Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Destekleri

İŞKUR tarafından uygulanan aktif istihdam politikalarının amacı; istihdamın korunması istihdamın artırılması, işsizliğin azaltılması, işsizlerin mesleki niteliklerinin artırılmasıdır. Söz konusu destek programları;

1. Aktif İşgücü Piyasası Hizmetleri ve amacı;

a. İşgücü Yetiştirme Kursları (İstihdam Garantili ve Genel), b. Girişimcilik Eğitimleri,

c. İşbaşı Eğitim Programları,

d. Toplum Yararına Çalışma Programları (TYÇP),

e. Çalışanların Mesleki Eğitimi (Ağır ve Tehlikeli İşler Kapsamındaki Sertifika Programları),

f. İş ve Meslek Danışmanlığı Hizmetleri. 2. İşgücü Piyasası Enformasyon Hizmetleri

İşletmelerde Eğitim Semineri Hizmetleri 3. Pasif İşgücü Piyasası Hizmetleri,

a. İşsizlik Sigortası, b. Ücret Garanti Fonu, c. Kısa Çalışma Ödeneği, d. İş Kaybı Tazminatı

57

Söz konusu desteklerden Kısa Çalışma Ödeneği’ne ait detaylar aşağıda belirtilmiştir. Tablo 26: Kısa Çalışma ÖdeneğiDesteği Hakkında Genel Bilgiler

Destek Adı Kısa Çalışma Ödeneği

Destek Türü İşletme

Uygulayıcı

Birim Türkiye İş Kurumu

Yasal Dayanak

10 Haziran 2003 Tarih ve 25134 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İş Kanunu”nun 65. Maddesi 31 Mart 2004 tarih ve 25419 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin

Yönetmelik”

Amaç

Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle geçici olarak işyerindeki işçilerin tamamının veya bir kısmının haftalık ortalama çalışma sürelerini en az üçte bir oranında azaltan veya işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen

durduran işverenleri desteklemek.

Hedef Kitle Tüm işletmeler

Destek Programı

Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır. Bu miktar sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate

alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Ancak bu miktar, on altı yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin brütünün yüzde seksenini geçemez. Ayrıca, Kısa çalışma ödeneği aldığı süre içinde işçinin genel sağlık sigortasına ilişkin primleri, İşsizlik Sigortası Fonu

tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır. Bu primler, sigorta primlerinin hesabında esas alınan en alt kazanç sınırı üzerinden hesaplanır.

Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz.

Başvuru Şekli

İşveren, İŞKUR internet sayfasından edinebileceği Kısa Çalışma Talep Formu’nu tanzim ederek Türkiye İş Kurumuna bildirimde bulunmak

suretiyle başvurur.

Destek Süresi En fazla üç ay

Web Sayfası http://www.iskur.gov.tr/isveren/KisaCalismaOdenegi.aspx

Kaynak: Türkiye İş Kurumu, 2013.

Tablo 26’da İŞKUR tarafından işletmelere sağlanan Kısa Çalışma Ödeneği ile ilgili bilgiler görülmektedir. Buna göre; işletmeler genel ekonomik kriz gibi zor dönemlerde istihdam sayılarında azalma yaşanmaması adına üç aylık süre ile desteklenir.

58

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU DESTEKLERİNDE KOSGEB ROLÜ VE DİYARBAKIR

KOSGEB DESTEKLERİ

Ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek amacıyla, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı kurulmuştur. Kuruluşun kısa adı KOSGEB’dir. KOSGEB, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ilgili bir Kamu Kuruluşu olup, tüzel kişiliğe haiz ve bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabidir. KOSGEB’in KOBİ’lere sağlamış olduğu destek programları aşağıda belirtilmiştir.

 KOBİ Proje Destek Programı

 Tematik Proje Destek Programı

 İşbirliği Güçbirliği Destek Programı

 AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı

 Genel Destek Programı

 Girişimcilik Destek Programı

 Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı

 Kredi Faiz Desteği

59

KOSGEB 2013 yılsonu itibari ile 81 ildeki taşra teşkilatını tamamlamıştır. KOSGEB tarafından KOBİ’lere sağlanan destekler çalışmamızın 3.6.’ıncı bölümünde detaylı olarak anlatılmaktadır.

3.1. KOSGEB’İN TARİHÇESİ

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşmiş Milletler Sınaî Kalkınma Teşkilatı arasındaki Milletlerarası Antlaşma çerçevesinde 1973 yılında Gaziantep’te pilot proje niteliğinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde kurulan KÜSGEM, küçük ölçekli sanayi işletmelerine ortak kolaylık atölyeleri ile hizmet vermeye başlamıştır (KOSGEB Stratejik Planı 2011-2015, 2010).

Birleşmiş Milletler Sınaî Kalkınma Teşkilatı programı ile başlayan bu çalışmalar daha sonraki yıllarda genel değerlendirmeye tabi tutulmuş ve Bakanlar Kurulu’nun 10.11.1978 tarih ve 7/16728 sayılı kararı ile onaylanıp yürürlüğe giren “Sınaî Eğitim Hizmetlerinin Verilmesi”ne dair Milletlerarası Antlaşmaya göre SEGEM Genel Müdürlüğü kurulmuş ve faaliyetlerine başlamıştır. SEGEM, eğitim ihtiyacını karşılamak üzere çok sayıda eğitim programı tertiplemiş ve eğitim faktörünün öneminden hareketle küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde çalışanların ve yöneticilerinin, hayat boyu eğitim anlayışını yaygınlaştırmak amacıyla hizmet veren bir kuruluş olmuştur (KOSGEB 2008 yılı Faaliyet Raporu, 2009).

KÜSGET, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme Merkezleri ile teknik danışmanlık hizmetleri vermiş, modern işletmecilik ilkelerini bu işletmelerde uygulamaya koymuş, dünya standartlarında kalite bilincinin yerleşmesi ve yaygınlaştırılması, teknolojik üretim seviyesinin yükseltilmesi, istihdam kapasitesinin artırılması yolunda çalışmalarda bulunmuş, çağdaş yönetim becerilerinin kazandırılması için teknik altyapının kuvvetlendirilmesine ilişkin hizmetleri gerçekleştirmeye çalışmıştır (KOSGEB Stratejik Planı 2011-2015, 2010).

1990 yılına kadar faaliyetlerini sürdüren KÜSGET ve SEGEM’in gerçekleştirmeye çalıştığı hizmetlerin süreli olması, yurt düzeyinde duyulan ihtiyacı yeterince karşılayamaması vb. nedenlerle, iki kurulusun bir çatı altında birleşerek daha kapsamlı, ülke genelinde sürekli ve yaygın hizmetler verebilecek bir yapıya

60

kavuşturulması açısından yasal bir düzenlemeye gidilmesi ihtiyacı doğmuştur. Ortaya çıkan bu ihtiyacın karşılanması amacıyla hazırlanan “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığının Kurulması Hakkında Kanun Tasarısı”, TBMM Sanayi Teknoloji ve Ticaret Komisyonu’nda 15.11.1989 tarihinde, Bütçe Plan Komisyonu’nda ise 21.03.1990 tarihinde görüşülmüş, Meclis Komisyonlarının görüşleri dâhilinde gereken düzeltme ve düzenlemeler yapılarak son şekli verilmiştir. Daha sonra TBMM’ye sunulan tasarı, TBMM Genel Kurulu’nda 12.04.1990 tarihinde görüşülmüş ve kanunlaşmıştır. 3624 sayılı “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun” 20.04.1990 tarih ve 20498 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir (KOSGEB 2008 yılı Faaliyet Raporu, 2009).

1990 yılında 3624 sayılı Kanun ile kurulmuş olan KOSGEB, bu tarihten 2009’a kadar, sadece imalat sanayi KOBİ’lerine hizmet ve destekler vermiştir. Ancak, ülkemizde imalat sanayi sektörü dışındaki sektörlerin ekonomik katma değer üretme ve istihdam yaratma potansiyelinin artması ve imalat sanayi dışındaki sektörlerdeki KOBİ’lerden gelen talepler, KOSGEB’in hedef kitlesini tüm KOBİ’leri kapsayacak şekilde genişletmesi gerekliliğini gündeme getirmiştir. Bu doğrultuda “3624 sayılı KOSGEB Kuruluş Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair 5891 sayılı Kanun’un 5 Mayıs 2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle, hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ'ler de KOSGEB hedef kitlesine dâhil edilmiş ve KOSGEB ülkemizin KOBİ’lerden sorumlu ulusal kuruluşu niteliğine kavuşmuştur (KOSGEB Stratejik Planı 2011-2015, 2010). Kanun değişikliğiyle birlikte, imalat sanayi dışındaki KOBİ’lerin de KOSGEB tarafından desteklenebilmesi için gerekli hukuki zemin oluşturulmuştur. Ancak, bu KOBİ’ler için sağlanabilecek kaynak imkânlarının belirli büyüklüklerle sınırlı olacağı dikkate alınarak, “KOSGEB Tarafından Verilecek Hizmetler ve Desteklerden Yararlanacak Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere İlişkin Sektörel ve Bölgesel Önceliklerin Belirlenmesi Hakkında 15431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı”; 18 Eylül 2009 tarih ve 27353 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış olup; buna göre madencilik ve taş ocakçılığı, imalat, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı, su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri, inşaat, toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve depolama, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri, bilgi ve iletişim, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler,

61

idari ve destek hizmet faaliyetleri, kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor ile diğer hizmet faaliyetleri ile iştigal eden KOBİ’ler KOSGEB’in yeni hedef kitlesi olarak belirlenmiştir (KOSGEB Stratejik Planı 2011-2015, 2010).