Türkiye‟de Enerji Verimliliğini Artırmaya Yönelik

Sektörlerde enerji verimliliğini artırmaya yönelik diğer bir çalışma uluslararası projelerdir. Genel olarak uluslararası projeler daha çok sanayi sektörü ağırlıklı olarak gerçekleşmiştir. Sanayi sektörüne yönelik enerji verimliliğini artırmaya yönelik gerçekleştirilmiş olan uluslararası projeleri şu şekilde özetlememiz mümkündür (EİE, 2010g):

UNIDO ile ĠĢbirliği Projesi (1980): Türk sanayi sektörü için enerji tasarrufu

alanında ilk proje 1980 yılında UNIDO işbirliği ile gerçekleştirilmiştir. Proje ile birlikte demir-çelik, cam aliminyum ve tekstil sektölerinde etüt çalışmaları yapılmış ve yaklaşık 247 000 TEP/yıl enerji tasarruf potansiyeli tespit edilmiştir.

Dünya Bankası Projesi (1982-1984): Dünya Bankası işbirliği ile EİE‟nin

koordinasyonunda ilk proje 1982-1984 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Projenin amacı enerji yoğun, demir-çelik, cam, kağıt ve tekstil sektörleri ile termik santralleri olmak üzere 5 sanayi sektöründe seçilen 11 tesiste enerji tasarruf potansiyelinin belirlenmesidir. Programda kısa vadeli önlemler belirlenmiş ve uygulanmış, konu ile ilgili uzmanlar eğitime tabi tutulmuştur.

II. Dünya Bankası Projesi (1988-1991): Bu proje daha çok kredi anlaşması

niteliğindedir. Dünya Bankası işbirliğinde EİE enerji tasarrufu alanında üçüncü proje olarak gerçekleşmiştir. Bu proje kapsamında EİE tarafından enerji tasarruf ekibi oluşturulmuş, teknolojik yeniliklere göre eğitim ve ekipman desteği sağlanmış; enerji otobüsü, eğitim otobüsü ve mevzuat alanlarında çalışmalara başlanmıştır.

JICA Projesi (1995-1996): EİE/UETM ve JICA işbirliği ile “Türk Sanayinde

Enerjinin Rasyonel Kullanımı” konulu proje gerçekleştirilmiştir. Bu proje ile 5 enerji yoğun sektör için önlemler planlanmıştır. Uygulamalar daha sonra

diğer küçük ve orta ölçekli sektörlerde enerjinin rasyonel kullanılmasına yönelik yaygınlaştırılmıştır.

II. JICA Projesi (2000-2005): Mart 2000‟de EİE/UETM-JICA işbirliği ile “ Türkiye‟de Enerji Tasarrufu Projesi” anlaşması imzalanmıştır. Proje kapsamında eğitim merkezi kurulmuş, Japonya‟dan bilgi ve teknoloji transferi sağlanmış, eğitim çalışmaları için Japonya hükümeti tarafından ekipman ve malzeme destekleri giderilmeye başlanmıştır. Ekim 2001‟de Enerji Tasarrufu Uygulama Tesisi faaliyete geçmiştir.

Uluslararası düzeyde halen devam eden projeler ise AB ile yapılan “Türkiye‟de Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesi” ile Japon uluslararası işbirliği teşkilatı olan JICA ile birlikte yürütülen “ Üçüncü Ülke Eğitim Programı Projesi”‟sidir. AB ile devam eden uluslararası projeler arasında “Türkiye‟de Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesi” kapsamında “Enerji Verimliliği Stratejisi” ve “Twinning Projesi” yer almaktadır. Enerji Verimliliği Stratejisi‟nin genel amacı, Türkiye‟nin nihai enerji tüketim sektörlerindeki enerji verimliliğinin AB‟deki en iyi uygulamalara göre şekillendirilmesidir. Bu kapsamda; kamu kuruluşları ve belediyelerin; hedefleri

belirlenmiş ve entegre bir enerji verimliliği politikasının belirlenmesinde desteklenmesi, nihai tüketiciler ve sanayi kuruluşlarına bilgi dağıtımı, danışmanlık hizmetleri, uygun koşullarda krediler verme gibi etkili araçlarla teknik ve mali destek sağlama ve nihai tüketicilere enerji verimliliğini artırıcı uygun önlemleri hayata geçirebilmeleri konusunda yardım edilmesi, mevcut yasal yapının ve yasal çevçevenin geliştirilmesi, AB ve diğer mali destek kurumlarının da katılımı ile enerji verimliliği ile ilgili mali önlemlerin yanısıra yasal ve kurumsal düzenlemelerin iyileştirilmesini desteklenmesi hususları ele alınmıştır (EİE: 2010g).

“Türkiye‟de Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesi” kapsamındaki diğer bir proje “ Twinning Projesi”‟dir. Twinning Projesi (Türkiye‟de Enerji Verimliliğinin Artırılması Eşleştirme Projesi) Temmuz 2007- Kasım 2009 tarihleri arasında AB desteğinde yürütülmüştür. Bu proje ile Fransa ve Hollanda‟nın enerji verimliliği kuruluşları olan ADEME ve SenterNovem ile birlikte yürütülen çalışmalar

çerçevesinde Avrupa‟da uygulanan enerji verimliliği çerçevesinin Türkiye‟de gerçekleştirilmesine çalışılmıştır. Twinning Proje‟si, enerji verimliliği politikaları ve uygulamaları konusunda teknik yardım, bilgi transferi ve eğitim faaliyelerini içermektedir. Proje kapsamında teknik yardım, bilgi transferi ve eğitim faaliyetleri ile Avrupa‟daki yapının benzeri Türkiye‟de geliştirilmeye çalışılmıştır. Proje; Yasal ve Kurumsal Yapının Güçlendirilmesi, Enerji Tasarrufu Potansiyellerinin Belirlenmesi ve Enerji Verimliliğinin Artırılmasının Önündeki Engellerin Belirlenmesi ve Uygulamaların Desteklenmesi olmak üzere üç alanda yürütülmüştür (EİE, 2010ı; ETKB, 2010: 67).

Twinning Projesi faaliyetleri sonucunda (ETKB, 2010: 67-68):

-Enerji Verimliliği Kanunu ve Yönetmelik çalışmalarında AB uzmanlarının görüşlerinden yararlanılmış,

-EİE‟deki mevcut kapasitenin iyileştirilmesi, bilgi ve tecrübe transferinin sağlanması amacıyla proje ortağı ülkelerdeki eğitim, teknik gezi ve stajlara katılınmış; yurt içinde sanayi, bina ve ulaştırma sektörlerinde çalıştaylar düzenlenmiş,

-Sektörlerde enerji tasarrufu potansiyelinin belirlenmesi, göstergeler ve modellemelerle ilgili metodolojiler geliştirilmiş, yazılım programları temin edilmiş, ülkemizdeki enerji projeksiyonlarına enerji enerji verimliliğini entegre etmek üzere çalışmalar gerçekleştirilmiş,

- Yerel düzeyde enerji tasarrufu programlarının geliştirilmesi ve izlenmesi programlarında Türk ortakların aktif yer alması gibi konularda çalışmalar yapılmış,

- İlgili kurum ve kuruluşlarla temaslar artırılmış, kuruluşların personelinin proje faaliyetlerine katılımları sağlanmış ve işbirlikleri tesis edilmiş,

- Sanayi sektöründe gönüllü anlaşma uygulamalarını yaygınlaştırmak amacıyla bu alanda bilgili olan Hollanda Hükümeti ile ikili işbirliği geliştirilmiştir.

Devam eden uluslararası projelerden bir diğeri Japon uluslararası işbirliği teşkilatı olan JICA ile birlikte yürütülen “ Üçüncü Ülke Eğitim Programı Projesi”dir. Bu proje EİE-JICA arasında imzalanarak 9 Haziran 2004 yılında başlatılmıştır. Proje kapsamında yılda iki hafta uluslararası düzeyde enerji yöneticisi kurslarının düzenlenmesi planlanmıştır. İlk kursa 11 ülkeden olmak üzere 15 kursiyer katılmıştır (EİE, 2010g).