornişon ihraç edilmiştir. Türkiye’nin toplam hıyar ve kornişon ihracatı içinde bu ülkenin payı ise değer olarak %29,8 ve miktar olarak yaklaşık %25,9 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2005 yılı hıyar ve kornişon ihracatında diğer pazarlar Moldova ve Romanya olmuştur. Moldova’ya yaklaşık 1,5 milyon USD değerinde 3.012 ton ihracat gerçekleştirilirken, Romanya’ya yapılan ihracat ise yaklaşık 1,2 milyon USD değerinde ve 1.952 ton olarak gerçekleşmiştir (Anonim, 2007).