Türkiye’de Engellilerin Turizme Katılım Olanakları

Genellikle Türkiye’de engelli bireylerin turizm olayına katılımı çeşitli kurum, kuruluş ve dernekler tarafından düzenlenen faaliyetler doğrultusunda gerçekleşmektedir. Engelli bireylerin bu faaliyetlere katılımı az sayıda da olsa turizm talebi yaratmaktadırlar. Engelli bireylerin turizme katılma olanaklarını üç başlık altında incelenebilmektedir (Yörük, 2003: 36):

Gönüllü Kuruluşlar Vasıtasıyla Katılım

Engellilere hizmet alanında önemli bir görev üstlenen gönüllü kuruluşlar bu görevlerini zaman zaman turizm alanında da devam ettirmişlerdir. Engelli bireylerin topluma her yönüyle katılabilmeleri, başarıların ödüllendirilmesi amacıyla çeşitli dernek ve vakıflar yurt içi, yurt dışı değişik yerlerde kamp, festival türü organizasyonlar düzenlenmekte ve bu organizasyonlar vasıtasıyla dinlenme, spor, eğlenme v.b amaçlarla turizm olayını meydana getiren seyahat, konaklama gibi aşamalardan geçmektedirler (Yörük, 2003: 36). Bunlara örnek olarak Türkiye sakatlar konfederasyonu aracılığıyla yapılan faaliyetler gösterilebilmektedir (T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 2001: 156-161):

1995-1997

 Türkiye Sağır Dilsiz Dernekleri Milli Federasyonu’nun folklor ve tiyatro grubu Bulgaristan’da düzenlenen “Balkan Sağırlar Gençlik, Kültür ve Spor” karnavalına gönderilmiştir

 İzmir’in Pamucak ilçesinde “Engelliler Tatil Köyü” için ayrılan arsa ve gerçekleştirilecek olan projenin 2000 yılına kadar bitirilmesiyle alakalı, işletmenin hizmete başlayabilmesi için başta Turizm Bakanı olmak üzere İzmir valisi ve yöre belediye başkanları ile görüşmeler yapılmış ve projenin hızlanmasına katkıda bulunulmuştur.

 Türkiye’yi uluslararası alanda başarı ile temsil eden ve engelli gençleri spora teşvik ederek toplumla iç içe olmalarını sağlayan, 13-26 Temmuz tarihlerinde Danimarka’daki 18. Sağırlar Dünya Spor Oyunlarında, Futbolda şampiyonluk kazanan ve güreş dalında da başarı gösteren sporcu gençlerin bağlı

bulundukları kulüplere destek olmak amacı ile Türkiye Sağır ve Dilsizler Spor Federasyonu’na maddi yönden destek sağlanmıştır.

 Yönetim kurulunun 08.09.1996 tarih ve 7/1 kararı gereğince Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu, Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı ile Ankara Valiliği Çevre Koruma Vakfı ile ortaklaşa düzenleyen “ Özürlü Kent ve Çevre” konulu kongre Ankara’da 02- 06 Aralık tarihleri arasında yapılmıştır. Konfederasyonun etkili bir biçimde temsil edildiği kongre dolayısıyla Anadolu’dan gelen çeşitli derneklerin 150’ye yakın temsilcileri misafir edilmiştir.

 Adana ilindeki ortopedik engelliler basketbol takımına kazandırılan 10 adet tekerlekli sandalyenin teslim töreni esnasında, 5 tane normal tekerlekli sandalye de Konfederasyon tarafından Adana Belediyesine verilmiştir.

1998-1999

 Çeşitli ülkelerden Türkiye’ye getirilen, engelli bilim adamı, sanatçı, sporcu, parlamenterler, uzmanlar ve kuruluş temsilcileri ile oluşan ilişkiler neticesinde sadece engelliler kapsamında değil, milletler arasında da sıcak dostlukların oluşturulmasına vesile olunmuş ve Türkiye tanıtımını da olumlu yönde etkilemiştir.

 6. Uluslararası Ayvalık Engelliler Şenliğinde de Türkiye’nin her yerinden gelen engelli bireylerin yanında K.K.T.C. , Fransa ve Yunanistan’dan gelen engelli misafirler ile kardeşlik, sevgi ve kaynaşmanın çok örnekleri yaşanmıştır.

 3 Aralık 1998’de Dünya Engelliler Günü’nde, Anıtkabir’de, Ankara ve Türkiye’nin her yerinden gelen 4000’den fazla engelli birey ile Atatürk ziyaret edilmiş, ziyaret sonrası siyasi parti temsilcilerinin de katıldığı ortak grup toplantısı Türkiye Büyük Millet Meclisin de gerçekleştirilmiştir. Toplantı sonrası hep beraber Rus sirkine gidilmiş, gösteri sonrasında Almanya’dan getirtilen tekerlekli sandalyeli eskrimcilerin gösteri maçı izlenmiştir.

 7.Uluslararası Ayvalık Engelliler Şenliği’nde, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan gelenlerin yanında 2000’den fazla engelli bu kez de 50 Kosovalı engelliyi misafir etmiştir.

 Türkiye Sakatlar Federasyonu yurt dışında da farklı sebeplerle temsil edilmiş, farklı ülkelerdeki kuruluş ve kişilerle önemli ilişkiler kurulmuştur. Konfederasyon Başkanı dünyanın sayılı fuarlarından olan Düsselford REHA fuarındaki engellilerle ilgili son gelişmeleri izlenmiş, 25-31 Temmuz 1999 tarihleri arasında Avustralya’daki 13. Sağır ve Dilsizler Dünya Kongresine katılmıştır. Son olarak, Birleşmiş Milletler UNDP Örgütünün Hindistan’da düzenlediği Asya ve Pasifik ülkeleri engellileriyle ilgili bir Wordshop’da Türkiye’yle ilgili bilgiler rapor olarak verilmiş, Türkiye’nin tanıtımı için çalışmalar yapılmıştır.

 Türkiye Sakatlar Federasyonu, Engelliler Spor Federasyonuyla sportif etkinlikler kapsamında beraber organizasyonlar düzenlenmiştir. Bunlardan Diyarbakır Tekerlekli Sandalye Basketbol Yükselme Grubu Klasman maçları ile Karabük 1.Tekerlekli Sandalye Cumhuriyet Koşusu gösterilmektedir. 2000

 10 Mayıs 2000 tarihinde Anıtkabir’i ziyaret ve saygı duruşundan sonra Türkiye Cumhurbaşkanının kabulü ve engellilerin topluma katılmalarına güç veren bakan, bürokrat ve işadamlarına “Altın Plaket” ödülleri verilmiştir. Ödül töreninden sonra, Kızılay Güven Park’ta Türkiye’nin her yerinden gelen engelli temsilcileri adına ortak bildiri açıklanmış, engelli sanatçılarında katıldığı “Engelliler ile Halkın Kaynaştırma Şenliği” organize edilmiştir.

 Türk Hava Yolları 27 Haziran 2000 tarih ve 2000/DR – 01 nolu tebliğinin 2. maddesinde hızlı hareket etmeleri istendiğinde hızlı hareket edemeyecek durumunda olan engelliler ve verilen talimatları algılamakta güçlük çekecek görme ve duyma engelliler ile harici organ kaybı olanların kendisinin veya ortaklık tarafından sağlanacak refakatçileri eşliğinde seyahatlerine izin verileceği belirtilmiştir. Bu sebeple Türk Hava Yolları yetkilileri ile yapılan görüşme neticesinde 20 Eylül 2000 tarihinde, bahsedilen tebliğin uygulamadan kaldırılması istenmiştir. 31.10.2000 tarihinde Türk Hava

Yolları yetkilileri konu ile ilgili uluslararası normlara uygun hizmetlerin sunulacağı Konfederasyona bildirilmiş ve sorunun ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılmıştır.

Devlet Kuruluşları Vasıtasıyla Katılım

Devlet kuruluşları vasıtasıyla engellilerin turizme katılımları genel olarak spor faaliyetleri üzerinedir.Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu tarafından düzenlenen spor müsabakaları öncesi yurt dışı ve yurt içindeki spor faaliyetleri katılımı ile kamp çalışmaları ayrıca bireylerin turizm faaliyetlerine katılmalarında katkıda bulunmuştur (Yörük, 2003: 36).

Bireysel Katılım

Engelli bireyler arasında gelir durumları iyi olanların turizm olaylarına kişisel olarak katılmayı tercih ettikleri görülmektedir. Bu bireylerin sayıları çok olmamakla beraber bu bireylerin yanlarında refakatçileri ve aileleriyle beraber seyahat ettikleri göz önünde bulundurulduğunda belli bir talep oluşturduğu düşünülmektedir. Bireysel olarak seyahat etmeyi tercih eden engelli bireylerin genel olarak özel donanımlı kendilerine ait araçlarının olduğu ve rahat bir seyahat için kendilerine ait araçları tercih ettikleri söylenebilmektedir (Eryılmaz, 2010: 52).

2.3. Engelli Bireylerin Turizme Katılımını Olumsuz Yönde Etkileyen